Morgunblaðið - 04.12.1996, Blaðsíða 2

2 D MIÐVIKUDAGUR 4. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Rússar segja
Norðmenn
ofveiða
grálúðuna
• RÚSSAR saka Norðmenn
urn að hafa aukið grálúðuveið-
ar í Barentshafí verulega,
þrátt fyrir að í gildi sé bann
við þeim veiðum. Victor Go-
rokhov, embættismaður hjá
Sevryba, segir að Norðmenn
muni veiða um 12.000 tonn
af grálúðu á þessu ári. Þegar
veiðibannið var samþykkt
1992 var gráiúðuafli þeirra
8.300 tonn og í fyrra veiddu
þeir 9.200 tonn.
Gorokhov segir að Norð-
menn túlki regiur um hámark
5% af grálúðu í hverju togi sem
meðafla, þannig að grálúða
megi vera 5% heildarafla við
hvetja iöndun. Þetta nýti sjó-
menn sér þannig, að hafi grá-
lúða í aflanum ekki náð þessu
marki í lok veiðiferðar, ein-
beiti þeir sér að grálúðunni til
að ná „leyfiiegu" hlutfalli.
Pyrir vikið hafi þessar veiðar
aukizt þrátt fyrir veiðibann.
Áhyggjur af
alaskaufsa
• STJÓRNVÖLDI Banda-
ríkjunum hafa ákveðið kvót-
ann í alaskaufsa fyrir næsta
ár og verður hann 1,13 miiy.
tonna, aðeins minni en á
þessu ári. Er ufsastofninn
enn sterkur en bandarískir
fiskifræðingar hafa þó
áhyggjur af framtíðinni.
Niðurstððurnar úr mikl-
um leiðangri í sumar voru
þær, að heildarstærð ufsa-
stofnsins væri 6,1 miflj.
tonna eða 0,5 milþ*. tonna
stærri en áætlað var fyrir
ári. Bandaríkjamenn hafa
reynt að fara mjög varlega
í nýtingunni en þótt stofninn
standi ágætlega hafa þeir
áhyggjur af því, sem við
kann að taka eftir 1997. Þá
mun stofnstærðin ráðast af
árgöngunum frá 1993 til ’95
en þeir virðast vera litlir og
töluvert undir meðallagi.
Komi það á daginn má
búast við, að kvótarnir verði
skornir mikið niður.
Hrefnan frek
til fæðunnar
• HREFNUSTOFNINN við
Noreg er frekur til fæðunn-
ar. Prófessor Tor Haug frá
Hafrannsóknastofnuninni í
Tromsö segir hrefnu éta
iangleiðina í 1,5 milljónir
tonna árlega. Auk þess sé
mikið af öðrum hval við
Noreg sem þurfi sitt og út-
selurinn éti allt að 700.000
tonn af fiski árlega.
Haug kynntí niðurstöður
af fæðunámi hrefnunnar á
aðalfundi samtaka norskra
hvalveiðimanna, Norsk sma-
akvalfangerlag, sem er ný-
lokid. Samkvæmt rannsókn-
um hans étur hrefnan
504.000 tonn af síld, 203.000
tonn af þorski og 113.000
tonn af loðnu auk annarra
fisktegunda. Hann segir að
Ijóst sé að vaxandi hvala-
stofnar keppi í auknum
mæli við sjómenn um fisk-
inn.
Jan Kristiansen, formað-
ur samtakanna, sagði þessar
tölu sýna á skýran og ein-
faldan hátt hve illa sé staðið
að nýtingu hvalastofnanna
og benti á að það væri út í
hött að viðhalda stórum
stofnum sjávarspendýra á
kostnað fiskveiða.
FRÉTTIR
Fiskvinnslan kýs helst
físk að sunnan og* austan
TOLUVERT algengt
mun vera að fiskvinnsl-
ur með báta og skip í
föstum viðskiptum setji
það sem skilyrði að fisk-
urinn sé veiddur fyrir sunnan eða austan og telja þeir frystihússtjórar,
sem við var rætt, að sú þróun eigi enn eftir að aukast sökum þess að
fiskur úti fyrir Norður- og Vesturlandi sé mun verr fallinn til vinnslu en
fiskur, veiddur fyrir sunnan og austan.
Hausminni, ormaminni
og fljótunnari fiskur
Aftur á móti telja þeir að sú stað-
reynd endurspeglist ekki nægilega
vel í verði hráefnisins upp úr sjó
enda lítill sem enginn verðmunur á
uppboðsmörkuðum, til dæmis fyrir
vestan og austan. Frekari verð-
lækkun á fiski að norðan og vestan
væri nauðsynleg svo það borgaði
sig að vinna þann fisk í saman-
burði við hinn, sem kæmi að sunnan
og austan. Annars væri eftir mætti
reynt að beina viðskiptum í betri
Þar sem ljóst er að humar er
mjög staðbundinn og ekkert bendir
til að hann gangi eða berist á milli
svæða, yrði það mjög til að auðvelda
stýringu sóknar að skipta humar-
miðunum upp í ákveðin veiðisvæði,
að sögn Halldóru. Félagið vill skipta
svæðunum upp í vestursvæði þar
sem skip skráð í höfnum vestan
Ingólfshöfða hefðu rétt til veiða,
miðsvæði þar sem allir humarbátar
hefðu rétt til veiða og austursvæði
þar sem skip skráð í höfnum vestan
Ingólfshöfða hefðu rétt til veiða.
og fljótunnari fiskinn og skipti þá
flutningur um langan veg ekki
meginmáli í því sambandi.
Munurá nýtlngu
og afköstum
„Ef tekið er gróft meðaltal yfir
þessi svæði, er það okkar reynsla
í gegnum árin að nýtingarmunur á
fiski, sem er veiddur fyrir norðan
land og á ákveðnum svæðum fyrir
vestan, sé um 4% sem þýðir í krón-
„Þetta þýðir að í staðinn fyrir
að geta veitt hvar sem er, geti hum-
arbátarnir bara veitt á ákveðnum
svæðum. Það er vilji fyrir þessu
hér, en greinilega ekki annars stað-
ar, þar sem bátar eru ekki tilbúnir
að hefja humarvertíðina um leið og
við. Þess vegna vilja þeir fresta
veiðunum þangað tl þeir eru tilbún-
ir án þess að leyfa okkur að byrja
fyrr, en eins og vitað er, er aðal-
humarveiðin hér hjá okkur og það
hefur ennfremur verið mjög góð
veiði hjá okkur í upphafi vertíðar,"
um talið allt að 40 milljónir á ári.
Við höfum brugðist þannig við
þessu að við beinum í auknum
mæli okkar viðskiptum á þau svæði
þar sem nýtingin er hærri vegna
þess að hráefnið er svo dýrt. Auk
augljóss mismunar í njlingunni er
fiskur veiddur á austur- og suður-
svæði yfirleitt stærri og ormaminni
þannig að afköstin við vinnslu hans
eru mun meiri,“ segir Gunnar Aðal-
bjömsson, frystihússtjóri hjá KEA
á Dalvík. ■
Gunnar sagðist ekki hafa neinar
haldbærar skýringar á þessum
mun, en þetta væri reynsla margra
undanfarinna ára og þetta ætti í
reynd bæði við um grunn- og djúp-
sævi. Reynsla fjölmargra annarra
frystihúsa væri nákvæmlega sú
sama. „Hausinn á fiskinum fyrir
norðan og austan er mjög stór sem
segir Halldóra og bætir við að fiski-
fræðingar styðji slíka svæðisstýr-
ingu.
Lélegar vertíöir
„Undanfarnar humarvertíðir
hafa verið mjög lélegar og teljum
við að í staðinn fyrir að minnka
kvótann, sé það æskilegri leið að
stýra sókninni innan ákveðinna
veiðisvæða þar sem vitað er að
humarinn er ekkert að flakka á
milli svæða. Við teljum að óhætt
sé að byija humarvertíðina á okkar
svæði einni til tveimur vikum fyrr
en annars staðar vegna þess að lif-
ríkið er þá tilbúið hér. Við teljum
að þeir, sem hafa komið hingað og
tekið kúfinn af vertíðinni, séu að
öllum líkindum þeir sömu aðilar og
stöðvuðu það með þrýstingi á ráð-
herra í fyrra að veiðunum yrði
seinkað því að menn voru bara í
öðrum verkefnum og gátu þar af
leiðandi ekki gefið sig að þessum
veiðum fyrr en síðar,“ segir Hall-
dóra.
hlutfall af heildarbúknum. Það er
mjög algengt að hlutfall haussins á
betri svæðunum sé þetta 28-30%,
en allt að 33-35% á austur- og
suðursvæðum.“
Flutningskostnaðurinn
skiptir ekki meginmáli
Gunnar sagðist kaupa fisk á
mörkuðum auk þess að vera tölu-
vert í föstum viðskiptum við báta.
„Við erum í viðskiptum við báta
vestur á Snæfellsnesi og höfum
jafnframt oftar en ekki áhrif á það
á hvaða svæðum þeir eru að veiða.
Við setjum það núorðið sem skilyrði
fyrir viðskiptunum. Við erum í föst-
um viðskiptum við nokkra báta hér
fyrir norðan, en höfum dregið úr
þeim. Við getum keypt þennan fisk,
það er ekki málið, en það þarf bara
að verðleggja hann mun lægra en
hinn því hann er ekki af sömu
gæðum.
Ég myndi ætla að verðmunurinn
á hráefninu ætti a.m.k. að vera
10%. Menn hafa verið að benda á
að það hljóti að vera dýrt að flytja
fiskinn hvaðanæva af landinu, en í
rauninni er flutningskostnaðurinn
orðinn svo lítið brot af þessu og þó
svo að við þyrftum að fara með
betri fiskinn tvisvar til þrisvar sinn-
um hringveginn, þá myndi það í
rauninni borga sig miðað við að
taka hinn til vinnslu," segir Gunnar.
Óskar eftir
upplýsingum
• „VIÐ gerum ráð fyrir því
að Farmanna- og fiski-
mannasambandið sé með
upplýsingar undir höndum
um ólöglega þátttöku sjó-
manna í kvótakaupum. Við
óskum einfaldlega eftir því
að fá þessar upplýsingar og
bjóðumst til að koma þeim
til réttra ransóknaraðila,"
segir Þorsteinn Pálsson,
sjávarútvegsráðherra í
samtali við Verið.
Guðjón A. Kristjánsson,
forseti FFSÍ, sagði á for-
mannaráðstefnu sambands-
ins fyrir helgi, að dómsmála-
ráðuneytíð ættí að rannsaka
ólöglega þátttöku sjómanna
í kvótakaupum, ekki síður
en ólöglegt brottkast á fiski.
Þorsteinn Pálsson hefur
sent Guðjóni bréf, þar sem
hann bendir á að dómsmála-
ráðuneytið fari hvori með
rannsókn slíkra mála sé
ákæruvald:
„Ég skrifaði honum bréf
þar sem það er ítrekað að
þátttaka sjómanna í kaupum
á kvóta er brot á iögum.
Eðli málsins samkvæmt
verða þeir sem brotíð er
gegn að eiga frumkvæði að
því að mál fari fyrir dóm-
stóla. Ráðuneytíð er tilbúið
til að koma málum áfram til
rannsóknarlögreglu og
ákæruvalds, ef það fær upp-
lýsingar um þau. Við óskuð-
um eftír því að Farmanna-
og fiskimannasambandið
létí okkur í té allar þær
upplýsingar, sem það hefur
um þessi mál. Við erum þá
tilbúnir tíl að koma þeim
áfram. Dómsmálaráðuneyt-
ið fer hvorki með rannsókn-
arvald né ákæruvald, en
sjávarútvegsráðuneytíð fer
með þau lög, sem um þetta
gilda. Ég myndi því hafa
milligöngu um að kom mál-
um til réttra rannsóknarað-
ila,“ segir Þorsteinn.
Gott
á línuna
SVEINN Valgeirsson,
skipstjóri á Byr VE og
áhöfn hans hafa verið
að gera það gott á lín-
unni að undanförnu.
Þeir lönduðu núlega 50
til 60 tonnum af vænum
þorski og ýsu eftir túr-
inn og láta vel af afla-
brögðunum, en þrálátar
brælur hafa reyndar
angrað þá svolítið. Byr
rær með fullkomna
beitingavél og nýjustu
gerð af ofurlínu, sem
reynzt hefur mjög vel.
Línufiskurinn er úrvals
hráefni og því fæst gott
verð fyrir hann á mörk-
uðum. Menn stunda
línuveiðar áfram þó lín-
utvöföldunin hafi verið
afnumin, enda var sú
aflareynsla bátanna
metín og færð inn í
kvóta þeirra. Niður-
staðan er helzt sú að
menn sæki af minna
kappi en áður yfir
verstu vetrarmánuðina.
Morgunblaðið/Sigurgeir
Htimarveiðum verði skipt
upp eftir veiðisvæðum
UTVEGSMANNA-
FÉLAG Hornafjarðar
vill að tekin verði upp
svæðaskipting í hum-
arveiðum og verði
veiðisvæðum skipt í
þijú meginsvæði. Til-
laga þessa efnis hefur m.a. verið lögð fram á aðalfundi LIÚ tvö sl. ár,
en kolfelld í bæði skiptin. Að sögn Halldóru B. Jónsdóttur, formanns
Útvegsmannafélags Hornafjarðar, eru Hornfirðingar ekkert á því að leggja
árar í bát og gefast upp við að koma þessu máli í höfn.
Útvegsmannafélag
Hornafjarðar vill breytt
veiðifyrirkomulag