Morgunblaðið - 11.12.1996, Blaðsíða 2

2
C MIÐVIKUDAGUR 11. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Samkomulag um
lágmarksverð úti
■■■■■■■■■■■■■■■■■■i^HBII^HB GERT hefur verið
110 krónur minnst fyrir aguppb”gsH
karfann í Bremerhaven markaðarins i Brem
erhaven um lag-
marksverð á ferskum heilum karfa, sem sendur _e_r frá Islandi á markað
í Þýskalandi. Pétur Örn Sverrisson, starfsmaður LÍÚ, segir að eftir viðræð-
ur milli fulltrúa LÍÚ, fiskkaupenda í Þýskalandi og fulltrúa uppboðsmark-
aðarins í Bremerhaven á haustdögum, hafi það orðið úr að fiskkaupendur
í Þýskalandi hafi komið fram með tilboð, þar sem þeir skuldbinda sig til
þess að greiða að lágmarki ákveðið verð fyrir ákveðið magn af ferskum
heilum karfa sem fer í gegnum uppboðsmarkaðinn í Bremerhaven í hverri
viku.
Þýska sendinefndin, sem hér var
á ferð í september sl. og í var m.a.
sjávarútvegsráðherra Bremen,
ræddi framtíð uppboðsmarkaðarins
í Bremerhaven við fulitrúa LÍÚ og
hvort finna mætti leiðir til þess að
viðhalda þeim markaði sem hefði
um áratugaskeið verið Islendingum
mikilvægur, en markaðurinn í
Bremerhaven hafði áður lækkað
uppboðskostnaðinn úr 4% í 2% í
þessu skyni.
Tilboð kom frá
þýskum kaupendum
I framhaldi af þessum viðræðum
kom fram tilboð af hálfu þýskra
fiskkaupmanna sem tryggja átti
lágmarksverð á ferskum heilum
karfa sem seldur er í gegnum upp-
boðsmarkaðinn í Bremerhaven. Til-
boð þetta felur í sér að kaupendur
skuldbinda sig til að greiða að lág-
marki 2,50 DM fyrir kg af karfa
sem flokkast í A-gæðaflokk og II-
stærðarflokk og er 800 grömm eða
stærri, þó þannig að úr hverjum
uppboðskassa komi ekki fleiri en
55 fiskar. Lágmarksverðið er í ís-
lenskum krónum um þessar mundir
um 110 krónur. Gildir lágmarks-
verðið fyrir allt að 250 tonn í viku
hverri.
„Þýskir fiskkaupendur hafa verið
að horfa upp á minnkandi framboð
af heilum fiski á uppboðsmarkaðin-
um í því skyni að auka framboðið.
Þeir hafa lengi sýnt því áhuga að
fá meiri fisk og við höfum sagt við
þá að okkar menn geti ekki verið
að senda heila fískinn út upp á það
að vera að fá alveg niður í 75 kr.
fyrir kílóið sem er svipað og þeir
eru að fá hér heima,“ sagði Pétur
Örn. Erfitt er að spá fyrir um þróun-
ina í útflutningnum nú með tilkomu
lágmarksverðsins, að mati Péturs,
þótt hann hafi persónulega þá trú
að magnið á markaðinum ytra komi
til með að aukast. Fullsnemmt væri
um það að segja á þessari stundu
þar sem að þetta væri aðeins önnur
vikan frá því að samkomulagið tók
gildi. Pétur Örn sagði að sambæri-
legir samningar væru ekki í undir-
búningi gagnvart öðrum ferskfisk-
mörkuðum af hálfu LÍÚ.
Pétur Örn sagði að það lág-
marksverð, sem hér um ræðir, væri
ekki í nokkru einasta samhengi við
það lágmarksverð, sem ESB hefði
verið að semja um. „ESB er með
75 krónu lágmarksverð og það er
af allt öðrum toga en þetta verð
okkar. Þegar verðið er komið fyrir
neðan 75 krónu markið, má hráefn-
ið ekki lengur fara til manneldis.
Þá á fiskurinn sjálfkrafa að fara í
mjöl og lýsi. Okkar samkomulag
hefur í raun ekki annað í för með
sér en það að aðilar markaðarins
lofa okkar seljendum, hvort sem
þeir eru innan LÍÚ eða utan, að
bjóða aldrei lægi-a verð í fiskinn en
það lágmarksverð sem samningur-
inn er um. Þetta er fyrst og fremst
trygging fyrir okkar menn, sem
verða að senda upplýsingar hingað
um hvað þeir ætla að setja mikið á
markaðinn hverju sinni svo að
markaðurinn ytra viti hversu mikið
sé á leiðinni. Hinsvegar eru þessi
fiskviðskipti að öllu leyti orðin fijáls
og menn geta í reynd gert það sem
þeim sýnist.“
Upplýsingar um
væntanlegt magn
Af hálfu fiskkaupenda er sett það
skilyrði að þeir fái á hveijum
fímmtudegi nákvæmar upplýsingar
um hversu mikið magn er á leiðinni
fyrir vikuna á eftir. Þetta markir
að þeir, sem ætla að sigla með eig-
in afla eða senda út karfagám á
Bremerhaven-markaðinn verða að
tilkynna það til LÍÚ fyrir kl. 11.00
á fimmtudögum. Komi til rangar
upplýsingar, t.d. ef fluttir eru út
þrír gámar eftir að tilkynnt hefur
verið um útflutning á þremur gám-
um, verður hafður sá háttur á að
í næsta skipti sem viðkomandi flyt-
ur út karfa, getur hann ekki vænst
þess að lágmarksverðið gildi fyrir
hann. Menn geta leiðrétt tilkynn-
ingu sína alveg til kl. 11.00 á
fimmtudegi ef þeir sjá að þeir hafa
verið fullbjartsýnir í áætlunum sín-
um.
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Jón H. Sigurmundsson
BJARNI Áskelsson, framkvæmdastjóri Fiskmarkaðs Þorlákshafnar og Þorleifur Björgvinsson, stjórn-
arformaður FMÞ, eru ánægðir með hið nýja húsnæði fiskmarkaðsins.
Salan á fiskmarkaðnum
hefur aukist jafnt og þétt
FISK-
Fiskmarkaður Þorlákshafnar uRRKÞor
er fluttur í eigið húsnæði Sí" m
flutt starfsemi sína í eigið húsnæði, en starfsemi hans hófst í leiguhús-
næði fyrir um 5 árum. Fiskmarkaðurinn þjónar nú um 120 seljendum og
hafa umsvifin aukist ár frá ári. í tilefni af því að Fiskmarkaður Þorláks-
hafnar flutti í nýtt húsnæði var boðið til mikillar veislu. Bjarni Áskels-
son, framkvæmdastjóri FMÞ, sagði þetta vera stóra stund hjá sér og sínu
starfsfólki sem búið væri að starfa við erfiðar aðstæður og verið á hrak-
hólum með húsnæði í langan tíma.
Þorleifur Björgvinsson, stjórnar-
formaður, bauð gesti,_ sem voru
fjölmargir, vekomna. í máli Þor-
leifs kom fram að Fiskmarkaður
Þorlákshafnar var stofnaður 12.
febrúar 1991 og voru stofnendur
54, bæði fyrirtæki og einstakling-
ar.
Endurbóta þörf
Bjarni Áskelsson, framkvæmda-
stjóri, sagði að starfsemin hefði
hafist í leiguhúsnæði Meitilsins þar
sem áður var fiskimjölsverksmiðja.
Húsnæðið sem var í fremur slæmu
ástandi var aðeins málað og skrif-
stofuaðstaða léleg. Fljótlega komu
kröfur frá Fiskistofu um lagfæring-
ar bæði á gólfí og umhverfi, kostað
var til lágmarkslagfæringar þannig
að starfsemin gæti gengi áfram á
undanþágu. Á aðalfundi 1994 kom
fyrst fram hugmynd að nýbyggingu
og segir í skýrslu formanns að
greinilega sé markaðurinn kominn
til að vera og hann sé fyllilega í
stakk búinn til að byggja húsnæði
yfir starfsemi sína.
í október 1994 var óskað eftir
því við hreppsnefnd að hugað yrði
að úthlutun lóðar fyrir Fiskmarkað-
inn í Þorlákshöfn. Síðan hafa lóðar-
málin verið í brennidepli og gengið
á ýmsu. Óskir stjórnar fiskmarkað-
arins náðu ekki fram að ganga.
Ölfushreppur úthlutaði lóð vestan
við Hafnarskeiði þar sem húsið er
nú risið. Að mati margra ætti mark-
aðurinn að vera staðsettur enn nær
hafnarsvæðinu, þannig verði um-
ferð minni á umferðaræðum og
slysahætta minni.
Húsið, sem er 900 fermetrar að
grunnfleti, er hannað af Gunnari
Indriðasyni, byggingartæknifræð-
ingi, rafmagnsteikingar voru unnar
hjá Rafvör sf. og aðalverktaki var
Heimir Guðmundsson, byggingar-
verktaki í Þorlákshöfn, undirverk-
takar voru Rás sf., sem sá um raf-
lagnir, Vilhjálmur Bjarnason og
Þröstur Hjartarson sáu um pípu-
lagnir, Hjálmar Gunnarsson sá um
málningarvinnu og Sigurður Karls-
son um frágang lóðar. Húsið skipt-
ist í móttökusal, aðgerðarsal, kæli
og frystiklefa auk rúmgóðrar og
vel búinnar skrifstofuaðstöðu.
Kostnaður við bygginguna fullbúna
verður liðlega 40 milljónir, enn er
ólokið að girða útiaðstöðuna og sú
vinna verður að bíða þess að frost
fari úr jörðu í vor.
Rúmlega 100 seljendur
Fiskmarkaður Þorlákshafnar
þjónar 100 til 120 seljendum í dag
og eru kaupendur milli 200 til 250
talsins. Starfsmenn eru 5. Bjarni
sagði að sala á markaðinum hefði
aukist jafnt og þétt með árunum.
Við hjá Fiskmarkaði Þorlákshafnar
erum nú með tilkomu þessa nýja
húsnæðis tilbúnir að fullnægja
kröfu sjómanna um að allur fiskur
skuli seldur á fijálsum markaði.
SSI og UD deila um kvótaframsal
Sólfellið án aflaheimilda
innan íslenzku lögsögnnnar
UTGERÐARFELAG Dalvíkinga og
Sjómannasambandið deila nú um
ráðstöfun aflaheimilda Sólfellsins,
sem gert er út af ÚD. Til stóð að
leigja síldarkvóta á skipið og halda
því til veiða, en samkomulag náðist ekki um verð á síldinni til sjómanna og því var skipinu
lagt. Sólfellið hefur engar aflaheimildir innan íslenzku lögsögunnar, en á því eru vistaðar
aflaheimilddir í eigu Kambarastar SU. Sævar Gunnarsson, formaður SSÍ segir útgerðina
stunda kvótabrask enda hafi hún leigt frá sér heimildir umfram það, sem keypt hafi verið.
Ari Þorsteinsson, forstöðumaður sjávarútvegssviðs KEA, sem er eigandi ÚD, segir í samtali
við Verið, að þær aflaheimildir sem ÚD leigði frá sér á síðasta fískveiðiári hafí allar verið
nýttar til að útvega fiskverkunarhúsum félagsins á Dalvik og í Hrísey aukið hráefni en á
þessum stöðum starfa 150 manns.
Upphaf málsins má rekja til deilu um
verð sem greiða átti fyrir síld á yfirstand-
andi haustvertíð. Upphaflegri verðlagningu
var vísað til úrskurðarnefndar og niðurstaða
hennar var að verð skyldi breytilegt eftir
stærðum, frá kr. 8,00 til kr. 13,50. Sólfell
á engan síldarkvóta í íslenskri lögsögu en
veiddi tæplega þijá kvóta á þessari vertíð;
gert var upp við áhöfn skipsins samkvæmt
úrskurði nefndarinnar. Áform voru uppi um
að útvega viðbótarkvóta en niðurstaða út-
gerðarinnar var einfaldlega sú að það reikn-
ingsdæmi gengi ekki upp og skipið hætti því
veiðum.
„Því hefur verið haldið fram að Útgerðarfé-
lag Dalvíkinga hafi á síðasta fiskveiðiári leigt
frá sér aflaheimildir umfram þær sem hún
leigði til sín og þess vegna hafi verið þar-
flaust að leggja Sólfelli. Þetta er rangt,“ seg-
ir Ari Þorsteinsson. „Þær aflaheimildir sem
ÚD Ieigði frá sér á síðasta fiskveiðiári voru
allar nýttar til að útvega fiskverkunarhúsum
félagsins á Dalvík og í Hrísey aukið hráefni
en á þessum stöðum starfa 150 manns.
Meðaltekjur sjómanna
5,5 milljónir í fyrra
Þar sem umrædd gagnrýni var sett fram
af Sævari Gunnarssyni, formanni Sjómanna-
sambands íslands, er ekki úr vegi að geta
þess að meðaltekjur sjómanna hjá Útgerðarfé-
lagi Dalvíkinga voru á síðasta ári þær sjöttu
hæstu á íslandi eða tæplega 5,5 milljónir
króna. Á það skal bent að þegar formaður
sjómannasambandsins heldur því fram að allt
kvótaframsal beri að stöðva er hann jafnframt
að leggja til að fjölda fískverkunarfólks hjá
sjávarútvegssviði KEA verði sagt upp störfum.
Áróður sjómannasamtaka um meint kvóta-
brask og að brotið sé á sjómönnum keyrir
úr hófi fram og það er tímabært að þessum
ógeðfelldu nornaveiðum linni. Útgerðarfélag
Dalvíkinga hefur aldrei brotið samninga á
sjómönnum. Þess er krafist að formaður sjó-
mannasambandsins biðjist formlega afsökun-
ar á ummælum sínum um félagið og dragi
þau til baka,“ segir Ari.
Sævar Gunnarsson, formaður Sjómanna-
sambandsins, segir að þrátt fyrir að sjómönn-
um í áhöfn Sólfellsins EA hafí verið sagt upp
störfum vegna kvótaleysis og ágreinings um
verð, hefði þessi sama útgerð verið að selja
frá sér veiðiheimildir á síðasta fiskveiðiári
fyrir 87 milljónir umfram það sem það keypti
til sín af veiðiheimildum. Áð sama skapi vissi
hann til þess að í síðustu viku hefðu verið
færðar 300-400 tonna aflaheimildir í þorski
og ýsu yfir á skip fyrir austan sem héti
Kambaröstin. Þetta hefði átt sér stað í þeirri
sömu viku og mönnum hafí verið sagt upp
störfum vegna ónógra aflaheimilda.
SIAIaust
„Útgerðin hefði hæglega getað komist hjá
uppsögnum með því að skipta botnfiskkvótan-
um út fyrir síldarkvóta fyrir skipið, en að
ætlast til þess að sjómennirnir tækju þátt í
kaupunum á síldinni á sama tíma og útgerð-
in er að flytja fullt af veiðiheimildum yfír á
annað skip er siðlaust. Þetta er ekkert annað
en brask, sem samkvæmt lögum er leyfilegt
þó ekki sé löglegt að láta karlana taka þátt
í kvótakaupum,“ segir Sævar.