Alþýðublaðið - 11.01.1934, Blaðsíða 1
FIMTUDAOINN 11. JAN. 1034.
XV. ÁRGANGUR. 68. TÖLUBLAÐ
RITSTJÓR I:
P. R. VALDEMARSSON
DAGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
ÚTGEFANDI:
ALÞÝÐUFLOKKURINN
BAQBLABIÐ kemas út alla vlrka daga U. 3 — 4 siödegls. Askrlftagjold kr. 2,00 ú múnuöi — kr. 5.00 íyrlr 3 mímuði, ef greltt er fyrlrfram. ( laiisasðlu kostar blaðið 10 aura. VIKUBLABIÐ
kemur út á hverjum miðvikudegl. Það kostar aðeins kr. 5,00 á ért. í pvi birtast allar helstu grelnar, er blrtasl i dagblaöinu, fréttir og vlkuytirlit. RITSTJÓRN OO AFQREIÐSLÁ AijjýBu-
Waðsins er vlft Hverfisgðtu nr. 8— 10. SÍMAR: 4900: afgreiðsla og airgtysingar. 4901: ritstjórn (ínnlendar fréttir), 4302: ritstjórl, 4903. Vilbjálmur 3. Vilhjálmsson. blaöaraaður (beisia),
Magnús Ásgelreson, blaðamaðnr, Framnesvegi 13, 4904: F. R. Vaidemarsson. rltstjóri, theima), 2937: Siguröur Jóhannesson, afgreiðslu- og augiýsíngastjðri (heima),- 4905: prentsmiQjan.
A morgnn kjésa Hafnfirðin
n aikia bæjarðtgeri)
og aikia atviiou-
eða einræðl
Einars Þorgilssonar
Mtaka van der Lubbe
-rP§P
Hann var orðinn geðveiknr af illri
meðferð í S&ngelsinn
Aftakan veknr ótang og hryiiing nns
viða verðM
Bæjarstjórnflrkosini.ngarnflr I
Ha'fnarfii-ði fara fram á morguid.
Kosningabaaráttan hefir verið ein-
hver sú harðasta, sem nokkum
#na hefir átt sér stað í Hainar-
firði. Silðasti kosningafundur verð-
jur í Jtvölid, og er boðað ti.l hans
af kommúnistum, siem íhalds-
inenri hafa fengið til {iess að hafa
Trsta í kjöri.
Baráttan stendur milii jafnaðar-
marjna og útgerðarinálnina í Hafn-
arfirði með Einar Þorgilsson í
hrioddi fylkingar, og snýst fyr.st
og firemist um bæjarútgerðma,
sem útjgierðarmenin vilja feiga fyr-
i.r hvern mun.
Þó hafa íh'ildsmenn iekki fengist
tii að gefa ákveðin svör um það,
hvort bæjarútgerðih verði lögð
niður, ef peir aiá mieirihluta í
hæjarstjönn. Þess veginfl hefir
fuMtrúariáð verklýðsfélaganna í
Hafnarfjrði í dag sent* 5 efstu
frambjóðendium Sjálfstæðisflok'ks-
ins svohljóðáindi fyriTspurn og
krafist opinhers og skýrs svars
við henini áður en kosiningaathöfn-
iin hefist kilL 12 á hádiegi á miorgutn.
Frambjóðendur Sjálfstæðcs-
ilokkstnis, hafa, þrátt fyrir ítrek-
aðar fyrirspurnir, ekki fengist til
að gefia neiin ákveðin svör um það
hvort þeir muni lieggja bæjarút-
gerð Hafniarfjarðar miður, ef þeir
Iná mieirihliuta í bæjarstjóm .
FuMtrúaxáð verklýðsfélaganina í
Hatnarfirði telur þáð lífsskilyrði
öllum verkalýð í Hafnarfirði og
Hafnfirðingum yfirlledtt, að bæjar-
útgerðin verði ekki lögð niður
heldiur AUK1N. Það leggur því
hér með ‘Opinherlega, frammi fyr-
dr öllum kjósendum í Hafinarfirði
þó fyririspum fyrir 5 efstu fram-
b j óðiemdiur S j ál f stæðisf lokksiins,
hvað þeir miumi gera í þiesisu máli,
verði þeir kosmir og verði þar
m'áð meírihluti
Fulltríiaráðið krefst þess, í nafni
verkalýðsiins - í Hafnarfirði, að
frambjóöendur svari þéssari fyrir-
spurn lopinberliega í siðasta lagi
á hádegi á föstudag.
10. janúar 1934.
Fiilllrtittcádid.
Árásirnar á Emii Jónsson
ílialdið í Hafnarfirðii og Reykja-
vík hefir í þesisari hörðu kosn-
ingabaráttu beiint öMúm árásum
srnum gegn JEmil Jónssymi bæjar-
stjóra, sem er einhver vimisælasti
miaður í Hafnarfirði og foriingi
jafnflðiaðnramma þ,a|r í þessari ba:r-
áttu. Bardagaaðferðir Sjálfstæðis-
miamina gegn homum hafa eins og
oft áður verið ódriengiliega.r og
beáðarliegum mönnum ósamboðn-
ar. Ot af endurteknum ósanning-
um og rógburði Morgunblaðsi>ns
um bæjarútgerð Hafnarfjarðar og
■ fjármálastjórn jafnaðarmainina
undir stjóm Emils Jónssonar 8
undanfarin ár, vill Alþýðublaðið
taka þietta frarn.
Viðskiinaður ihaiðsins fprir
8 árum
Þegar íhalds'menn skildu við
sitjórn Hafiniarfjarðar fyrir 8 árum,
eftir að hafa farið með hana í
17 ár, voru skuldir bæjarsjóðs
652 þú&undir króma. Fjárimálapóli-
tík íhaldismanma, þar siem aínnaús
staðar var sú, að taíka lán á
lán ofam, hærri a*ð upphæð á
hvierju ári, en öM útsvör bæjarinís
og t. d. fjórfalt hærri árið 1922.
Óstjórn íhalds'Lns er því fyrst
og fnemst um að kenna, að fjár-
hagur bæjarins er ekk ibetri en
hamm er. En undir stjórn jafnaðar-
Imamma hefi'r hamn tvdmælalatist
batniað.
Skul daaukning Hafnarf j arðar
hefir verið minini en nokkurs
aminails sombærilegs kaupstaðar á
1 lamdimiu.
Sfðaist liðið ár, 1933, hefir að
eims eitt lám verið tekið, að upp-
fhaldsmenn halda því fram, að
nieð skuldum bæjarsjóðs beri að
telja skuídir bæjarútgerðarininar,
Þetta er vitaskuld airangt. Bæj-
arútgerðin er sjálfstætt fyrirtæki,
hliðstætt hafnarsjóði, sem uindir
stjórn jafnaðarmanna hefir vaxið
svo, að , hann á nú skuldlausa
eign, sem nemur á aðra inilljón
króna. Bn í si.n;ni stjórnartíð not-
uðu íhaldsmenn Hafnarsjóð á þá
leið, að þeir tóku á 6 árum úr
honum rúmar 480 þúsundir til
þarfa bæjarsjóðs, án þess að gefa
út iskuldabréf fyrir lániuu, án
þess að borga nokkra afborguin
ám þess að borga nokkurn tíma
vexti.
Út af lygum ihaildsblaðanina um
slælega framgöngu jafnaðar-
mar.ina í því að koma í fram-
kvæmcl hafnargefö í Haflnarfirði,
tmá bienda á það, að í sljórnartíð
jafnaðarmamna, frá 1926 til 1933,
hafia fluzt til Hafnarfjairðar 6 ís-
lenzkir togarar, þ. á m. frá
Reykjavík, með sina ágætu höfm
og fháldsstjórn,
BæjarútQerðin hefir veitt at-
vimm fyrir uær miljón króna.
Hún hefir kostað bæjarsjóð
60 jnisnndir,
íhaldið þrástagast á því, að
Alþýðiublaðið fari ramgt með töl-
ur um tap og greidd vinnulaun
hjá bæjarútgerðinni.
Gneidd vinnulaun á árunum
1931 og 1932 eru 450 þúsundir, ef
alt er tekið með, Á árinu 1933
eeru- grieidd vininulaun a. m. k.
350 þúsumdir, samtals 800 þúsumd-
ir að minsta kosti, éiinjs og Al-
þýðubl'aðið hefir sagt.
Reikningsl'egt tap bæjarútgerð-
arininar- er tvö fyrstu árin 125
þús. kr. Árið 1933 hefir útgerðin
aMs ekki tapað, Tapjð í þau 3 ár,
sem bæjarútgerðin helir verið rek-
in, er því samtals 125 þús, Þar af
er skuld við bæjar- og hafnar-
sjóð um helmingurinm,
Bæjarútgerðin, sem hefir veitt
Hafnfirðimgum atvinnu fyrir um
I milljön kröna, hefir þó ekki
kostáð bæjarsjóð nema um 60
þús. krónur.
• Ef ihaldsmenn lieyfa sér enn að
véfiengja þessar tölur, skor.ar Al-
þýðublaðið á þá að snúa sér til
end!ur,skoðenda og afl öþér hjá
þeim óyggjandi upplýsiinga um
þetta atriði.
Klóslð
A4istann
Eimkaskeyti frá fréttaritara
Alþýðublaðsins.
KAUPMANNAHOFN í morgun.
Aftaka van der Lubbe
kom eins og fmuna úr
heiðskíru lofti yfir alt
Þýzkaland, og kom mönn-
um pú ekki síður á óvart
annarsstaðar — Aftakan
hefir vakið óhug og anduð
gegn pýzku nazistastjórn-
inni. um víða veröld
Síðalst í fynadag (á þriðjudag)
var- það alment álitið, að fullvíst
væri, að van cler Lubbe yrði máð-
aður.
Neitað um náðim.
Seiint á þriðjudagskvöldið fékk
van dier Lubbe tilkynningu um
það, að Himdenburg ríkisforsieti
hefði meitað að verða við máðun-
arbeiðninini.
Van der Lubbe hlustaði á þessa
tilkynningu fuflkomlega sljór, *og
datt hvorki af honum jné draup.
ATVINNULEYSIÐ
EYKST STÓRKOST-
LEGA í ÞÝZKALANDI
Berlin í gærkveldi. UP.-FB.
, Samkvæmt opinberum skýrsl-
um var tala atvinmul'eysingja í
landinu 4 050 000 eða 350 000
hærri en 1. dez.
Rússar og MaflchDríDmenn
sera með sér hlutleysissamning
NORMANDIE í miorgun. FO.
Stjórninnar í Manchuriu og
Sovét-Rússlandi hafa gert upp-
kast að vináttu- og hlutleysis-
samnáingum sín á milii.
Frahkar læra af repnslnnnt.
Þeir banna hiófnm m svik-
nrnm að verzla með veiðbréf,
Lond'om í gærkveldi. FÚ.
Franska stjórnin lagði i dag
fyrir þingið frumvarp til laga,
®em banma hverjum þeim, er áð-
ur hefir orðið sekur um þjófnað,
fjársvik eða fjárdrátt, að verzla
á mokkuiin hátt með hlutabréf eða
öninmr verðbréf. Er þetta afleið-
img Stavinsky-f jársvikanna og
þess óhugnaðar sem þau hafa
vakið i landinu.
Þegar hanm vac spuröur um það,
hvort hamn óskaði prestsþjónuslu
áður en aítakan færi fram, svar-
aði hann engu.
Klukkan sex í gærmorgun var
van der Lubbe vak'mn. Hamn haíöi
sofið vel um_ nóttina og neytti
morgunverðar síns eins og ekkert
hefði í skorist,
AfLkan,
Eftir að hann hafði verið rak-
aður og snoðkliptur, var farið
méð van der Lubbe út í fang-
elsi'sgarðinn í saxnesku lands-
réttarbyggingunmi í Leipzig. Stóð
þar höggpaMur og faliexi. Þar
var dómuritnm iesinm upp yfir van
dier Lubbe, og hlustaði hanm á
þenrna Lest-ur án .þess að sýna
merki hinnar minstu geðshrær-
ingar. Þegar hann var spurður,
hvort hamm vildi segja miokkuð,
hrjisti hann að einis höfuðið.
Ha;nn fyigdi böðlinum upp á
höggpall'iín'n án nokkurs mótþróa.
Prestur las bæn, og að þvi lotonu
fór sjál'f aftakam fram, og stóð
hún yfjfr í 30 sekúndiur.
Alment ier álitið ,að ill meðferð
í fangelsiínu hafi sljóvgað van der
Lúbbe svo mjög, að hanm hafi
alls ekki skilið það, sem fram'
fór eða fram átti að fara.
Aftakan mælist illa fyiir nm
allan heim.
Aftakan hefir vakið óhug urn
viða veröld. Alla hryllir við þeirri
hugsun, að manni jafn óábyrgum
gerða simina sem van der Lubbe
skuli - vera hegnt með lífláti.
Þó hafia þýzkir læknar í þjóh-
ustu nazista, sem ramnsakáð hafa
sálarástand van der Lubbe lýst
yfir því, að hann hafi verið full-
komlega heilbrigður á geðsmun-
um. ,
Opinber greinargerð frá þýzku
stjómimmi mum koma síðar.
Hollenzka slórnin mótmæiir.
HoMienska stjórnin mótmælti af-
tökunni, enda hefir hún mælst
ilila fyrir um allan heim.
Yfiriieitt eru menn þeirrar skoð-
unar, að aftakam lýsi ótrúlegri
heimsku nazistastjómarinnar í
Þýzkalandi og beri ótviræðan vott
um það, hversu Hitlier og fylgi-
fiskar hans stamdi völtum fótum.
Heimsblöðin telja, að aftakan
verði til þess að einaingra Þýzka-
lamd frá öðrum þjóðum meira en
áður. STAMPEN,
hæð 15 þús. hkrónur. En skuldir
bæjarsjóðis í ársliok 1933 eru þó
bæjaifrtjómar. | miinini ie(n í árslok 1032.