Morgunblaðið - 04.12.1996, Blaðsíða 1

80 SIÐUR B/C/D/E
278. TBL. 84. ÁRG.
MIÐVIKUDAGUR 4. DESEMBER 1996 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
ÖSE-ráðstefnu lokið
Friðurog
samvinna
á21. öld
Lissabon. Reuter.
RÁÐSTEPNU ÖSE, Öryggis- og
samvinnustofnunar Evrópu, lauk í
gær í Lissabon í Portúgal með yfir-
lýsingu um frið og samvinnu á 21.
öldinni. Að öðru leyti settu ástand-
ið í Serbíu, vandamálin í sovétlýð-
veldunum fyrrverandi og andstaða
Rússa við stækkun NATO mestan
svip á fundinn.
Leiðtogar ríkjanna 54, sem aðild
eiga áð ÖSE, samþykktu að virða
lýðræði og mannréttindi og hétu
að binda enda á átök í þessari álfu,
sem kynt hefur undir tveimur
heimsstyrjöldum á þessari öld. „Nú
við aldarlok er mikilvægara en
nokkru sinni fyrr að Evrópuþjóð-
irnar geti búið saman í friði og
öryggi," sagði í lokayfirlýsingunni.
Rússar studdu
Milosevic
Andstaða Rússa við stækkun
NATO, gagnrýni á einræðistilburði
Alexanders Lúkashenkos, forseta
Hvíta-Rússlands, og deila Armena
og Azerbadsjana voru meðal fyrir-
ferðarmikilla mála á fundinum og
margir fulltrúar vestrænna ríkja
vöruðu Slobodan Milosevic, forseta
Serbíu, við að beita valdi gegn
þeim landsmönnum sínum, sem
mótmælt hafa stjórnarháttum
hans.
í drögum að lokayfirlýsingunni
var hvatt til lýðræðis og fijálsra
kosninga í Serbíu og til þess að
óháðum fjölmiðlum yrði leyft að
starfa en að kröfu Rússa var það
fellt niður. Þeir samþykktu hins
vegar, að öll ríki væru frjáls að
því að tryggja öryggishagsmuni
sína, til dæmis með því að tengj-
ast bandalögum, en án þess þó að
NATO væri nefnt á nafn.
Tillögur Rússa um að ÖSE yrði
eflt eins og til mótvægis við NÁTO
fengu litlar undirtektir á Lissabon-
fundinun en þeir fengu því þó
framgengt, að samningurinn um
samdrátt í hefðbundnum herafla
verður tekinn til endurskoðunar.
—--- Reuter
BJORGUNARMENN bera einn þeirra sem slösuðust í sprengjutilræðinu í Port Royal,
út úr lestarstöðinni. Tveir fórust og 48 særðust, þar af eru sjö í lífshættu.
Vest-
ræn orð
bönnuð?
Teheran. Reuter.
FRUMVARPum bannvið
notkun vestrænna orða er
nú til umræðu á íranska
þinginu og kann að fara
svo að þau verði gerð út-
læg úr írönsku, nái það
fram að ganga.
Frumvarpinu er ætlað
að draga úr vestrænum
áhrifum, en það hlaut
bráðabirgðasamþykki
þingsins á síðasta ári. í því
segir að öllum opinberum
stofnunum og einkastofn-
unum sé meinað að nota
vestræn orð og orðasam-
bönd, og hefur nú þegar
verið saminn listi yfir
persneskar þýðingar á all-
mörgum vestrænum bann-
orðum.
Tveir bíða
bana í sprengju-
tilræði
París. Reuter.
TVEIR menn létu lífið og 48 slösuð-
ust í sprengingu sem varð á neðan-
jarðarlestarstöð í París í gær.
Sprengingin varð um borð í einum
vagni lestar á Port Royal-stöðinni,
kl. 18.05 að staðartíma, kl. 17.05
að íslenskum tíma. Jacques Chirac,
forseti Frakklands, kvað tilræðið
vera „villimannlegt hryðjuverk“ og
hét því að yfirvöld myndu gera allt
sem í þeirra valdi stæði til að berj-
ast gegn hryðjuverkum. Hafa
stjórnvöld endurvakið öryggisáætl-
un sem gripið var til á síðasta ári
vegna sprengjutilræða á lestar-
stöðvum. Hún felur m.a. í sér herta
öryggisgæslu á lestarstöðvum,
flugvöllum, á götum úti og við
landamæri.
Sjö þeirra sem slösuðust eru í
lífshættu og 28 alvarlega sárir.
Einn farþega segir að skyndilega
hafí kveðið við sprenging og farþeg-
í París
unum verið skipað út. Dyr vagnsins
hafi hins vegar ekki opnast í fyrstu,
allt fyllst af reyk og farþegarnir
orðið skelfingu lostnir, enda fólk
verið við það að kafna.
Sprengingin varð í svokallaðri
RER-lest, en þær tengja bæi í ná-
grenni Parísar við neðanjarðarkerf-
ið. í júlí á síðasta ári biðu átta
manns bana í sprengingu á sömu
leið og sprengingin varð nú, tveim-
ur lestarstöðvum frá Port Royal-
stöðinni. Þá fylgdi fjöldi sprengjutil-
ræða í kjölfarið en að þeim stóðu
heittrúaðir múslimar frá Alsír.
Sprengjunni nú var komið fyrir
í 15 kg gashylki, líkt og í sprengjut-
ilræðunum fyrir rúmu ári. Fullyrt
var á franskri útvarpsstöð í gær-
kvöldi að naglar hefðu verið í
sprengjunni og að ýmislegt benti
til þess að Alsírmenn hefðu staðið
að baki tilræðinu.
Noregur
Kennarar
framvísi
lögreglu-
vottorði
Ósló. MorjrunblaO-
TROND Waage, umboðsmaður
barna í Noregi, hefur krafist
þess að allir sem starfí með
börnum, verði að framvísa
vottorði frá lögreglu um að
þeir hafí ekki gerst sekir um
afbrot gegn börnum. Verði
þessi tillaga að veruleika þurfa
um 70.000 opinberir starfs-
menn að verða sér úti um vott-
orð.
Sylvia Brustad, barna- og
fjölskyldumálaráðherra, og
Reidar Sandal, kirkju, mennta-
og vísindamálaráðherra, hafa
staðfest að tillaga Waage sé
til umræðu í ráðuneytunum og
að rætt sé um að starfsmönn-
um skóla og barnaverndar-
skrifstofa og umsjónarmönn-
um tómstundastarfs í skólum
verði gert skylt að framvísa
vottorði.
Alvarleg afbrot
Waage segist í samtaii við
Dagbladet telja að vottorð frá
iögreglu sé nauðsynlegt til að
vernda börn fyrir kynferðis-
glæpamönnum. Börnin verði
að telja sig örugg í skóla, í
frístundastarfi og á öðrum
stofnunum.
í Noregi verður starfsfólk á
barnaheimilum og leikskólum
að leggja fram staðfestingu
lögreglu á því að það hafi ekki
verið dæmt fyrir afbrot gegn
börnum.
Miklar umræður hafa verið
um möguleikana á því að krefj-
ast lögregluvottorða af fleiri
starfsstéttum vegna nokkurra
alvarlegra mála sem komið
hafa upp í Noregi, þar sem
kennarar og umsjónarmenn
hafa átt hlut að máli. Nefna
má svokallað Bátsfjord-mál,
en í því viðurkenndi starfsmað-
ur í frístundastarfí barna að
hafa misnotað fjórtán drengi
kynferðislega.
Serbnesk stjórnvöld loka frjálsum útvarpsstöðvum
Dómarar til liðs við
Belgrad. Reuter.
sti ómarandstöðu
euter.
YFIRVÖLD í Serbíu stöðvuðu í gær
útsendingar sjálfstæðu útvarps-
stöðvanna B-92 og Radio Index
Barst fyrirskipun þessa efnis frá
samgöngumálaráðherra landsins, en
um 50.000 manns héldu út á götur
höfuðborgarinnar, 16. daginn í röð,
til að kreíjast þess að úrslit sveitar-
stjórnarkosninganna í síðasta mán-
uði yrðu virt. I gær gengu fimm
hæstaréttardómarar til liðs við serb-
nesku stjórnarandstöðuna. Sökuðu
þeir samdómara sína um undir-
lægjuhátt við Slobodan Milosevic
hvað varðaði kosningamar en
hæstiréttur dæmdi þær ógildar
vegna ótilgreindra kosningasvika.
Er Morgunblaðið ræddi við einn
af fréttamönnum B-92, Alexöndru
Scepanovic, í gær kom fram að
mannfjöldinn á götunum hefði tekið
tíðindunum um lokun stöðvarinnar
með háværum mótmælum. Ráða-
menn útvarpsstöðvarinnar reyndu
nú að fá ákvörðuninni breytt en
rekstrarleyfi hennar hefði átt að
gilda í sjö ár. Yfirvöld ríkisútvarps-
ins hefðu áður reynt að stöðva starf-
semina en aldrei gengið svo langt
að loka sendinum.
„Það hefur ekki verið beitt neinu
ofbeldi enn á. Það er erfitt að koma
auga á [lögreglumennina] á götun-
um. Þeir vilja ekki skerast í leikinn
þótt innanríkisráðuneytið segði á
mánudagskvöld að hingað til hefði
lögreglan sýnt jafnvel meira um-
burðarlyndi en beðið hefði verið
um.“
■ Milosevic ráðið frá/20
Reuter
ERLENDIR fjölmiðlamenn fjölmenntu á blaðamannafund út-
varpsstöðvarinnar tí-92 í gær, eftir að serbnesk yfirvöld höfðu
lokað stöðinni.