Morgunblaðið - 29.12.1996, Blaðsíða 22

22 SUNNUDAGUR 29. DESEMBER 1996
MORGU NBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Ásdís
ÞORGEIR Jósefsson er bjartsýnn á framtíð skipasmíðaiðnaðarins og býr fyrirtækið undir harðnandi samkeppni með tækninýjungum.
TOKSTAÐ VINNA
BUG Á VANTRÚ
eftir Helga Bjarnason
ÝTT fyrirtæki, Skipa-
smíðastöðin Þorgeir og
Ellert hf., tók við
rekstri slippsins á
Akranesi fyrir rúmum tveimur
árum þegar Þorgeir og Ellert hf.
varð gjaldþrota. Gamla fyrirtækið
var einn af burðarásum atvinnulífs
á Akranesi í áratugi en var að
sligast undan taprekstri vegna
erfíðleika skipasmíðaiðnaðarins og
mikilla skulda. Akranesbær og
lánardrottnar yfirtóku reksturinn
um tíma en hann stefndi í gjald-
þrot þegar nýr meirihluti Sjálf-
stæðisflokks og Alþýðubandalags
tók við völdum á Akranesi árið
1994. Eitt fyrsta verk nýju vald-
hafanna var að láta kanna áhuga
einstaklinga á að endurreisa fyrir-
tækið. Forystu um þann þátt hafði
Þorgeir Jósefsson viðskiptafræð-
ingur, sonarsonur og alnafni ann-
ars stofnanda eldra fyrirtækisins.
Nýja fyrirtækið hefur gengið mjög
vel og er umfang rekstrarins orðið
mun meira en það var á síðustu
árum Þorgeirs og Ellerts hf. og
verið er að fjárfesta í tækjum og
húsnæði.
Sunnudagur til sælu
„Þorgeir og Ellert voru á brauð-
fótum í mörg ár og bærinn var
orðinn aðaleigandi fyrirtækisins.
Ég hafði ákveðin söguleg og til-
finningaleg tengsl við fyrirtækið,
þó að ég hefði unnið við annað í
tvö ár, og var til í að skoða ýmsa
möguleika í sambandi við rekstur-
inn,“ segir Þorgeir Jósefsson,
framkvæmdastjóri Skipasmíða-
stöðvarinnar Þorgeir og Ellert hf.,
þegar hann er spurður að því
hvemig það kom til að hann kom
aftur inn í reksturinn. Hann hefur
unnið við fyrirtækið frá unglings-
árum, nema tvö síðustu ár Þor-
VIÐSKIFn AIVINNULÍF
Á SUNNUDEGI
► Þorgeir Jósefsson, framkvæmdastjóri Skipasmíðastöðv-
arinnar Þorgeir og Ellert hf. á Akranesi, er 37 ára gam-
all. Hann lærði vélvirkjun hjá Þorgeiri og Ellert hf. á árun-
um 1977 til 1981, lauk síðan stúdentsprófi og loks viðskipta-
fræðiprófi frá Háskóla íslands 1988. Þorgeir vann hjá
Þorgeiri og Ellert frá unglingsárum, seinni árin sem skrif-
stofustjóri og um tíma sem starfandi framkvæmdastjóri.
Árið 1992 stofnaði hann fasteignasöluna Berg hf. á Akra-
nesi með félaga sínum og rak hana til miðs árs 1994 að
hann gerðist framkvæmdastjóri nýs félags sem stofnað var
um rekstur Þorgeirs og Ellerts. Eiginkona Þorgeirs er
Pálína Ásgeirsdóttir. Þau eiga ársgamla þríbura og Þor-
geir á einnig níu ára gamla dóttur.
geirs og Ellerts hf. en þá rak hann
eigin fasteignasölu.
„Þegar allt stefndi í gjaldþrot
fyrirtækisins báðu bæjaryfirvöld
mig um að hafa forgöngu um að
leita að mönnum sem kynnu að
vilja taka þátt í að endurreisa fyr-
irtækið. Það var gert að skilyrði
að okkur tækist að safna að
minnsta kosti 10 milljóna króna
hlutafé tii að byija með. Það tókst
og gott betur,“ segir Þorgeir.
Hörður Pálsson bakarameistari,
Sveinn A. Knútsson framkvæmda-
stjóri, Bifreiðastöð Þ.Þ.Þ. hf., Þor-
geir og bæjarsjóður Akraness
stofnuðu nýtt almenningshlutafé-
lag í þessum tilgangi.
Þorgeir og Ellert hf. varð gjald-
þrota föstudaginn 15. júlí 1994.
Áhersla var lögð á að starfsemin
stöðvaðist ekki þannig að sem
minnst röskun yrði á högum
starfsmanna og viðskiptavina og
tók nýja félagið til starfa sunnu-
daginn 17. júlí. Hörður varð stjórn-
arformaður og Þorgeir fram-
kvæmdastjóri. „Það voru hjátrúar-
fullir menn í hluthafahópnum sem
ekki gátu hugsað sér að starfsemi
hæfist á mánudagi. Við kölluðum
því út menn til að byija á sunnu-
degi. Það virðist hafa orðið til
sælu,“ segir Þorgeir.
Ekki litið um öxl
Skipasmíðastöðin Þorgeir og
Ellert hf. tók við verkefnum for-
vera síns. Þrátt fyrir það var verk-
efnastaðan ekki burðug í upphafi
og um veturinn var hart á dalnum.
„Við mættum mikilli vantrú til að
byija með. Komumst ekki í eðlileg
bankaviðskipti en fengum að opna
tékkareikning í Landsbankanum
fyrir náð og miskunn. Maður hafði
á tilfinningunni að fyrirtækið
héngi í lausu lofti. Það hafði áhrif
á viðskiptin. Þeir sem voru að leita
eftir þjónustu á þessu sviði voru
hræddir við að fela okkur verkefn-
in,“ segir Þorgeir.
í mars 1995 var gengið frá
kaupum fyrirtækisins á fasteign-
um, vélum og tækjum þrotabús-
ins. Eignirnar höfðu Iðnlánasjóður
og Iðnþróunarsjóður leyst til sín.
Þorgeir telur að kaupin marki
tímamót. „Þegar hér var komið
sögu vorum við búnir að reka fyrir-
tækið í átta mánuði og byijaðir
að fjárfesta og menn sáu að þetta
var ekki nein bóla, við ætluðum
að reka þetta fyrirtæki. Síðan
höfum við ekki getað þverfótað
fyrir verkefnum og ekki litið um
öxl.“
Vöxtur fyrirtækisins er ævin-
týralegur. Fyrsta árið starfaði það
í fimm og hálfan mánuð og þá var
velta þess 94 milljónir kr. Á síð-
asta ári velti það 274 milljónum
og í ár stefnir í 460 milljóna kr.
veltu. Hagnaður hefur verið öll
árin, 2,1 milljón kr. fyrsta árið,
7,4 milljónir í fyrra og í ár stefnir
í 20-30 milljóna kr. nettóhagnað.
Nú vinna um 80 manns hjá Skipa-
smíðastöðinni auk 26 hjá rafverk-
tökum og trésmiðju sem starfa við
hlið hennar. í allt eru því liðlega
100 starfsmenn hjá fyrirtækjunum
sem urðu til á rústum Þorgeirs og
Ellerts og er það svipaður fjöldi
og vann hjá gamla fyrirtækinu á
blómatíma þess.
Kostnaður við yfirstjórn
lækkaður um 30-40%
Eftir þennan lestur verður að
spyija: Hvað breyttist við eigenda-
skiptin? Þorgeir svarar því til að
nýja félagið hafi ekki þann langa
skuldahala sem að lokum felldi
forvera þess. Og það hafi orðið til
á góðum tíma, í uppsveiflu málm-
iðnaðarins. Einnig hafi verið gripið
til ýmissa aðgerða sem sumar
hafí skilað góðum árangri. „Við
byijuðum á því að lækka kostnað
við yfirstjórn um 30-40%. Þá lækk-
uðum við laun starfsmanna með
því að skera niður ýmsar auka-
sporslur. Við hefðum betur látið
það ógert því það eyðilagði vinnu-
andann í fyrirtækinu. Við færðum
launin til fyrra horfs um haustið
og gott betur,“ segir Þorgeir.
Fleiri breytingar voru gerðar.
„Fyrirtækið rak trésmíðaverk-
stæði og rafmagnsverkstæði en
þessar stoðdeildir voru alltaf hálf-
gerð olnbogabörn því megináhersl-
an var á málmiðnaðinn. Smiðirnir
og rafvirkjarnir unnu að þeim
verkefnum sem féllu til við skipa-
smíðarnar en svo var oft lítið að
gera á milli. Eftir að við tókum
við stofnuðu þrír rafvirkjar á raf-
magnsverkstæðinu eigið fyrirtæki,
Straumnes hf., og við leigðum því
aðstöðuna. Sama gerði einn af
trésmiðunum, hann stofnaði tré-
smiðjuna Kjöl hf. með tveimur
smiðum sem reyndar unnu ekki
hjá okkur þá en höfðu lært hjá
gamla fyrirtækinu á sínum tíma.
Jafnframt var gerður samstarfs-
samningur við þessi fyrirtæki um
verkefni á vegum Skipasmíða-
stöðvarinnar. Þetta hefur komið
betur út fyrir báða aðila. Fyrir-
tæki okkar er sveigjanlegra. Það
getur einbeitt sér að málmiðnaðin-
um en boðið upp á sömu þjónustu
og áður. Fyrirtækin hafa fengið
mikil verkefni hjá okkur en þess
á milli höfum við ekki þurft að
hafa áhyggjur af þeim og mér virð-
ist þessi fyrirtæki ætla að spjara
sig vel á markaðnum."
Breyttu togurum í loðnuskip
Starfsemi Skipasmíðastöðvar-
innar Þorgeir og Ellert hf. er tví-
þætt. Það rekur hefðbundna skipa-
smíðastöð og svo stáldeild þar sem
smíðað er úr ryðfríu stáli. I skipa-
smíðastöðinni hefur enn ekki verið
smíðað skip eftir að nýir aðilar
tóku við rekstrinum en þar er
unnið að skipaviðgerðum og breyt-
ingum. Þar er hefðbundin járn-
smíðavinna og þjónusta við ís-
lenska járnblendifélagið á Grund-
artanga og Sementsverksmiðjuna.
Báðar deildirnar hafa sprungið
út á síðustu misserum. Á síðasta
ári var skipasmíðastöðin með 40%
veltunnar á móti 60% hlut stál-
deildarinnar. Þetta hefur jafnast
vegna meiri aukningar í skipa-
smíðastöðinni og reiknar Þorgeir
með að veltan í ár skiptist jafnt á
þessa tvo rekstrarþætti. Aukning-
in á þessu ári stafar aðallega af
tveimur stórum verkefnum við
skipabreytingar sem unnin voru
hvort á eftir öðru í byijun ársins.
Fyrst var togaranum Höfðavík frá
Akranesi breytt í loðnuskip sem
fékk nafnið Björg Jónsdóttir og
er gert út frá Húsavík. Síðan var
togaranum Drangi frá Grundar-
fírði einnig breytt í loðnuskip.
Fékk skipið nafnið Arnarnúpur og
er gert út frá Raufarhöfn. Upphaf-
lega hét þetta skip Sölvi Bjarnason
og var smíðað hjá Þorgeiri og Ell-
ert fyrir útgerð á Tálknafirði.
Hvort verk var upp á um 50 millj-
ónir kr. Nýlega hefur verið samið
um eitt stórverkið enn, en það
felst í endurnýjun á vinnslubúnaði
frystitogarans Málmeyjar frá
Sauðárkróki.
„Þú getur ekki tekið við mig
heilt viðtal án þess að ég minnist
á HB. Saga þessara tveggja stór-
fyrirtækja á Akranesi er samtvinn-
uð og Haraldur Böðvarsson hf.
hefur ávallt verið meðal okkar
stærstu viðskiptavina," segir
framkvæmdastjórinn.
I fremstu röð
í stáldeildinni er smíðaður fisk-
vinnslubúnaður úr ryðfríu stáli,
mikið í samvinnu við Ingólf Árna-
son tæknifræðing og Marel hf.
Stærsti hluti verkefnanna í þess-
ari deild er fyrir Marel hf. Fyrir-
tækið fær einnig önnur verkefni í
útboðum og selur undir eigin nafni
tæki sem Ingólfur og fleiri hanna.
Þorgeir segir að samstarfið við
Marel og Ingólf sé fyrirtækinu
mikilvægt. Þess má geta að Ingólf-
ur gerðist hluthafi í félaginu með
því að kaupa eignarhlut Akranes-
bæjar í lok síðasta árs.
Stáldeildin hjá Þorgeiri og Ell-
ert er líklega eitt stærsta fyrirtæk-