Alþýðublaðið - 07.02.1934, Blaðsíða 3

MIÐVIKUDAGINN 7. FEBR. 1Q34.
ALÞÝÐUBLADIÐ
Verklýðsmál á Anstfjorðnm.
Frá Bejrðarflrði.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
DAGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
ÚTGFANDI:
ALÞÝÐUFLOKFJRINN
RITSTJORI:
F. R. VALDEívIARSSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8 — 10.
Simar:
4900: Afgreiðsla, auglýeingar.
4901: Ritstjórn (Innlendar fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903; Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima).
4905: Prentsmiðjan
Ritsjórinn er til viðtals kl. 6 — 7.
Kosningarnar
I Dagsbrún
Um Lei’ð og stjóBn var kosin í
Dagisbrúin, var varaistjórn kosin,
eindurskoðendur og styrkveitinga-
nefnd fyrir vin n u deilusj ó ðinn.
' I varastjórn vorú þ-essir kosnir:
Eirfkur Snjólfisson bifrstj., 542
atkv.
Eggert Guðmuinidsson verka-
maður 542 atkv.
Guðjón B. Baldvinsson verka-
maður 539 atkv.
Kommúmi&tarinir fiengu 32 atkv.
Bnduriskoðendur voru kosmr:
Kjartain Ólafsson múrari, 554
atkv.
Ágúst Jósefssoin, 549 atkv.
Kommúmstar fengu 33 atkv.
Gúðmundur Pétursson vax kosinn
varaendurskoðandi með 544 atkv.
I styrkveitinganiefn d voru kosn-
ir:
Guðm. Ó. Guðmundsson, form.,
553 atkv.
Símon Bjarnasoin verkam., 544
atkv.
Árini Ágústsson verkam., 530
atkv.
Vanameðstj ómend ur í styrkveit-
ingamefndina voru kosnir:
Ámi Guðmunidsson bifr.stjóri.
535 atkv.
Friðlieifur I. Friðrikssan, 529
atkv.
Kauptaxti
verklýðsfélags ReyðarfJ trðar>
hrepps, Reyðarfirðl.
I almiemnjri vinnu: 0,90 kr. um
iklst. í dagviinnu frá kl .6 árd. til
k! 6 síðd. 1,10 kr. um klst. í
leeftirvininu frá kl. 6 síðd. til kl.
10 síðd. 1,40 kr. um klst. í hielgi-
dagaviinnu og iræturvinnu.
í skipavinnu: 1,00 kr. um klst. í
dagvimmu, 1,20 um klst. í eftir-
vjnnu, 1,50 um kíst. í helgidagar
og nætiur-vinnu.
í kola- og salt-vinnu: 1,20 kr.
um iklist. í dagvinnu, 1,50 Kr. í
eft,i,rvinnu.
Þaininig sampykt á fundi félags-
ins 7. janúar 1934.
Hafnarfjöiður.
Félag uingm jafnaðarmannia
hieidur skemtifund annað
kvöld kl. 9 í „Hótel Björm-
inin“. Skemtiskrá: Sameiginleg
kafffidrykkja, ræðuhöld, einsöng-
ur, leikinin Intemationale, upp-
lestur, ,danz. Félagar eru beðnir
að fjölmienna og mæta stundvíis-
. lega. Þeir mörgu, sem beðið hafa
um upptöku í félagið, eru beðir
að koma kl. S’/s-
Vierklýðsfélag ReyðaTfjarðar-
hrepps var stofnað 1. april s. 1.
ár með 36 meðlimum. Það hefir
pví storfaíðj í rúma 10 mámuði. Á
pessum tíma hefir félagið verið i
stöðugum vexti. Verkameinn í
porpinu o g bændur og synir
ipeirra í sveitinni haía sýnt góð-
an sldlning á félagsskapnum. Ná-
lega hver einasti maður í porp-
inu eldri en 15 ára ,sem eitthvað
igengur í timavimmu, hefir gengið í
félagið, og allir smáhændur og
bændasynir eða vinnumienn, sem
einhverja vinnu sækja í porpið,
hafa giengið í pað. Um ánamót
voru félagsmenn 83. Síðan hafa 2
hæzt við, svo nú er,u 85 menn í
félaginu. Á s. 1. ári hélt félagið
8 fundi. Voru peir jafnaðarliega
vel sóttir.
Félagslegur skiLningur verka-
manna par mun vera nokkuð pví
að pakka, að verkamewn og
Ismáhændur par í hneppnum
höfðu árum saman samtök mað
sér um að gæta hagsmuma sinna
sem vinnaindi stétta. Á Reyðar-
firði starfaði verklýðsfélag sam-
ÆLeytt í 17 ár. Var pað stofnað
árið 1907, en lagt niður 1924.
Eftir að Alpýðusambanidið var
stofnað vildu sumir félagsmenn
að félagið gengi í sambandiö, en
pað náði aldrei fylgi meirihluta.
Má fyllilega búaat við að félagið
hefði verið enn við líði, hefði
eigi svo farið. Ei'nangrunin hefi'r
orðið of mikil. Félagið komst
aldrei í lifandi baráttusamband
við cnnur verklýðsfélöig landsins.
Félagið færði margt í hetra horf
fyrir verkamenn og hélt í horf-
inu með viðunanlegan liauptaxta.
Formaður félagsilns öll pessi ár
var Sigurjón Gísl’ason, bóndi í
Bakkagerði, faðir Eðvalds Sigur-
jónssonar, núverandi formanns
hins nýja verkalýðsfélags.
Stofniemdium Verkal.fél. Reyð-
arfjarðarhrepps var pað fullljóst
að slik samtök væru fánýt, nema
félagið gengi pegar í Alpýðusam-
band Islands og fengi hlutdeild í
samtakamætti pess og tæki hönd-
uim saman við önnur fél'ög í
verkalýðsbaráttunni
Hið fyrsta verkefni fél'agsins
var að koma betra skipulagi á
kaup verkamanna. Atvinnurek-
endur fylgdu entgum ákveðnum
kauptaxta, og var mákúl glund-
roði á tímakaupi verkamawna.
T. d. var haustið áður en félagið
var stofnað fullvinnandi karl-
mönnum borgað 60 aúra um
klst. í siLáturhúsviinnu hjá Kaup-
félagi Héraðsbúa á Reyðarfirði
(K. H. R.). Mun mega segja, að
tímakaup í porpinu hafi verið frá
60 aúrum upp í 85 aura um klst.
Eftirvinnukaup pektist ekki, Fé-
lagið stilti mjög í hóf kröfum sín-
um, piegar pað ákvað kauptaxta:
kr. 0,90 um klst. í dagvinnu, kr.
1,10 um klst í eftirvinúu og kr.
1,40 um klst. í helgidaga- og
nætur\ánnu. Allir atvinnurekendur
í porpinu undirskrifuðu taxtann
áln nokkurra veruLegra mótbára.
Það varð að samkomulagi, að
K. H. B. fengi að hafa fátæka
bændur af Héraði alt að helmingi
á móts við fél'agsbundna verka-
m©nn; pó með pvi skilyrði, að
peám yrði greitt taxtakaup og
peir yrðiu í gestadeild félagsins,
og skyldi K. H. B. ábyrgjast
greiðslu á tveggja króna gjaldi
frá hverjum manni. 25 utanfé-
lagsmenn unnu í sláturhúsi K.
H. B. Greiddu peir skilvíslega tíl
félagsins 2 kr. hver. Mu;n láta
nærri að félagsbundnir verka-
mienn hafi setið að 4/7 hlutum
vinnu við sláturhús K. H. B.
Mikið brestuT á að verkamenn
fái kaúp sitt gneitt i peningum.
Mun verða erfitt að kippa pví í
lag. Ber ýmislegt til pess. At-
vinnunekendur eru eingöngu
verzLumarfyrirtæki. Margir verka-
menn eru skuldskeyttir peim, fá
hjá þeim ársúttekt sína. Láns-
verzlun er drottnandi og lrtil pien-
ingaumferð í verzlunum. Vitan-
lega verður verkal ýðsfélagi ð að
vinna kappsamlega að því að
koma piaslsfuj í betra horf og knýja
atvLnniurefcendur til þess að borga
verkamönnium e vikulega kaup
pieirra í peningum.
7. janúar hélt verkalýðsfélagið
aðalfund. Ýmsar smávægiilegar
breytingar voru gerðar á lögum
félagsins. Einnig var ákveðinn
kauptaxti fyilr hið nýbyrjaða ár,
og hefir hanin verið birtur áður
hér í biaðiinu. 1 stjórn félagsins
voru kosnir: Eðvald Sigurjónsson
formaður, Jóhann Björwsson ritari
og Guðjón Jón&son féhirrðir. 1
varastjóm: Ferdiniand Magnússon,
Ágúst Guðjónsson og Guðm. Jó-
hamnsson.
Á fundum var samþykt áskorun
á Alpýðuisambandið og önnur
verklýðsfélög um að beita sér
með oddi og egg fyrir pví, að
hækka og samræma kaup vega-
viirmumanna um land alt, svo að
peir verði ekki lengur að bera
skarðann hlut frá borði.
Atvinniuleysi er tilfánnanlegt b-öl
á Reyðaffirði. Afkoma porpsbúa
bygigist aðallega á fiskveiðum;,
pótt þeir vitanlega hafi mi,kiln.n
stuðning af grasnyt, par eð ná-
lega hver fjölskyldufaðir hefir 1
mjólkurkú og rnargir 20—30 kind-
ur.
Fyrir 12—15 árum var mikil
ismábátaútgerð á Reyðarfirði. Sjó-
menn láu við á sumrum úti í
Litlu Breiðuvík og Vattarnesi, Þó
, var afkoma porpsbúa góð og
sumir söínuðu jafnvel dálitlum
efnum. En róðrarbátarniT lögðust
Imðúr. I stáðinn komu „trillur" og
stærri vélbátar, 6—10 tonna.
Menn gerðu sér vonir um minna
erfiði, meiri uppgnip, meiri gróða.
Raúimn varrð sú er fram liðu
stundir, að útgerðarmeninirnir
sukku í botnlausar skuldir. Blas-
ir nú við hámark þessarar fjár-
hagshndgnunar í algerðu örproti
útgerðarmanna !n'ú í hetujrj. 1 fyrra
vetur voru 2 vélbátar þaðan á
ívertírð í Djúpavogi. Nú á að taka
pá báta af eigendunum. Ekki er
kunnugt, hvað bankinn gerir við
bátalna. Getur eðlilega svo farið,
að þeir verði seldir burt úr pláss-
iinti. Mns og nú standa sakir, lítur
pví út fyrir áð emgin útgerð verði
frá Reyðarfirði í vetur. Horfur
eru pví mjög ískyggilegar með
atviinnu par í vetur. Verða sjó-
menn par að fara í atvimnul'eit til
Umbóta þörf.
Vinnnstúlka skrifar nm kjðr
vÍDQuhveona
Tvær greinar með pessari fyrir-
sögn hefir „Vísir" fiutt nú fyrir
stuttu. Það eru orð í tíma töluð,
og gleðilegt að sjá að húsmæö-
urinar finna pörf hjá sér að hreyfa
pessu alvörumáli. Betra er seint
en aidnei, Og hafi gamla húsmóð-
irin beztu þökk fyrir pað liðainni1
með gnein sinni, sem hún veitir
máistað okkar stúlknanna. Allar
hugsandi konur hljóta að sjá, að
þetta ástand, sem við höfum við
að búa hé(r í höfuðstaðnum, getur
ekki og má ekki gauga Iengur;
það er kvenþjóðirmi til mlnkunar.
Er pað ekki sorglegt, að vita
ungu stúlkumar okkar verða gjá- i
lífi og götunni að bráð, meðan í
mörg heimili eru pannig stödd, að
bráð nauðsyn er að einhver rétti
par hjálparhönd?
Tökum t. d .harimaheimilin, par
sem móðirin er preytt og máske
veik, og heimilisfaðÍTiijnn við
vinnu síína úti. Þarna er stari fyr-
ir pær, sem lítið hafa að gera,. Og
sarna mætti segja um fleiri til-
fellL En pað, sem okkur vantor
hér í þessu máli, er samúð og
samvinna.
Það veldur sjaldan einn pegar
tveir dieila, segir máltBekið.
Margt má nú vissulega að okk-
ur stúlkunum finna. Við erum pví
miður ekki aLlar fullkomnar, sem
varia er vom. Orsökin sú, að fá-
ar taka okkar málstað, og pví
síður nokkuð verið fyrir okkur
gert sem stétt. Þetta parf að
breytast ef vel á a’ð fara, Heimi-
ilisstörfin eru vissulega pess verð,
að allar stúlkur, sem komnar eru
til' vits og ára, kyinni sér pau.
Það er þeim sjálfum fyrir beztu
þegar pær verða húsmæður sjálf-
ar og purfa að fara að hafa
stúlku. Því með allri virðingu fyr-
ir blessuðum frúnum, pá álít ég
að pær séu heldur ekki allar
„englar".
Það dugir ekki að allax kröf-
uranr komi frá öðrum aðilanum,
og við eigum að gera okkur alt
að góðu, sem fram við okkur
kemur og við okkur er sagt, eiins
og t d. að við séum ekki of góð-
ar'til' að præia frá morgni og oft
fram á nótt, kaupið sé svo hátt!
pó það sé 40 kr. á mánuði þegar
fjariægra wrstöðva. Verði ekki
bráðlega viðreisn á sjávarútgerð
par, ier ótrúlegt aninað en þorps-
búar verði að flytja paðain hópum
samain.
Verklýðsfélagið skoðar pað sem
höfuðverkefni sitt á wæstunni, að
vinná að pví að koma á fót nægi-
Legum atvinuurekstri fyrir viinnu-
pörf þorpsbúa.
(Eftir upplýsingum frá Reyðax-
firði.)
hezt er, pað er tæp hálf önntur
króina á dag. En pó tekur út yfir
að vinna 8 kl.tíma á dag fyrir 1
kr. og hafa pá hvorki húsnæði
eð kvöldmat Þetta eru mú kjör-
in okkar sumra, svo glæsiLeg sem
pau eru. Hvað Lengi álitið piö,
frúr, að við nútimakonur tökum
pví með þökkum, að okkar ’kröf-
ur og réttur í þessu máli sé al-
gerlega fyrir borð borinn. Það er
aðhúð okkar stúlkna, sem hrek-
ur ofckur úr vistunum. Ef okkur
væri sýnd meiri niærgætni og við
fýndum paD! ýfirleitt hjá hús-
mæðrum okkar að væri litið á
okkur sem mainneskjur á heim-
ilinu, en ekki eins og vinnudýr,
sem væri skyidug til að vera til
taks hvenær sem kailið kemur,
pá værj minni kuldimn og kergjan
og færri vistaskiftíin, og pað yrði
bezt fyrir báða aðila Að emdimgu
vil' ég biðja ykkur, heiðruðu hús-
mæður, að minnast pess: Að kom-
ur erum við, en ekki vélár.
Reykjavík, 1/2 1934.
H jálparslúlka.
Siggard.
Hefir hann sviklð islenzkar
konurj?
Kannast þú við Siggard? Hann
var fyrir nokkru tekinn fastur
í Dammörrku fyrir að hafa fé ,af
konum. Komist hefir upp, að hann
befir Lofað um 200 konum eigin-
lorði, b,æ(ði í Danmörku og erlend-
is, og haft fé af þerm. svo tugum
púsumda króna skiftir. Dönsk blð'ð
segja frá pví, að á lista, tsem
Siggard hefir afhemt lögreglunni
yfir . koinur pær, sem hann hafi
svikið, standi m. a. nöfn íslewzkra
kvenna!
ímyndQnarveikÍn
Leikfélag Akureyrar hafði frum-
sýmingu á þessum leik s. 1. föstu-
dag. — Var útselt á sýnijnguna
fyrir fram og henni tekið með
miklum fögnuði áhorfenda. Þótti
hún takast mjög vel. — Eims og
getið var um áðxxr hér í blaðinu
lék Friðfiinnur Guðjónsson Argan.
Sigrún Magnúsdóttir frá fsafirðj
lék Aneliku, Dóra Haraldsdóttir
Louisoiiln, Ágúst Kvaran lék Tóm-
as Kampieriús og hafði Leikstjórn
á hendL Toiniette var leikin af
frk. Elsu Friðfinsson, sem kvað
vera hin efniLegasto Leikkona. —
S. 1. sumnudag voru tvær sýndng-
ar á Leiknum, og var útselt á
báðar.
-T-'-Ý . J
HJónaefni
S. 1. laugardag opinberuðu trú-
lofuin sína ungfrú Elísabet Hall-
dórsdóttir, Sólvallagötu 13 og
Sigurður K. íshólm, sjómaður,
Óðinsgötu 20 A.
Jaffnaðarmawnafélaff Islands
4ðaltnndur télagslns
verður fimtudagskvðldið 8. p. m. kl. 8 7s siðdegis i Kaupþingssalnum.
Dagskrá t
Venjuleg aðalfundarstörf. (Lyftan í gangi.)
Stjérntn.