Morgunblaðið - 24.12.1996, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 24. DESEMBER 1996 53
AÐSENDAR GREIIMAR
Jóðsótt forseta bæjar-
sljórnar í Yesturbyggð
MJÖG einkennileg uppákoma
átti sér stað í fjölmiðlum dagana
2. til 3. desember, þegar forseti
bæjarstjórnar Vesturbyggðar jós
úr skálum reiði sinnar yfir undirrit-
aðan sem bæjarstjóra í Vestur-
byggð og sem oddvita Sjálfstæðis-
flokksins og okkur sjálfstæðis-
menn í bæjarstjórn.
Offors Kristínar Björnsdóttur
var slíkt yfir því að því er virtist
vera að Alþýðuflokkurinn og hún
væru lent í minnihluta að hún lýs-
ir yfir ótímabæru gjaldþroti bæjar-
félagsins, sem er fullkomið ábyrgð-
arleysi af hennar hálfu sem bæjar-
stjórnarmanns og forseta bæjar-
stjórnar eftir sex ára setu í sveit-
ar- og bæjarstjórn, allan tímann í
meirihluta. Ársreikningar bæjarfé-
lagsins fyrir árið 1995 sýna það
svo ekki verður um villst að fjár-
hagsstaða bæjarins fer batnandi.
Meirihlutamyndun
Alþýðuflokks og
Sjálfstæðisflokks
Til að varpa réttu ljósi á þá
mynd sem Kristín dregur upp varð-
andi ráðningu undirritaðs sem
bæjarstjóra í Vesturbyggð, þá var
það upphaflega hugmynd þeirra
Alþýðuflokksmanna, að undirritað-
ur tæki að sér starf bæjarstjóra í
Vesturbyggð en ekki Sjálfstæðis-
flokksins. Það er einnig rétt að láta
það koma fram hér að slit á meiri-
hlutasamstarfi A-, B-, og F-lista
var ekki að frumkvæði Sjálfstæðis-
flokksins heldur alfarið Alþýðu-
flokksins og sitja þeir því uppi með
það, að hafa svikið öll framboð í
bæjarstjórn Vesturbyggðar á þeim
tíma sem liðinn er af
kjörtímabilinu.
Slit meirihluta-
samstarfs við
Alþýðuflokkinn
Laugardaginn 30.
nóvember kl. 10 að
morgni hringdi forseti
bæjarstjórnar og bað
um fund með undirrit-
uðum kl. 13, hún
fékkst ekki til að gefa
upp fundarefni með
nokkru móti, það væri
ekkert sérstakt á ferð-
inni. í upphafi fundar
þennan dag var undir-
rituðum afhent bréf um
slit á meirihlutasamstarfi af hendi
Alþýðuflokksins orðað almennu
orðalagi. Þegar betur var að gáð
kom í ljós að forseti bæjarstjórnar
Við þurfum bjartsýni og
þor, segir Gísli Ólafs-
son, en ekki barlóm og
niðurrifshjal.
átti í einhverskonar samskiptalegri
tilvistarkreppu gagnvart bæjar-
stjóra. Undirritaður spurði þá hvort
einhveijar viðræður hefðu átt sér
stað af hendi Alþýðuflokksins við
önnur framboð, en var tjáð að svo
væri ekki. Heimildir á þessari
stundu voru þær að þetta væri
ekki sannleikanum samkvæmt.
Undirritaður spurði þá Alþýðu-
flokksmenn, fýrst og fremst til að
vinna tíma; er hægt
að ásaka saklaust
fómarlamb sem leiða
á til höggstokks þó
það mæti ekki, en láti
böðulinn villast af leið
og rangla í eigin af-
töku? Hvort til greina
kæmi að samstarfið
héldi áfram á milli
flokkanna í bæjar-
stjóm án undirritaðs
sem bæjarstjóra?
Alþýðuflokksmenn
kváðu það koma til
greina og kvaðst und-
irritaður þá ætla að
bera þessa nýju stöðu
undir sína félaga í
Sjálfstæðisflokknum, sem hann og
gerði. Þar var niðurstaðan sú að
þessi hnífsstunga Alþýðuflokksins
í bakið á okkui sjálfstæðismönnum
og undirrituðum sem bæjarstjóra
og oddvita lista Sjálfstæðisflokks-
ins, væri með öllu óviðunandi og
fullu trausti lýst yfir á bæjarfull-
trúum sjálfstæðisflokksins. Niður-
staðan varð sú að reyna myndun
meirihluta án Alþýðuflokksins.
Þegar þeir áttuðu sig loks á því
hvað var að gerast, raddist forseti
bæjarstjómar í fjölmiðla með fúk-
yrði um undirritaðan og Sjálfstæð-
isflokkinn varðandi slæma stjómun
bæjarfélagsins, sem er furðulegt
ábyrgðarleysi með hliðsjón af því
að Alþýðuflokkurinn hefur bæði
forseta bæjarstjórnar og formann
bæjarráðs sem hafa tekið fullan
þátt í öllum megin ákvarðanatökum
og verið í samráði við bæjarstjóra
í daglegum rekstri bæjarfélagsins.
_ Gísli
Ólafsson
Fjárhagslegar aðgerðir
framundan
Fyllilega er þó ljóst að verulegur
árangur hefur náðst í rekstri mála-
flokka bæjarins til lækkunar árið
1996 miðað við árið 1995 þegar
undirritaður tók við sem bæjar-
stjóri í lok febrúar. Þrátt fyrir það
að minnihlutinn hafi verið fastur í
ýmiskonar niðurrifsstarfsemi í fjöl-
miðlum gagnvart bæjarfélaginu
bæði út á við sem inn á við, sem
vissulega skaðaði og tafði þá vinnu
sem framundan var. Undirritaður
vonast til að bæjarfulltrúar minni-
hlutans komist á hærra plan í
umræðunni en verið hefur og láti
af þeim vinnubrögðum sem þeir
hafa tileinkað sér fram að þessu,
bæjarfélaginu til heilla.
Eins og áður er getið náðist tölu-
verður árangur í rekstri bæjarfé-
lagsins til lækkunar milli ára.
Reksturinn kostaði 147 millj. árið
1995 en skatttekjur voru þá 147
millj., en rekstur árið 1996 upp-
reiknað miðað við stöðuna 1. des-
ember 134 millj., en skatttekjur
verða um 156 millj. Þessi niður-
staða er það sem öllu máli skiptir
og sýnir svo ekki verður um villst
að rekstur bæjarsjóðs er á réttri
leið, þó ljóst sé að skera verður
enn frekar niður í rekstri.
Ljóst er að ekki hefur tekist að
fylgja fjárhagsáætlun ársins 1996
sem skyldi, hún var þröngt skorin
að mörgu leyti, launaskrið í þjóðfé-
laginu hefur áhrif og ýmis sjálfvirk
útgjöld til hækkunar s.s. félags-
hjálp, fræðslumál og ýmislegt ann-
að sem öll sveitarfélög þurfa að
beijast við nú.
Þrátt fyrir þetta er það ljóst að
meginverkefni bæjarstjórnar Vest-
urbyggðar í nánustu framtíð verð-
ur að lækka skuldastöðu bæjarins
á næstu árum.
íbúar í Vesturbyggð munu
vissulega finna fyrir slíkum niður-
skurði í ýmissi þjónustu, það væri
endaleysa að halda öðru fram. Til
að ná þeim markmiðum þarf að
grandskoða allan rekstur bæjarfé-
lagsins og skera enn frekar niður
í rekstri, en þá mega engar heilag-
ar kýr standa eftir í haganum ef
árangur á að nást.
Þrátt fyrir það að skera þurfi
niður í rekstri og herða sultarólina,
er það mikið ábyrgðarleysi, ekki
síst af stjórnendum bæjarfélagsins
að vera með sífelldan barlóm og
niðurrifshjal um bæjarfélagið, sem
er til þess eins fallið að draga kjark
úr almenningi, því hér er að mörgu
leyti gott að búa og gott mannlíf.
Það er staðreynd að bjartsýnin
lengir lífíð og eykur þor og kjark,
það eru vopnin sem við þurfum á
að halda, en ekki barlómurinn og
alltaf birtir upp um síðir.
Lokaorið
Fram hefur komið frá forseta
bæjarstjómar hugleiðing um
Kaligúla Rómarkeisara og hest
hans, undirritaðan minnir af sögu-
lestri að hesturinn hafí nú ekki
verið ráðgjafi, heldur ræðismaður.
Eins og fram hefur komið hér
áður voru það Alþýðuflokksmenn,
sem áttu frumkvæði að ráðningu
undirritaðs sem bæjarstjóra, þ.a.l.
hlýtur Alþýðuflokkurinn að vera
Kaligúla, það vita jú allir að hann
var vitskertur, en það hefur enginn
efast um að hrossið var hinn mesti
gæðingur, eftir því sem best er
vitað.
Að lokum vil ég beina því til
forseta bæjarstjórnar meira svona
í gamni en alvöru, að undirritaður
er ekki fýrrverandi oddviti Sjálf-
stæðisflokksins í Vesturbyggð,
einnig að dusta hveitið betur af
greinarskrifum sínum áður en þær
koma úr kjallaranum í rúgbrauðs-
gerðinni.
Höfundur er bæjnrstjóri í
Vesturbyggð.
í MORGUNBLAÐINU 5. þ.m.
birtist grein eftir Jóhann Þórsson,
náttúrufræðing, undir fyrirsögn-
inni: „Hágöngumiðlun - sérmeð-
ferð umhverfisráðherra". Þóttþað
sé ekki venja að svara skrifum
sem oft fylgja úrskurðum stjórn-
valda er fjallað þannig um nokkur
lykilatriði í greininni að ekki verð-
ur hjá því komist að gera nokkrar
athugasemdir.
Jóhann Þórsson lætur að því
liggja að umhverfisráðherra hafi
brotið ákvæði laga um mat á
umhverfisáhrifum með því að
kveða ekki upp úrskurð innan 8
vikna frá því að beiðni barst sbr.
14. gr. laga nr. 63/1993. í þessu
Umhverfisráðherra
þarf að taka mið af
gögnum málsins, segir
Guðmundur Bjarna-
son, og fara að lögum.
tilviki ber að huga að því til hvers
fresturinn er settur. Það er gert
til þess að tryggja það að þeir
aðilar sem þurfa að sæta mati
vegna fyrirhugaðra fram-
kvæmda, samkvæmt lögunum, fái
niðurstöðu innan tiltekins tíma.
Hefur verið litið svo á að sé sam-
komulag um annan og lengri frest
milli ráðuneytisins og væntanlegs
framkvæmdaraðila sé ekkert því
til fyrirstöðu að lengja frestinn
enda verður ekki ráðist í fram-
kvæmdir á meðan. í
því máli sem hér um
ræðir óskaði Lands-
virkjun sérstaklega
eftir því að frestað
yrði úrskurði um mat
á umhverfisáhrifum
miðlunarlóns við Há-
göngur þar sem rann-
sóknir, sem skipu-
Iagsstjóri úrskurðaði
að þyrftu að fara fram
áður en endanlegt
mat yrði lagt á fram-
kvæmdirnar, væru í
fullum gangi og stutt
væri í niðurstöður.
Það er útilokað að
túlka fresti laganna
svo strangt, að þeir sem hags-
muna hafa að gæta, sbr. ofanrit-
að, geti ekki óskað eftir að frest-
ir verði lengdir.
Aðgangur almennings
í grein Jóhanns Þórssonar segir
að almenningi hafi ekki verið gef-
ið tækifæri til að kynna sér gögn-
in frá Landsvirkjun. Því er til að
svara að við meðferð málsins hjá
Skipulagi ríkisins komu engar at-
hugasemdir fram frá almenningi
við frummatsskýrslu Landsvirkj-
unar. Almenningur getur komið
athugasemdum á framfæri við
frummatsskýrslu eftir að Skipulag
ríkisins hefur auglýst hana. Sú
auglýsing birtist í Lögbirtingablaði
eins og lög gera ráð fyrir og eins
í dagblöðum. Almenningi á því að
vera nokkuð vel tryggð vitneskja
um framkvæmdir sem eru til með-
ferðar á matsstigi hjá skipulags-
stjóra. Rétt er að
benda á að Náttúru-
verndarráð, sem gerði
athugasemdir við
frummatsskýrslu í
umsögn sinni til
skipulagsstjóra, fékk
gögn um viðbótar-
rannsóknir einnig til
umsagnar og gerði til-
lögur um rannsóknir
sem fullt tillit var tek-
ið til.
í grein Jóhanns
Þórssonar segir einnig
að umhverfisráðherra
hafi kosið að taka
hvert atriði út og
skoða eitt og sér. Hér
áttar greinarhöfundur sig greini-
lega ekki á því að það eina sem
ég sem umhverfisráðherra get úr-
skurðað um eru kæruatriði máls-
ins. Það er ekki hlutverk umhverf-
isráðherra að fjalla um frummats-
skýrsluna á sömu forsendum og
skipulagsstjóri heldur eingöngu
um þau atriði í úrskurði hans sem
kærð eru. Að öðru leyti stendur
úrskurður skipulagsstjóra og um-
hverfisráðherra getur lögum sam-
kvæmt engin áhrif haft á hann.
Því er það á misskilningi byggt
að halda því fram að ég hafi slitið
málið úr samhengi.
Jóhann vitnar í urnsögn Nátt-
úrufræðistofnunar íslands, þar
sem fjallað er um verndargildi
svæðisins í heild. Þetta var ekki
eitt af kæruatriðum málsins og
kemur ekki fram í úrskurði skipu-
lagsstjóra. Ég gat því ekki fjallað
um þetta atriði.
Ekki óskað eftir
frekari rannsóknum
Þar sem Jóhann Þórsson vitnar
I umsögn Náttúruverndarráðs slít-
ur hann hana úr samhengi. í heild
er málsgreinin sem vitnað er til
svohljóðandi:
„Það er ámælisvert að fram-
kvæmdaraðili óskaði ekki eftir at-
hugun á dýralífí fyrr en í ágúst
1996 en augljóst er að ekki er
hægt að gera fullnægjandi könnun
á þeim tíma. Taka verður tillit til
þess að rannsóknir sem þessar
taka tíma. Að öðru leyti gefur
skýrslan vísbendingu um þann
ijölbreytileika lífríkis sem er að
finna á svæðinu."
Jóhann vitnar í grein sinni ein-
göngu í fyrstu setninguna. í bréfi
ráðuneytisins til Náttúruverndar-
ráðs var beðið um álit á því hvort
fullnægjandi rannsóknir hefðu far-
ið fram á svæðinu og hvort eitt-
hvað komi fram í skýrslum sem
bendi til að framkvæmdin muni
valda óbætanlegum skaða á lífríki
eða sérstæðum náttúruminjum. í
svari Náttúruverndarráðs kemur
fram að skýrsla gefi ,vísbendingu
um þann fjölbreytileika lífríkis sem
er að fmna á svæðinu". Náttúru-
verndarráð gefur þessa umsögn
og minnist ekki á það í bréfí sínu
að frekari rannsókna sé þörf.
Ráðuneytið taldi því eðlilega að
rannsóknir á dýralífí yrðu að telj-
ast fullnægjandi.
Jóhann Þórsson virðist ekki
vera ljóst að leyfi iðnaðarráðherra
til stækkunar Þórisvatnsmiðlunar
er eldra en lögin um mat á um-
hverfisáhrifum og því sé sú fram-
kvæmd ekki háð mati á umhverf-
isáhrifum. Samkvæmt lögum nr.
63/1993 um mat á umhverfis-
áhrifum, sem öðluðust gildi 1.
maí 1994, eru allar framkvæmd-
ir, sem leyfi var veitt fyrir þegar
lögin öðluðust gildi, óháðar mati
samkvæmt lögunum. Undir það
fellur stækkun Þórisvatnsmiðlun-
ar.
í lokaorðum segir Jóhann að í
lista yfir úrskurði skipulagsstjóra
vegna umhverfismats sé það slá-
andi að veigalitlar vegafram-
kvæmdir hafí verið sendar í frek-
ara mat að ákvörðun ráherra, en
stórframkvæmdum haldið utan
við_ faglega umfjöllun.
í eitt skipti hefur umhverfis-
ráðherra farið fram á frekara mat
á umhverfisáhrifum vegna vega-
gerðar eftir að skipulagsstjóri
hafði fallist á hugmyndir fram-
kvæmdaraðila og það finnst Jó-
hanni Þórssyni „sláandi". Hann
virðist ekki gera sér grein fyrir
því að í slíkum kærumálum þarf
umhverfisráðherra að taka mið
af gögnum málsins og fara að
lögum og skiptir þá engu máli
hvort um er að ræða „veigalitlar
vegaframkvæmdir“ eða „stór-
framkvæmdir“.
Eitt veigamesta hlutverk lag-
anna um mat á umhverfisáhrifum
er að opna fyrir lýðræðislega þátt-
töku almennings í ákvarðanatöku
og efla umræðu um umhverfis-
mál. Það er eðlilegt að það séu
skiptar skoðanir um mál á borð
við gerð Hágöngumiðlunar óg
fagnaðarefni að þau séu rædd á
opinberum vettvangi. Athuga-
semdir Jóhanns Þórssonar virðast
hins vegar byggjast að mestu á
misskilningi á efni laganna og
afgreiðslu þessa tiltekna máls.
Ég vil nota tækifærið og benda
Jóhanni Þórssyni á að skipulags-
stjóri ríkisins hefur látið gefa út
leiðbeiningar um matsferlið sem
eru öllum aðgengilegar og bjóða
honum jafnframt að leita svara í
ráðuneytinu við spurningum sem
upp kunna að koma áður en sleg-
ið er fram röngum fullyrðingum
á borð við þær sem er að finna í
téðri grein.
Höfundir er umhverfisráðherra.
Hágöngumiðlun - mat
á umhverfisáhrifum
Guðmundur
Bjarnason