Morgunblaðið - 14.12.1996, Blaðsíða 57

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 14. DESEMBER 1996 5 7'
i
I
)
>
>
|
w
I
>
>
>
BALINT, leynilögreglumaður á Vest-
ur-háskólanum, tók þessa mynd á með-
an Benjamín gekk undir dulnefninu
Erik Torin í Moskvu.
DOKTOR frá Harvard vorið 1946, en
Benjamín hafði þá áður numið í Berlín
og Moskvu.
Áhorfandi að slysi
IUMRÆÐUÞÆTTI undir
stjórn Gunnars G. Schram í
Ríkisútvarpinu í tilefni af út-
komu Skáldatíma hinn 30.
desember 1963, sat Halldór
Laxness fyrir svörum og þar
bárust örlög Veru Hertzsch í
tal. Blaðamaður Morgun-
blaðsins, sem var meðal spyij-
enda, varpaði þar í lok þáttar-
ins fram eftirfarandi spurn-
ingu:
— En um einn hlutlangar
mig að spyrja yður að lokum,
og það er þetta sem ég sam-
visku minnar vegna verð að
spyrja yður og mér finnst það
dálítið stór spurning: Hvernig
gátuð þérfarið úrherbergi
Veru Hertzsch til Skandin-
avíu til að skrifa Gerska ævin-
týrið?Það get ég ekki skilið.
Halldór svarar: „Vera
Hertzsch var þýskur
kommúnisti sem var rússnesk-
ur ríkisborgari, og ég varð
ásjáandi að því að hún var
flutt burt frá heimili sínu, og
afhenti barn sitt þjónustu-
stúlku sinni til að fá þaðsíðan
afgreitt til barnahælis. A
þetta hef ég alltaf litið þannig
sem ég hafi orðið áhorfandi
að slysi. Ég hef iðulega orðið
áhorfandi að slysi, t.d. á göt-
um stórborganna, og þetta
hef ég alltaf litið sem eitt af
þeim. En þetta voru þeir tímar
þegar kerfi Stalíns var svo
sterkt, svo sovereignt, að mér
er ekki kunnugt um að nokk-
urt ríki hafi sótt fanga í hend-
ur Rússa undir Stalín. Það
kom fyrir að útlendir menn
voru teknir þar, kommúnist-
ar, og fluttir í fangabúðir,
m.a. einn danskur kommún-
ískur þingmaður. Það var eins
óhugsandi að hrífa rússnesk-
an kommúnískan fanga úr
höndum Stalíns, eins og taka
upp mann lifandi sem eimreið
hefur keyrt yfir. Það eina sem
stóð í mínu valdi var að segja
hlutaðeigandi persónum frá
því sem hafði gerst, og þeim
mönnum sem málið var skylt.
Meira stóð ekki í mínu valdi
að gera.“
- Hafið þér nokkurn tíma
heyrtfrá Veru Hertzsch síð-
an?erspurt.
„Ég hef aldrei heyrt frá
Veru Hertzsch síðan.“
— En harmleikir...
„Harmleikir voru eins og
sagt er stundum, þrettán í
dúsíninu á þeim dögum. Frá
Veru Hertzsch hef ég hvorki
heyrt frá né séð síðan, en mér
kom það einkennilega fyrir
sjónir að minn góði gamli vin-
ur, sr. Gunnar (Benediktsson)
segir að hann hafi hitt Veru
Hertzsch mjög glaða og
ánægða...“
— Eða haft spurnir af
henni...
„Ég hef haft samband við
það fólk sem var málið skylt,
og það hefur ekki heyrst neitt
frá Veru Hertzsch síðan. Það
væri mjög fróðlegt ef Gunnar
Benediktsson vildi gefa að-
standendum, sem enn búa í
Þýskalandi, upplýsingar um
þetta.“

10-22
s
fc Aí#HM5IÐ
9>íúrkin 6 Sími S88 5518 VuS áfuiina i 'Teppaíandi
‘Bílastœði v/búðarve.gginn Stnáum í póstkjöju
ora
Sambancls
/fanyr'Á’/ö//'r)