Morgunblaðið - 08.12.1996, Blaðsíða 16
16 B SUNNUDAGUR 8. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
DÆGURTÓNLIST
Síð-
sveit
hippa
Ár
Bítlanna
BRESKA poppið hefur
gengið í gegnum mikla
endurreisn á síðustu miss-
erum og breskt gítarpopp
lagt heiminn að fótum sér
ÞETTA ár hefur verið ár
Bítlanna; hljómsveit sem
hefur verið andvana í á
þriðja áratug hefur slegið
við flestum af helstu hljóm-
sveitum seinni tíma í sölu
og umfjöllun um afganga
frá ferlinum. Víst er það svo
að margt það sem Bítlamir
hentu er betra en sitthvað
sem hæst ber nú, en kannski
rétt að telja velgengnina
frekar sigur markaðsfræð-
innar en listarinnar.
Það verður ekki af Bítl-
unum skafið á á sinni
stuttu ævi ollu þeir straum-
hvörfum í þróun dægurtón-
listarinnar og það hvað eftir
annað. Það er þó ekki það
sem haldið hefur nafni sveit-
arinnar á loft; undanfarin
misseri hafa menn keppst
við að gefa út gamalt Bítla-
dót, margt óútgefið og ann-
að sjaldheyrt. Veislan hófst
með BBC-upptökum sveit-
arinnar, þá kom mikil sjón-
varpsþáttaröð og endur-
útgáfa á gömlu efni og
óheyrðu úr fóram sveitar-
innar. Það var gefið út á sex
geisladiskum í þremur
skömmtum, en lokaskammt-
ur kom út í haust.
Þeir sem fylgst hafa með
Bítlunum í gegnum árin
hafa líkast til flestir löngu
heyrt þá tónlist sem gefin
var út á diskunum þremur,
ekki siður en BBC-upptök-
umar, enda ólöglegar útgáf-
ur til af öllu saman. Það sem
útgefandi greip þó til til að
kiydda kássuna var að fá
eftirlifandi Bítla til að vinna
upp á nýtt lög úr fóram
Lennons, sem Yoko Ono
lagði til. Þau lög náðu
reyndar ekki þeim vinsæld-
um sem menn höfðu vonast
eftir, enda fengu þeir
McCartney, Harrison og
Starr Jeff Lynne til að vinna
með sér upptökumar illu
heilli og fyrir vikið urðu þær
SAFNPLÖTUR með ýmis-
legu erlendu efni nutu hylli
á árum áður, ekki síst fyr-
ir það að þar mátti fá
margt sem annars var tor-
velt að komast yfir. Margar
helstu hljómsveitum ís-
lenskrar poppsögu stigu
líka fyrstu skrefin á safn-
plötum, oft í bland við vin-
sæl erlend lög, og sönnuðu
sig áður en kom að því að
gefa út breiðskífu. Vegur
safnplatna hefur verið
misjafn en undanfarin ára
hafa útgefendur tekið út-
gáfuna föstum tökum með
góðum árangri.
Safnplötur hafa sett
mark sitt á jólaútgáf-
una undanfarin ár; nægir
að nefna geysivinsæla
Reif-útgáfuröð Spors-
manna, en plötur í þeim
flokki
hafa verið
með sölu-
hæstu
plötum
undanfar-
inna ára.
eftir Árna Einnig
Matthíasson hefur
Pottþétt-röðin náð að vinna
sér sess, en henni er stefnt
til höfuðs Now-röðinni
bresku, sem nýtur þó enn
töluverðrar hylli hér á
landi.
Fyrir þessi jól eru ýmsar
safnplötur á boðstólum
með misgömlu efni. Af
danstónlist ber hæst safn-
plötu þeirra Party Zone-
liða, en sú plata er þriðja
platan í útgáfuröð tengdri
útvarpsþáttunum vinsælu
á Xinu og ætlað að vera
sykusoðnir sykurmolar sem
flestir fengu ógeð á eftir
eina hlustun. Tilgangurinn
helgaði þó meðalið og
•skammtamir þrír seldust
allir gríðarlega vel, sá fyrsti
reyndar best, þó erfitt sé að
gera sé að skilja hvers vegna
fólk ætti að vilja hlusta á
úrkastsútgáfur laga til til
eru nánast fullkomin á
venjulegum bítladiskum.
Lokaskammtur Bítla að
þessu sinni er sá besti, því
þar er að finna margar perl-
ur innan um hratið. Glöggir
taka strax eftir því að á plöt-
una vantar uppkastið af Je-
alous Guy, sem Lennon tók
upp sem Child of Nature (en
það má fá á ólöglegu útgáf-
unni The Black Album).
Diskamir sex gefa reynd-
ar fágæta innsýn í sköpun-
arferil þessarar helstu
hljómsveitar poppsögunnar
um leið og hún þaggar niður
í Harrison-vinum sem haldið
hafa því fram að hinir hafi
haldið honum niðri; ekki
þarf annað en hlusta á upp-
haflega hugmynd hans að
While My Guitar Gently
Weeps til að heyra að hann
var og er annars flokks laga-
smiður.
einskonar yfirlit yfir það
sem hæst hefur borið á
árinu. Tvær aðrar dans-
safnplötur koma út fyrir
þessi jól, Pottþétt dans,
sem á er 39 laga safn, sem
ætlað er að gefa mynd af
síðustu árum. Ekki er
reyndar gott að gera sér
grein fyrir því af hveiju
platan er kynnt sem dans-
plata áratugarins, því enn
era fjögur ár eftir af ára-
tugnum. Það er þó gaman
að velta fyrir sér hve þró-
unin í danstónlistinni hefur
verið gríðarleg því margt
er harla hallærislegt sem
hæst bar í upphafi áratug-
arins.
í Reif-röðinni kemur út
platan Reif í pakkann, en
Reif-röðin hefur notið
meiri hylli en dæmi eru um
um safnplötur og iðulega
blandað sér í slag um pláss
á toppnum hver jól.
Sjötti skammtur af Pott-
þétt kemur út fyrir þessi
jól og margt prýðilegt þar
að finna, þar á meðal lög
frá Suede, Faithless, Card-
igans, Skunk Anasie, Sco-
oter og Jaimiroquai. Að
vanda fá íslensk lög að
fljóta með, þó þau stingi
óneitanlega nokku í stúf í
safni vinsælla laga, því
fæst hafa náð nokkrum
vinsældum. Ástæða er til
að fagna því að bráðgóð
útgáfa Tods Terrys á Do
You Remember Bongs sé
gefið út og þeir sem kjósa
sykurmola með sírópi
kunna eflaust að meta lag
Arnþórs Birgissonar sem
náði víst hylli í Svíþjóð.
Árið er gert upp á safn-
plötunni Pottþétt 96 og
vissulega gaman að velta
fyrir sér hve fjölbreytt
þetta ár hefur verið í popp-
heiminum, því ekki er bara
að gamli tíminn gangi aft-
ur, Bítlarnir í Oasis og Gil-
bert O’Sullivan í Fool’s
Garden, heldur hafa nýir
straumar verið áberandi;
nægir að nefna bráðgott
lag Underworld, Born
Slippy.
Safnplötur hafa náð jafn
sterkri stöðu og raun ber
vitni meðal annars fyrir
litla samkeppni frá inn-
lendum tónlistarmönnum,
þeir era ekki nema örfáir
sem eru að reyna að fara
nýjar leiðir og velta upp
nýjum hugmyndum. Fyrir
þessi hjól kemur reyndar
meira út af góðum plötum
en oft áður og segja má
að hylli undir nýja dag-
renningu í íslensku poppi
sem verður kannski til þess
að fjari undan safnplötun-
um.
enn einu sinni. í nokkuð
annarri deild en þær sveitir
sem hæst hafa borið, en
vinsæl engu að síður en
síðhippasveitin Kula Shak-
er, sem sendi frá sér frum-
burðinn í haust.
Madonna
sem Eva Peron
Fyrsta smáskífa Kula
Shaker, Tattwa, er vel
þekkt hér á landi sem og
víða um heim, en á breið-
skífu sveitarinnar, sem
heitir einfaldlega K, má
finna áhrif úr ýmsum átt-
um, allt frá sjöunda ára-
tugnum fram á okkar daga;
áhrif frá The Doors, Stone
Roses, Cream, Monkeys og
Led Zeppelin, svo fátt eitt
sé nefnt. Liðsmenn Kula
Shaker segjast ekki bein-
línis stæla þessar sveitir,
þeir séu einfaldlega að
semja og leika tónlist sem
sé þeim að skapi. Þeir
vissulega vilja breyta lífi
fólks eins og Bítlarnir, en
ekki sem hinir nýju Bítlar,
heldur sem Kula Shaker.
Liðsmenn Kula Shaker
eru gamansamir og textar
upp fullir með glettni og
spaugilegheit, enda til lítils
streðað að þeirra mati ef
það er ekki til gamans.
FÁTT var eins vel til fundið hjá framleiðendum
myndarinnar Evita og að fá Madonnu til að fara
með aðalhlutverkið. Bæði er að Madonna þykir
falla vel að vafasamri sögu Evu Peron og svo
að með þeirri ráðstöfun var tryggt að myndin
yrðí á allra vörum á meðan tökur stæðu.
Madonna hefur lengi alið með sér þann
draum að verða fræg kvikmyndastjama,
en hingað til hefur henni aðeins auðnast að
verða alræmd fyrir frammistöðu sína á hvita
tjaldinu. Söngleikurinn Evita eftir þá Rice og
Webber, sem vakti heimsathygli á sínum tíma,
virtist því fyrirtaks vettvangur fyrir hana að
komast áleiðis í Hollywood-draumi sínum. 1
verkinu eru litlar kröfur gerðar til leikhæfi-
leika en þess meiri áhersla lögð á raddfegurð
sem hún uppfyllir að nokkru. Madonna fer og
vel með á nýútkominni plötu samnefnda mynd-
inni, en þar syngja á móti henni meðleikararn-
ir Antonio Banderas, Jonathan Pryce og Jimmy
Nail, sem eru allir þekktari fyrir flest annað
en sönghæfileika.
Saga Evu Peron er ævintýri líkust og þó
þeir Rice og Weeber þynni hana út og sjóði
niður að sínum hætti verður fróðlegt að sjá
hvort myndin verði til þess að ekki síður ævin-
týraleg saga Madonnu fái annan endi en virtst
blasa við fyrir ári eða svo.