Morgunblaðið - 14.02.1997, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 14. FEBRÚAR 1997 21
Mynd eftir Helgu
Signrðardóttur
Helga sýnir
í World
Class
HELGA Sigurðardóttir opnar
myndlistarsýningu í World Class
Fellsmúia 24 í á sunnudag kl. 16.
Þetta er hennar 15. einkasýning.
í kynningu segir: „Viðfangsefnið
er mikilvægi meðvitaðrar samein-
ingar líkama og sálar. Hún sýnir
nú myndir unnar með vatnsakrýl
og þurrpastel. Helga kallar list sína
list sálarinnar."
í tengslum við sýninguna eru
gefin út kort um talnaspeki með
myndum eftir Helgu en frummynd-
imar verða á sýningunni.
Sýningin stendur til 2. mars og
er sérstaklega opin almenningi
næstu tvær helgar eftir opnunina
frá kl. 14-19.
Gugga í
Skruggusteini
SKRUGGUSTEINN, listmunagall-
erí og vinnustofur, Hamraborg 20a
í Kópavogi, er rúmlega ársgamall.
í tilefni ársafmælisins var tekið í
noktun „Skot“ í galleríinu sem
hentugt er fyrir litlar sýningar.
Nú stendur þar yfir myndlist-
arsýning Guggu, Guðbjargar Há-
konardóttur. Gugga útskrifaðist
frá Myndlista- og handíðaskóla ís-
lands 1995. Hún hefur einnig
stundað nám í Myndlistarskóla
Reykjavíkur, í Finnlandi og viðar.
Á sýningunni eru sjö myndir má!-
aðar með olíu og er þema sýningar-
innar „undir yfirborðinu“.
Sýningin stendur til 6. mars og
er opin á opnunartíma gallerísins
virka daga kl. 12-18 og laugardaga
kl. 11-16.
Smáhátíð í
Undir pari
NÚ STENDUR yfír smáhátíð í
Undir pari, Smiðjustíg 3. Ýmislegt
verður á hátíðinni, þ.á m. ljóðalest-
ur, performansar, tónlist, frum-
flutningur myndbanda og margt
fleira. Einnig verður sett upp
myndlistarsýning.
í kvöld föstudagdagskvöld frá
kl. 21.30-23 koma eftirtaldir lista-
menn fram; Sólrún Trausta, Ægir
og Jóakim og Vindvamey o.fl.
Á laugardagskvöld frá kl. 20-23;
Daníel Magnússon, Helga Þórs-
dóttir, María Pétursdóttir, Egill
Snæbjömsson og Hljómsveitin
Mjólk.
Undir pari er opið: fímmtudaga-
laugardaga kl. 20-23.
Kristín Geirs-
dóttir sýnir í
Stöðlakoti
KRISTÍN Geirsdóttir opnar sýn-
ingu á kolamyndum í Stöðlakoti,
Bókhlöðustíg 6 í Reykjavík, laug-
ardaginn 15. febrúar kl. 14.
Kristín útskrifaðist úr málara-
deild MHÍ árið 1989. Hún hefur
haldið nokkrar einkasýningar og
tekið þátt í samsýningum bæði hér
heima og erlendis.
Á sýningunni eru átta stærri
verk auk nokkurra minni verka.
Myndimar era unnar með kolum
og línolíu á pappír. Viðfangsefnið
er tíminn — hvemig tíminn gengur
á alla hluti.
Sýningin er opin alla daga nema
mánudaga frá kl. 14-18. Henni lýk-
ur 2. mars.
Sýningu Hall-
dórs að ljúka
SÝNINGU Halldórs Ásgeirssonar
lýkur um næstu helgi, sunnudaginn
16._ febrúar.
Á sýningunni er lituðu vatni
varpað á vegg með halogenljósum.
Ber sýningin nafnið „og að vatnið
sýni hjarta sitt“ (úr ljóði eftir
Octavio Paz).
Sýningin er opin fímmtudaga til
sunnudaga frá kl. 14-18.
Ljósmyndasýn-
ingu í Norræna
húsinu lýkur
UÓSMYNDASÝNING Mortens
Krogvold í sýningarsölum Norræna
hússins lýkur nú á sunnudag, 16.
febrúar, og er hún opin um helgina
frá kl. 14-19.
Einar Garibaldi
sýnir í
Slunkaríki
EINAR Garibaldi Eiríksson opnar
sýningu í Slunkaríki, laugardaginn
15. febrúar í Slunkaríki á ísafirði.
Sýninguna nefnir hann „Bönd“.
Sýningin hefst kl. 16 og stendur
til 9. mars.
Morgunblaðið/Kristján Kristjánsson
GUNNAR Kr. Jónasson við eitt verka sinna.
Gunnar Kr. Jónasson
sýnir í Ásmundarsal
GUNNAR Kr. Jónasson myndlist-
armaður opnar sýningu á verkum
sínum í Listasafni ASI, Ásmundar-
sal við Freyjugötu, laugardaginn
15. febrúar kl. 16.
Gunnar Kr. Jónasson er fæddur
á Akureyri árið 1956. Hann lærði
járnsmíði hjá Slippstöðinni á Akur-
eyri og vann þar til ársins 1983.
Þá festi hann kaup á auglýsinga-
stofunni Stíl á Akureyri og hefur
verið framkvæmdastjóri hennar
síðan. Samhliða rekstrinum stund-
aði hann nám við málaradeild
Myndlistarskólans á Akureyri á
áranum 1986-89.
Sýningin í Ásmundarsal erþriðja
einkasýning Gunnars og er hún
jafnframt sölusýning. Sýnd verða
14 óhlutbundin verk, máluð með
akrýllitum á striga og era þau öll
unnin á sl. tveimur áram.
Sýningin stendur til 2. mars nk.
og er opin frá kl. 14-18 alla daga
nema mánudaga.
LISTIR
FRÁ tónleikunum í Listasafni íslands.
Morgunbíaðið/Árni Sæberg
Gamalt og nýtt
TONOST
Listasafn íslands
MYRKIR MÚSÍKDAGAR
Verk eftir Atla Ingólfsson, Finn T.
Stefánsson, Snorra S. Birgisson,
Hróðmar Sigurbjömsson og Áskel
Másson. Caput hópurinn undir stjóm
Guðmundar Ó. Gunnarssonar. Lista-
safni íslands, þriðjudaginn 11. febr-
úarkl. 20.
FANNFERGIÐ úti fyrir var til
fyrirmyndar. Það kæfði bíla-
hávaðann. Loftræsting (eða drag-
súgur, nema hvort tveggja hafi
verið) Listasafnsins var hins veg-
ar framan af heldur til ama, þar
sem aðskotaniður lagði dijúgan
en óvelkominn skerf til vitrænnar
tónlistar á viðkvæmari augnablik-
um. Að öðru leyti voru þriðju tón-
leikar Myrkra músíkdaga 1997
af átta alls einkar skemmtilegir
og fjölsóttir að vanda.
Músíkdagarnir, hinir tólftu síð-
an 1980, eru fyrir löngu orðnir
fastir liðir eins og venjulega í ís-
lenzku tónlistarlífi, svo vitnað sé
í „gigtarávarp“ Ríkisútvarpsins
áður fyrr á árunum. Margt hefur
verið skrifað og skrafað um sett-
leika módernismans í seinni tíð,
og er undirr. ekki alsaklaus af
því. Ný tónlist er hætt að remb-
ast við fyrst og fremst að vilja
koma á óvart, eins og var eitt
sinn aðaleinkenni hennar. Hún
hefur fundið sinn fasta farveg,
vettvang og áheyrendahóp. Engu
að síður er alltaf jafngleðilegt að
verða vitni að þeim tiltölulega
mikla fjölbreytileika sem enn virð-
ist hægt að kreista upp úr hinni
- núorðið - hefðbundnu framúr-
stefnu, eins og mátti heyra á
umræddum þriðjudagstónleikum.
Undir niðri nagaði þó hin vand-
svaranlega samvizkuspurning,
eins og svo oft, þegar Caput-hóp-
urinn hefur sýnt sitt lands- (og
senn heims-) kunna banastuð,
hvort glæstur flutningurinn hafi
samt ekki gert útslagið.
Frumflutningar
Oll verkin nema eitt voru frum-
flutningar. Fyrst léku 11 Caput-
limir La Métríque du Crí eða
„Uppmæling öskursins," ef skól-
afranskan bregst manni ekki, er
Atli Ingólfsson samdi suður í sinni
sjálfkjörnu Ítalíuútlegð í fyrra.
Eftir verkinu að dæma virðist
tónsköpun Atla hafa þróazt í
hlustvænni átt frá því sem var, í
þeim skilningi, að andstæðufletir
hafa stækkað til muna og þar
með fjölbreytileiki upplifunar
áheyrandans. Verkið hófst á n.k.
iðandi vorblótsstemningu í móto-
rískum rytma, en varð síðan ýmist
gisnara eða þéttara, ýmist með
kaótískum neanderthalspúls eða
kyrrlátu senza misura, er leiddi
hugann að glitri vetrarsólar á
hjarni. Atli leyfði verkinu að
„anda“ með hæfilegu millibili, og
kom hið ljóðræna inntak fyrir vik-
ið betur til skila en oft áður.
Eina verkið sem ekki var frum-
flutt á þessum tónleikum var
Syrpa úr óperunni Leggur og skel
eftir Finn Torfa Stefansson, en
hún, þ.e. syrpan, leit fyrst dagsins
ljós í Hafnarfírði fyrir rúmu ári
að mig minnir. Endurflutningur-
inn var í hæsta máta viðeigandi,
því nú loks komu fram innviðir,
er glötuðust við frumflutninginn
á sínum tíma, væntanlega sakir
ónógra æfinga. Þrátt fyrir ytra
borð, sem getur verkað sakleysis-
lega einfalt, eru undir niðri flókn-
ari hlutir að gerast í hrynjandi
og raddfærslu, sem miðlungstúlk-
un nær ekki að ljá nauðsynlegt
áreynsluleysi, og geta því undir
slíkum kringumstæðum orðið
truflandi. En nú var hulunni sem
sagt svipt af verkinu og allir gátu
loksins virt tónlistina í réttu ljósi.
Tónamál þessa „sýnishorns“ af
heilli óperu, sem vel að merkja
enn bíður frumflutnings, er ein-
kennilega samsett, en engu að
síður heillandi á sinn hátt. Þó að
það sé gegnsýrt af þýzk-klass-
ískri hugsun, er það líka furðu
„þjóðlegt“ í sér. Samt er tónlistin
undir niðri mótuð af módernískum
konstrúktívisma, án þess þó að
fórna skáldlegu innihaldi, sem á
hinn bóginn á til að vega salt við
paródíu, eins og samnefnt ævintýr
Jónasar gefur ugglaust tilefni til.
Stiklað á stóru
Svo stiklað sé á stóru var
Vögguljóðið „rómantískt“ með
expressjónísku schönbergsku eft-
irbragði. Hin scherzó-leita
Leggjareið sló á strengi kerskn-
innar, og Söngur drengsins um
framtíðardrauma - í svo til hrein-
ræktuðum dúr og moll - var
sveipaður eftirminnilegri angur-
værð og mun líkast til á góðri
leið með að verða sígilt post-gull-
aldarsönglag. í Dansi vindsins (og
reyndar víðar) mátti ímynda sér
að þar færi árangurinn af því ef
endurfæddur Jón Leifs hefði lagt
stund á kontrapunkt af kappi.
Hin „aristókratíska“ Aría skeljar-
innar í lokin gaf ekki síður en
hitt vísbendingu um spennandi
og afar sérstætt tónverk í álögum
þagnar, er teflir jöfnum höndum
saman hátimbraðri „Grand Op-
éra“ og túskildingsháði í blöndu,
er engu öðru líkist. Sverrir Guð-
jónsson kontratenór og 12 Caput-
istar fluttu af innlifun og ná-
kvæmni.
Snorri Sigfús Birgisson bar
ábyrgð á nýjum septett er bar hið_
vísindaskáldsögulega heiti I
segulsviði. Hann er saminn fyrir
píanó (leikið af höfundi), flautu,
klarínett, marimbu og strengj-
atríó. Verkið hófst á þéttingssam-
stígum spyijandi hljómum í blás-
urum og strengjum, er píanó og
marimba svöruðu með dulúðugum
pianissimo klösum. Að þeirri inn-
gangsantifóniu lokinni tók verkið
að gerast ágengara, og óðar en
varði var allt komið í grenjandi
kös. Hljómheimur Snorra var
engu að síður afar fínlegur á köfl-
um, og milli átaka kvað við allt
önnur veröld, sveipuð dulúð og
seiðmögnun, „Hellir hafgúunn-
ar,“ eins og prógrammhlynntur
áheyrandi gæti hugsanlega kallað
hana. Undir seinni hluta brá fyrir
hrynmynztri er afþreyingarmeng-
aður neytandaheili gæti sem hæg-
ast ruglað saman við latnesk
sölsuáhrif, og að viðbættum síð-
asta óveðurskaflanum lauk verk-
inu, svolítið fyrirvaralaust, með
friði og spekt. Stykkið var auð-
heyrilega vandvirknislega unnið
og leikið af þeirri snerpu og fágun
sem til þurfti.
Stokkseyri sló í gegn
Óhætt er að segja að framlag
Hróðmars Sigurbjörnssonar,
Stokkseyrí við samnefndan 8
Ijóða sveig eftir ísak Harðarson,
hafi slegið í gegn. Hið fyrsta sem
undirr. páraði niður sér til minnis
var slanguryrðið „STEF-bolla,“
m.ö.o. að svona verk væri líklegt
til að fá ríflega spilun í útvarpi,
enda bæði aðgengilegt og afar
áferðarfallegt. Það þurfti eitt sinn
- og þarf kannski enn - tölu-
verða dirfsku til að bera svona
„gamaldags" nýklassískt verk á
borð innan vébanda framsækinn-
ar tónsköpunar, en hlustandinn
skynjaði brátt, að heilsteyptur
hugur lá að baki og að aðgengi-
leikinn væri ekki til að þóknast
neinum. Fegurðin var hrein, ekta
og uppgerðarlaus og verkkunn-
áttan á sínum stað. Þó að mætti
sjálfsagt finna ýmsa hugsanlega
áhrifavalda, allar götur frá Ma-
hler, Stravinsky og Vaughan Will-
iams fram að „pópúlistum"
augnabliksins eins og MacMiIlan,
þá verkaði framsetningin í senn
persónuleg og nærri ofurmann-
lega áreynslulaus í ótímabundinni
og innblásinni ljóðrænni tjáningu
sinni, enda frábærlega vel sungin
og leikin af þeim Sverri og Caput
undir skýrri stjórn Guðmundar
Óla Gunnarssonar.
Lokaverkið var ný kammersin-
fónía eftir Áskel Másson, Sinfónía
nr. 2. Sennilega hefur lengd
verksins ráðið staðsetningu þess
á dagskránni, en hinn fremur
hranalegi heildarsvipur þess hefði
notið sín betur í upphafi við
óþreytta áheyrn. Fram kom í tón-
skrá, að meðal þess efnis sem
verkið byggir á er gamalt stef sem
þekkt hefur orðið með textanum
„Gefðu, að móðurmálið mitt.“
Mátti til sanns vegar færa, að
mislangar hendingar og brot úr
þessu alkunna þjóðlagi gerðu
mikið til að tengja verkið saman
í eina heild, þótt ekki fyndist
manni sú tenging takast jafn vel
og þegar Liljulagið gengur eins
og rauð DNA lykkja gegnum
Choralis Jóns Nordals. Hvað sem
því líður, skorti ekki kraftinn í
verki Áskels. Honum tókst víða
að laða fram sinfónískan hljóm
úr aðeins 14 spilurum, nútímaleg-
ir hljóðeffektarnir voru kunnáttu-
samlega unnir og skiluðu sér með
ágætum í snarpri túlkun þeirra
Guðmundar Óla og hljóðfæraleik-
aranna í því litla músíkalska
kraftaverki þessa lýðveldis er
heitir Caput.
Ríkarður Ö. Pálsson