Morgunblaðið - 18.12.1996, Blaðsíða 6

6 C MIÐVIKUDAGUR 18. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MARKAÐIR
Fiskverð heima
Alls fóru 123,9 tonn af þorski um fiskmarkaðina þrjá hér syðra
í síðustu viku. Um Fiskmarkað Hafnarfjarðar fóru 20,7 tonn á
74,40 kr./kg. Um Faxamarkað fóru 0,6 tonn á 80,81 kr./kg
og um Fiskmarkað Suðurnesja fóru 102,7 tonn á 108,09 kr./kg.
Af karfa voru seld 20,5 tonn. í Hafnarfirði á 29,00 kr. (0,11),
ekkert á Faxamarkaði, en á 75,87 kr. (20,41) á Fiskm.
Suðurnesja. Af ufsa voru seld 35,1 tonn. í Hafnarfirði á 53,02
kr. (0,51), ekkert á Faxagarði og á 68,94 kr. hvert kíló á
Suðurnesjum (34,61). Af ýsu voru seld 96,4 tonn á
mörkuðunum þremur hér syðra og meðalverðið 105,50 kr./kg.
Kc/tat
Novemb
Desemb
45.V 46.v 47.v 48.V 49.V 50.v
Eingöngu var seldur
fiskur úr gámum í
Bretlandi í síðustu
viku, samtals 361,7
tonnál 36,30 kr./kg.
Þar af voru 72,4
tonn af þorski seld
á 134,66 kr./kg.
Af ýsu voru seld
172.6 tonná 104,61
kr./kg, 39,2 tonn af
kolaá218,94 kr./kg,
3,5 tonn af Grálúðu
á 239,90 kr./kg og
21.6 tonn af karfa á
113,61 kr./kg.
Tvö skip seldu afla sinn í Þýskalandi í síðustu viku; Skagfirðingur SK og Haukur GK.
Alls voru seld 297,9 tonn af karfa á 108,33 kr./kg. meðalv. (104,29 og 111,93 kr./kg).
Ekkertvar seltafufsa.
Fiskverð ytra
Þorskur <----> Karfi Ufsi
Umbrotasamir tímar í
fiskeldinu í A-Evrópu
FISKELDIÐ í Austur-
Evrópu hefur átt í mikl-
um erfíðleikum síðustu
árin en með hruni kom-
múnismans hurfu líka
víðast hvar niðurgreiðslurnar, sem héldu stóru eidisstöðvunum á floti.
Einkavæðingin hefur líka gengið misjafnlega og auk þess hefur markað-
urinn gjörbreyst frá því sem áður var.
Gengur best þar sem
einkavæðingin er mest
Vegna ringulreiðarinnar, sem
ríkir í fískeldisiðnaðinum í Austur-
Evrópu, er erfítt að geta sér til
um framleiðsluna nú en talið er,
að hún sé um 172.000 tonn, 30
til 40% minni en hún var undir lok
síðasta áratugar.
Á þessum slóðum á fískeldið sér
langa sögu og til dæmis í Tékk-
landi og Póllandi hefur karpaeldi
verið stundað allt frá því á 12.
öld. Var það mjög mikið á 15. og
16. öld og hefur líklega ekki verið
meira síðan. í sumum sovétlýð-
veldanna fyrrverandi var fískeldi
mikilvæg uppspretta eggjahvítu-
ríkrar fæðu en segja má, að nú
sé það ekki nema svipur hjá sjón.
Karplnn f öndvegi
Frá fornu fari hefur fískeldið
snúist næstum eingöngu um karp-
ann, sem hefur verið ræktaður í
stórum og oft náttúrulegum tjöm-
um, og af fyrrnefndri framleiðslu
er karpinn líklega um 160.000
tonn. Aðeins í Póllandi er dálítið
silungseldi, 7.500 tonn á síðasta
ári, og í Evrópuhluta Rússlands,
2.100 tonn.
í Tékklandi, Póllandi, Slóvakíu
og Ungverjalandi er búið að einka-
væða flestar ríkisstöðvarnar og í
framhaldi af því eru fiskeldis-
bændur farnir að velta meira fyrir
sér vandamálum á borð við mark-
aðshorfur og áætlanir. Á hinum
endanum er svo til dæmis Hvíta-
Rússland þar sem eldisstöðvarnar,
27 að tölu, eru enn allar í ríkis-
eigu. Var framleiðsla þeirra á síð-
asta ári 6.800 tonn af karpa og
200 tonn af silungi. Er það þriðj-
ungssamdráttur frá meðaltalinu
1981-’85.
Horfnlr markaðir
í Búlgaríu hefur framleiðslan
einnig dregist saman um þriðjung,
var 4.000 tonn á síðasta ári, en
þar var nokkrum stöðvum lokað
þegar niðurgreiðslur voru afnumd-
ar 1991.
Noregur
Erfitt er að gera sér grein fyrir
ástandinu í Júgóslavíu fyrrverandi
en í Króatíu þar sem stefnir í
einkavæðingu alls eldisins var
framleiðslan 7.000 og 300 tonn
af silungi á síðasta ári. Þar hafa
erfíðleikarnir ekki síst stafað af
því, að gömlu markaðirnir í Júgó-
slavíu eru ekki lengur til.
Best er ástandið í Tékklandi.
Þar var búið að einkavæða allar
fískeldisstöðvarnar fyrir 1995 og
nú er eldisfiskur vaxandi útflutn-
ingsgrein. Voru raunar miklir erf-
iðleikar í greininni 1993 og 1994
vegna fjárskorts og meðfylgjandi
samdráttur en nú er framleiðslan
komin í það sem áður var eða í
17.500 tonn af karpa og 900 tonn
af öðrum físki. Hafa samtök tékk-
lenskra fískeldisfyrirtækja unnið
mikið að markaðsgreiningu og
lagt á ráðin um þróun greinarinn-
ar fram til 2005.
í Ungveijalandi hefur fískeldið
verið einkavætt en hefur átt á
brattann að sækja. Kemur þar inn
í óvissa um eignarhald og einnig
vatnsskortur. Nokkurt jafnvægi
virðist þó vera komið á hlutina og
því er spáð, að betri tímar fari í
hönd. Var framleiðslan 15.000
tonn á síðasta ári og hafði þá
minnkað um 40% frá því sem hún
var mest áður.
í Litháen er eignarhaldið með
ýmsu móti en ríkið er þó ennþá
langumsvifamest. Þar var fram-
leiðslan aðeins 1.600 tonn í fyrra,
50% minni en fyrir átta árum, en
talið er, að unnt sé að koma því
í 6.000 tonn miðað við núverandi
aðstöðu.
Vöxtur í Póllandi
í Póllandi er eldið nú 20% meira
en fyrir átta árum eða 18.600 tonn
af karpa og 7.500 tonn af silungi.
Fer allur karpinn á innanlands-
markað og dugir ekki til því að
Pólverjar flytja inn að auki 3.000
til 5.000 tonn.
Að Rússlandi undanskildu var
fískeldið hvergi meira en í Rúmen-
íu þar sem það var stundað á
100.000 hekturum en þar hefur
orðið mikið hrun. Var framleiðslan
25.000 tonn á síðasta ári og hafði
þá dregist saman um 60%.
Fyrir um átta árum var fisk-
eldisframleiðslan í Rússlandi um
200.000 tonn á ári en í fyrra var
hún ekki nema 44.000 tonn af
karpa og 2.100 tonn af öðrum
físki.
Meðan Tékkar og Slóvakar voru
innan sömu landamæra fengu þeir
síðarnefndu karpann úr tékk-
lensku tjörnunum en nú er eldið í
Slóvakíu á uppleið.
Gjöfulli síldarvertíð
um það bil að ljúka
BEZTU síldarvertíð Norðmanna í þrjátíu ár er nú að ljúka. Aldr-
ei hefur jafnmikið af síld verið unnið til manneldis og verð á síld
upp úr sjó hefur hækkað frá síðasta ári. í lok nóvember hafði
verið landað 554.000 tonnum af norsk-íslenzku síldinni til manneld-
is, en heildarkvótinn er 695.000 tonn.
Síld verður unnin allt til jóla og þrátt fyrir mikla aukningu
taka markaðarnir vel við. Mest fer til Japans og Austur-Evrópu,
sem er vaxandi markaður fyrir uppsjávarfiska eins og síld, loðnu
og makríl. Útflutningsverðmæti uppsjávarfisks frá Noregi verður
í ár um 37 milljarðar króna, en var 2 milljónir 1994.
Verð á síld upp úr sjó er nú um 19 krónur að meðaltali en það
er um 5 krónum hærra en í fyrra. Aukningin í vinnslunni er fyrst
og fremst í frystingu, en sífellt minna er landað beint til bræðslu,
aðeins um 85.000 tonnum.
Tonn af óslægðum fiskí
15.000-----------------
12.000
Þorskafli í janúar-nóvember 1996 í helstu löndunarhöfnum
____(Bráðabirgðatölur Fiskistofu)_
Færeyjar
Fiskafli
Færeyinga
Þús.tonna
60i---------
Jafnvægi í
Norður-Atlantshafí
FÆREYINGAR hafa verið að
auka þorskveiði sína á heima-
slóðinni undanfarin ár. Þorsk-
stofninn við eyjarnar hefur verið
að braggast þrátt fyrir að hann
hafi ekki náð þeirri stærð, sem
talin er viðunandi. Stefnt er að
því að halda aftur af veiðum
fram til ársins 1988 þar til hrygn-
ingarstofninn hefur náð 52.000
tonnum. Svipaða sögu er að segja
um ýsuna. Vegna þessara tak-
markana hefur leyfilegur ufsa-
afli verið aukinn, en ólíklegt er
talið að hann náist. Færeyingar
stunda einnig þorskveiðar utan
landhelgi, mestmegnis í Barents-
hafi, en þeir hafa gert gagn-
kvæma samninga um veiðiheim-
ildir við bæði Rússa og Norð-
menn. Þvi er þorskafli þeirra í
heildina áætlaður um 50.000 tonn
á næsta ári.
Evrópusambandið
Afli ESB í Norðursjó
og Barentshafi
Þús. tonna
ERFITT er að fá áreiðanlegar
tölur yfir botnfískafla Evrópu-
sambandsins, meðal annars vegna
innbyrðis deilna um fiskveiði-
stjórnun. ESB hefur byggt þorsk-
veiði sína að miklu leyti á afla
úr Norðursjó, þrátt fyrir mjög
bágt ástand stofnsins þar. Sam-
bandið tók um 120.000 tonn af
þorski úr Norðursjó í fyrra.
Þorskveiðiheimildir ESB í Bar-
entshafi eru 50 til 60.000 tonn,
en auk þess veiða skip sambands-
ins eitthvað í Smugunni.