Morgunblaðið - 08.12.1996, Blaðsíða 34

34 B SUNNUDAGUR 8. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Sögusýn á sunnudegi
Parísarbréf
Á ferð um París rakst Sigrún Davíðsdóttir á að frönsk
sögusýn hefur verið hafín á trúariegan stall. Þá varð
henni hugsað til beina Jónasar Hallgrímssonar og hvort
sérhver íslendingur sé kannski Hof orðstírsins holdi klætt.
HLUTI af íslenskri sjálfsímynd er að þjóðin sé
sér fíma meðvituð um sögu sína. Vísast er
nokkuð til í þessu, en eftir að hafa reikað um
Parísarborg má hæglega sannfærast um að
söguvitund Frakka sé á mun æðra og sjálfum-
glaðara stigi en sú íslenska. En einkum og sérí-
lagi er frönsk sögusýn og meðfylgjandi þjóðem-
ishyggja mun áþreifanlegri en sú íslenska, því
úr þeirri frönsku hafa verið byggðar glæsibygg-
ingar og agnaranga af franskri sögusýn getur
að lesa við annað hvert fótmál í borginni.
Sunnudagstúrinn um París var ekki göngutúr
heldur hjólatúr, því hægt er leigja algjör lúxus-
hjól, sem bera hjólreiðamanninn mjúklega um
borgina. Þó París sé óneitanlega stórborg með
öllu tilheyrandi, er hún ekki stærri en svo að
á dagshjólaferð um hana fæst einkar góð svip-
mynd af hinum ýmsu borgarhlutum. Og sunnu-
dagur er kjörinn hjólreiðadagur, því þá er um-
ferðin minni og götur á Signubökkum lokaðar
bílum.
Leiðin lá fýrst framhjá Pantheon. Samkvæmt
ensku ferðabókinni minni er Pantheon tilkomu-
mikið úr fjarlægð, en óáhugavert heimsóknar.
I frönsku ferðabókinni kveður við annan tón.
Þar er byggingin sæmd tveimur stjömum af
þremur mögulegum sökum staðsetningarinnar,
sjálfrar byggingarinnar og stórkostlegrar sögu.
Þetta mismunandi mat er áhugaverð vísbending.
Pantheon er óneitanlega tilkomumikið úr fjar-
lægð, þar sem það trónir á hæð og tröllsleg
hvelfing og stórbrotnar súlur ljá byggingunni
svip fomhofs. Þegar Loðvík 15. Frakklandskon-
ungur veiktist alvarlega 1744 hét hann á heil-
aga Genevieve að ef sér batnaði skyldi hann
reisa henni veglega kirkju á rústum hálfhmnins
klausturs í nafni hennar. Konungi batnaði,_ en
varð þó ekki eilífur, heldur lést 1774. Árið
1789 var kirkjan tilbúin. En sama ár dundi
franska byltingin yfir og hún breytti sögu kirkj-
unnar. Kirkjan missti kristindóminn og var
gerð að helgidómi franskrar sögu, Hofi orðstírs-
ins, eins og það heitir svo glæsilega á frönsku.
I kjölfar borgarastjómar færðist áherslan frá
trúardyggðum yfír á borgaralegar dyggðir eins
og afburði á sviði stjómmála, vísinda og lista
og þeim dyggðum er Pantheon helgað.
Inni blasir við stórt rými, gjörsneytt hlýju
og mýkt. I tröllauknum marmarageimnum fínn-
ur gesturinn óhjákvæmilega til yfírþyrmandi
smæðar sinnar og lítilmótleika. f miðjum helgi-
dómnum er afgirt svæði, þar sem risastór pend-
úll dinglar niður úr þakinu. Pendúlinn hengdi
vísindamaðurinn Foucault upp 1849 og varð
þar með fyrstur til að sýna á áþreifanlegan
hátt að jörðin snerist. Utan hringsins er risavax-
in bronsstytta af heilum hópi fólks, sem þrung-
ið frelsisanda og með upphafin andlit veifar
fána. Yfír styttunni svífur ofsafenginn og
ágengur andi takmarkaiausrar þjóðemiskennd-
ar, líkt og stafar af ítölskum og þýskum stytt-
um þríðja og flórða áratugsins, er blásið var
að glóðum óvináttu og stríða.
A veggjunum í kring, tugum fermetra, eru
veggmyndir frá 1877 og síðar, þar sem heilög
Genevieve, Parísardýrlingurinn Denis, þjóðar-
dýrlingurinn Clovis, Jóhanna af Örk og Karla-
magnús þyrlast um í belg og biðu kristindóms
og þjóðarsögu. Slík sögumálverk vom vinsæl á
þessum tíma eins og sjá má á söfnum í Moskvu,
Heisinki, London og víðar, þótt þau hafí hrapað
úr tísku undanfama áratugi. í grafhvelfíngum
undir hofínu liggja svo hinir verðugu í misstór-
um og mismikilúðlegum kistum. Þama em rit-
höfundurinn Voltaire, heimspekingurinn Ro-
usseau, vísindamenn og stjórnmálamenn.
Nýlega var einum bætt við, en þar áður var
þar síðast lagður hagfræðingurinn Jean Monnet
1988, sem helst vann sér til frægðar að vera
framkvæmdastjóri Kola- og stálsambandsins
1952-1955, þessa fyrsta vísis Evrópusammn-
ans. Það er vísast engin tilviljun að Mitterand
Frakklandsforseti fylgdi kistu Monnet í hofíð,
níu ámm eftir lát Monnets, einmitt þegar undir-
búningur Maastricht-sáttmálans var á fullu. Þar
með var Monnet kominn í tölu bestu manna
þjóðarinnar og Evrópuhugsjónin orðin helg.
Hin fituþmngna franska gæsalifur er á há-
tindi hinnar rómuðu frönsku matargerðar. Lifr-
in fæst með því að stríðala gæsirnar og maís
er nánast kýlt ofan í þær. Um það bil sem mér
varð reikað út úr Hofí orðstírsins fannst mér
að ég hefði verið jafnoffóðmð á franskri sögu-
sýn og gæs á maís.
Söguhelgur staður: engin hjól!
Skynjun mín á franska sögusýn hafði ofur-
efist við heimsóknina í Pantheon, svo þegar út
kom sá ég nú birtingarmyndir hennar alls stað-
ar. Hana má lesa úr allri borginni. Jafnvel götu-
skiltin era gott dæmi um hana. Eins og svo
víða em flestar götur heitnar eftir mikilmennum
sögunnar. En götuskiltin standa ekki bara si-
sona með nöfnunum, heldur er skrifað á þau
hvenær viðkomandi var uppi og hvað viðkom-
andi gerði. Þannig era nöfnin líka mjög fræð-
andi.
Víða um borgina em auk þess glæsileg og
sterkleg málmskilti, mótuð eins og skildir, þar
sem á er ritað hvaða stað vegfarandinn stendur
nú andspænis og hann fær í vegamesti agnar-
anga af franskri sögusýn. Það hefur ekki verið
kastað til hendinni við gerð skiltanna, sem em
hönnuð af Philip Starcke hinum ofursmarta
franska hönnuði, svo þarna sameinast sögusýn-
in hástigi nútíma hönnunar.
Það tekur ekki nema um tuttugu mínútur
að skutlast yfír Signu, í kringum Concorde-torg-
ið með egypsku óbelískunni, Kleópötmnálinni,
upp Champs-Elysées og að Sigurboganum, sem
liggur eins og vænta má á hæð, þar sem sjá
má vítt og breitt yfír borgina. Sigurboginn var
reistur á áranum 1806-1808 til minningar um
sigra Napóleons 1805 á Austurríkismönnum
og Rússum. Umhverfís bogann og stórt torg
umhverfís hann er margra akreina hringtorg,
svo ekki var um annað að ræða en að skáskera
sig hægt og bítandi inn að torginu í kringum
bogann. Bogatorgið er girt digurri jámkeðju
og ég þóttist nokkuð góð að hafa hjólað þvert
yfír akreinamar og vippaði nú hjólinu yfir jámk-
eðjuna, um leið og ég starði hugfangin á sigur-
bogann og þá glæsilega ásýnd borgarinnar. Til
vinstri lá nútíminn í líki hins nýja sigurboga í
fjármálahverfínu La Défense, til hægri miðborg
keisaratímans.
Sem ég reiddi hjólið yfír stóra torgið við
bogann, gónandi í allar áttir, sá ég lögreglu-
konu koma hlaupandi á móti mér baðandi öllum
öngum um leið og hún kallaði eitthvað að mér.
Eg hélt í fyrstu að hún væri að segja mér að
ég mætti ekki hjóla þama, svo ég benti á hjól-
ið sem ég reiddi og sagðist ekki hjóla, en það
gladdi hana öldungis ekki. Erindi hennar var
nefnilega að segja mér að þama mætti hjólið
alls ekki snerta jörðina, því þetta væri sögustað-
ur, helgur staður. „Helgur staður - engin hjól.“
Alveg datt yfir mig af undmn ... Ég skil
vel að fólk megi ekki koma hálfnakið inn í kirkj-
ur, heldur verði að klæðast í takt við trúargildi
staðarins, en að hjól mætti ekki nálgast sigur-
bogann var ofar mínum veraldlega skilningi á
sögustöðum. Eg fór auðvitað ekki að þrasa um
það við lögreglukonuna, því ég sá að hún var
jafnskekinn og prestur, sem sér kvenmann á
stuttbuxum og ermalausum bol í kirkjunni sinni.
Þetta var frábært dæmi um hvernig sögusýnin
franska hefur þokað sér í það hásæti sem trúin
skipaði áður.
Mér varð hugsað til íslenskrar söguvitundar.
Við eram bara fá og smá og afburðamennimir
hafa því ekki verið svo margir að tekið hafi
því að reisa þeim sérstakt Hof orðstírsins. Þó
má segja að þjóðargrafreiturinn á Þingvöllum
sé tilraun í þessa átt, enda meint bein Jónasar
Hallgrímssonar flutt þangað á sínum tíma. En
hvað sem beinunum og grafreitnum líður standa
Frakkar ísiendingum eðlilega mun framar í að
klæða höfuðborg sína helgri sögusýn. En
kannski em íslendingar ötulli við að koma hinni
íslensku sögusýn á framfæri prívat og persónu-
lega og þá af því það vantar öll hin ytri merki
hennar. Kannski þeir séu í raun holdtekning
Hofs hins íslenska orðstírs ...
SltlQ ouglýsingor
FÉLAGSLÍF
I.O.O.F. 19 - 1781298 - j.v.
I.O.O.F. 3 = 1781298 = Dd
I.O.O.F. 10 = 1771298 = 0.872.
□ Helgafell 5996120919 VI 2
□ Mímir 5996120919 III 1 Frl.
□ Gimli 5996120919 I 1 Frl.
Hörgshlfð 12
Boðun fagnaðarerindisins.
Bænastund í dag kl. 14.00.
Frá Sálarrannsóknarfélagi
íslands
Miðlarnir og huglæknarnir Bjarni
Kristjánsson, Guðrún Hjörleifs-
dóttir, Hafsteinn Guðbjörnsson,
Margrét Hafsteinsdóttir, María
Sigurðardóttir, Kristín Þor-
steinsdóttir, Kristín Karlsdóttir
og Þórunn Maggý Guðmunds-
dóttir starfa öll hjá félaginu og
bjóða upp á einkatíma. Auk þess
býður Bjarni Kristjánsson upp á
umbreytingarfundi fyrir hópa.
Allar upplýsingar og bókanir eru
í sima 551 8130 milli kl. 10 og
12 og 14 og 16 og á skrífstof-
unni,
Garðastræti 8, alla virka daga.
Einnig er tekið á móti fyrirbæn-
um í sama síma.
SRFÍ.
Rauðarárstíg 26, Reykjavík,
símar 561 6400,897 4608
Guðsþjónusta sunnudag kl. 20
og fimmtudag kl. 20. Altaris-
ganga öll sunnudagskvöld.
Prestur: Sr. Guðmundur Örn
Ragnarsson.
«Hjálpræðis-
herinn
É> Kirkjustræti 2
Sunnudagaskóli kl. 11.00.
Aðventusamkoma í umsjá Hjálp-
arflokksins. Katrín Eyjólfsdóttir
talar. Allir velkomnir.
Mánuaagur kl. 16.00: Heimila-
samband. Elsabet Daníelsdóttir
talar.
Allar konur velkomnar.
KFUM og KFUK,
Holtavegi 28
Almenn samkoma í dag
kl. 17.00.
Ræðumaður: Friðrik Hilmarsson.
Barna- og unglingasamverur
á sama tíma.
Matsala eftir samkomuna.
Allir velkomnir.
KROSSINN
Sunnudagur:
Almenn samkoma kl. 16.30.
Útskrift fyrir konunglegu her-
sveitirnar verður í dag.
Barnagæsla er meðan á
samkomunni stendur.
Þriðjudagur:
Biblíulestur kl. 20.30.
Laugardagur:
Unglingasamkoma kl. 20.30.
fomhjólp
Almenn samkoma í Þríbúðum,
Hverfisgötu 42, í dag kl. 16.
Fjölbreyttur söngur.
Samhjálparkórinn tekur lagið.
Vitnisburðir. Barnagæsla.
Ræðumaður Gunnbjörg Ólad.
Kaffi að lokinni samkomu.
Allir velkomnir.
Samhjálp.
Pýramídinn -
andleg
miðstöð
Skyggnilýsingarfundur
Björgvin Guðjóns-
son, miðill, verður
með skyggnilýs-
ingarfund fimmtu-
dagskvöldið 12.
desember kl.
20.30.
Húsið opn-
að kl. 19.30.
Einnig einkatímar.
Símar 588 1415 og 588 2526.
Utivistarræktin
Ókeypís heilsurækt úti í náttúr-
unni. Til viðbótar hefðbundnum
ferðum býður Útivist upp á
heilsuræktargöngur fyrir alla
tvisvar í viku. Lagt er af stað kl.
18.00 og gengið í u.þ.b. eina
klukkustund. Mánudaga: Gömlu
Fákshúsin við Elliðaár. Fimmtu-
daga: Bílastæðið hjá Rauða-
vatni.
Netslóð:
http://www.centrum.is/utivist
Orð iífsins,
Grensásvegi 8
Samkoma og sunnudagaskóli
kl. 11. Ásmundur Magnússon
prédikar.
Brauðsbrotning.
„Fyrstu skrefin"
- um trú - í kvöld kl. 20.00.
Lækningasarnkoma á miðvikud.
kl. 20.00. Jódís Konráðsdóttír
prédikar og biður fyrir sjúkum.
Allir hjartanlega velkomnir.
Nýbýlavegi 30, Kópavogi,
gengið inn Dalbrekkumegin
Tónleikar
tileinkaðir syrgjendum og öðrum
þeim, er eiga um sárt að binda,
verða í húsnæði Sjálfeflis, Ný-
býlavegi 30, (Dalbrekkumegin),
í dag, sunnudaginn 8. desem-
ber, kl. 17.15.
Þema tónleikanna verður um-
hyggja og huggun.
Séra Sigurður Haukur Guðjóns-
son flytur hugleiðingu.
Einsöngvarar verða: Björk Jóns-
dóttir, Jón Þorsteinsson og
Signý Sæmundsdóttir.
Undirleikari: Gerrit Schuil.
Ef þér líður illa, einhverra hluta
vegna, kíktu þá til okkar á sunnu-
daginn. Hver veit nema söngur
þessarra frábæru söngvara geti
mildað líðan þína.
Verð kr. 700. Veitingar.
Kristín Þorsteinsdóttir,
Sigrún Olsen.
Hugleiðslukvöld
kl. 20.30
Erla Stefánsdóttir leiðir. I kvöld
fáum við góðan gest, Erlu Stef-
ánsdóttur, sem mun hafa stutt-
an fyrirlestur og síðan leiða
okkur í hugleiðslu.
Allir velkomnir. Aðg. kr. 350.
Fjölskyldusamkoma í Aðal-
stræti 4B kl. 11.00.
Fræðsla fyrir börn og fullorðna.
Friðrik Schram ritskýrir áfram
1. Korintubréf.
Samkoma í Breiðholtskirkju
kl. 20.00.
Vitnisburðir og einsöngur.
Predikun: Halldóra Ólafsdóttir.
Mikið lofgjörð og fyrirbænir.
Allir velkomnir.
Hvitasunnukirkjan
Fíladelfía
Almenn samkoma í dag
kl. 16.30. Ræöumaður Friðrik
Schram frá Ungu fólki með hlut-
verk. Það verður niöurdýfingar-
skírn. Barnagæsla fyrir börn
undir grunnskólaaldri meðan á
samkomu stendur.
Allir hjartan-
lega velkomnir.
Dagskrá vikunnar framundan:
Þiðjudagur: Samvera á vegum
systrafélagsins kl. 20.30.
Miðvikudagur: Jólatónleikar
safnaðarins kl. 20.30.
Aðgangs-
eyrir 500 kr.
Föstudagur: Krakkaklúbburinn
kl. 18.00 fyrir öll börn á aldrinum
3ja-12 ára.
Unglingasamkoma
kl. 20.30.
ft'i VEGURINN
'ÚÚS- Kristið samféiag
Smiðjuvegi 5, Kópavogi
Aðventuhátíð kl. 17.00
Leikrit, einleikur, samspil,
ýmiskonar söngatriði og fleira.
Morgun- og kvöldsamkoma fell-
ur niður.
Allir velkomnir.
Hverfisgötu 105,1. hæð,
simi 562 8866
Aimenn samkoma í kvöld kl. 20.
„Hvernig losna ég undan áhyggj-
um"? Hilmar Kristinsson predik-
ar.
Frelsishetjurnar - krakkakirkja
kl. 11.00 sunnudagsmorgun.
Þriðjudagskvöld: Kl. 20 almenn
samkoma. Pastor Mike Bellamy
frá Keflavíkurflugvelli predikar.
Allir velkomnir.
Föstudagskvöld: Bænastund
kl. 20. GEN-X kvöld kl. 21 fyrir
unga fólkiö. Drama, dans og fjör.
Opið hús til kl. 01.00.
Allir velkomnir.
Vertu frjáls, kíktu í Frelsið.
FERÐAFÉIAG
ÍSLANDS
MÖRKINNI 6 - SlMI 568-2533
Sunnudagsferð
8. desember kl. 13.00
Hafravatn - Reykjaborg
Gengið frá Hafravatni, yfir
Reykjaborg (273 m) og komið
niður í Reykjadal. Verð kr. 800,-
Brottför frá Umferðamiðstöðinni,
austanmegin og Mörkinni 6.
Kvöldvaka
Hawaii
Kvöldvaka verður í stóra saln-
um, Mörkinni 6, miðvikudags-
kvöldið 11. des. kl. 20.30. Efni:
Haukur Jóhannesson sýnir
myndir og segir frá Hawaii -
náttúruparadís í miðju Kyrrahafi.
Út er kominn hljómdiskur með
Laufeyju Sigurðardóttur, fiðlu-
leikara, og Páli Eyjólfssyni, gítar-
leikara, og af því tilefni munu
þau flytja ítalska tónlist á kvöld-
vökunni.
Aðgangur kr. 500 (kaffi og með-
læti innifalið).
Allir velkomnir, félagar og aörir.
Ferðafélag íslands.
Kristið samfélag
Kl. 16.30: Samkoma í Bæjar-
hrauni 2, Hafnarfirði.
Predikun: Jón Þór Eyjólfsson.
Mikil lofgjörð og tilbeiðsla.
Barnastarf meðan á samkomu
stendur.
Allir velkomnir.
Pýramídinn -
andleg
niiðstöð
Anna Carla miðill
starfar hjá Pýra-
midanum og er
með einkatíma.
Hver tími er
60 mín. og kostar
2.900 kr.
Upplýsingar í
síma 588 1415, Dugguvogi 2.