Morgunblaðið - 07.02.1997, Blaðsíða 8

8 FÖSTUDAGUR 7. FEBRÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Skip afskráð I Mexlkó en skráð á íslandi til að ná í 30 miiljóna króna kvóta:
SÆGREIFA Júlía hélt hvorki vatni né millum þegar Rómeó fór að kyrja sín grátklökku
ljóð með ekta mexíkana hatt á toppstykkinu . . .
Ræða nýja útfærslu á Eskifjarðarsammngnum
Vilja halda óbreyttu
kaupi fyrir minni vinnu
STJÓRNENDUR og starfsmenn
loðnubræðslu Hraðfrystihúss Eski-
fjarðar ræddu í gær hvemig kjara-
samningur Alþýðusambands Aust-
fjarða og vinnuveitenda yrði út-
færður í loðnubræðslunni. Sigurgeir
Jóhannsson, trúnaðarmaður í verk-
smiðjunni, segir að útfærsian geti
ráðið úrslitum um hvort samningur-
inn verði felldur eða samþykktur.
Sigurður Ingvarsson, formaður
Alþýðusambands Austurlands, seg-
ir að óánægja starfsmanna loðnu-
bræðslna á Austfjörðum með kjara-
samninginn sem gerður var á Eski-
firði sl. sunnudag snúist fyrst og
fremst um að þeir sætti sig ekki
við að heildarlaun þeirra skerðist
samhliða styttingu á vinnutíma.
Eskifjarðarsamningurinn gerir
ráð fyrir að hámarksvinnutími í
loðnubræðslum verði 60 tímar á
viku, en hann var 72 tímar. Sigurð-
ur sagði að samningurinn gerði ráð
fyrir að starfsmenn fengju helming
af þeirri tekjulækkun, sem þessi
stytting á vinnutíma hefði í för með
sér, bætta í hærra tímakaupi og
álagi eftir að hafa staðið 70 vaktir.
Hann sagði að margir starfsmenn
væru óánægðir með að halda ekki
óbreyttum launum.
Álagið kemur of seint
Sigurgeir Jóhannsson, trúnaðar-
maður í loðnubræðslu Hraðfrysti-
húss Eskifjarðar, sagði að starfs-
menn væru óánægðir með að halda
ekki sömu launum fyrir minni
vinnu. Að þeirra mati kæmi álagið
á vaktimar einnig of seint. 70 vakt-
ir þýddi að menn fengju ekki álag-
ið, sem er 1.660 kr. fyrir hverja
12 tíma vakt, fyrr en búið væri að
bræða í þijá og hálfan mánuð.
Sigurgeir sagði að samningurinn
gerði ráð fyrir að verksmiðjumar
hefðu ákveðið svigrúm til að útfæra
hann. Menn hefðu í dag verið að
skoða hvemig hann yrði fram-
kvæmdur á Eskifirði og ef starfs-
menn yrðu sæmilega sáttir við út-
færsluna ykjust líkur á að hann
yrði samþykktur. Sigurgeir sagðist
sjálfur ætla að styðja samninginn
þegar hann yrði borinn undir at-
kvæði.
Sigurður sagðist hafa trú á að
samningurinn yrði samþykktur. Ef
svo færi að hann yrði felldur myndi
ríkissáttasemjari boða sáttafund og
ef engin hreyfing yrði í átt til sam-
komulags á fundinum yrði tillaga
um verkfallsboðun lögð fyrir félags-
menn.
Signý Jóhannesdóttir, formaður
Vöku á Siglufirði, sem er í forystu
fyrir stéttarfélögin sem semja við
SR-mjöl hf., sagði að félögin sættu
sig ekki við þá launatöflu sem væri
í Eskifjarðarsamningnum. Taflan
væri einfaldlega of lág og kæmi
sérstaklega illa við starfsmenn sem
hefðu 2-3 ára starfsaldur að baki.
Samkvæmt launatöflunni fær
starfsmaður með fimm ára starfs-
reynslu rétt rúmlega 100 þúsund
krónur á mánuði í grunnlaun.

* * ^ 1/2 2 5/ _
al/tti/ a//s
hiaiia • ÆgisíðiÉ * LmkiansSta Baiuarfirði
Helgartilbod
Safnkortshafar fá aö auki 3% afsfátt i punktum
Scraa'-samfetaf
teaiÉar
Rökrætt um hugarfar og hagvöxt
Verður efnis-
hyggjan allsráð-
andi á næstu öld?
Framtíðar-
STOFNUN boðar til
rökræðu um hug-
arfar og hagvöxt mánu-
daginn 10. febrúar klukk-
an 20.15 í Norræna hús-
inu. Stefán Ólafsson pró-
fessor mun þar gera grein
fyrir þróun og einkennum
hugarfars nútímamanna
og reifar horfur til fram-
tíðar. Eftir erindið munu
Þórður Friðjónsson, for-
stöðumaður Þjóðhags-
stofnunar, Vilhjálmur
Lúðvíksson, fram-
kvæmdastjóri Rannsókn-
arráðs íslands, Vilhjálmur
Árnason heimspekingur,
Margrét Björnsdóttir,
endurmenntunarstjóri Há-
skóla íslands, og Gylfi
Arnbjörnsson, hagfræð-
ingur ASÍ, vera með í rökræðum
um áhrif hugarfars á hagvöxt.
Stefán var spurður um erindið.
- Hvað ætlar þú að leggja til
málartna um hugarfar og hagvöxt?
„Ég mun gera grein fyrir hug-
arfarsþróun nútímamanna með
sérstakri áherslu á vöxt hinnar
veraldlegu lífsskoðunar á Vestur-
löndum. Þessi þróun tengist meðal
annars minnkandi hlutverki trúar-
bragða í mótun hugarfars og lífs-
hátta. Einnig meiri áhrifum raun-
hyggju og efnishyggju."
- Hvenær byrjaði þessi þróun?
„Með endurreisninni á 14. og
15. öld tók þessi þróun stefnu og
varð greinileg með siðaskiptunum
á 16. öld og loks með upplýsing-
unni á 17. og 18. öld varð þróun
efnishyggjunnar ráðandi. Segja
má að markaðshyggja, neyslu-
hyggja og velferðarstefna nútím-
ans séu skilgetin afkvæmi þróun-
arinnar sem hófst með siðaskipt-
unum.
í rökræðum Framtíðarstofnun-
ar ætla ég að gera grein fyrir
megininntaki þessa í mótun nú-
tímamannsins og spyija síðan
hvort hin ráðandi efnishyggja í
lífsskoðun nútímamanna sé traust
í sessi eða hvort hún muni hopa
fyrir öðrum sjónarmiðum.
Gagnýni á efnishyggju hefur
auðvitað verið mikil í gegnum tíð-
ina, meðal annars frá íhaldsmönn-
um, trúmönnum, marxistum, efa-
hyggjumönnum og rómantíkerum.
Framgangur efnishyggjunnar
hefur því ekki verið án fyrirstöðu.
Strax við siðaskiptin ---------
kom andsvar frá ka-
þólsku kirkjunni.
Rómantíska stefnan á
19. öld var svo andsvar
við upplýsingastefn-
unni á öldinni á undan. Togstreit-
an birtist líka í listum og hug-
myndasögu.
Ég ætla að reifa þessi atriði á
mánudaginn og leggja fram gögn
sem gefa vísbendingar um að efn-
ishyggjan sé ekki að víkja fyrir
öðrum sjónarmiðum. Til dæmis
gögn um viðhorf til vinnu og efnis-
legra gæða. Viðhorf yngri kyn-
slóðarinnar í ólíkum löndum eru
borin saman við eldri kynslóðina.
Efasemdir eru um að menn vilji
áfram helga jafnstórum hluta lífs
síns vinnunni og áður. Gögnin
sýna hins vegar að atvinnuþátt-
taka þegna þjóðanna eykst þótt
vinnuvikan styttist, meðal annars
vegna atvinnuþátttöku kvenna.
Stefán Ólafsson
► STEFÁN Ólafsson er fædd-
ur árið 1951 í Reykjavík. Hann
er stúdent frá Menntaskólanum
við Hamrahlíð frá 1971 og lauk
M.H. prófi frá Edinborgarhá-
skóla árið 1976. Hann er doktor
frá háskólanum í Oxford frá
1981. Núna starfar hann sem
prófessor í Félagsvísindadeild
Háskóla Islands og er forstöðu-
maður Félagsvísindastofnunar.
Hann ritaði bókina Hugarfar
og hagvöxtur sem út kom árið
1996. Stefán er kvæntur Eddu
Andrésdóttur fréttamanni og
eiga þau tvo syni.
Trúin hopará
hæl fyrir
efnishyggju
flestir eru fangar efnishyggjunnar
og reyna að fanga vindinn í lífs-
gæðakapphlaupinu. “
- En grefur efnishyggjan þá und-
an mannlegu samfélagi?
„Gagnrýni á efnishyggjuna
felst m.a. í því að hún fullnægi
aðeins efnislegum þörfum en grafi
undan félagslegum tengslum og
skipulagi með ofuráherslu á ein-
staklinginn og viðskipti. Spurning
er hvort samfélagsmenningin sé
veikari eða sterkari hjá ríkustu
þjóðunum, en þar liggur svarið
við gagnrýni m.a. frá marxistum,
sem segja að kapítalisminn eyði-
leggi menningu og félagsleg
tengsl í samfélaginu.
- Hvað gæti hugsanlega komið í
staðinn fyrir efnishyggjuna?
„Það hefur verið kallað ný-lífs-
gæðahyggja, sem er blanda af
sálrænum, félags-, menningar- og
-------- umhverfislegum
áherslum sem koma oft
á dagskrá í umræðum
um mengunarmál og
hagvöxt."
- Er trúin hvergi í
þessu dæmi?
„Trúarbrögð hafa í Evrópu vik-
ið fyrir veraldlegum sjónarmiðum.
Hins vegar sækja Bandaríkja-
menn kirkju í meira mæli en marg-
ar aðrar þjóðir og eru jafnframt
fremstir í veraldlegri þróun. Meg-
inniðurstaðan er samt að trúar-
brögðin hafi vikið fyrir efnis-
hyggju.“
- Stundum er sagt: „Það þarf
bara að breyta hugarfarinu. “
„Það þarf meira til vegna sam-
spils hugarfars og skipulags í
þjóðfélaginu. Skipulagið mótast
af hugarfarinu en hins vegar hafa
þjóðir tilhneigingu til að festast í
skipulaginu og það tengist vald-
inu. Hópar hafa því hagsmuni af
Öfugt við það sem margir halda skipulagi hvers tíma. Nýsköpunar-
er umfang launaðar vinnu meira menn þurfa því að hafa vald til
í dag en á síðustu áratugum." að yfirvinna fyrirstöðu þeirra sem
- Hvers vegna er það? veija gamla skipulagið og gamla
„Meðal annars vegna þess að hugarfarið."