Morgunblaðið - 15.12.1996, Qupperneq 2

2 D SUNNUDAGUR 15. DESEMBER 1996
BILAR
MORGUNBLAÐIÐ
Athyglisverð tilraun í Suður-Kaliforníu
Sjálfstýrð
umferð
17 milljón
Golf-bálar
SAUTJÁN milljónir Volkswagen
Golf bíla hafa nú verið framleiddir en
fyllt var upp í þá tölu miðvikudaginn
13. nóvember þegar eldrauður Golf
TDI sem ætlaður er til útflutnings
rann af færibandinu í Wolfsburg í
Þýskalandi. Aðeins 15 mánuðum
áður var búið að framleiða 16 milljón-
ir Golf bíla og í maí 1994 var 15 millj-
ónasti bíllinn framleiddur.
Daglega eru framleiddii- 3640 Golf
bílar, 1.650 í Wolfsburg, 760 í Brus-
sel, 440 í Mosel, 330 í Mexíkó, 180 í
Osnabruck, 170 í Suður-Afríku og
110 í Bratislava. Af þessum 17 millj-
óna bíla flota hafa 6,5 milljónir eða
rúm 39% verið seld á heimamarkaði
en hinn hlutinn hefur farið til útflutn-
ings.
Fjöldaframleiðsla á Golf hófst í
apríl 1974. Fram til þessa hafa verið
framleiddir 1.400.000 GTi bílar og
504 þúsund blæjubílar. Þá hefur Golf
langbakur verið framleiddur frá
miðju ári 1993 og telur sá floti nú um
381 þúsund bíla svo dæmi séu nefnd
um hin ýmsu tilbrigði sem fáanleg
eru af þessum vinsæla bíl. Þýðingar-
mestu erlendu markaðirnir fyi-ir Golf
eru um þessar mundir Bandaríkin
með 1,8 milljónir bíla, Italía með 1,5
milljónir, Frakkland með 1,2 og síðan
Bretland, Mexíkó, Holland, Austur-
ríki, Belgia, Suður-Afríka og Sviss. Á
íslandi hafa á þessu ári selst 540 Golf
bílar og rúmlega 930 bílar frá
Volkswagen í heildina.
10 milljón
Volvo bílar
VOLVO framleiddi nýlega 10 millj-
ónasta bílinn sinn, dökkgrænan 960
Royal, í samsetningarverksmiðju
sinni í Kuala Lumpur í Malasíu.
Fyrsti Volvo bíllinn var smíðaður í
Svíþjóð í apríl 1927. Það tók Volvo 37
ár að framleiða fyrstu milljón bílana
og 13 ár að framleiða tvær milljónir
bíla.
Nýr Skoda
SKODA ætlar að hætta framleiðslu á
Felicia árið 1998 og hefja framleiðslu
á nýjum bíl sem er byggður á sama
undirvagni og VW Polo. Eins og
stærri bfllinn, Octavia, verður nýi
bfllinn alfarið hannaður af Skoda en
h'klegt þykir að hann fái sömu vélar
og eru í Polo línunni.
ATHYGLISVERÐ tilraun er gerð í
Suður-Kaliforníu um þessar mund-
ir. Tilraunin gengur út á það að
gera umferð sjálfvirka.
Alla ökumenn dreymir sjálfsagt
um að það dragi úr umferðarslys-
um og kannski dreymir einhverja
dagdrauma um að hægt verði að
lesa dagblöðin á leið í vinnu um leið
og ekið er eða njóta útsýnisins eða
jafnvel fá sér í glas á leið heim
úr vinnu.
Næsta sumar geta bílar á
vegarkafla um 16 km norður af
San Diego ekið sjálfkrafa með
aðstoð skynjara sem nema
merki frá segulgeirum í vegin-
um. Með þessari tækni er hægt
að hafa afar stutt bil milli bfl-
anna, þeir geta sjálfir forðast að-
skotahluti á veginum ef einhverjir
eru og geta jafnvel tekið beygju út
á rétta afrein. Umferðarteppa og
árekstrar heyra sögunni til vegna
þess að valdurinn, ökumaðurinn
sjálfur, er ekki lengur inni í mynd-
inni.
Þetta hljómar reyndar eins og
söguþráður í velkryddaðri framtíð-
arsögu en í raun verður þetta að
veruleika strax næsta sumar á
þjóðvegi í Suður-Kaliforníu þar
sem vegagerðarmenn eru um þess-
ar mundir að setja niður mörg þús-
und segulgeira. Þar verður fyrsti
vegurinn fyrir sjálfakandi bíla.
Seglarnir halda tólf bílum á spori
þétt upp við hverja aðra á hraða
sem ógemingur væri að halda við
slíkar kringumstæður á venjuleg-
um vegi.
Tilraunavegur á 12 km kafla
Tilraunavegurinn er á 12 km
kafla og verður opnaður fyrir um-
ferð í ágúst á næsta ári. Hugsan-
legt er talið að almenn notkun hefj-
ist á slíku kerfi, reynist það sem
skyldi, árið 2002. Talið er hugsan-
legt að slíkur vegur geti komið með
öllu í veg fyrir umferðarslys því
90% af öllum árekstrum verða veg-
na mannlegra mistaka.
Hönnuðir vegarins, sem jafn-
framt reiða sig á tölvubúnað og rat-
sjárbúnað í bflunum, telja að þetta
kerfi geti sparað milljarða dollara
við byggingu nýn-a akreina og með
orkusparnaði því umferðin er alltaf
á hreyfingu með þessum búnaði.
Rotary vélin
ROTARY-véiin var uppfinning dr. Felix Wankel sem vélin er einnig kemid við. I
stað stimpla, stimpilstangar, knastáss og ventla er þríhyrningslaga snúður í
sprengirými vélarinnar sem gegnir hlutverki allra þessara hluta á mun ein-
faldari hátt. f RX-7 eru þrír snúðar og einu lireyfanlegu hlutirnir í vélinni
eni þeir og sveifarásimi. Hefðbundnar gerðir véla með strokkum eyða mik-
illi orku í að breyta línulegri hreyfingu strokkanna í snúningshreyfingu á
sveifai-ásnum. Rotary-vélin á hinn bóginn framleiðir strax snúningshreyf-
ingpi svo engin orka tapast. Helsti kostur véiarinnar er hátt snúningsvægi,
smæð og Jéttleiki hennar en um leið mikið afl.
Sagan þyrnum stráð
Saga rotary vélarinnar er þó þyrnum stráð. Ahnenningur fékk fyrst að reyna
hana í NSU Prinz Sport. Vélin var eyðslufrek, jafnt á bensín sem olíu. NSU
eyddi miklu fjármagni í að útfæra Rotary-vélina og varð að lokum gjald-
þrota og er í dag liluti af Audi. Audi vill hins vegar ekkert með rotary vél
gera. Mazda sett.i á markað Cosmo coupé bílinn árið 1967 með rotary vél.
Bíllinn var fáséður og dýr en sömu vandamálin fylgdu honum og NSU. En
Mazda þráaðist við og náði að sníða stærstu agnúana af vélinni, sem var
óþétt sprengihólf, og setti vélina á markað í RX2, RX3 og RX4.
Fleiri framleiðendur gældu við rotary vélina, þar á meðal Mercedes-Benz
með Cll 1 coupé, GM og Citro'n. Sá rotary bíll sem fyrst sló í gegn var
Mazda RX-7 sem kom fyrst á markað 1978. Hann var með 2,3 lítra, tveggja
snúða, 105 hestafia Wankel vél. Fyrstu sjö árin sem hann var framleiddur
seldist hann í 471 þúsund eintaki. Næsta kynslóð var mun dýrari bfll með
nýjum íjöðrunarbúnaði,
forþjöppu og allur mun kraft-
meiri. Hann þótti hins vegar
alltof líkur Porsche 944 og varð
ekki jafn vinsæll og fyrirrennarinn.
Önnur kynslóðin seldist í 272 þúsund
eintökum, sem var 73% samdráttur frá
fyrri kynslóð. Mazda virtist ekki draga lærdóm
af þessu lieldur setti á markað þriðju kynslóðin sem
var enn dýrari og betur búinn en fyi irrennararnir og þá
fór verulega að halla undan fæti. I síðasta mánuði ákvað
Mazda síðan að hætta framleiðslu RX-7 og þar með á eina bflnum í
heimi með rotary vél. Þar lýkur 32 ára sögu Wankel vélarinnar.
Hættulegir tjóna-
bílar í umferð
Samkvæmt upplýsingum úr bifreiðaskrá hafa mjög fáir bílar í eigu
tryggingafélaga verið afskráðir ónýtir á undanliðnum árum. Þetta
vekur spurningar, segir Runólfur Ólafsson, framkvæmdastjóri
Félags íslenskra bifreiðaeigenda, í grein sinni, í ljósi þess að
tryggingafélögin leysa til sín talsverðan fjölda mikið skemmdra
bíla eftir umferðaróhöpp.
SKEMMDIR bflar í umferðinni eru bflar sem
skemmst hafa verulega í umferðaróhöppum, án
þess að vitað sé hvort þeir hafi verið fullkom-
lega viðgerðir. Bílar sem lenda í tjóni eru fluttir
athugasemdalaust af vettvangi og gildir þá einu
hvort um er að ræða mikið eða lítið skemmda
bíla. í skýrslu Umferðarráðs um umferðarslys
árið 1995 kemur fram að tæplega 7.300 bflar
hafi lent í óhöppum það ár og þar af hátt í 900 í
miklu tjóni. Þar sem tölur Umferðarráðs ná
ekki yfir alla árekstra þá er ljóst að mun fleiri
bílar lenda í tjóni á ári hverju. Samkvæmt upp-
lýsingum úr bifreiðaskrá hafa mjög fáir bílar í
eigu tryggingafélaga verið afskráðir ónýtir á
undanliðnum árum. Þetta vekur spurningar í
ljósi þess að tryggingafélögin leysa til sín tals-
verðan fjölda mikið skemmdra bíla eftir um-
ferðaróhöpp. Bílar sem tryggingafélög eignast
eftir tjón eru seldir á uppboðum og þar getur
hver sem er keypt tjónabíl og gert við eftirlits-
laust. Sama á við um bíla sem tryggingafélögin
bera ekki ábyrgð á t.d. bflar sem lenda í tjóni
sem ekki fæst bætt.
Neytendavandamál
I dómsmati sem unnið var haustið 1995 af
Finnboga Eyjólfssyni bifvélavirkjameistara og
Haraldi Þórðarsyni bifreiðasmið kemur fram að
gangverð nýlegra bíla sem óyggjandi hafa lent í
verulegu tjóni er 10-15% lægra en meðalverð
sambærilegra bfla sem ekki teljast tjónabílar.
Það virðist tilviljunum háð hvaða bílar fá á sig
merkinguna tjónabfll. Oft er eina vísbendingin
að athuga hvort bíll hafi verið í eigu trygginga-
félags en sú vísbending er ekki algild því með
auknum lánveitingum tryggingafélaga til bfla-
kaupa þá hefur það færst í vöxt að þau leysa til
sín bíla vegna gi’eiðsluvanefnda. Bíleigendur
þekkja það að svokallaðir tjónabílar eru yfirleitt
verri söluvara í bílaviðskiptum og einnig er al-
gengt að bflar sem tryggingafélög hafa losað til
sín eftir tjón era ekld teknir sem borgun upp í
nýja bíla hjá bifreiðaumboðunum. Lögmaður og
tæknimaður FÍB fá á hverju ári fjölda mála
vegna viðskipta með bíla sem eru gallaðir vegna
ófullnægjandi viðgerðar eftir tjón. Of mörg
dæmi eru um að seljendur leyni kaupendur að
bíll hafi lent í tjóni eða nefni tjón en geri mjög
lítið úr því.
Öryggismál
Töluverð brögð eru að því að hér á landi séu
bílar í umferð sem fengið hafa óvandaða og/eða
ófullnægjandi viðgerð eftir að hafa skemmst
mikið í umferðaróhappi. I dómsmati þeirra
Finnboga og Haraldar sem vitnað var í hér að
framan kemur fram að þar sem engar opinber-
ar eftirlitsreglur eru í gildi varðandi bíla sem
skemmast í umferðaróhöppum þá fjölgi stöðugt
þeim bílum í umferðinni sem ekki er vitað með
vissu í hvaða ástandi eru.
Eftirfarandi dæmi má nefna um það hvaða
hættur geta fylgt bílum eftir tjón:
Við árekstur getur hjólabúnaður skekkst.
n