Alþýðublaðið - 03.02.1934, Page 1
LAUGARDAGINN 3. FEBR. 1934.
XV. ÁRGANGUR. 89.TÖLUBLAÐ
E'ITSTIÓK I:
F. R. VALDEMARSSON
OTGEFAND!:
ALÞÝÐUFLOKKURINN
DAGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
BAOBLAÐSÐ iscmar ðt aUa vtrka daga kl. 3—4 sUtdesb. AskrtftaajeSd kr. 2,00 fi mfimiði — kr. 5.00 Syiir 3 mfinuði, et greití er tyrlrtram. t lausp.3ölu kustnr blafiíð tO aura. VIKllBLAÐiÐ
kemur 4t 4 hverjum mifivHtudegl. Þafi kostar aöelrta kr. 5.00 fi árt. 1 pvt birtast allar hetstu greinar, er blrta>it t dagblaðinu, tréttir og vikuyfiriit. RiTSTJÓHN OQ AFQREISSLA AlpýðU-
bSfiðsins er vtfi Hverfisgfitu ur. 8— lð. SÍMAK: 4900* afgreiðela og augiystngar, 4901: rltstjóm (Inniendar fréttir), 4802: ritstjóri, 4903: Vilhjálmur 3. Vilhjfiimsson. blaðamaður (heima),
DSagnðs Asgelrason. blaðamaður. Framnesvegfi 13, 4904: P R. Vefdemarssoe. ritstfðri. theíma). 2037: Sigurður Jóhannesson. afgreifisiu- og auglýsingastióri (heima)- 4SG5: prentsmiðjan.
3. dagnr
EDINBORGAR'
0 t s.ö l o n.n;a;r
Fylgist með fJOIdasnm!
Ný áætlnn im vírkjnn Sogsins
Þýzkaland gengnr ekki f
ÞjóOabandalagiO aftar
eftir norska sérfræðinga,
var Iðgð fram á bæjarráðsfundi i gær.
Þeir leggja tii að Ljósafoss i Sogínu verði virkj-
aðnr — Fossinn er eign Magnúsar Jóussonar
piófessors.
UppástuifigiKF og úitrelkiiingar Jóns
Þorlákssonar taldir fjarstæða.
Á iundi bæjarráðs í gær var (nýtingu á vatnsaflinu í Sogi þótt
lögð fraiii iný áætlun um virkjun
Sogsins fná tveimur norskum sér-
fræ'ðingum, sem bærinn réði í
vor til þess að rannsaka mögu-
leika fyrir virkjuninni og athuga
þær uppástungur og áætlanir,
sem þegar hafa komið fram um
hana. Pessi áætiun er vandlega
samiin og mjög eftirtektarverð
Sérfræðingarnir leggja áherzlu á
það, að Elliðaámax séu alls ekki
nægiliegar til þess að fullnægja
þörfum Reykjavíkurhæjar, jaflnvel
þótt hitaveita komJi í hæiinn. Telja
þeir því sjálfsagt að virkja Sog-
fö, og leggja það til, að Ljósa-
'foss í Sogi verði virkjaður fyrst.
Sá íoss eai inú eign Mágnúsar
Jónssonar pró'fessors, iog var
.EKKl iinnifalÍMn í þeiim vatnsrétt-
iindum í Soginu, sem hærinn
keypti af hoinum í fyrra.
Úr skýrslu sérfræðinganina skal
hér tilfærður síðasti kaflinn, er
fjalJar um iniðurstöður þeirra í
heild.
V. KAFLI. NIÐURSTÖÐUR.
Að því er sagt ler í fyrri köflum
er ljóst:
1. Að samkvæmt reyinslunni við
norskar rafmagnsveitur verður* 1 2 3 að
telja að rafmaginsþörfin: í Reykja-
vík með núverandi íbúaf jölda geti
aukist svo áð orkuviinslan í afl-
stöðvum þurfi að verða:
50 milj. ktusl með 9000 kw.
mesta ájagi, ef selt er til upp-
hitunar, og 18 millj. kwst. með
4500 kw. miesta álagi ef hin fyr-
irhugaða hitaveita frá jarðhita
kemst í framkvæmd, þannig að
EKKI megi reikina með notkun
á rafmagni til hitunar á vatnj
eða húsum.
2. Að úr Elliðaánum fullvirkj-
uðum sé hægt að vinna 10,6—
11,5 milj. kwst. á ári, eftir því
hversu há stífla efri stöðvarinnar
er gerð,
3. Að ekkert er þvi til fyrir-
stöðu að fá megi skipulega hag-
Ljósafoss sé virkjaður sér.
4. Ad pag f.all í Sogl, sem hag-
felclmt er dð oirkja fijrst, er
Ljósafoss.
Stöðvarmar í Elliðaánum eru
þamnig ekki nægar til að full-
inægja notkuninni, satnkvæmt
reynslunmi frá norskum rafmagns-
veitum, jafmsl pótt hitmeitan
komi.
Vtð mœlwm pví með pví að
Ljósafoss mrið virkjaður.
Með tilliti til þeinrar auknijng-
>ar í motkuninni, sem að okkar á-
liti er væmtanleg, her ekki að
velja stæiTi véJasamstæður við
þessa virkjun en 5000 hestaflá
að málraum, Pessi vélastærð fell-
ur og samarn við hagfeldustu til-
högum á fullnaðarvirkjun fossins.
Með tvemnum vélasamstæðum
verður mesta málraum virkjunar-
inniar 4350 kw., og er þá stöðin
með múverandi Elliðaárstöð niægj-
anleg fyrir um 6500 kw. mesta
álag.
STOFNKOSTNAÐUR þessarar
virkjumar verður samkvæmt því
sem áður var sagt þessi:
Aflstöðjm í Ljósafiossi samkvæmt
uppdrætti inr. 100 og áætlun
mr. 7..........kr. 4490 000
Háspemnulima til
Reykjavilkur . . — 465 000
Spiemniistöð við
Reykjavík . . . — 375 000
Aukndng bæjark-erf-
isins............— 1500 000
Samtals kr. 6 830 000
Oslo, 17. janúar 1934.
(Sign.)
A. B. Be.rdal.
(Sigrn.)
Jaoob Nissen.
Sérfræðiingarnir Berdal og Nis-
sein komu báðir hingað til lands í
sumar og skoðuðu Sogsfossana.
Er Berdal sérfræðimgur í virkjun
fossa, em Nissien sérfræðimgur í
fjárhagsiegum rekstri rafmagns-
stöðva. Báðir hafa þeir umnið að
stórkostl'egum virkjunarfram-
kvæm-dum í Noregi, og eru taldir
eimhverjir bieztu sérfræðimigar í
þessum greimum þar.
Vatnavextir
eystra.
Brúim á Eystri-Rangá varð fyrir
nokknum skemdum í fy'rra kvöld.
Hafði mikill vat-navöxtur hlaup-
■iðí í Rangá á tímabilinu frá kl. 8
á miðvikudagskvöld og til
kl, 1 aðfaranótt föstudags,
vegma mikils úrfellis og leysingar
Uppfyllingin ves-tan megiin árinn-
ar sópaðist burt með öllu olg
steypuvæmgurinm við brúarsporð-
imn austam megin, sem var þar til
hlífðar uppfyllimgummi, laskaðist,
-og urðu skemdir á uppfylliingunni
eimnig þeim megin. FO.
Fregnir að austan í -dajg um há-
degi herma, að vatnavextirnir á-
gerist og valdi miklum skemdum.
Skákþing Reykja-
yíkur.
hefst á moi<gun kl. 1 e. h. í
OddfellowhölJi-nni. Sú bneyting
hefir, verið gerð á tilhögun þings-
ins, samkvæmt ályktun síðasta
aðalfundar, að kept verður i
þremur flokkum, meistaraflokki,
fynsta flokki -og öðirum fl-okki. Er
(þetta í fyrísta simm s-em meistar-
ailnir keppa sér i flokki. Til þess
að þietta mætti verða, varð að
samþykkja nýja meistara þá Bald-
ur Möllej, Guðmuind Ólafsson og
Steiingriín Guðmundsson. Verður
gaman -að sjá hvernig nýju rneist-
araruir standa sig. Alþýðubla'ðið
mum segja frá hvernig leikar fara
og e. t. v. birta skákir frá þiinig-
im-u.
Eftirtektarvert er það, að þeir
hafa sérstaklega athugað uppá-
stungur -og útreikninga, siem Jón
Þ-orlákssioin borgarstjóri hefir
komið fram með um virkjun
Sogsins. K-omast himr.no-rsku sér-
fræðimgar að þeirri uiðurstööu,
að „uppástu,ngur‘‘ borgarstjórans
séu fjarstæður -eiinar.
Skýrsla sérfræðimganma mun
væintantega k-oma til umræðu i
bæjarstjórn mjög bráðl.ega, og má
því væinta þess, að nýr skriður
komist mú á þetta mikla velferð-
armál bæjariins. Alþýðuflokkurinin
hefir frá upphafi barist fyriir því,
að Sogið v-erði virkjað, ein mætt
'stöðuigri mótspyrnu íhaidsmauna
g.egm því. Alþýðub'laðið mun fylgj-
ast vamdlega með öllu því, sem
(g-erist í þessu máli á þiesisu stigi
þes-s, og skýra lesendum síiium
frá þvi jafnóðum.
Nasistar vilja gre-
falda ríkisherinn
býzka
BERLÍN á hádegi i dag. FÚ.
Svar Þjóðverja frá 19. janúar
við afvopmunar-orðsendingu
Frakka hefir mú verið birt. 1 svair-
imu te-lur þýzka stjórnin það,
heiillavænlegt, að b'einir sammjing-
ar fafi fram milli hlutaðeigaindi
ríkja, en segir áð samkvæmt til-
lögum Frakka mumi afvopmuninni
verða frest-að enn um mörg ár,
ug áð Þjóðverjar eigi al-lam þanrn
tímá að búa við skilyrði Versala-
sanmingsins, og sé þáð augljóst,
að þeir geti -ekki endurbætt ríkis-
varnarliðið, eins og þeim sé þó
l'agt á hei'ðar, án þess aö auka
vopmahúnað sinn.
Þýzka stjörnin t-ekur það fram,
að emda þótt fasti herinm í Þýzka-
lamdi kymni að aukast uppi í 300
þúsund manms, myndu aðrar
þjóðir vera isv-o langt á umidan
með heraukningu, að þeim ætti
ein-giin hætta að vera búin af
þessu.
Að lokum setur þýzka stjórnin
fram 13 spurningar, sem hún bið-
ur Frakka um að svana.
StórkostEeg banharðn
BERLÍN á hádegi í dag. FÚ.
Balnkarián voru framin í fjór-
um borgum Bamdaríkjanmiá í gær.
Féllu samtals 200 þúsum-d dol.1-
aras í hendur ræningjanrta. I borg
einni í Massachusetts hófst skot-
hríð milli ræmingjanma og banka-
manna, og særðust fjórir af starfs-
möinnum bankans, en ræningjun-
um tókst að hafa siig á brott með
íemgánm.
Kvelfetn drengtmir 1
benziitnn.
Dremguriinn frá Sauðanssi, sem
slasaðist á dögumnum, var flutt-
ur heim-an að í sjúkrahúsið á
Blömduósi, og er hamn enn meö-
vitumdarlítill. Eldspíta fanst við
inánari athugum við tunnu þá, er
sprungið hafði, og þyldr það
bemd-a til þess að kviknað hafi í
gasi því, er var í tumnunni, og
sprangingin kom af því.
Eimkaskeyti frá fréttaritara
Alþyðublaðsiíns.
KAUPMANNAHÖFN í morgnn.
Blaðið „Berlimier Böfzenzeitum,g“,
sem almemt er álitið opinbert mál-
gagn Hitlerstjórnarinnar, birtii í
gær grein, sem menin t-elja að sé
skrifuð að undiriagi útanríkis-
ráðuneytisins þýzka .Ræðir grein-
im um möguleika fyrir því, aö
Þýzkalamd gangi aftur í Þjóða-
bandalagið, en bæði England og
ítalía Irafa gert það að ófrávíkj-
ainl-egu skilyrði fyrir því, að þau
r,í:ki samþykki „afvopmunarsátt-
mála“, sem veiti Þýzkalamdi jaín-
rétti við aðrar þjóðir um víg-
búmað og. 1-eyfi Þjóðverjum að
vígbúast á ný.
í gneininni segir, að pýzka
svjóiwn rmtni aldrei geta gengið
að pessu skiiyrrði undir nokkr-
um krmgumsfœðum. Þijzkakmd
haji gmgio úr Þjó ðabtmdddgimi
fitUráðið í pví, cið gungu ekki i
pað, aff\w\
„Berlimer Börz'e,nzeitung“ segir
'emin fremur að það sé augljóst,
áð það komi ekkert við afv-öpm-
umarmálum- og væntamjiegum af-
vopmunársiáttmála, hvort ríki. er
samþyJtki hamn, sé í Þjóðabanda-
lagiinu eða ekki. Sjáist þetta hezt
á því, að bæði Bamdarikin og
Japan taki þátt í saraninjgaiumfeit-
uinum um afvopnunannál, og séu
þó hvormgt í Þjóðahán-dalaginu.
STAMPEN.
Hvað verður um
Dimitroff og félaga
hans?
BERLlNi í morgun. UP.-FB.
Búlgaramir þrír, Dimitroff, Po-
poff og Tameff, sem ákærðir voru
út af .Þi-ngha 1 larbrunanum og
sýkmaðir, haía nú verið fluttir til
Berlim, að sögn í umsjá þýzku
leymilögreglunnar. Ekkert hefir
verið gefiiðj í skyn hvað í ráði sé
að g-era mæst við þá.
Nazistaglæpamenn að verhi
BERLÍN á hádegi í idag. FÚ.
í gær var skotið f jórum skotum
i.nn um glugga á höll erkibisk-
lupsims í Munchen, en ekkerí slys
hlauzt áf. Lögreglan hefir ekki
ha'ft upp á tilræðismöinnu'num.
Ní byltingartilraun á Spáulf
Madrid í miorgum. UP.-FB.
Ráðstafamir til varðveitingar
innanlandsfriðinum hafa verið
1-engdar -og er því talið, að enn
| sé hætt. við því, að gerð verði
' tilraun til byltingar.
í