Alþýðublaðið - 10.01.1934, Blaðsíða 3

MIÐVIKUDAGINN 10. JAN. 1034.
A L ÞÝÐUBLAÐIÖ
3
Skipulagning fátækramálanna
* Mæðrastyrkir.
Eftir Laufeyju Valdímarsdóttur.
i „Vísi;“ í dag er gnein um
i)etta mál, þar sem opinberlega
er andmælt hugmyndinni um
„miæðraistyrki“. Áður hefir blaðið
þózt viðurkiemna réttmæti kröf-
uninar um mæðrastyrki, en hefir
haldið því fram, að Löggjafar-
leiðin væri sjálfsögð til fram-
k\'æmd,ar þeirra, og hefir afsakað
afstöðu meiri hluta bæjarstjómar
í máliinu með því, að lögin heim-
iluðu ekki Silíka styrki.
Amnaris staðar, t. d. í N'oregi,
hefír þó fjöidi bæja komið á hjá
sér mæðrastyrkjum án sérstakra
laga, enda geta mann sagt sér
það sjálfir, að hver bæjarstjórn
er sjálfráð að því að gera marg-
vilsliegar fjárveitingar, sem geta
haft áhrif á styrkveitxngar tdl fá-
tækra og takmarkað isvið fátækra-
framfænsluninar. Má þar mefna
auk mæðrastyrkja m. a. ókeypis
mat til skólabarna, ókeypis gas
og rafmiagn, húsabyggingar af
bæjarfé, leigðar undir sannvirði,
iog atvinnubótavinnu.
Mæðraistyrksmálið er of stórt
og margþætt til þess að hægt sé
að fara ú|t, í það að skýra það í
stuttri blaðagnein. Æskiliegt vænj
að skrifa margar greinar um hin-
ar ýmisu hliðar þess, og mun
Mæðraistyrksnefndi,n sjá til þess.
að það verði gert.
í þetta siiinin vil ég einungis
svara spurniingu þeirri, sem sett
er fram/ í pÉÉ í dag: „Hvaða, edl-
i&mimw' skyldi sao ssm vem á
styrkpör.f einstœós föóiir og ein-
stœdf):m mód:ir?“
Fyrst er því að svara, að víða
eru sams konar styrkir veittir
ekkjumöninum, sem hafa fyrir ó-
megð að sjá, og lekkert er því
t;i,l fyrirstöðu að gera mæðrastyrki
svo víðtæka, að þeir næðu yfir-
leitt til fátækra barnaheimila,
enda eru siíkir styrkir, „fjöl-
skyldustyrkir", sums staðar til, og
voru ieinkainlíega algengir á striðs-
árunum. Mæðrastyiikir mættu eins
vel kalliast mæðralauin, og ber að
skoða sem viðurkenning þjóðfé-
lagsins á starfi móðurininar. Væri
því fylliiega réttmætt að styrkja
man'n, ssm missir aðstoð konu
sininar til framfærslu heimilisins.
Þegar hún er faliitn frá, sést
venjulíega að vinna hennar hefir
verið niokkurs viröi.
En ef við lítum á ástandið eins
og það ier í kringum okkur, þá
sjáum við að mikill munur er á
aðistöðu leinstæðs föður og ein-
stæðrar móður. Fæstar hinina ein-
stæðu mæðra hafa lært mofckur
sérstök störf, syo þær geti leitað
atvininu, ®em sé svo yel launuð,
áð þær geti keypt sér hjálp til
húsverka og gæzlu barnainna í
fjarveru þeirra. Þó svo væri að
þær hefðu slíka kunnáttu, þá
ryðgar hún þ'egar menn árum
saman fást við önrmr störf, ein,s
og heimiliBvierkinr en jafnvel þó
þeim tækist að fá þess koniar at-
vininu, þá fá konur iægri laun en
karlar við flest störf, þó þær hafi
sömu kunináttu og starfhæfini.
Ailur fjöldi einstæðra mæðra er
eignalauis og verður að vinna fyr-
ir sér með erfiðiisvinnu. Ér fisk-
virinan þar eftirsóttust. Tímakaup
við hana er þó ekki meira ien rúm-
ur helmiingur af kajllmaninskaupi,
eða tæp 59 °/o, og sýnist það
nokkur mumur á aðstöðu föður
eða móður til framfærslu barna-
hópsims.
Mæðrastyrkir þeir, sem Mæðra-
istyrksnefndin hefir krafist og til-
lögur alþýðufulltrúanma voru um,
áttu að má til allra heimila, sem
kona varð ein að sjá fyrir, lfka;
til þeirra, sem áttu sjúka eigin-
mienn eða sjúk uppkomin börn.
Þeir áttu yfirleitt að ná til kvenna,
sem höfðu framfærslu heimilis, en
ekki gátu leitað sér atvinnu
vegna þess, að þær vor,u bundnar
við heimiliijsstörfin. Styrkir þ.essi)r
hefðu þá náð til þeirra heimila,
sem ekki gátu niotað sér atvinnu-
bótavinnu. Þó sú vinna sé af
skomum skamti, og fæst heimOd
geti dregið fram lifið á henni, þá
er þó varið í hana humdruðum
þúsunda og milljónum, á meðan
árin líða svo hveTt eftir an.nað,
að engiinn þeirra, sem völdin hafa,
vill skilja, að í Reykjavík eónni
saman eru aldmörg hundruði
kvenna, sem einar verðia að sjá
fyrir fjölskyldu: ungum bönnum,
gömlúm fioraldrum, sy'Stkinum,
veákum eiginmainini eða uppkomn-
mn bömum — og að þessar kon-
ur leága rétt á viðúrkenningu og
hjálp, sem ekki sé veitt á þann
hátt, að smán sé að þiggja.
Atvánlnubótavinnan er ætluð
karlmönnum, sem hafia fyrjr heim-
iium a'ð sjá, en konum, sem eru
fyrirvinnur, er vísað til sveitar-
iwnar. Þangað hafa ma'rgar konur
gengið síin erfiðustu spor, og
hvers vegna skyldi það vera svo
óbærillegt að leita þangað, miema
af því, að þjóðfélagið ætlaist tii
þess, að svo sé um hnútaina bú-
ið, að men|n fælist þessa hjálp í
llengstu lög. Atvinnubótavinnan
verður oft ekkert aninað en fá-
tækraistyrkur veittur á heiðariiegri
hátt en venjuiega. Hvers vegna
eiga konumar engan slíkan styrk
að fá? Þær, sem bundnar em
heáma hjá bömunum, viwna verk,
sem þjóðfélagið telur mikils virði.
Þó það vilji ekki launa móður-
inni ineitt fyrir að amnast bömin
sin, þá verður það að borga
vandalausum konum sama verk,
ef móðirin feláur frá og bömln
verða munaðarlaus.
En svo gainga konur þessar
fram af sér, að hætta er á, að
þær endist skemur en aðrar kon-
ur, enda sýna hagiræði'sskýrslur
það, þar sem slíkt befír verið
ranasakað. Margar þeirra vinna
þrekviilki, sem engiinn karimaður
leikur eftir. Ég þekki konur, sem
hafa unn.ið fyrir barnahóp, 5 börn-
um ein, önnur 4 börnum og sjúk-
uin eiginmanni, og svo mætti
lengi telja, — án þess að njóta
styrkjar úr nokkurri átt. Konur
þessar hafa uwnið erfiðisvinnu ut-
an heimiljis alla daga, en hafa
svo orðáð að bæta á sig heámiáás-
vininunini þiegar heim kom. Heyrt
hefi ég þær sjálfar segja, að erf-
iðast hafi verið að vita börnin í
raiðilieysi, á meðan þær voru úti
í vinnunni. Ekkert er gert af hálfu
bæjarfélíagsins til þess að létta
baráttu þeirra. Hér eru hvorki til
mæðrastyrkir né dagheimilá bama.
Myndu ekki slíkar koinur eiga
rétt á heiðurslaunum fremur ien
öllmusu?
Myndi hæjarfélagið tapa á því,
þó styrkveizlur af bæjarfé til
hjálparþurfa manna vseru greind-
ar í eliliistyrki, sjúkrastyrki,
mæðraistyrki og atvininubætur,
dregnar uindan hinni svokölluðu
„almeninu fá tækra f ra m færs 1 u “, ien
nýju skipulagi komið á, sem væri
hvorttveggja í sienn, mannúðiiegra
og hagkvæmara? Þá myndi verða
til sérstakur flokkur styrkja til
vandræðamanna, sem yrðu bæjar-
félagánu að byrði vegna kæru-
leysis og óraglu og yrðu að sæta,
ábyrgð fyrir það. f þeim flokki
yrðu nokkuð margir einhlieypir
feður, því „feðrastyrkirnir", bams-
meðl'ög hér í Reykjavík, vegna
bæjarmanina og utanbæjarmatona,
námu um 65 000 kr. síðastliðið
ár, og fengust um 18 000 kr. end-
urgreidd af því, 15 000 af endur-
urgreáðislunni voru frá öðrum
hrappum, sem vafi er á aö hafi
fengið féð aftur hjá bamsfieðr-
unum. óendurgreidd bai’nsmeðlög
hafa þannig numið 47 000 kr. síð-
astláðið ár í Reykjavík eininá, og
hafa þessir „feðrastyrkir“ verið
veittir án alárar fyrirhafnar og
óþæginda fyrir menni’na, s.em í
hlut áttu. 1 viðbót við þetta looma
greiðslur vegna fráskilimna
manna.
Sýnist þá upphæð sú, sem l'ögð
var til að veitt væri til mæðra-
styrkja, 60 000 kr., svo lág, að
furða er að bæjarstjórnin . skyldi
hafa eánurð til þess að fella þá
fjárveitíngu.
Svargrein þessa neitaði „Vísir“
að taka — án >ess að hafa séð
hana.
5. jan.
Lcutfey Valclimar&dóttir.
, Fáheyrð ákœra.
1 leriindi síiriu; í Iðnó á sunnudag
um „Kirkjuna og fasismaun" réðist
séra Gunnar Ranediktssion með
ógurliegri heift á séra Sigurð Ein-
ars'sion og komst meðal annars
svo að orði: „Það er ein persóna
í voru þjóðfélagi, sem mér virðist
gæti verið ímynd og brautryðj-
andi hins yfirvofandi fasisima. Sá
maður heitir Sigurður Einarsson."
Varð Guninar ekki skilinn öðru
vísi ien svo, að ef umt ætti að
vera að kioma fasisma á hér á
landi, þá yrði það að vera verk
Drifanda kafflð er drýgst.
Aðaldaizleikor
Stýrimannaskólans veiður haldinn í
Oddfellow laugard, 13. jan. kl, 10 e, h.
Aðgöngumiðar verða seldir í verzluninni
„Penninn“ miðvikud,, fimtud., föstud, og
laugard. og í Oddfellow laugardag fiá
kl, 8—10 e, h. Skemtinefndín.
Góð kacp. Hef spaðsaltað I
1 fl. dilkakjöt frá Búðardal. Guð-
jón Guðmundsson, Kárastig 1.
KtstsafesaKtösttataœ
Verkamannaföt.
Eaupom gamlan kopar.
Vald. Poulsen,
Klapparstíg 29. Sími 3024.
nmmmmtmmm
Sigurðar Einarssiomar. Rökiin, siem
hanin færði þessu ínáli til stuðn-
ings, voru eimkum mælska Sig-
urðar og gáfur, sem Guninar mikl-
aði svo, að það væri 'því líka'st
sem hanin merði heiliar herfylking-
ar burgeisa milli tanina, en aftur-
hald og nesjaroenska skrækti uind-
an höggum hams. En á bak við
liofíð fólst svo fáránleg og fanta-
lieg ákæra, að flestum mun hafa
falllið allur kiétill í eld yfir því
blygðunarleysi, sem þar kiom
fram. Það mun láta nokkuð nærri,
að vandfuindinn sé rnaður, sem
síður eigi skiláð að vera svíviirtur
sem ímynd og brautryðjandi fas-
ismans en Sigurður Einnrsson.
Þeir rnunu vera ekki aWfáir,
sem vænta þess, að Sigurður Ein-
arssion svari séra Gumnari, og má
hairíW þá ekki kippa sér upp við
það, þó að honuim hrjóti skrækur
ekki síður en nesjamönnum. Það
eru iekki vandfundin svör gegn
manni ;sem raunveruiiega og að
því er virðist vísvitandi, gengur
fram hjá þiedm mönnunv í >og utam
prestastéttar hér, sem eru síboð-
andi fasisma, að eins tál þess að
óvirða og svala sér á Sigurði Ein-
arssyni vegna þess að hann er
Alþýðuöiokksmaður.
E^Tn-u.ywvHi'Tt .1
EDO^-LL^I
Esja
fer héðanllmánudagina 15. þ, m.
vestur og norður. Tekið verður á
móti vörum föstudaginn 12, þ. m.
B. D. S.
Lyra
fer héðan fimtudaginn 11.
þ. m. kl. 6 síðdegis, til
Bergen um Vestmannaeyj-
ar og Thorshavn. Flutning-
ur tilkynnist fyrir hádegi á
fimtudag. Farseðlar sækist
fyrir sama tíma.
Nic. BJanasoi & Sinitb.
Alt af gengur það bezt
með HREINS skóábutði.
Fljótvirkur drjúgur og
gljáir aibragðs vel.

HiHii@g
i
I
Kosningaskrifstofa Alþýðuflokks- =
ins er í Mjólkurfélagshúsinu, her-
bergi nr. 15. Sími 3980. Þar liggur E
frammi kjörskrá. Alþýðuflokksfólk, B
sem vill vinna að sigri Alþýðuflokks- m
ins,. gefi sig fram í skrifstofunni. 5
Í Alpýðufólk! Samtakal
I
i
i
|