Alþýðublaðið - 09.01.1934, Qupperneq 1

XV. ÁRGANGUR. 66. TÖLUBLAÐ
ÞRIÐJUDAGINN 9. JAN. 1034.
EETSTJÓEI:
P. E. VALÐEMARSSON
DÁGBLAÐ og vikublað
OTGEFANDIi
ALÞÝÐUFLOKKURINN
BAOBLAÐÍD Kesrtur út alla virka dafifB kl. 3 — 4 síðdegig. Askrfftagjald kr. 2,00 ft m&nuði — kr. 5,00 fyrlr 3 tnftnuðl, ef greitt er fyrlrfram. 1 lausasðlu kostar blaðið 10 aura. VIKtiBLAÐlÐ
kemur öt á hverjum miðvikudegi. Það kostar aðeins kr. 3.00 ft ftri. í pvi blrtast allar heistu greinar, er birtast i dagblaöinu, fréttir og vikuyflriit. RITSTJÖKN OO AFOREIÐSLÁ Alpýðtt-
blaðsins er við Hverfisgðtu nr. 8— 10. SlMAR: 4900- afgreiðsla og nuglýsingar. 490!: ritstjórn (Innlendar fréttir), 4902: ritstjórí. 4903: Vilhjftlmur 3. Vilhjftlmsson. btaðamaður (belma),
Magntts Ásgelroson, blaðamaður. Framnesvegi 13, 4904: F. R. Valdemarsson. ritstjóri. (heima), 2937: Sigurður Jóhannesson, afgreiöslu- og auglýsingastjóri (heima),- 4S05: prentsmiðjan.
AnglýslngaverOlanii
Aip|ðnb!aOsins
100 krönnr
hlant
verzlnnln
EDINBORO
Orœstan um Reykjavík.
Kyrstaða eða umbætur.
Atvinnuleysi eða atvinnu handa öllum?
Ibaldið eða Alþýðuflokkurinn,
Eftir Stefán Jóh. Stefánsson.
, Boðlegír mannabústaðir
eru ekki til l bœnum handa
nœrri öllu pví fólki, sem nú
dvelur þar, hvað pá fleiri
En hinsvegar svo hundruð-
um skiftir af atvinnulaus-
um heimilisfeðrum“
Jón Þorláksson borgarstj.
í Morgunblaðinu.
ihaidið skilar nú af sér , bæjan-
völdunum. Það hefir fari'ð með
pau mörg undianfarin ár. Við-
skiinaður pess er eins ©g við vafl
að búast. Það hefir sökt bœjar-
jsjóð:i i störskuldir. Það hefir lagt
dauða hönd sína tii hindrunat
velfiestum viðreisnarmálum, sem
Aipýðufiliokkurinn heíir barist fyr-
i.r.
1 spior íhal dsstjórnarinnar fetar
Sikerturinn á öllum sviðum. AIÞ
staðar í pessum bæ blasir við
vöntun nauösynja siem átakanlegt
ták:n úrræðaieysis og óhagsýni.
Það uaniar götur til pess að
gatngia um ©g aka eftir, og götur,
sem hægt sé að byggja við
maininiabústaði. Stígar, sem kall-
aðir eru götur,- eru illir yfirferðar
og stundum ófærir. íbúap við eiinia
götu hér í bænum kaíia haina
„Séstvariagötu“. En pær eru
margar fleiri, Séstvarlagöturnar í
bænumi.
Bæinin vantaf ráðhús, eða að
minsta kosti hús fyrir skrifstofur
sinar.. I. is.tað piess grieiðir bæriinn
um 20 pús. kr. á ári í skrif-
stofulieigu. Það svarar til skrif-
istiofuhúss, er kostaði ait að 1/4
milij. kr. ReykjavOi er seninilega
eina höfuðborgiin í heimi, sem á
©kkiert ráðhús. ekkert hús fyr.ir
skrifstofur sbxar iné fundi bæjar-
stjórnar .Vefflestir smábæir, hæði
hérlendis og erleindis, standa par
framar höfuðstaðnum. v
Bærinin á ekkert aimient sjúkra-
hús, ekkiert elliheimili, ekkert
bannahæli. Þáð ier ólíku samam að
jafna við Isafjörð. Bærinin á ekir-
ert ungiiingaskóiahús, pó hoinum
að lögum sé skylt að leggja fram
fé til slíkrar byggingaT. Bærimin
á ekkert húsnæði fyrir bókásiafin
sitt. Hið ágæta alpýðubókasafn
verður að hiafast viíð í d ýru Iieigu-
húsnæði, sem pó er hvergi nærri
fuillnægjaindi, og dregur úr fuit-
komnum .notum pessa góða mienn-
ingartækis. Bæinin vantar nýja
bamaskóla. Þeir, s.em til eru, taka
ekki nándar nærri öll skólaskvid
börn, svio í isæmilegu lagi sé. Bn
brýnust er þörfiin á þessu sviði í
úthverfum hæjarins, siem að pessu
leytí eins og mörgu ö'ðru ieru ai-
ger olnbogabörn ráðamannaima.
— Bærilnm á ekkert safn, engin
eða örfá liistaverk, ófuiinægjandi
o,g ósmakklega skemtigarða og
lenga váðunandi barnalieikvelii.
Yfirieitt er algerðux, skortur á
meniniingar- og mentatækjum, að-
búnaði sjúkra mainna, gamalia og
barna, og fátt eitt gert af bæjætl-
völdunum til þeiss að glæða feg-
urðartiifinniingu og veita unað
iog hvíld í tómstundum fyrjr pá,
sem bundnirr eru við þennan bæ.
Húsnæði alirar alpýðu er af
skornum akarnti, allvíða ömurlegt
og jafnvel óviðunandi, en pó rán-
dýrt. Hefir borgarstjóri orðið að
viðurkienina pessa staðreynd. Þús-
undir manna búa í kjallaraikomp-
um eða háaloftsholum. Um 700
kjaliaraibúðir eru í þessum bæ.
Af peim er hartnær helmingur
alveg óviðunandi. Auk pess eru
margar aðrar íbúðir í óhæfu
standi, og sfcera íbúðarhús bæj-
arins piar úr fyrir pær safcir,
hversu mjög pær eru lélegar, ó-
vistlegar og sfcorta öll pægindi.
Nægir þar að benda á Suðurpól-
ana, ,sem eru vatnsleiðslu- og
frárenslis-lausir, Bjamaborg o. fl.
Eru pessi íbúðaíhús bæjarins við-
eigandi minnisvarðá. um stefnu í-
haldsins í húsniæðismálum og
skýrt tákln þess, hvað íhaldsliðið
telur alþýðunni boðlegt fyrjr hús-
næði. En prátt fyrir hinn viður-
fcenda húsnæðisskiort og fjölda
heilsuspillandi íbúða, sem fátæk-
ir mienn eru neyddir til a'ð búa
í, sýnir íhaldið samt andstöðu
eða jafnvel fjandsfcap byggingum
nýrra verfcamannabústaða og sam-
vinniubyggingum miðstéttarma'nna.
Reykjavfk vantar vatn. Þó er
heimsins bezta uppsprettuvatn
rétt við bæinn, og íhúar bæjarLnis
borga geysiháan vatnsskatt. Mörg
('iiverfi í hænum, háhverfin í Vest-
ur- og Austur-bænum og Skild-
ingames, eru oft alveg vatoslaus
meginhiuta sólarhringsins. En úr
piessu vilil íhaldið bæta mteð ó-
hreinu og hættulegu sfcólpi úr
Eliliðaánum.
Reykjavík vanlar grn. Stórt
bæjankverfi, er alveg gaslaust og
víðar ©r gas ófullnægjandi og af
skornum skamti. En petta litla
gas ier selt okurvérði. Hver kbm.
af gasi kiois«tar 35 aura. I Kaup-
maninahöfn fcostar hann 15 aura
tíg í Stokkhólmi 10 aura. En þar
eru líka jafnaðarmenn í meirj-
hluta. Og prátt fyrir okurverðið
á gasinu feldi íhaldið þá tillögu
Alpýðufliokksins, að . iækka gas-
ver.ðið unx 5 aura. Ihaldið vi.il
halda við skortínum og okriinu á
gasinu.
Reykjavfik rnntar mfmagn. Það
vantar rafmagn bæði til ljósa.
suðu og iðnaðar. Og pó búum við
í landi, sem hefir 4 millj. hesta
prku í fatn'sföllum. Og skamt frá
Reyikjavfik, í Súgiinu, er að finna
eitt af liagkvæmustu og henitug-
ustu halilvötnum til virkjunar, sem
pekkjaist hér í álfu. Árum saman
hefir íhaldið barist gegn pví, að
Sogið væri virkjað. Það hefir pvi
hindrað, að bætt væri úr raf-
orkuiskortinum, serfi hefði orðið til
pess að auka stórlega möguleika
til aukins iðimaðar og bættrar af-
fcomu hæjarbúa. Ihaldið hefir ein-
biint á Elliðaánnar sem orkugjafa
og hugsað sér að klastra í pær,
fcasta i pær ærnu fé með alveg
ófullnægjandi árangri. Raforka
O'g vatn- úr Eiliðaánum virðist
vei’a úrræði íhaldsins. — En litla
og ófuilfcomna rafmaginið, sem
bæjarbúiar hafa við að búa, ier selt
okurverðd. Hvert kwt. til ljósa
kiostar 55 aura. I Kaupmaninahöfn
fcostar kwt. 35 aura og í Stofck-
hólmi 25' aura. Og samt feldi í-
Ihaidið í bæjarstjórn tillögur Al-
pýðuflíokksinns um 5 aura lækk-
un á ljósarafmagni. Ihaldið við-
peldur paninig sfcortinum og okr-
irfu á rafmagni í bænum.
Þaninig er vöntun og skortur
á öllum sviðum, sem bein afieið-
ing af íhaldsstjórninni. Auðn og
skortur eru einkeihnin.
En sárastur af öiiu er skortur
atvinnmnctr. Svartasti íhalds-
Sarasæri
konoBBSslnna ð Spáni
Alfons ondiiMr byltinou
Eínkaskeijti frá fréttaritara
Alpýdubla'Ssins.
KAUPMANNAHÖFN í morguln.
Samfcvæmt sfceytum til enskra
blaðia hefir spánska stjómin af-
hjúpað samsæri í Madrid, sem
stofnað hafði verið til undir for-
ustu imaninis, er sendur hafði verið
pangað af Alfonsi uppgjafafcon-
ungi, í því skyni, að vinna að
endurneiísn leinveldisins á SpánL
Þessi sendimaður Alfons fcon-
un«gs hieitir Ansaldio og er kap-
teinn úr spansfca hernum,
Hann toom duibúinn undir
fölsku nafni frá París til Madrid
í flugvél. Bróðir kapteinsinis, siem
er kunaiur flugmaðiur, stýrði flug-
vélinni. Vegna þioku ncyddust peir
tiJ1 a:ð lenda í grend við Pamp-
lona, sem er borg skamt sunnan
við liandíamæri Frakklands og
Spánar.
Flúgmaðurinn var pá tekinn
fastur, «en sendimanni -k'onungsins
tókst að slepp'a í bíl til Madrid.
Eftir vikudvöl par fór hanin til
Paríls aftur, og varð ekki uppvíst
að hann hefði verið í erinidagerð-
um fyrir Alfons uppgjafakonung
fyr en hann var sloppinn fram
hjá spönsku landamæravörðunum.
Spanstoa stjómin hefir gert víð-
tækar varúðarráðstafanir til pess
að bæla niður væntanlega upp-
reisn konungssinna, pví að ekki
pykir ólíklegt að Alfons fári að
dæmi Carols konungs í Rúmeniu,
er hanin kom fyrir prem árum síð-
an öllum á óvart í flugvél til
Búkareist, par sem herforingjar
biðu hans og hyltu hanin og
tryggðiu honum völdin í ríkinu.
STAMPEN.
VAN DER LDB6E VERÐUR
NáÐAÐDR
Danðadómnnm veiðnr breytt
[ 20 ára Drælknnarvinnn
Normandie í morgun. FO.
Búist er við að van der Lubbie
verði náðaður og að hegningu
hans verði breypt í 20 ára prælk-
unarvinnu. Búlgaramir þrir, Dimi-
troff, Popoff og Taneff, verða
gerðir iándrækir, liklega til Rúsis-
lands.
skugginin er hið ÖMURLEGA AT-
VINNULEYSI t BÆNUM.
Um það mun ég ræða hér í
blaðinu á miorgun.
STEFÁN JÓH. STEFANSSOrd
Fiársvikarinn
Staviosky
framdi sjálfsmorð
Fransba stjórnin hætt! vlð aö
segja af sér
Einkaskeytt frá frétk/rihmi
Al.pý'&iiblaðsins,
KAUPMANNAHÖFN' í moxgun.
Fjársvikarinn Stavinsky fanst í
gær í Chanuonix, siem er borg í
Savoyien. Skaut halnn kúlrf í höf-
nðið á sér, er lögreglan konx að
honum ,og er honum ekki hugaö
li'f.
STAMPEN.
PjarilS í gærkvielidi UP.-FB.
Þegar ríkisstjómin fregnaði að
Stavinsky hefði framið sjálfsmorð,
breytti hún fyxri ákvörðun og til-
kynti, að hún myndi ekki beiðast
lausnar. Enn fremur vax samþykt
á ráðunieytisfundi að gera ráðistaf-
anir til pess, að hneyksli slík sem
pessi gæti ekki komið fyrir aftur.
Chamionix: i morgun. UP.-FB.
Stavinsky lézt kl. 3,50 f. h.
París í morgun. UP.-FB. ,
Daliiimier nýiendumáliaráðhexTa
hefir beðist iausnar.
FIMM iBA AÆTLUN I TYRK-
LMDI.
Iðnaðurinn véiður þjóöuýttur.
Kaliundborg í gærkveldi. FÚ.
Stjórn Mustafa Kemal Pascha
hefir nú gert 5 ára áætlun um
atvinniu- og framkvæmda-mál
Tyrklands að dæmi Rússa, en
jafnframt gert pær breytingar á
iðjurekstri landsims, að rfkið tek-
lur nú í sfinar hendur iðjurekstur
í ölltun peim greinum, er niokkuð
1 kveður að. Gerir áætlxmin ráð
fyrtr, að á komandi 5 árum verði
stórfé varið til skjótra umbóta
á iðjurekstiinum og skipulagningu
hans.
BANDARfKIN KJUPS 6BLL «F
RBSSDM FYRIR iðRUR DDVÍLAR
Washingtioin í miorgim, UP.-FB.
Samkvæmt áreáðianlegum beim-
ildum vinna trúniaðarmenn og
ráðgjafar Roosevelts að áætlun
um að Bandaríkiin kaupi af Rúss-
um medri hhita áriegrar gullfram-
leiðsiu peirra, í staðimm fyrir
baðmulil, flesk, stórgripi, flutn-
ingatækjum og hverskonar vélar
svo og margt flfeira, sem Rússar
purfa á að haida. Viðskifti pessi
leiga fram að fara umdir stjórn
stofnunar, sem riíkisstjórnin hefir
umsjá með.