Morgunblaðið - 11.04.1997, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
MIIMNINGAR
FÖSTUDAGUR 11. APRÍL 1997 39
laus á sjúkrahús. Sá slasaði var
Ingimundur. Ingimundur kom ótrú-
lega fljótt til vinnu miðað við það
högg sem hann fékk. Honum var
fagnað hlýtt af vinnufélögum þegar
hann kom tilbaka aftur. Ég held
að hreysti hans og harka hafí bjarg-
að honum. Samt tel ég að afleiðing-
ar þessa hafi háð honum lengi á
eftir. En hann kvartaði aldrei.
Mér fannst Ingimundur orðinn
Reykjavíkurbarn, þegar hann var
búinn að eignast lítinn bíl og keyrði
konu sína og dóttur um borgina,
þá fannst mér fjallkóngurinn langt
að baki.
Ingimundur sendi stundum les-
endabréf til Morgunblaðsins og þá
kom í ljós að hann fylgdist ótrúlega
vel með og var að gagnrýna ýmis-
legt sem miður fór í þjóðfélaginu
eða leggja eitthvað til sem væri til
bóta, og þegar hann var hættur
störfum sá ég hann býsna oft á
þingpöllum - honum var ekki sama
hvað var að gerast. Mér kom þetta
ekki á óvart því á bak við þetta
hógværa fas bjó góð greind og
þekking.
Ég sendi Guðlaugu konu hans
og Elínu Sæunni dóttur hans og
öðrum aðstandendum hans hlýjar
samúðarkveðjur. Þegar þessi gamli
vinur minn og fjallkóngur er lagður
til moldar, þá má segja: Hann var
drengur góður.
Guðmundur J.
Guðmundsson.
Einn af þeim fyrstu mönnum
sem ég kynntist þegar ég kom til
Stykkishólms, árið 1942, var Ingi-
mundur. Hann var þá að erinda
við sýsluskrifstofuna, var að taka
við jörðinni, og hafði mikinn hug á
að allt kæmi til skila. Ég fann strax
og hann rétti mér höndina að þar
fór traustur maður. Við ræddum
saman um stund og hann fór
ánægður til baka. Og sannarlega
átti vináttan eftir að vara lengur
en þetta augnablik, því við urðum
góðir vinir sem hjálpuðum hvor
öðrum og sú vinátta hefur haldist
alla tíð. Hann var ekki margmáll
um hlutina, meitlað hvert orð og
full einlægni fylgdi hveiju orði.
Ég fann strax að þarna var
maður á ferð sem ekki mátti vamm
sitt vita. Því miður bjó hann ekki
lengi á jörðinni, því atvikin höguðu
því svo að hann flutti til Reykjavík-
ur, en ég fann að það voru honum
þung spor, því honum þótti svo
vænt um jörðina og ætlaði sér að
láta draumana rætast að gera hana
að betri jörð og hlúa að gróðri og
fjölga þar fé og var kominn vel á
veg þegar hann yfirgaf sveitina og
fluttist suður. Það varð honum því
mikil gleði er hann sá síðar hversu
vel ábúendurnir sem á eftir komu,
luku ætlunarverkinu, og hann frétti
að nú væri búið þarna stórbúi. Lík-
lega einu besta búi í Helgafells-
sveit í dag. Þetta varð honum mik-
il gleði.
Eftir að Ingimundur fór suður
vann hann hjá Reykjavíkurhöfn.
Hann reyndist þar sem annars stað-
ar trúr og traustur.
Ingimundur giftist eftir að henn
kom suður, Guðlaugu Jónsdóttur,
og eignuðust þau eina dóttur, Elínu
Sæunni, sem strax færði þeim
mikla gleði og hamingju. Elín lærði
hjúkrun og vann á spítölum í
Reykjavík. Var það Ingimundi mik-
ill styrkur, sérstaklega eftir að
hann veiktist og lá þunga og erfiða
legu seinustu þijú árin sem hann
lifði. Þá reyndist ekki síður kona
hans honum traust bæði sem lífs-
förunautur og hjálp meðan hennar
heilsa leyfði, en hún er nú á Dvalar-
heimilinu í Hafnarfirði.
Þessi fáu orð eru þakklæti mitt
fyrir að hafa kynnst jafn tryggum
og góðum vini og Ingimundur var
mér, bréfin hans geymi ég og orna
mér við lestur þeirra og alla þá
hlýju sem þau veita mér.
Góður Guð blessi hann og verndi
á lífsins leiðum. Innilegar samúðar-
kveðjur sendi ég ástvinum hans og
óska þeim alls hins besta.
Árni Helgason,
Stykkishólmi.
HÁVARÐUR
BERGÞÓRSSON
+ Hávarður Berg-
þórsson fæddist
í Nesi í Norðfirði
hinn 20. febrúar
1921. Hann lést 7.
apríl siðastliðinn í
Landspitalnum í
Reykjavík. Foreldr-
ar hans voru Árni
Bergþór Hávarðs-
son og kona hans,
Stefanía Maria
Magnúsdóttir. Ung-
ur missti hann móð-
ur sína. Honum var
komið í fóstur til
Gísla Þorvarðar-
sonar og Jóhönnu Gunnarsdótt-
ur, ábúenda í Papey. Systkini
hans voru: Ari Magnús, f. 1913,
nú látinn. Stefán Halldór, f.
1915, nú látinn. Guðmundur, f.
1922, Björg, f. 1923.
Hávarður átti tvö börn af
fyrra hjónabandi, þau Stefaníu
Maríu, f. 22.4. 1943, gift Herði
Gilsberg og eiga þau tvo syni,
og Bergþór, f. 5.9. 1946, og á
hann fjögur börn.
Hinn 23.12. 1950 gekk Há-
varður að eiga Þórunni Magn-
úsdóttur, f. 25.3.1930, frá Vest-
mannaeyjum. Þeirra börn eru:
1) Aðalheiður, f. 9.7. 1954, gift
Gunnari Gunnarssyni og eiga
þau fjögur börn. 2) Bjarni, f.
9.7. 1959, kvæntur
Fjólu Kristjánsdótt-
ur og eiga þau tvo
syni, 3) Björg, f.
10.7. 1960, gift Víði
Þorgeirssyni og á
hún þijú börn. 4)
Þórarinn, f. 23.2.
1962, kvæntur Láru
Thorarensen, þau
eiga tvo syni. 5-6)
Tvíburadrengir, f.
18.12. 1962, þeir
dóu við fæðingu.
Þórunn átti tvo
drengi fyrir hjóna-
band, þá Magnús
Þór Magnússon, f. 15.1. 1942,
kvæntur Matthildi Ingvarsdótt-
ur og eiga þau þijú börn, en
Matthildur á einn son af fyrra
hjónabandi. Jón Hafdal Héðins-
son, f. 29.5. 1959, kvæntur EI-
ínu Kr. Þorvaldsdóttur, þau
eiga tvö börn. Hávarður og
Þórunn áttu tvær uppeldisdæt-
ur, þær Jóhönnu Ósk og Aðal-
steinu Láru Aðalsteinsdætur.
Hávarður stundaði sjó-
mennsku mestan sinn starfsfer-
il. Hann lauk vélstjóranám-
skeiði 1942 og stýrimannanám-
skeiði 1951.
Útför Hávarðs fer fram frá
Fossvogskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 15.
Strengur er brostinn harpan er hljóð,
úr höndinni mátturinn flúinn.
Við minningarbirtu frá bemskunnar glóð,
til björtustu vona er knúinn.
Ég man er við lékum hjá lítilli tjöm,
lóur í melgrasi smugu.
Minningin verður svo veraldargjöm,
hún virkar á sorgina þungu.
Nú þegar lést hefur líkamans kvöl
og lífsmáttur þrotið að vömum,
þá veit ég þú, Drottinn minn, bætir það böl
sem búið er ekkju og bömum.
Gef þú í einlægni ættmenna íjöld
þitt almætti og kærleik að flnna.
mildaðu sorg þá er situr við völd,
leið sannleik til bamanna þinna.
(A.A.)
Fátækleg orð megna ekki að segja
frá því þakklæti og þeirri ást sem
ég bar til þín fyrir þá hlýju sem þú
ætíð sýndir mér.
Þú tókst mig að þér sem korna-
bam og gekkst mér í föðurstað. Það
hlutverk fórst þér vel úr hendi og
aldrei bar skugga á þá vináttu sem
við bámm hvor til annars.
Megi algóður guð vefja þig örmum
og leiða þig um æðri tilverustig.
Jón Hafdal.
Elsku afi minn!
Endurminningin er svo sannar-
lega ólíkindatól.
Þrátt fyrir staðgóða þekkingu á
íslensku veðurfari, finnst mér eins
og alltaf hafí verið sólskin þegar ég
var lítil og bjó hjá ykkur ömmu á
Hrauni. Sífellt sumar, eilíflega sól.
Þú, reffilegur í rúllukragapeysu
með hatt, gekkst nýslegin túnin. Ég
með skaftsagaða hrífu og þóttist
forkur, þó að Bogga, amma og
mamma þyrftu alltaf að raka aftur
það sem ég var búin að raka. Þú á
Zetornum dróst heyvagninn, ég og
Alla Lára á kafi í heyinu, spangól-
andi og spekúlerandi í dýrð himins.
Þú brýndir hundrað sinnum fyrir
okkur að passa okkur nú á heyblás-
aranum og við hlýddum, því við vild-
um ekki missa útlimi, en peysan sem
Þórarinn og Bjarni prófuðu að henda
í blásarann kom samt heil út. Peys-
ur eru ekki eins viðkvæmar og stelp-
ur.
Það var líka glaðasólskin þegar
þú komst fyrir kattarnef hananum
sem hafði horn í síðu minni. Hann
elti þig hauslaus þijá hringi í kring-
um Willy’s-jeppann, en amma stóð
inni í gangi og ætlaði alveg að pissa
á sig af hlátri. Ég vissi á eftir að
þú myndir passa mig fyrir öllum
heimsins hönum.
Já, það er langt síðan. Kannski
ekki á mælikvarða eilífðarinnar, en
langt samt. Síðan ég lá á milli ykk-
ar ömmu (hef áreiðanlega eyðilagt
hjónalíf ykkar til fjölda ára dettur
mér í hug núna) og sagði: „Afi,
núðuðér við“ þegar þú ætlaðir að
laumast til þess að hætta að tala
við mig og fara að lesa hetjusögur
við lúxorlampann. Þá tók ég Stínu
sem stækkaði óðum blómleg og heit
(eða var það feit?) fram yfir fóst-
bræðurna Þormóð og Þorgeir. Og
við sungum, hvort við gerðum, um
hana Stínu, um konuna sem hengdi
sig út af stráknum slátrarans, og
ekki sjaldan um Jón og hans bitra
hálfbróður. Þó að við vorkenndum
bróðurnum fannst mér nú samt allt-
af svolítið fyndið að hann skyldi fá
núll komma ekki neitt í flestum fög-
um meðan Jón dúxaði. En sagan
endaði vel, það var fýrir öllu.
Furðulegt hvað tíminn leið svo
hratt. Allt í einu vorum við bæði
orðin tuttugu árum eldri og farin
að ræða þjóðfélagsmein þegar við
hittumst. Við bölvuðum öllum morð-
ingjum og mammonsdýrkendum
heimsins og ræddum nauðsyn þess
að gera byltingu á íslandi. Sú bylt-
ing er enn ógerð, en mikið hefðum
við tekið okkur vel út í fararbroddi
byltingarmanna: Þú með íslenska
fánann, hefðir áreiðanlega sagt eitt-
hvað jafn áhrifaríkt og „vér mótmæl-
um allir“, ég með eggjabakka æp-
andi sundurlausar svívirðingar.
Þú varst svo íslenskur og
skemmtilega öfgakenndur í skoðun-
um. Réttsýnn og ótrúlega mælskur.
Mig langar að hafa ýmislegt eftir
þér, en ég veit ekki hvort það er við
hæfi, þar sem orð mín birtast nú í
þessum miðli (þeir gætu tekið upp
á því að ritskoða - hvað veit mað-
ur?) en ég man allt sem þú sagðir,
það verður að nægja. Ég man líka
allar sögurnar þínar. Þegar þú varst
strákur í Papey og fannst sjórekinn
mannsfót í hvítu stígvéli (úff) og þú
og konan sem hvarf, jörðuðuð hann
með viðhöfn. Þegar þú slóst við
Stebba Jóns og snerir hann niður
með braki og brestum (hann skrif-
aði seinna um það í bók sem þú hlóst
svo mikið að við lestur að amma gat
ekki sofið). Þegar þú boxaðir á
stríðsárunum og þóttir svo einstak-
lega efnilegur, þegar þú sigldir á
erlendar hafnir og skemmtir þér.
Ég man líka eftir sorglegu sög-
unum. Þegar þér var kalt á höndum
og fótum og þú áttir hvorki sokka
né vettlinga, þá var mamma þín
dáin og þú varst bara fjórtán ára.
Ég man eftir svipbrigðum þinum
þegar þú sagðir frá því þegar stálk-
úlan stóð í mömmu og þú þurftir
að beita heimlichtakinu (stálkúluna
geymdirðu svo lengi í læsta koffort-
inu þínu og passaðir vel að enginn
kæmist í það). Og klökkvanum í
rödd þinni þegar þú rifjaðir upp þeg-
ar mamma varð undir mótorhjólinu
og þú þurftir að grátbiðja flugmann-
inn um að fljúga með hana suður í
bandbrjáluðu veðri. Sú saga endaði
líka vel eins og allar sögurnar sem
þú sagðir mér.
Þú varst mesta hörkutól sem ég
hef kynnst, en samt svo óendanlega
mjúkur. Þú útdeildir kossum í allar
áttir, hlýjum faðmlögum og varst
ósínkur á fallegu orðin. Þú varst
alltaf hress, alltaf spaugandi, þeyt-
andi stökum og sögum í allar áttir.
Eða kannski ekki alltaf, ég má ekki
láta þá staðreynd að þetta er minn-
ingagrein hindra mig í að segja satt
og rétt frá. Auðvitað gastu stundum
fokið upp í bræði yfir smámunum
og ég líka. Við gátum rifist heiftar-
iega yfir því hvort væri skynsam-
legra að stunda sjó og gera þjóðinni
gagn eða „nudda rassinum við skóla-
bekk alla ævi“. Ég öskraði stundum
og skellti hurðum yfir karlrembunni
í þér og þú fussaðir og sveiaðir yfir
kvenrembunni í mér. En hvað bræð-
in var samt fljót að ijúka úr þér!
Stundum sagði ég eitthvað svo sví-
virðilegt að ég var farin að búa mig
undir að þú talaðir aldrei við mig
aftur, en nei, eftir örfá andartök
varstu aftur farinn að brosa og kalla
mig litlu stúlkuna hans afa.
Við rifumst líka stundum út af
kirkju og prestum, en það var áður
en ég áttaði mig almennilega á eðli
trúar þinnar. Þú sagðir mér einhvem
tíma að prestar héldu þig trúlausan
og sumir jafnvel hundheiðinn, en þú
gafst sjaldan mikið fyrir skoðanir
presta. Þú gafst meira fyrir skoðan-
ir hins vísa Meistara frá Nazaret,
enda var hann byltingarmaður líkt
og þú. Hann hefði heldur ekki sætt
sig við íslenska kirkju á tuttugustu
öld. Hann hratt um borðum víxlar-
anna í helgidómnum og gagnrýndi
mammonsdýrkendurna fyrir tvöþús-
und árum. Hann sagði ríkum mönn-
um að gefa eigur sinar fátækum svo
að allir hefðu jafnt. Og hann safn-
aði ekki auði. „Góðir menn eiga aldr-
ei peninga," sagði Þórbergur og pen-
inga varst þú alla ævi blessunarlega
laus við að eiga, afi minn. Þú áttir
það sem Þórbergi og Kristi þótti
miklu merkilegra. Þú áttir nefnilega
bæði vit og kærleika.
Og kærleikurinn í húsi ykkar
ömmu var einmitt alveg eftir for-
skrift Páls postula: „Kærleikurinn
er langlyndur, hann er góðviljaður;
kærleikurinn öfundar ekki; kærleik-
urinn er ekki raupsamur, hreykir sér
ekki upp; hann hegðar sér ekki
ósæmilega, leitar ekki sins eigin;
hann reiðist ekki, tilreiknar ekki hið
illa; hann gleðst ekki yfír órétt-
vísinni, en samgleðst sannleikanum;
hann breiðir yfir alt, trúir öllu, von-
ar alt, umber alt.“ (1. Kor. 13. 4-7.)
Þið amma voruð svo ekta góð.
Allir alltaf velkomnir að Hrauni þó
að húsið væri lítið. Ég man ekki
hversu margir gistu þegar mest var,
en ég man að þú sagðir að Hraun
hefði þann undraverða eiginleika að
stækka eftir því sem fleira fólk
kæmi inn í það. Og það hefur senni-
lega verið rétt, allavega man ég
ekki eftir þrengslum þó að gestir
skiptu tugum. Þið báruð umhyggju
fyrir svo mörgum en ætluðust ekki
til þess að fá neitt í staðinn. Það
er hinn sanni kærleikur, hin sanna
mennska.
Jú, ætli það hafi ekki bara verið
alltaf sól? „Alltaf sól á Hrauni,“
sagðirðu svo oft og mér er lífsins
ómögulegt að muna annars konar
veður. Einn morguninn stóðum við
tvö úti á hlaði. Þú bentir mér á bleik
fjöllin í Reyðarfirðinum og kenndir
mér litla vísu um morgunroðann.
Þú varst svo stoltur af íslandinu
þínu. Þú dáðist að fjöllunum, túnun-
um og hafinu umhverfis og ljómaðir
þegar þú sagðir: „Það er fallegt á
Hrauni."
Hvernig ætti ég að kveðja þig,
afi minn? Þú sem í huga mínum ert
stærri en stærðirnar. „Hinsta
kveðja" segir fólk, en svoleiðis hlusta
ég ekki á. „Vér mótmælum allir“
enn og aftur. Ég krefst þess að fá
að mæta þér í Eilífðarlandinu þar
sem upp rennur endalaust sumar og
við getum sungið um hana Stínu,
horft saman á morgunroðann og ég
fæ aftur að líta brosið í bláu augun-
um þínum.
í sólhvítu
ljósi hinna siðhærðu daga
býr svipur þinn.
Eins og tálblátt regn
sé ég tár þín falla
yfir trega minn.
Og fjarlægð þín sefur
í faðmi mínum
í fyrsta sinn.
(Steinn Steinarr.)
Innilegar þakkir fyrir allt og allt.
Þórunn Hrefna.
Elsku afi.
Oft hugsa ég til þess tíma sem
við áttum saman. Efst í huga mér
eru þó ferðir okkar út í Papey. Ég
veit að þér þótti svo vænt um að
koma til Papeyjar, fara á veiðar og
rifja upp gamla tíma. Þarna varstu
í þínu náttúrulega umhverfi, því
eyna þekktirðu eins og lófann á þér
og raunar gott betur en það. Þú
sýndir mér staði, kenndir mér að
veiða lunda og sagðir auðvitað ótal
sögur á þinn skemmtilega hátt.
Minnist ég sérstaklega ferðar-
innar á Díönu, bátnum sem við
gerðum upp saman, nánast frá
grunni. Hvað við höfðum það gott
þar sem við lágum á friðsælum
sjónum í Áttæringsvoginum, snæð-
andi lunda sem við höfðum veitt í
Höfðanum fyrr um daginn. Skrupp-
um síðan í land og upp að bæ í
kvöldkaffi til Siggu.
Það er mér ómetanlegt að hafa
átt með þér þessar stundir. Ég mun
minnast þín, ekki aðeins sem barn-
góðs og elskulegs afa, heldur líka ,
sem allrabesta vinar míns.
Þinn nafni,
Hávarður.
Elsku afi minn.
Mér þykir leitt að þú skulir vera
dáinn. Manstu þegar við skoðuðum
fuglana saman? Það er gott að þú
ert ekki veikur lengur. Ég bið að
heilsa öllum í himnaríki.
Kveðja,
Sjafnar.
Hávarður Bergþórsson lést í
Landspítalanum 7. apríl sl. Frá því
við kynntumst Hávarði haustið 1972
á bryggjunni í Neskaupstað hefur
verið um óskoraða vináttu að ræða, O
þó oft væri langt í kílómetrum á
milli okkar. Með Hávarði er genginn
mikill höfðingi og ijúfmenni. Hann
var náttúrubarn og hafsjór af fróð-
leik sem hann miðlaði til allra sem
vildu nema og minni hans á ör-
nefni, fugla og dýralíf var ótrúlegt.
í honum endurspeglaðist alþýðu-
menning af sjaldséðu næmi bæði
þegar hann málaði og þegar frá-
sagnarlist hans fékk að njóta sín.
Oftar en ekki minntist Hávarður á
Gísla í Papey og þá ávallt með sér-
stakri virðingu og kallaði hann alltaf
„húsbónda sinn“ og manni varð það
Ijóst að Gísli hafði sáð hjá honum
sem unglingi í Papey fijósömum ,
hugsunum, mikilli lífselsku og virð-flfc
ingu fyrir náttúrunni en þó jafnframt
að náttúran væri til að nýta hana.
Hávarði sveið alltaf ranglæti og
barðist gegn því sem mest hann
mátti og mátti ekkert aumt sjá.
Hann var frumkvöðull og athafna-
maður og trúði á mátt eigin handa
og var ótrúlegt afrek hans í þeim
efnum þegar hann byggði með því
sem næst berum höndum söltunar-
stöðina Hraun í Reyðarfirði og rak
hana með sínu fólki. Auðsöfnun var
honum fjarlæg og fáfengileg og aldr-
ei gleymdi hann því að lifa lífinu lif-,,
andi. Líf Hávarðs og okkar hefur
fléttast saman nú í 24 ár og við
höfum mikið lært af Hæa vini okk-
ar. Við þökkum í dag fyrir að hafa
fengið að njóta vináttu hans öll þessi
ár og söknum hans sárt en vitum
að trú hans hefur flutt hann nú á
góðan stað og hann lifir alltaf í minn-
ingu okkar. Far í friði vinur og fóstri.^_
Atli og Kristjana.