Morgunblaðið - 21.12.1996, Síða 18

18 LAUGARDAGUR 21. DESEMBER 1996
VIÐSKIPTI
MORGUNBLAÐIÐ
Hæstiréttur úrskurðar vegna álagningar jöfnunargjalds á innfluttar kartöflur
Samrýmist ekki kvöðum
um gnum skattheimtu
HÆSTIRETTUR hefur úrskurðað
að þrotabú fyrirtækisins S. Óskars-
son & Co. hf. þurfi ekki að hlíta
úrskurði ríkistollanefndar vegna
endurákvörðunar á aðflutningsgjöld-
um á 144 vörusendingum af frönsk-
um kartöflum sem tollafgreiddar
voru á árabilinu 1988 til 1992. Inn-
flutningurinn var háður álagningu
sérstaks jöfnunargjalds samkvæmt
ákvörðun landbúnaðarráðherra og
telur rétturinn að álagning gjaldsins
samrýmist ekki kvöðum um mál-
efnalegan grundvöll skattheimtu og
stjórnsýslu.
Málið varðar innflutning á for-
steiktum kartöflum frá Hollandi sem
tollafgreiddar voru frá 17. febrúar
1988 til 27. febrúar 1992. Innflutn-
ingurinn var háður álagningu sérs-
taks jöfnunargjalds samkvæmt lög-
um um framleiðslu, verðlagningu og
sölu á búvörum. Innflutningurinn
var einnig háður álagningu verðtolls
sem var 30% í upphafi en lækkaði
í þrepum uns hann féll niður í árbytj-
un 1992.
Ríkistollstjóri tók innflutning á
frönskum kartöflum til sérstakrar
rannsóknar síðla árs 1991 vegna
grunns um að uppgefið innflutnings-
verð væri lægra en raunverulegt
viðskiptaverð. Leiddi rannsóknin í
ljós að veruleg brögð voru að því
að influtningsverð væri óeðlilega
lágt af hálfu innflytjenda í því skyni
að ná fram lægri innflutningsgjöld-
um. í kjölfarið var leiðrétt innflutn-
ingsverð á 186 vörusendingum af
frönskum kartöflum og voru van-
greidd aðflutningsgjöld talin nema
rúmum 34 milljónum króna. Sá úr-
skurður var kærður til ríkistolla-
nefndar sem taldi endurákvörðun
gjalda af innflutningi fyrir 1. nóvem-
ber 1989 fyrnda. Hins vegar var
staðfest álagning vegna 144 vöru-
sendinga og voru vangreidd gjöld
vegna þeirra rúmar 19,3 milljónir
króna.
Ekki óheft heimild
í dómi Hæstaréttar segir að
heimild landbúnaðarráðherra til
þess að leggja á jöfnunargjaldið
teljist skattur í skilningi stjórnar-
skrárinnar og sé heimildin bundin
við skilgreindan tilgang laganna,
það er að jafna aðstöðumun inn-
lendra framleiðenda gagnvart nið-
urgreiddum innflutningi. Einnig fel-
ist mikilvæg takmörkun í þeim
skýringum sem fram komi í athuga-
semdum við frumvarpið og í umræð-
um sem fram fóru á Alþingi áður
en það varð að lögum. Þannig hafi
svigrúm ráðherra til þess að leggja
á gjaldið innan lögfestra marka
ekki verið óheft.
Nokkrar reglugerðir voru settar
um álagningu jöfnunargjaldsins. Var
það á tímabili 40% á kartöflur og
vörur unnar úr þeim. Með reglugerð
sem sett var 26. febrúar 1988 var
gjaldið hækkað af níu vöruflokkum
í 50%, af tveimur vöruflokkum í
100%, og af tollflokki sem tók til
hinnar umdeildu vöru hækkaði gjald-
ið í 190%, en áður hafði það gerst
að fjármálaráðuneytið hafðði til-
kynnt að frosnar, franskar kartöflur
flokkuðust sem iðnaðarvara og
þyrfti því ekki að leita eftir leyfi
landbúnaðarráðuneytisins til inn-
flutningsins. Jöfnunargjaldið á þess-
um vöruflokki lækkaði síðan árið
eftir í 120% og hélst þannig út það
tímabil sem umdeilt er.
Hæstiréttur segir að við það verði
að miða að við lögleiðingu heimild-
arinnar til að leggja á gjaldið hafi
það verið mat löggjafans að raunhæf
þörf væri á gjaldinu í þeim tilgangi
að jafna aðstöðumun innlendra
framleiðenda. Ekki hafi verið gerðar
athugasemdir við álagningu gjalds-
Á FUNDI fulltrúaráðs Kaup-
mannasamtaka íslands 12. des-
ember sl. voru þrír kaupmenn
heiðraðir fyrir langt og giftu-
drjúgt starf í þágu samtakanna
og sæmdir gullmerki þeirra.
Þessir kaupmenn, sem starfa
REKSTRARTAP Fiskiðjusamlags
Húsavíkur hf. án fjármundatekna
og -gjalda nam 124 milljónum króna
á síðastliðnu reikningsári sem er það
sama og kvótaárið. Að teknu tilliti
til fjármagnsgjalda og óreglulegra
liða er rekstratapið á árinu 186 millj-
ónir króna.
Fiskiðjusamlag Húsavíkur og út-
gerðarfélagið Höfði voru sameinuð
1. maí í vor í eitt fyrirtæki undir
nafni FH. Rekstraruppgjör vegna
síðasta árs er fyrir tólf mánuði í fisk-
vinnslunni en fyrir útgerðina frá
sameiningu 1. maí eða í fjóra mán-
uði. Heildarveltan á þessu tímabili
var 1.584 milljónir króna og er velt-
an að meirihluta fólgin í vinnslu
rækjuafurða. Fram kemur að meg-
inhluta skýringarinnar á tapinu megi
ins á árunum 1986 og 1987, en
öðru máli gegni árið eftir þegar gjöld
á vöruna hafi nær fimmfaldast með
setningu nýrrar reglugerðar. Rök til
þeirrar breytingar hafi ekki verið
skýrð, þó augljóst sé að þar með
hafi orðið straumhvörf í ferli gjalds-
ins.
Síðan segir: „Þegar það er virt,
sem hér hefur verið rakið, verður
stefndi ekki talinn hafa sýnt fram
á, að álagning hins sérstaka jöfnun-
argjalds, sem hér um ræðir, fái
samrýmst þeim takmörkunum, sem
heimild ráðherra voru settar, og
þeim kvöðum um málefnalegan
grundvöll skattheimtu og stjórn-
sýslu sem gæta varð. Álagning
gjaldsins á þær vörusendingar, sem
úrskurðir ríkistollstjóra og ríkis-
tollanefndar náðu til, var þannig
ólögmæt."
Krafa ríkistollanefndar er því óg-
ilt og ríkið dæmt til að greiða þrota-
búi S. Óskarssonar 350 þúsund
krónur í málskostnað í héraði og
fyrir Hæstarétti.
Málið dæmdu hæstaréttardómar-
arnir Haraldur Henrysson, Guðrún
Erlendsdóttir, Hjörtur Torfason,
Hrafn Bragason og Pétur Kr. Haf-
stein.
allir í Reykjavík, eru f.v.: Gunn-
ar Guðmundsson, Rafbúð, Bílds-
höfða 16, Reykjavík, Hörður
Pétursson, HP Húsgögn, Ár-
múla 44, Reykjavík, Ingólfur
Árnason, Vald Poulsen ehf.,
Reykjavík.
rekja lækkunar á verði rækjuafurða,
en á síðustu tólf mánuðum hefur
verð á pillaðri rækju lækkað um
30-40%.
Einnig kemur fram að skip félags-
ins hafi verið á veiðum á Flæmingja-
grunni í sumar og tap hafí verið á
þeim veiðum, en félagið hafí skapað
sér veiðirétt á móti. Þá hafi bolfisk-
vinnsia fyrirtækisins einnig verið
rekin með tapi, eins og almennt sé
í þeim rekstri.
Hlutafé eftir sameiningu fyrir-
tækjanna er 519 milljónir króna.
Stærstu hluthafaranir eru Bæjar-
sjóður Húsavíkur með 42,6% eign-
arhlut, Kaupfélag Þingeyinga með
15,5%, Hlutabréfasjóðurinn íshaf
8,3%, Trygging hf 7,7%, og Olíufé-
lagið hf. 7,5%.
Stjóm FIS
Stjórnvöld
láti af
yfirgangi
Stjórn FÍS skorar á íslensk stjórn-
völd að láta nú þegar af yfirgangi
sínum gagnvart innlendri verslun og
taka upp samstarf um lausn þeirra
deilumála, sem enn eru í gangi, seg-
ir í ályktun fundar Félags íslenskra
stórkaupmanna sem haldinn var í
gær í tilefni af því að að undanförnu
hafa verið kveðnir upp nokkrir dóm-
ar og úrskurðir þar sem aðgerðir
íslenska ríkisins gagnvart innlendum
verslunarfyrirtækjum hafa verið
dæmdar ólögmætar.
Síðan segir: „Má þar nefna úr-
skurð Eftirlitsstofnunar Efta um
vörugjöld og nú nýlega dóm Hæsta-
réttar íslands um innflutningsgjöld
á franskar kartöflur. Afleiðing að-
gerða ríkisins í kartöflumálinu urðu
m.a. þær að innflutningsfyrirtæki
lentu í gjaldþroti og forsvarsmenn
þeirra hlutu dóma, auk þess að
stjórnvöld hafa með þessum ólög-
mæta hætti lagt gjöld á innfluttar
vörur sem nema hundruðum milljóna
ef ekki milljörðum króna og þar með
haldið uppi háu verðlagi í landinu.
Það má ekki henda að íslenskir kaup-
sýslumenn þurfí að eyða orku sinni
og fjármunum í að veijast ólöglegum
yfirgangi stjórnvalda í stað þess að
einbeita sér að því að ná árangri í
rekstri fyrirtækja sinna. Stjórn Fé-
lags íslenskra stórkaupmanna telur
það algjörlega óviðunandi og eins-
dæmi að stjórnvöld fari með þessum
hætti gagnvart þegnum síns eigin
lands. Nágrannaþjóðir okkar hafa á
sama tíma talið það þjóna hagsmun-
um heildarinnar að efla innlenda
verslun með öllum tiltækum ráðum.“
Jafnframt lýsir FÍS sig hér eftir
sem hingað til reiðubúið til sam-
starfs um skipan viðskiptamála í
landinu með hagsmuni allra að leið-
arljósi.
-----» ♦ ♦-----
*
Ishaf býður
50 milljónir
til sölu
HLUTABRÉFASJÓÐURINN íshaf
hf. hefur ákveðið að bjóða út 50
milljónir króna að nafnverði í nýju
hlutafé, en sjóðurinn var áður Ut-
vegsfélag samvinnumanna. Sölu-
tímabilið er frá 6. desember til 24.
maí á næsta ári og í byijun eru bréf-
in boðin á genginu 1,50, en gengið
mun breytast á sölutímanum í sam-
ræmi við markaðsverðmæti eigna
sjóðsins.
Jafnhliða útboðinu er að því stefnt
að skrá hlutabréf í félaginu á Verð-
bréfaþingi íslands, enda að því stefnt
að hluthafar í félaginu verði orðnir
200 fyrir árslok. í byijun fara við-
skipti með hlutabréf í félaginu fram
á Öpna tilboðsmarkaðnum og mun
hlutabréfasjóðurinn setja fram kaup-
og sölutilboð þar til sjóðurinn hefur
hlotið skráningu á Verðbréfaþingi.
Hlutabréfin eru til sölu hjá flest-
um, helstu verðbréfafyrirtækjum
landsins, en Landsbréf hafa haft
milligöngu um útboðið og skráningu
félagsins á Verðbréfaþingi.
Um miðjan nóvember síðastliðinn
voru hluthafar í Ishafí rúmlega 25
talsins. íslenskar sjávarafurðir áttu
mest eða 63,53%, Kaupfélag Árnes-
inga 5,98%, Iceland Seefood 4,17%,
Fiskiðjan Skagfirðingur 4,01% og
Fiskiðjusamlag Húsavíkur 3,64%.
Sjóðurinn á í ýmsum sjávarút-
vegsfyrirtækjum. Stærstu eignar-
hlutirnir eru í Búlandstindi, Meitlin-
um, Borgey, Sléttanesi, Fiskiðju-
samlagi Húsavíkur og fleiri fyrir-
tækjum.
Því fé sem aflast í útboðinu verð-
ur varið til frekari fjárfestinga í fyr-
irtækjum, einkum í sjávarútvegi.
Eitt það vinsælasta
í dag fyrir ungt fólk á alveg frábæru verði.
Kanadísk bretti með bindingum
kr 26900
íbróttamarkaði^íJXM.SJ BSÍ.
&b\óðavat'a
Umferðarmiðstöðinni,
sími 893 8325.
Þrír kaupmenn heiðraðir
Rekstur Fiskiðjusamlags Húsavíkur
Tapið 186 millj-
ónir á síðasta ári