Alþýðublaðið - 16.01.1934, Page 3

ÞRIÐJUDAGINN 16. JAN. 1934.
A.ÍÞÝ BUBLAai*
i
3
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
BAGBLAÐ OG VIKUBLAB
ÚTGFANDI:
ALÞÝÖUFLOKK JRINN
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEnvIARSSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8 — 10.
Simar:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (Innlendar fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima).
4905: Prentsmiðjan.
Pitstjórnin er lil viðtals kl. 6 — 7.
Horft um ðxl.
I [Félftgap í Dagsbrún!
Ég heiti á ykkur alia, að verða
mér nú samferða í huga'num
mokkur ár aftur í tímiainn, og rifja
upp hvernig aðbúmaði ykkar var
þá varið, samianborið við það,
sem nú er.
• Atvimnuleysi hefir verið hér
landlliægt í þeissum bæ, flest öjl
ár, síðan ég miain eftir, en að eins
milsmikiið;.
Ég minnist þess, að fyrst þegar
ég fór að vinna hér á eyrirani fyr-
ir 16 árum, þegar Dagisbrún var
svo að segja á bernskuskeiÖi og
var ekki búin að yfinstiga aila
byrjunarörðugleíka, þá var kaup-
ið um 50 eða 60 aurar á klst.
Venjulegur vinnutimi var 12 klst.
á dag hvildiarlaust. Meran urðu að
matasit hvar sem þeir voru stadd-
ir við viranu sína, venjulega undi'r'
berum himni, hvernig sem viðraði.
Ég hefi heyrt örfáa meran, sem
tekið hafa að sér það auma hlut-
verk að rægja alþýðusamtökin,
segja að Dagsbrún hafi lítið gert.
þieim vil ég benda á að eins
raokkur atriði af mörgum, ssm
ierra leíist í huga mér þesisa stund-
ima. Dagsbrún hefir stytt viranu-
timanin þaininig, að haran er nú
raunvieruliegia 9 stumdir á dag, en
hækkað kaupið í kr. 1,36 um
klsit.
Þeir íraenn, sem hafa haft fasta
atvinnu hjá bænum með tímai-
kaupi, hafa gegn um Dagsbrún
fengið 500 kr. kauphækkun á ári
siðan 1930.
Nú geta flestir verkamenn kom-
iist heimi til sín að borða, Og inú
höfumi við fyrir áhrif Dagsbrúraar
skýli til að sitjia í við að drekka
kaffi og tii að hafast par viðj
þegar við bíðum eftir viralnu.
Þá hefir og Dagsbrún tekið fyr-
ir hina iliræmdu næturvininu, sem
mörgum manini hafði valdið
héiisutjóni og jafnvel diauða.
Mér íinst ekki vera úr vegi að
geta þiesis, að flestir stærstu sigr-
ar Öagsbrúnar hafa unnist uradir
stjórn núverandi fiormainrais, Héð-
ins Valdimiarssioraar.
Þesis vegna, félagár! kjósum
við Héðin fyrir formann Dags-
brúnar iraæsta ár með margfölduro
méirihluta.
Það ,ætti líka að vera mietnalðar-
isð'k aliria saranra Dagsbrúnarfé-
lága og annara alþýðusilnina, að
stuðla að því, að formaður Dags-
brúnar komist í hæjarstjórn
Reykjavíkur.
Dags.brímrrrfélm/ii tir-. 1284.
Alpýðuflokkorino
er vaxandí flokknr.
---- ..... — - ----- -- ------ ■.- - -
Hver á að startrækja kvikmyndahús
Eiga einstaklingar að reka þau sem gróðrafyrir-
tæki — eða bæjarfélagið eða rikið að starfrækja
pau sem men ingarsfofnun ?
Kennarar og prestar taka afstöða til mðlsins.
Uaga fólkið er á móti ihaidinn.
Nú eru biæjarstjórniarkosiniiragar
afstaðinar í fjórum bæjum. Úr-
sl'jtin í þeim sýna, að Alþýðui-
flokkurirain hiefir fengið 1692 at-
kvæöi iog 13 bæjarfulltrúa, í-
hald'ið 2086 atkvæði og 14 bæjar-
fulltrúa, kommúnistar 741 at-
kvæði og 5 bæjarfulltrúa og
Framsóknarfliokkuriinn 277 atkv.
og 2 bæjarfulltrúa.
Aiþýðufliokkurinn hefir uranið
eitt sæti frá íhaldinu (á Norð-
firði), kommúnistar hafa unraið
eitt sæti frá íhaldinu (í Vesit-
mararaaieyjum) og tapað einu tii
þess (á Sigiufirði). íholdið hefir
pví iupaþ, einui sœtí til Alpýðu-
flokksim.
kvæðatölu, sem hann fékk í a,llri
Eyjafjarðarsýslu í sumar. Að vísu
hefir íhaldið unnið á í þesisum
eiina bæ, en það stafar af. þvi
baindialagi ;siem hafði verið milli
þess og kommúnista alt kjör-
tímabiiið, t. d. um nefndarkosn-
ingar.
Aiþýðuflokksmenn vita, að
flokkurinn hefir aukist stórkositi-
lega um alt land síðustu 6 mán-
uði, og að vöxtur flokksins er
eilnina mestur hér í Reykjavik.
Alþýðuflokkurinn er vaxaindi
flokkur, enda hefir hainni með sér
unga fólkið og áræðið, aflið til að
fyigja eftir kröfurn sínum og
Eilni flokkurimn, sem vinnur á
við kosningannar, er Aiþýðuflokk-
urilran; hanin er eini flokkurairan,
sieira hætir atkvæðatölu s£na á
Norðfirði, íhaldið tapar stór-
kostliega og Framsókn tapar. Al-
þýðuflokkuriran gerir meira en að
tvöfaldia atkvæðatöiu sína í Vesit-
maraniaieyjum frá því í sumar,
hætir við sig 146 atkvæðum, í-
haldið tapar og kommúnistar
bæta við sig um 60 atkvæðum.
Aiþýðufliokkuriran vininur stórkost-
legan sigur í Hafnarfirði, bætir
við sig 221 atkvæði frá í sramlar,
ílialdið 32 og kommúnistar 6; aills
komra 260 nýir kjósendur inn á
kjör&krána.
Á Siglufirði bætir Alþýðuflokk-
urinn við s.ig 94 atkvæðum eða
ram það bil tvöfaldar þá at-
þrekið til að friamkvæma þau
mál sem haran er samnfærður urn
að eru til stórkostlegiia bóta fyrir
alt vinnandi fólk.
Hér í bæjarstjómarkostningun-
um «1' barist aöallega um eitt
mál: úl'rýmfngu atvmpuleysisips:
BÆJARÚTGERÐ. Þetta mái er
ákveðiið stefnumál Alþýðuflokks-
ins, og hainn ætliar að fylgja því
fram,. Hanin ætlar að framkvæmia
bæjarútgerð 5—10 togar,a, ef hann
fær afl til þess. Hanin ætlar aW
útrýma latvirannuleysinu úr þess-
um bæ.
Þesisar bæjarstjórraarkosiningar,
sem ,nú fara fram um llaind e(lt,
ijiunu sýna, að Alpýðuffokkmim
(0/| aþ verþa, stœrsti og öfl\u\g\u\st,i
flokkurmn við sjávamíðum.
Burt með íhaldlð
og atvinnuleysið.
Við kosningarnar, sem fram
fara á laugardaginin, hafa allir
kosningarrétt, sem eru 21 árs að
aldri, þó áð þeir hafi þiegið af
sveit eða á annan hátt þurft að
leita á náðir bæjariins. Úrslit þiess-
ara kosnilnga skera úr um át-
vinniuhorfunraar næstu fjögur árira.
Verði, ihaidið í mieiri hlutia, s-itur
alt við hið sama, togurunum
fækkar, viinlnian minkar og hús-
næðijsvaindræðin auka'st. 700 kjall-
anaibúðir eru í raun og veru ó-
hæfar og eiras iraargar loftíbúðir
eru heiisuspillandi.
Hvar á ailur sá fjöldi, sem þa;r
býr nú, að fá húslnæði? ihaldið
bendir á yfirfuila Suðurpólia, Sel-
búðir, Grimsby og öraniur minindsi-
'merki sín i húsnæðismálúnum.
Aiþýðufiliokkurinin bendir á
Verkamiaininiaibústaðiraa, eim og
peir\ hafg verlð neistír fyrir dtí
i beipa hpppp og einis og peir vu\nu
verþai i\ei]s,tír, í fmpitíðinni, verði
AlpýZvjfLpkkurmn í m\etri hluta,
því Alþýðiuflokkurinin mun berj-
| aist fyrir bættum íbúðúm verka-
l Imawnia þar til allir hafa fengið
í'búBJr, siem þeir geta verið ónægð-
ir mieð.
Verð,i Aiþýðuflokkurinln hiran
ráöandi flokkuir í bæjarstjórninnj
næsta kjörtímahií mun hamn
komia í framkvæmd BÆJAR-
ÚTGERÐ, sem veita mun atvinnu
og bæta li'fskjör mikils fjöldia
þeirra rnarana, sem nú lifa við
sult og seyru vegraa atvipnu-
leysjs og framtaksleysis íhaldsinís
í bæjarmóium.
Komiíst Alþýðuflokkuriran í
mieiíi hiuta, mun hann afraema
okurverð íhaldsins á rafmagni og
gasi og bætia á margan alnnain
hiátt kjör þeirra mairana, sem nú .er
verið að draga úr kjarkinln af
ihaldsmeirihlutanum með auferauni
álögum og auknu atviranuleysi.
Til þess að AJþýðuflokkurinn.
geti komið í framkvæmd fyr-
nefndum áhugamálum síwum og
mörgum öðrum málúm til hags-
bóta fyrir þeraraan bæ og ibúa
hlaras, þurfa aliir, siem vilja af
ölium mætti virana gegn atvinmu-
leysi og neyð, að koma á kjönstaþ
á Imgwrktgnvi og kjóm A-Ihtí
íslenzfea rífeið hefir tekið i sítn-
ar hendur rekstur fléstra þeitra
fyrirtækja á landi hér, sem menn-
ingarleg feaillast, auk ýmsra ann-
ana, isem einuingis eru gróðafyrir-
tæfei. — Ríkið hefir kröfun á
hieradur hverjum leinstaklingi þjóð-
féllagsjras, en það hefir einnig á-
byrgðarmikiar sk\yld,ur gagnvairt
hverjum einum. Þess vegna eru
fræðisiumiálin sjálfsögð í höindum
rifeis, að hinir fátæfeustu yrðu út-
Uradain fræðslu og raámi, ef barna-
,'skólarv.æru reknir sem eiraka-
stofnainir mieð skólagjöldum.
Rífeið heldur u,ppi kirkjustarf-
semi, póstmálum, símafeerfinu og
útvarpsstarfsiemi, en kvikmyrada-
hús, siem orðin eru máttug og á-
hrifarife ininan þjóðfélagsinis, eru
rekiin af leinstakiingum.
Fioristjórum kvikmyndahúsa er
ísi'zt l'áandi, þó að þeir parati þ:ær
wiyndri, sem skemtilegar þykja,
án tillits til fegurðar og meraniing-
ar þeiraia.. Þaranig hafa allmargar
skrípamyndir verið paintaðar h'ng-
að tiil iandsins, fil þess að sýraa
börnum og uraglingum. Og þó að
hér hafi um sfeeið verið svoiítið
kváikmiyndaeftirlit, heíir það ekki
náð fullum tilgar^gi. Um þetta
hefiir verið rætt og ritað, og eru
flestjir sammála um, áð hér þunfi
breytingu til hatraaðar. Mun málið
á næistunini feomast á góðara rek-
spöl', ef möninum er alvara í þessu
efrai. Það rnega teijast góð tíð-
indi, að keraraarar og priestar hafa
tefeið afstöðu ti lþessa; mfils og
látið í pljós opinberiega. Eftir-
farandi tillaga var birt í útvialrp-
5nu í októbieir í haust:
Framkvæmdanefind um sam-
ydrarau presta og feenmara hefir
á furadi sí'num sigmþykt svo-
felt álit um barnasýiningar kvik-
arain, og eiranig að fá ala þá, serní
áhuga hafa fyrir bættum kjör-
um sinum og siraraa, að fcoma og
fejósa, og í þriöja lagi að virana á
alliara hátt áð sigri A-listá|ns á
feosrailngadiagiran.
A-iistinin er listi alþýðusiamtak-
aarna, og listi þiran, sem Reykvíkf-,
iings.
Framtíð Reykjavíkur veltur á
því, að íhaidinu verði steypt og
vinnandi fólkiði í bænum ráði um
l
úrslit bæjarmálarana.
Bnrt með atvinauleysiö og
fhaldið.
KJðslð A-Iistann.
imiyradahúsa og beiint því til
. hlutaðeigandi stjórinarvalda:
Þar sem kvikmyndahús eru
áhrifaríkar stofnainir í þjóðiíf-
inu, skiftir það miklu máli, að
ti lsýninga þeirra sé mjög vel
vanda'ð, og þá efeki ist’zt til
'bamasýirainga, — og krefst
raeflndin því að börnum séu ekki
sýndar raema göfgaruli og fræð-
andi kvikmyradir.
Nefndin álítur, að þetta miark
náist ekki fyr rtn rikið tekur
rekstur kvikmyradahúsa í síra-
ar hendur, og gerjr irankaup á
kvikmyndum.
Nefndira reisir kröfur sínar á
þeirn grundvelli, að kvikmyrada-
hús eigi að v.ena hliðstæðar
imeninilngarstofnanir við útvarp.
Aðglsteinn Eiríksspn, Am-
giyrnpn Kristjáns&pn, sém Ei-
riimr, AlberMson, sém Garðar
Þorsteinsson, Gurainar M.
Magnúss og sérir Þórðui' Ól-
afsmn.
Það er sannnaö mál, að kvik-
myndir hafa kent fólki ýmsa
kiæki og óknytti, —; en það er
ei'ns víst, að góðar kvikmyradir
geta haft merkilegt meraninigar-
legt gildi. Hinar fy/stu kröfur geta
menn gert, þegar rifeið hefir tekið
í (Slíraar hendur rekstur þessara,
'fyrirtækja.
Og að þeasu veröur aið vinna,
þangað til markirau er náð. Ó-
meramilng lélegra fevifemynda er
hættuleg alþýðu allrj,. I góðum
kvikmyndum, eiws og „Caval-
cadie“, sem sýnd var hér inýliega,
var sí'felt gert gaman að alþýðu-
fólfeiinu og lítið raiður á það sem,
kaldiara í tiilfiraniragum gagnvart
sorgum og slysum. Alþýðufólki
var þ,ar teflt á móti hiniim há-
göfuga ensfea aðli með síinum for-
kunnar tíguleik, og auðvitað þoldi
alþýðufólkið ekki samanbufð, ekfei
einu sirarai í heitri ást, tilfSnra-
ingum og sjálfsvirðiragu.
En er það saranleikur?
Ullar*
vetlingarnir
eru nú loksins komnir, Einnig
nokkuð af kjólaefnum, hnöppum
og spennum, AUar smávörur er
bezt að kaupa í
Ve/zlunmni Snót.
Vesturgötu 17.
Byggingarsamvinnufélag
Reykjavíkur.
Tilboð óskast í 33 ibúðarhúsakjalíara á sr. Jóhanns*
túni. Þeir, sem vilja gera tilboð, vitji nppdrátta og
útboðslýsinga, gegn kr. 20,00 skilatryggingu, til
Þorláks Ófeigssonar, Laugavegi 97, miðvikndaginn
17. þ. m. kl. 9—12 f. h.