Morgunblaðið - 05.01.1997, Blaðsíða 26
26 SUNNUDAGUR 5. JANÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
Guðmundur
Oskar Jónsson,
jafnan kallaður
Óskar, fæddist á
Gunnlaugsstöðum,
Stafholtstungna-
hreppi 25. janúar
1918. Hann lést á
Sjúkrahúsi Reykja-
víkur 28. desember
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Jón Þ. Jónsson,
bóndi, f. 25. júní
1870, d. 9. mars
1959, og Jófríður
Asmundsdóttir, f.
29. apyíl 1881, d. 16. október
1977. Óskar var sá ellefti í sext-
án systkina hópi. Fyrstu fimm
árin ólst Óskar upp hjá foreldr-
um sínum á Gunnlaugsstöðum.
A sjötta ári var hann sendur í
fóstur til Önnu, móðursystur
sinnar á Helgavatni í Þverár-
hlíð, þar sem hann var til tutt-
ugu og tveggja ára aldurs.
Eftirlifandi eiginkona Ósk-
ars er Guðný Guðrún Sigurrós
í minningunni er mynd föður
míns falleg og skýr. Virðulegur,
yfirvegaður og rólegur á svip, með
glampa í augum og skemmtilega
kímnigáfu. Yfir honum var heiðríkja
og mildur höfðingsbragur. Hann var
óvenju heilsteyptur og sterkur ein-
staklingur, lagði aldrei illt til nokk-
urs manns en talaði um samferða-
fólk sitt af samúð og velvild. Þarna
fór ekki alltaf margmáll maður en
afskaplega hlýr og góður.
Faðir minn,_ Guðmundur Óskar
Jónsson, eða Óskar eins og hann
var jafnan kallaður, var ellefta bam
hjónanna Jóns Þ. Jónssonar og Jó-
fríðar Asmundsdóttur en börn þeirra
urðu alls sextán að tölu. Öll börnin
Guðmundsdóttir, f.
23.10. 1919. Börn
þeirra eru: 1) Svan-
fríður Sigurlaug,
bókasafnsfræðingur í
Reykjavík, f. 18.2.
1944, gift dr. Ólafi
Rúnari Dýrmunds-
syni, ráðunaut hjá
Bændasamtökum Is-
lands. Börn þeirra
eru Óskar Dýrmund-
ur, f. 1966, Guðrún,
f. 1968, Ólöf, f. 1981,
og Sigurrós Svava, f.
1983. 2) Brynja, fé-
lagsráðgjafi á Akur-
eyri, f. 22.6. 1950, gift Guðmundi
Ingólfssyni matvælatæknifræð-
ingi. Börn þeirra eru Bjartur, f.
1982, og Drífa, f. 1983. Barn
Brynju og Finnboga Trausta
Finnbogasonar er Yrsa Rós, f.
1980. 3) Viðar, iðjuþjálfi í Dan-
mörku. Viðar kvæntist Hanne
Tornbjerg iðjuþjálfa 1985.
Skildu. Börn þeirra eru Bjarke,
f. 1981, og Anna-Lóa, f. 1985.
Sambýliskona Viðars er Irene.
lifðu og urðu mikið manndómsfólk.
Líf þessara hjóna markaðist af erf-
iðri og harðri lífsbaráttu sem gæti
orðið mörgu nútímafólki óþtjótandi
umhugsunarefni. Barn að aldri
dvaldist ég tíu sumur á Gunniaugs-
stöðum. Mikil var gleðin þegar öll
systkinin sextán ásamt fjölskyldum
sínum komu saman á Gunnlaugs-
stöðum. Það var sungið og dansað
og ekki hætt þótt baðstofugólfið
svignaði. Skörungarnir, föðursystur
mínar, héldu þétt um stjórnvölinn í
þessum fjölskyldusamkvæmum.
Ekki var rúm fyrir allan þennan
fjölda í íbúðarhúsum. Sofið var úti
í hlöðu og einnig í tjöldum úti um
allt tún. Þessi stóri og lífsglaði
Barn Guðnýjar Guðrúnar Sig-
urrósar og Jóns Jónssonar á
Stokkseyri frá fyrra hjóna-
bandi og uppeldisdóttir Óskars,
er Jóna Vilborg Jónsdóttir, f.
5. ágúst 1942. Jóna giftist Hún-
boga Þorsteinssyni, fv. kaupfé-
lagsstjóra. Skildu. Börn þeirra
eru Þorsteinn, f. 1960, og Vé-
dís, f. 1961.
Veturinn 1935-1936 var
Óskar við nám í Héraðsskólan-
um í Reykholti og tók þaðan
lokapróf um vorið. Árið 1941
fluttist Óskar til Reykjavíkur,
var leigubifreiðastjóri í 24 ár.
Hann var stofnfélagi í Bygging-
arsamvinnufélagi atvinnubif-
reiðastjóra 1947, formaður þess
félags 1955-1972, fram-
kvæmdastjóri þess 1965-1980.
Hann stjórnaði byggingu 500
ibúða á vegum BSAB, stofnaði
Byggingarsamvinnufélagið
Skjól árið 1981, var fram-
kvæmdastjóri þess og sá um
byggingu 24 íbúða og þriggja
raðhúsa fyrir það félag. Arið
1974 keypti Óskar landspildu í
Ölfushreppi og stofnaði þar
garðyrkjubýlið Þrastarhól.
Utför Óskars fer fram frá
Fossvogskirkju á morgun,
mánudaginn 6. janúar, og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
systkinahópur sýndi ætíð foreldrum
sínum og gamla heimilinu mikla
ræktarsemi og samheldni fjölskyld-
unnar var einstök. í landi Gunn-
laugsstaða er gróskumikill skógar-
reitur, 1,5 ha að stærð, þar sem
systkinin sextán hófu gróðursetn-
ingu 1948.
Á sjötta ári var Óskar sendur í
fóstur til móðursystur sinnar, Önnu
Ásmundsdóttur og eiginmanns
hennar, Guðmundar Sigurðssonar,
bónda á Helgavatni í Þverárhlíð.
Æskustöðvarnar í Borgarfirði mót-
uðu Óskar í æsku og áttu rík ítök
í honum alla ævi. Náttúrufegurðar
naut hann best þar. Á þessum árum
var skólaganga ólíkt styttri en hún
er í dag, leiðin til mennta var tor-
sótt. En veturinn 1935-1936 tókst
honum að kosta sig til náms í Hér-
aðsskólanum í Reykholti og tók
þaðan lokapróf um vorið. Reyndar
hafði honum leikið hugur á frekara
námi en fjárhagurinn sneið honum
stakkinn. Á Helgavatni vandist
hann allri algengri sveitavinnu og
komst á þann hátt í nána snertingu
við náttúruna, lifandi og dauða.
Dvaldist hann þar uns hann fluttist
alfarinn suður til Reykjavíkur árið
1941. Fljótlega keypti hann eiginn
bíl og var í leigubifreiðastjóri í 24 ár.
Árið 1947 gerðist Óskar stofnfé-
lagi í Byggingarsamvinnufélagi at-
vinnubifreiðastjóra (BSAB). Hann
var formaður þess félags 1955-
1972 og framkvæmdastjóri þess
1965-1980. Árið 1964 gerði ríkis-
stjórnin samráðssamninga við
verkalýðshreyfinguna um umbætur
í húsnæðismálum. Eitt minnismerk-
ið um þá samninga eru íbúðir þær
sem BSAB byggði. Kjarasamningar
og húsnæðismál hafa sennilega
aldrei verið jafn samtvinnuð og varð
á sjöunda, áttunda og níunda ára-
tugnum. Á þeim árum átti sér stað
grundvallarbreyting í húsnæðismál-
um þjóðarinnar sem var ótvírætt tii
bóta fyrir allan þorra landsmanna,
ekki síst láglaunafólk. Samningarn-
ir 1964 voru hinir fyrstu þessarar
gerðar og voru undanfari þeirra
stórkostlegu framfara sem fóru í
hönd. BSAB var með stærstu bygg-
ingarsamvinnufélögum í landinu á
þessum tíma. Faðir minn var því í
mörgu einn af brautryðjendum síns
tíma og setti þannig svip á Reykja-
vík. Mun hann hafa stjómað bygg-
ingu 500 íbúða á vegum BSAB.
Vinnudagurinn var oft langur og
man ég vart eftir að hafa kynnst
iðnari og ósérhlífnari manni. Hann
var sannur félagshyggjumaður,
vann af hugsjón og tók ávallt mál-
stað þeirra sem minna máttu sín í
lífinu og skipaði sér í sveit þeirra
sem helst börðust fyrir bættum hag
hinna verst settu í þjóðfélaginu.
Hann hélt á málum af fullri einurð
ef þess gerðist þörf, eyddi ekki um
efni fram en stóð í skilum við samfé-
GUÐMUNDUR
ÓSKAR JÓNSSON
lagið. Hann var mótaður af lífsbar-
áttu þriðja og fjórða áratugarins
sem hann fór ekki varhluta af og
gekk snemma til liðs við verkalýðs-
hreyfinguna og var trúr henni allt
sitt líf. Árið 1981 stofnaði hann
nýtt félag, Byggingarsamvinnufé-
lagið Skjól, var framkvæmdastjóri
þess og sá um byggingu 24 íbúða
og þriggja raðhúsa fyrir það félag.
Óskar var mikill skógræktarmað-
ur. Árið 1974 keypti hann landspildu
í Ölfushreppi og stofnaði þar garð-
yrkjubýlið Þrastarhói. Það ár var
land þetta einungis blaut, óræktuð
mýri. En mýri þessi breyttist smám
saman svo að um munaði og er nú
orðin óþekkjanleg frá því sem áður
var. Hann hóf strax mikla ræktun
í Þrastarhóli og á gríðarlega jarð-
vegsvinnu þarna að baki, mikill
verkmaður, var þar öllum sínum
frístundum, byggði íbúðarhús, gróð-
urhús ogjarðhús, hlóð mikinn skjól-
garð úr torfi og lagði þangað hita-
veitu árið 1989. Verkiagni hans og
smekkvísi var viðbrugðið. Þessi
heimur gleymdist engum er honum
kynntist. Kyrrðin gagntók hvern
mann er hvarf inn í angandi, þétt-
vaxið skógarþykknið, fuglasöng og
lækjarnið. Tíminn stóð skyndilega
kyrr.
Faðir minn var heimspekilega
sinnaður og þurfti alltaf að bijóta
hvert mál til mergjar. Ræddum við
oft lífið og tilveruna og gleymdum
stað og stund. Eitt af því sem ein-
kenndi pabba öðru fremur var mik-
ill bókmenntaáhugi og hversu vel
lesinn hann var. Meðal uppáhalds-
skálda hans voru Halldór Laxness,
Þórbergur Þórðarson og Davíð
Stefánsson. Líf íslensks alþýðu-
fólks á fyrri hluta þessarar aldar,
sem gjarnan hefur verið umfjöllun-
arefni Nóbelsskáldsins, stóð honum
nærri og taóisminn, sem oft má
greina í bókum skáldsins, var í
samræmi við lífsskoðanir hans.
Hann gat lesið aftur og aftur texta
þar sem fijó hugsun komst hnitmið-
að til skila, þar sem orðsins list
naut sin. Samfléttaður við þessa
ást á góðum bókmenntum var
áhugi hans á fólki yfirleitt. Undan-
UNNUR MARÍA
MAGNÚSDÓTTIR
+ Unnur María
Magnúsdóttir
fæddist í Vest-
mannaeyjum 13.
mars 1915. Hún lést
á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur í
Landakoti, laugar-
daginn 28. desem-
ber síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Ragnhildur
Árnadóttir og
Magnús Bjarni
Magnússon, söðla-
smiður, og var hún
einkadóttir þeirra
hjóna.
Hinn 18. september 1943
kvæntist Unnur María Karli
Daníel Péturssyni, f. 4.8. 1909,
d. 8.3. 1979, frá Eydölum í
Breiðdal. Börn þeirra eru: 1)
Guðríður Kolbrún, f. 12.3. 1944.
2) Magnús Pétur, f.
29.11. 1947, maki
Guðríður Magnús-
dóttir. Böm þeirra
eru Karl Daníel, f.
23.2. 1986, Magnús
Þór, f. 20.2. 1992.
Dreng átti Magnús
fyrir hjónaband,
Agúst Bjarka, f. 2.2.
1975. Fósturdóttir
Magnúsar er Krist-
ín Stefanía, f. 27.7.
1978. 3) Ragnhildur
Anna, f. 26.6. 1952,
maki Þorvaldur
Rúnar Jónasson.
Börn þeirra eru Unnur María,
f. 17.4. 1974, Jónas Karl, f. 4.4.
1978, Elvar Steinn, f. 18.9. 1985.
Útför Unnar Mariu fer fram
frá Fossvogskirkju á morgun,
mánudaginn 6. janúar, og hefst
athöfnin klukkan 15.
í dag kveð ég tengdamóður mína
í síðasta sinn. Ég kynntist Unni
1983 þegar ég fór að koma ásamt
fimm ára dóttir minni á heimili henn-
ar, með syni hennar Magnúsi. Unnur
tók okkur strax afar vel. Mér fannst
ég strax umvafin þessari einstöku
hjartahlýju og væntumþykju sem
hún alltaf sýndi.
Nú þegar jólin eru að kveðja verð-
ur manni hugsað með söknuði til
jólaboðanna hennar. Á jóladag höf-
um við fjölskyldan alltaf verið sam-
ankomin á heimili hennar, en ekki
núna. Þetta voru öðruvísi jól. Núna
fórum við í Sjúkrahús Reykjavíkur
þar sem við horfðum á hana heyja
harða baráttu við erfiðan sjúkdóm.
Unnur var glæsileg kona sem
hafði yndi af því að vera vel til höfð
og sjaldan sá ég hana hamingjusam-
ari en þegar hún var búin að kaupa
sér eitthvað nýtt til að klæðast eða
skreyta sig með. Hún hafði mjög
gaman af því að ferðast og var mik-
ið náttúrubarn í sér. Við ferðuðumst
saman bæði erlendis og hér heima,
síðasta ferðin okkar saman var í
júlí síðastliðið sumar þegar við dvöld-
um viku í sumarhúsi í Húsafells-
skógi. Þá dáðist ég að dugnaði henn-
ar, því þá var hún orðin mikið þjáð
af þeim sjúkdómi sem að lokum dró
hana til dauða. En ég held að hún
hafi notið þeirrar ferðar þó erfið
hafi verið fyrir hana og ógleymanleg
verður hún mér í minningunni um
góða tengdamóðir.
Unnur var mjög lagin í höndunum
og listræn, þess bera vitni allir þeir
hlutir sem hún bjó til. Hún hafði
sérstaklega gaman af því að vinna
alls konar jólahluti sem hún síðan
gaf fjölskyldunni. Þeir eiga örugg-
lega eftir að minna okkur á hana
um ókomin jól. Hún var mjög stolt
af sinni ijölskyldu og reyndist hún
henni afar vel í hennar veikindum.
Aldrei leið sá dagur að ekki væri
komið til hennar af einhveijum úr
fjölskyldunni þá fjóra mánuði sem
hún dvaldi á sjúkrahúsi. Vegna bú-
setu okkar fyrir utan höfuðborgina
hefur meira bitnað á dætrum hennar
að hugsa um hana og var sú um-
hugsun til fyrirmyndar.
Lífið tók tengdamóður mína ekki
alltaf vettlingatökum og sýndi henni
ekki alltaf sanngirni. Hún fór hins
vegar vel með sitt líf, var síglöð og
hvatti aðra til dáða og gaf þeim
þrek. Hún lét aldrei bilbug á sér
finna og mætti áföllum með æðru-
leysi. En marga átti hún góða daga,
mest fyrir tilverknað hennar sjálfr-
ar. Svona kona eins og Unnur hlaut
að eignast marga góða vini. Hún
naut hlýju og góðvildar þeirra sem
hún þekkti og margir voru til að
styrkja hana í hennar veikindum.
Ég flyt hér kærar kveðjur til
Unnar frá dóttur minni sem ekki
getur verið viðstödd útför hennar
vegna dvalar erlendis með þakklæti
fyrir alla þá góðvild sem hún ávallt
sýndi henni.
Kæra tengdamamma, það sem
gerði þig að sérstakri tengdamömmu
var hve afskiptalaus þú varst.
Gegnum tárin geisli skín
gleði og huggun vekur.
Göfug andans áhrif þín
enginn frá mér tekur.
(G.Þ.)
Ástarþakkir fyrir allt.
Guðríður Magnúsdóttir.
Séð gáð til baka um gengna slóð
er greypt í hug og sinni.
Þau urðu mörg og ávalt góð
okkar vinakynni.
(Sig. Jónsson)
Þegar ég minnist Unnar minnist
ég góðrar konu sem gaman var að
eiga orðastað við. Hún var alltaf
mjög viðræðugóð og gott lundarfar
hennar gerði það að manni leið mjög
vel í návist hennar. Unnur var fædd
og uppalin austur í Rangárvalla-
sýslu. Hún var fríð kona sem bar
aldur sinn vel og klæddist fallegum
fötum sem voru smekklega valin.
Við hjónin áttum þess kost að
ferðast með henni bæði innan lands
og utan og betri ferðafélaga var
varla hægt að hugsa sér það gerði
það jafnlyndi sem hún átti í svo rík-
um mæli. Hún naut líka ferðaiagsins
svo vel vegna þess að hún hafði svo
næmt auga á því landslagi sem fyr-
ir augu bar bæði hvað varðaði feg-
urð þess og form.
Eitt var það í fari hennar hvað
hún sætti sig vel við einveruna.
Henni virtist líða mjög vel með að
hlúa að heimili sínu og hafa eitthvað
milli handa sinna til að skapa og
vinna að því hún virtist vera snilling-
ur í höndunum og hafa næmt auga
fyrir því að móta og búa til hluti
úr leir og öðrum efnivið. Og þar sem
ég er að setja á blað minningar um
Unni koma í hug minn þessar ljóðlín-
ur úr kvæðinu Skógarilmur eftir
Einar Ben.:
Ég byrgist við runnalimið lágt.
í lognkyrrð öll hlíðin glitrar.
Sólin sér hallar frá hádegisátt.
Ég hlusta á skógarins andardrátt
og ilmbylgjan um mig titrar.
Þetta varð til þess að vekja upp
hjá mér hugrenningar um ferð sem
við fórum saman með börnunum
okkar og barnabörnunum upp í
Húsafellsskóg og nutum þess að eiga
þar stundir saman og þó að Unnur
væri orðin sárþjáð af þeim sjúkleika
sem hana hrjáði naut hún þeirrar
fegurðar sem skógurinn og fjöllin
höfðu upp á að bjóða. Þegar dögg
næturinnar var að þorna og geislar
mogrunsólarinnar vermdu allt um-
hverfið þá held ég að Unni hafi eft-
ir atvikum liðið vel. Efiaust hefur
þetta orðið líka til þess að vekja hjá
henni einhveijar gamlar endurminn-
ingar frá löngu liðnum stundum
þegar hún var heima í föðurranni.
Unnur var þeirrar kynslóðar sem
varð til þess að sjá þjóðfélag vort
komast úr örbirgð í þá velsæld sem
við búum við í dag enda sýndi hún
það með sínum lífsmáta. Hún var
hagsýn húsmóðir sem hélt vel utan
um sitt og gætti þess vel að ekkert
færi til spillis. Ég held að þetta hafi
verið ríkur þáttur þeirrar kynslóðar
sem hún tilheyrði.
Og nú þegar Unnur er frá okkur
horfin söknum við góðrar konu sem
við hjónin kynntumst eftir að börn
okkar giftust. Við hefðum ekki viljað
verða af þeim kynnum. Unnur gaf