Morgunblaðið - 11.04.1997, Blaðsíða 22

22 FÖSTUDAGUR 11. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
■
ERLEIMT
ÍSRAELSKIR hermenn leita skjóis undan bensinsprengjum
æstra Palestinumanna i miðborg Hebron.
Netanyahu sefar reiði Palestínumanna
Segir ísraela ekki
vilja taka bæi
Jerúsalem. Reuter.
BENJAMIN Netanyahu, forsætis-
ráðherra ísraels, reyndi í gær að
sefa reiði Palestínumanna sem
fyrrtust við yfirlýsingar sem Yitz-
hak Mordechai, vamarmálaráð-
herra ísraels, lét falla fyrr um
daginn, þess efnis að ísrael myndi
ekki eiga í „neinum vandræðum
með að endurheimta" bæi á Vest-
urbakkanum, sem færðir hafa ver-
ið undir sjálfstjóm Palestínu-
manna. Sagði Netanyahu að ísra-
elsmenn hefðu „engan áhuga“ á
að taka þessa bæi aftur, þó að
þeir myndu vissulega geta það.
í skiptu borginni Hebron á Vest-
urbakkanum særðu ísraelskir her-
menn sjö Palestínumenn í gær,
þegar óeirðir héldu þar áfram. Á
þriðjudag biðu þrír Palestínumenn
bana fyrir byssukúlum öryggis-
sveita Israelsmanna.
Aðalsamningamenn sjálfstjórn-
aryfirvalda Palestínumanna héldu
til Bandaríkjanna í gær, þar sem
þeir munu eiga viðræður við Mad-
elaine Albright utanríkisráðherra
og Dennis Ross, sérlegan sátta-
semjara Bandaríkjastjómar, um
áætlun Bandaríkjamanna sem mið-
ar að því að koma friðarferlinu á
réttan kjöl.
Þýfi Görings að
finna á
Malagra. Morgunblaðið.
GÖRING flugmarskálkur, einn
dyggasti undirsáti Adolfs Hitlers,
lét flytja til Spánar 200 mjög verð-
mæt listaverk sem innrásarsveitir
þýskra nasista tóku herfangi í
Hollandi á árum síðari heimsstyij-
aldarinnar. Hugsanlegt er að lista-
verkin séu enn á Spáni.
Þetta kemur fram í gögnum
bandarísku njónsastofnunarinnar
OSS, forvera leyniþjónustunnar
CIA, sem opinberuð hafa verið í
Washington í Bandaríkjunum.
Samkvæmt göngum þessum lét
Herman Göring, sem var annálað-
ur fyrir listhneigð sína jafnt sem
fúlmennsku, flytja 200 listaverk
frá Hollandi til Spánar. Fram
kemur að listaverkin hafi verið
Spáni?
mjög verðmæt og er talið að nú-
virði þeirra væri á bilinu 7-30
milljónir króna. Fimm eða sex
listaverkanna eru hins vegar sögð
vera mun verðmætari í skjölum
OSS.
Ekki kemur fram í þessum
gögnum eftir hveija listaverkin
séu en samkvæmt öðrum heimild-
um, breskum, var þarna um ræða
verk eftir þekkta meistara á borð
við Rembrandt, Van Dyck, Ru-
bens, Jon Steen og Cranash. Verk-
in voru tekin úr Goudstikker-sýn-
ingarsalnum í Amsterdam er
þýskir nasistar hernámu Holland.
Síðan virðist Göring hafa komist
yfir þau og voru þau flutt til Spán-
ar sem hans eign.
Rannsókn TWA-slyssins
Sáu flugskeyti
yfir New York?
St. Paul. Reuter.
FLUGMENN hjá bandaríska flug-
félaginu Northwest Airlines segjast
hafa séð eitthvað, sem líktist flug-
skeyti, yfir New York kvöldið 17.
mars. Var skýrt frá því í dagblað-
inu Saint Paul Pioner Press í gær.
Blaðið sagði, að þeir, sem ynnu
að því að rannsaka hvað hefði
komið fyrir þegar farþegaþota frá
TWA fórst í fyrrasumar með öllum
innanborðs, væru að setja saman
og fara yfir ratsjárupptökur frá
umræddu kvöldi. Auk þess hefðu
tvær aðrar flugáhafnir, önnur hjá
Delta Airlines og hin hjá US
Airways, gefið líka skýrslu og flug-
mennirnir hjá Northwest.
Bandaríski sjóherinn var að
reyna eldflaug eða flugskeyti á
þessum sama tíma en talið er, að
það hafi verið gert mörg hundruð
km sunnar eða úti af Florida. Flug-
menn, sem voru yfir New York,
hefðu ekki getað séð þau skeyti.
LISTIR
Tónlistarlega
fullkominn Parsifal
Frönsk blöð og alþjóðleg
hafa nú gefið uppfærslu
Bastillu-óperunnar
á Parsifal einkunn,
en Kristinn Sigmunds-
son er þar meðal söngv-
ara. Þórunn Þórsdótt-
ir las gagnrýni blað-
anna og sá að hún er
skínandi fyrir flutning
tónlistarinnar, blendin
hvað annað varðar.
Morgunblaðið/Kristinn
Kristinn Sigmundsson
STJÓRNANDI, hljómsveit og
söngvarar I Parsifal eftir
Richard Wagner fá ein-
róma lof gagnrýnenda, en
óperan er nú á sviði Bastillunnar í
París, eins og komið hefur fram í
blaðinu. Hún er mikið þrekvirki,
fimm stunda löng, og Kristinn Sig-
mundsson syngur í miðkaflanum.
Hann fer með hlutverk Klingsors,
sem gengur illum öflum á hönd
þegar honum er neitað um inn-
göngu í bræðralag hins heilaga
kaleiks.
Þetta lokaverk Wagners frá 1882
er eins konar forsaga Lohengrin,
því hann var sonur Parsifals. Óp-
eran er uppfull af trúarlegum og
dulrænum táknum, en í þessari
uppfærslu er áhersla lögð á hið
raunsæislega í sögunni. Leikstjóri
og búningahönnuður fá yfirleitt
ekki eins góðar viðtökur blaða og
tónlistarfólkið.
„Parsifal er til fyrirmyndar,“ seg-
ir Le Monde, „svissneski stjómand-
inn Armin Jordan hefur hárfína til-
finningu fyrir söngvurunum og kall-
ar fram það besta hjá þeim. Hann
er að mörgu leyti djarfur en lætur
hljómsveitina aldrei yfirgnæfa
sönginn. Það er aðdáunarvert
hvemig hann heldur sjálfum sér til
hlés í djúpri virðingu fyrir tónlist
Wagners... Ruglingsleg leikstjórn
Graham Vick dregur athyglina
nokkuð frá kjarna verksins, and-
legri og trúarlegri leit söguhetj-
anna, en áheyrendur virðast ekki
láta það á sig fá og fagna ákaft í
leikslok."
Nákvæmir og sannfærandi
Gagnrýnandinn Alain Lompech
segir að gengnir séu Wagner-
söngvararnir miklu; Flagstadt, Nil-
son, Melchior, Vinay, Mödl, Hotter,
Windgassen. En sá sem fari í Bast-
illuna þessa dagana verði ekki fyrir
vonbrigðum. Einsöngvarar hafi
kannski ekki allir sterka rödd, en
það komi ekki að sök, þeir séu ná-
ÞRJÁ næstu föstudaga, 11., 18. og
22. apríl kl. 17.30, heldur Halldór
Björn Runólfsson listfræðingur röð
fyrirlestra í húsakynnum Myndlista-
skólans í Reykjavík sem nefnist
Manneskjan í listinni.
í fyrirlestrunum verður í stórum
dráttum rakin þróun 20. aldar listar
sem hefur manneskjuna að mynd-
efni. í þeim efnum er ekki um neina
ákveðna stefnu að ræða heldur per-
sónulegan áhuga hinna ýmsu lista-
manna.
í kynningu segir: „Á seinustu ára-
kvæmir í flutningi og leikur þeirra
jafnan sannfærandi. Undantekn-
ingin sé Gwynne Howell í hlutverki
Titurel, en einlægni í túlkun hafi
bætt upp ónákvæmni í söng.
„Thomas Moser er ljóðrænn Moz-
art-tenór, hvorki hefðbundinn Pars-
ifal, né Samson eða Óþelló. En túlk-
un hans sýnir músíkalskan skilning
og tilfinningu og hún er óþvinguð."
Blaðið minnist einnig á Kathryn
Harries í hlutverki Kundry og Wolf-
gang Schöne sem Amfortas.
Monde kvartar, enn einu sinni,
yfír hljómburði í salnum og segir
að annars hafi leikstjórnin verið
helsti galli sýningarinnar. Þótt hún
hverfi í skugga tónlistarinnar sé
áberandi að Vick ráði lítið við hóp-
senur og nýti þar sviðið illa. Það
sé annars afar einfalt og ágætlega
hannað af Paul Brown. Lýsing fær
líka hrós og þykir fylgja tónlistinni
vel. Búningar fá hins vegar last og
kveðst Lompech þreyttur á sam-
krullsfötum þar sem öllu ægi saman
og ástæðulausri framúrstefnu.
Höfðinglegur Klingsor
Gallalaus Parsifal er fyrirsögn
greinar Eric Dahan í Liberation.
Þar fjallar hann almennt um óper-
una, margslungna tónlistina sem
lýsi þjáningu mannsins. Því sé við-
eigandi sá einfaldleiki sem stjórn-
andi, leikstjóri og leikmyndateikn-
ari hafi í hávegum. Þannig njóti sín
„stórfenglegar raddir“ Jan
Hendrick Rootering (Gurnemanz),
Howell, Schöne, Moser, Harries og
Kristins Sigmundssonar.
Figaro segir leikstjórnina skorta
virðuleika sem hæfí óperunni og
ósamræmi skapist í því sem séð er
og heyrt. Því jafn og fallegur heild-
arsvipur einkenni flutning tónlistar-
innar. Jordan færi áheyrendum
Wagner í tærustu mynd. Um Krist-
in segir gagnrýnandinn, Pierre Pet-
it, að hann túlki Klingsor á höfðing-
legan og áhrifaríkan hátt.
í vikublaðið Figaroscope skrifar
tugum hefur manneskjan aftur á
móti sótt í sig veðrið i myndlistinni
og má það þakka stórauknum áhuga
manna á félags- og sálarfræði. Mað-
urinn er ekki lengur homreka í inynd-
listinni sem illa gerður hlutur heldur
er hann nú í sumum tilvikum aftur
orðinn þungamiðja hennar. Þá hefur
sókn kvenna innan listarinnar haft
afgerandi áhrif á þróun mála. Svo
virðist sem myndlistin sé á góðri leið
með að jafna sig fullkomlega eftir
áfallið sem hún varð fyrir þegar ljós-
myndin stal frá henni senunni."
hins vegar Jaques Doucelin að leik-
stjórn og svið hafi verið hreint og
tært og tónlistarstjómin „guðdóm-
leg“. Ef Moser hafi stundum sýnt
veikleikamerki í titilhlutverkinu,
gegni öðru og betra um Harries,
Schöne, Rootering og Kristinn.
Leikstjórinn fær loksins hrós
Ádeilublaðið kímna, Canard Enc-
hainé, tekur sjálfstæða afstöðu að
vanda. Luc Décygnes segir Parsifal
í sjálfu sér fáránlega óperu, en leik-
stjóm Grahams Vick sé fyrirtak.
Hann sé mikill fagmaður og takist
á vitsmunalegan máta að setja upp
ljóðræna og tæra sýningu. Hann
varpi ským ljósi á verkið án þess
að trufla það á nokkum hátt. Við
þetta njóti hann fulltingis stjóm-
andans, sem fái hljómmikla og tæra
tónlist frá vel stemmdri hljómsveit.
„Þannig fáum afar vel heppnað
verk. Kraftaverk! eins og þeir segja
í óperunni“.
I stórblaðinu Herald Tribune seg-
ir að tónlistin fái að njóta sín í
Bastillunni. Stjórn Jordans sé ljóð-
ræn og flausturslaus en aldrei lang-
dregin. „Og ekki vantar raddirnar.
Moser kemur úr Mozart í Wagner
án þess að missa sinn fyrirhafnar-
lausa ljóðræna streng, sem hann
sameinar dramatískum styrk...
Harries er skínandi... Schöne
þróttmikill... Rootering andar út
frábærum bassa, en Gurnemanz
getur auðveldlega verið leiðinleg-
asta hlutverk óperubókmennt-
anna... Mikil unun er að hlusta á
Howell... Kristinn Sigmundsson
gæðir hinn fallna engil lífi með ör-
lagaþrunginni og sterkri túlkun.“
Loks segir ítalska fréttastofan
Ansa að óperugestir verði fyrir von-
brigðum með sviðsmynd og búninga
í Parsifal. Allt byiji vel með einföld-
um „zen-garði“ en svo fari í verra
með englum og garðveislu í 2.
þætti. Tónlistin sé aftur á móti
áhrifarík, þökk sé Armin Jordan og
fyrsta flokks liði söngvara.
„Dúbblur“
JÓN Örn Bergsson og Friðrik
Þorsteinsson opna ljósmyndasýn-
ingu í Myndás, ljósmyndastöð,
Skólavörðustíg 41, á morgun,
laugardag. Sýninguna nefna þeir
„Dúbblur".
Á sýningunni eru myndir þar
sem gerð er tilraun með tvítökur
á filmur. Myndsmiðirnir voru aldr-
ei á sama tíma og mynefnin ekki
fyrirfram ákveðin. Myndirnar eru
teknar á íslandi og í Svíþjóð á
árunum 1990-1992.
Sýningin er opin kl. 9-18 virka
daga og 10-16 laugardaga og lýk-
ur henni 2. maí.
Manneskjan
í listinni