Morgunblaðið - 09.10.1997, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 9. OKTÓBER 1997 15
NEYTENDUR
LÍTRINN af sojamjólk hefur undan-
farið verið seldur í Hagkaup á 179
krónur. Nú hefur Hagkaup, í sam-
vinnu við innflytjanda Provomel
sojamjólkur, Sól-Víking, ákveðið að
lækka verðið um sem nemur 38%
eða úr 179 krónum í 129 krónur
lítrann. Að sögn Jóns Scheving
markaðsstjóra hjá Sól-Víking þurfa
þeir sem eru með mjólkuróþol eða
mjólkurofnæmi á þessari afurð að
halda og því ákváðu fyrirtækin í
sameiningu að lækka verðið.
Sojamjólkin nauðsynleg
börnum með mjólkuróþol
Ingibjörg Georgsdóttir barna-
læknir hjá Tryggingastofnun ríkis-
ÞEGAR keyptar eru eldhúsrúllur
eða salernispappír velta líklega
fáir fyrir sér hvort um nýjan eða
endurunninn pappír sé að ræða.
En það getur skipt töluverðu máli
þegar um nýt-
ingu er að ræða.
Nýlega var
staddur hér á
landi Norðmað-
urinn Per
Knutsen en
hann vinnur hjá
einum stærsta
pappírsfram-
leiðanda í Evr-
ópu SCA
Mölnlycke. „Það er mögulegt að
endurvinna pappír fjórum til sex
sinnum en eftir því sem skiptunum
fjölgar fækkar að sama skapi þráð-
unum í pappírnum. í fjórða til
sjötta sinn sem pappír er endur-
unnin má segja að það séu ein-
göngu bindiefni sem haldi honum
saman. Því færri sem þræðirnir eru
í pappír því erfiðara er að fá hann
til að draga í sig vatn. Ýmsir telja
því að hentugra sé að nýta endur-
unninn pappír í annað eldhúsrúllur
og salernispappír," segir Per.
Hann bendir á að verðið á endur-
unnum pappír sé yfirleitt lægra en
ef um nýjan pappír er að ræða.
„Margir kaupa hann þess vegna.
En verðið endurspeglar gæðin. Oft
þarf minna af nýjum pappír sem
dregur vel í sig bleytu og þannig
er kannski hægt að spara þegar
upp er staðið.“
Per segir að fyrirtækið sem hann
starfar hjá endurvinni talsvert
magn af pappír og nýti m.a. í
Hagkaup
og Sól-Víking
Lækka verð
á sojamjólk
insins segir að með þessari lækkun
á sojamjólkurverði geti nú tugir
barnafjölskyldna gert hagkvæmari
kaup en ella. „Sojamjólkin er lífs-
nauðsynleg næring fyrir þau börn
heimlispappír á við eldhúsrúllur og
salernispappír. Forsvarsmenn þess
vilja eigi að síður kynna viðskipta-
vinum muninn á nýjum pappír og
endurunnum."
- Hvernig eru gæði svokallaðs
heimilispappírs á Islandi?
„Bæði eldhúsrúllur, salernis-
pappír og sá pappír sem seldur er
fyrir bílinn og hreingerningar er
oft í ódýrari kantinum þar sem
Islendingar leggja mikla áherslu á
lágt vöruverð.“
- En hvernig geta neytendur
áttað sig á hvort um nýjan pappír
eða endurunninn er að ræða?
„Stundum stendur það utan á
pökkunum hvort um er að ræða
nýjan eða endurunninn pappír. Sé
það ekki tilfellið má kaupa hann
til prufu og athuga gæði pappírsins
þegar heim er komið. Ef hann er
endurunninn tætist hann í sundur
í vatni. Nýr pappír heldur sér nokk-
urnveginn þó hann dragi í sig vatn-
ið. Ef fólk kreistir rúllurnar og þær
skreppa mikið saman er pappírinn
ekki af bestu gæðum. Ef vel á að
vera þarf að vigta pappírinn til að
vita hvaða gæði er verið að kaupa.
- Hvað með hreinlæti þegar
endurunninn pappír er annarsveg-
ar?
„Blek og ýmiskonar óhreinindi
eru í pappír þegar hann kemur til
endurvinnslu. Vegna orkusparnað-
ar er hitastigið við endurvinnsluna
oft ekki hærra en 40°C og það er
ekki nægilega hátt til að stöðva
vöxt ýmissa gerla. Margir hafa á
hinn bóginn hærra hitastig við
hreinsunina og það dregur úr hætt-
unni.“
sem hafa mjólkuróþol eða mjólkur-
ofnæmi. Mjólkin er sérstaklega
mikilvæg fyrstu árin, en þegar
börnin byija að borða aðra fæðu
svo sem kjöt eða fisk dregur úr
þessari þörf.“
Ingibjörg segir það skipta miklu
máli að sojamjólkin sé á sambæri-
legu verði og önnur mjólk. „Fram
að þessu hefur sojamjólk verið dýr-
ari en í nágrannalöndum okkar en
þessi lækkun er skref í rétta átt,“
segir hún. Ingibjörg segir að talið
sé að allt að 20% barna hvíta kyn-
stofnsins hafi mjólkuróþol en allt
að 80% þess svarta. Hún er ekki
með haldbærar tölur um þá sem
eru með mjólkurofnæmi.
Spurt og svarað
um neytendamál
Allrahanda
kryddið
inniheldur
möluð ber
HVERT er innihald allrahanda
kryddsins og þriðja kryddsins og
hvað er hægt að nota í staðinn ef
þessi krydd eru ekki til á heimilinu?
Svar: „Allrahanda er hrein krydd-
tegund,“ segir Þómý Barðadóttir hjá
G. Pálsson en það fyrirtæki hefur
um árabil selt ýmsar kryddtegundir.
„Um er ræða möluð ber af tré sem
heitir Pimenta. Auk þess er einnig
hægt að fá berin heil og mala sjálfur."
Þómý segir að bragðið líkist mú-
skati, negul og kanil og þess vegna
hefur nafnið allrahanda verið notað.
„Ég get ímyndað mér að blanda af
kanil, negul og 'múskati geti komið
í staðinn og jafnvel engifer líka,“
segir Þómý.
Þriðja kryddið
Efnafræðilegt heiti þriðja krydds-
ins er monosodiumglutamate sem er
skammstafað msg. Þriðja kryddið,
sem hefur E-númerið 621, er bragð-
aukandi efni sem örvar starfsemi
bragðlaukanna og sumir hafa ofnæmi
fyrir því.
Þómý segist ekki vita til þess að
nokkurt krydd komi í staðinn fyrir
þriðja kryddið og hún telur að eina
ráðið sé bara að krydda matinn betur
en ella. „Þriðja kryddið eykur sér-
staklega bragð salts og því borgar
sig ekki að nota það í saltan mat.
Þá er ekki heldur talið hæfa að nota
þriðja kryddið í eggja- og mjólkur-
rétti.“
Þómý segir að kryddið sé unnið
efnafræðilega úr sykurrófum og hafi
óralengi verið notað í Kína. „Japanir
kynntust kryddinu í Kína og kynntu
það Bandaríkjamönnum í síðari
heimsstyijöldinni. Þaðan barst þriðja
kryddið síðan til Evrópu.“
Eldhúsrúllur, salernispappír
Mísmunandi hversu
mikla bleytu papp-
ír dregur í sig
Forðaðu þér og
þínum frá
bru
af heita vatninu
ir*
Láttu strax setja
SUl£P varmaskipti
á neysluvatnskerfið
og lækkaðu þar
með vatnshitann.
Þér líður betur
á eftir!
Þú færð allt sem til þarf hjá okkur,
við gefum þér góð ráð.
= HÉÐINN =
VERSLUN
SEUAVEGI2 SÍMI 562 4260
Handverkssýning
á Garðatorgi
NÆSTA laugardag, þann 11. októ- muni eins og leirvörur, trévörur,
ber, verður haldin handverkssýning brúður og pijónavöru. Kvenfélags-
á Garðatorgi. Milli þijátíu og fjöru- konur sjá um vöfflubakstur og
tíu manns eru með sýningaraðstöðu kaffisölu. Handverksmarkaðurinn
á torginu og selja þar handunna er opinn frá klukkan 10-18.
Nýtt
Nýr
Emmessís
BOXARI heitir nýr Emm-
essís. Boxari er íjómaís í
hálfs lítra umbúðum og
fæst hann með þremur
mismunandi bragðtegund-
um. Hægt er að fá vanillu-
ís með Oreokexi, súkkul-
aðiís með súkkulaðibitum
og vanilluís með vanillu-
kornum.
ESTEE LAUDER
Líttu við í versluninni Söru í dag
eða á morgun og kynntu þér þetta
einstaka tilboð.
Þrennt fyrir eitt...
Við kaup á Advanced Night
Repair dropunum færðu frían
tveggja mánaða skammt af
Fruition Extra og 24 stunda
næringarkremi að þörfum
húðar þinnar.
(Sara
Bankastræti 8,
sími 551 3140.