Morgunblaðið - 07.11.1997, Blaðsíða 24
' ■* * r-r-r . ... • , — r t <T' Trr,')
24 FÖSTUDAGUR 7. NÓVEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Innsýn
í hugarheim
rútubílstjóra
Morgunblaðið/Ásdís
HLÍN Agnarsdóttir nær fram þvílíkum leik hjá leikurunum tveim-
ur að undrun sætir: Stefán Sturla Sigurjónsson og Sigrún Gylfa-
dóttir í hlutverkum sínum.
LEIKUST
Nó11 og Dagur á litla
sviói Borgarleik-
hússins
GALLERÍNJÁLA
Höfundur og leikstjóri: Hlin Agnars-
dóttir. Tónlist: Guðni Franzson.
Söngur: Sigrún HjáJmtjsdóttir. Lýs-
ing: Jóhann Hjarni Pálmason. Brell-
ur: Björn Helgason. Búningar: Ás-
laug Leifsdóttir. Myndverk: Gabríela
Friðriksdóttir. Leikmynd: Vignir Jó-
hannsson. Leikarar: Sigrún Gylfa-
dóttir og Stefán Sturla Sigurjónsson.
Fimmtudagur 6. nóvember.
HLÍN Agnarsdóttir er mikilvirk
þessa dagana, síðasta sunnudag og
tvo næstu er sýnt leikrit eftir hana
í sjónvarpinu og í gærkvöldi var
frumsýnt nýtt sviðsverk á litla sviði
Borgarleikhússins. Viðfangsefni
Hlínar er hér sálarlíf karlmanns,
nánar tiitekið einhleyps langferða-
bifreiðarstjóra sem hefur frá bam-
æsku sökkt sér ofan í Brennu-Njáls-
sögu. Líf hans hefur á einhvem
undarlegan hátt litast af Njálu, og
mun þetta áhugamál hans jaðra við
þráhyggju. Hann kynnist leiðsögu-
manni, námskonu á leið út í fram-
haldsnám í bókmenntafræðum, og
viðhorf þeirra hvort til annars, til
lífsins og til Njálssögu rekast á.
En þar stendur hnífurinn í kúnni.
Leikurinn dansar á milli þess að
vera raunsönn lýsing á lífí viðkunn-
anlegs sérvitrings í borginni og fant-
asía um sálarlíf hans. Persóna hans
er samt alltaf samkvæm sjálfri sér
en persóna leiðsugumannsins skapar
ekki nauðsynlegt mótvægi því hún
er of fráhrindandi og ótrúlegt að
hann falli fyrir henni. Hvað kómík
snertir era fjölmargir möguleikar í
samskiptum leiðsögumanna og er-
lendra ferðalanga ónýttir enda sjald-
gæft að slíkir hafí nokkum áhuga
á fomsögunum. Að því undanskildu
að vera ágætis persónulýsing vantar
mikið á að leikverkið myndi sann-
færandi heild, til þess er byggingu
verksins of áfátt. Lánsfjaðrir úr
Njálu skreyta textann vítt og breitt
en þótt þær og nútímatextinn kallist
stundum skemmtilega á verður út-
koman hvorki fugl né fískur.
En hér kemur leikstjórinn til sög-
unnar og bætir úr því sem á skorti
hjá höfundi. í samvinnu við glúrið
tónskáld, ljósahönnuð, brellumeist-
ara, leikmyndateiknara, búninga-
hönnuð og myndverkahöfund skapar
hún mjög skemmtilega og hugvit-
samlega umgjörð um verkið. Hlín
Agnarsdóttir notar yfírburðatækni
sína og kraft til að kreista út alla
þá möguleika sem búa í texta verks-
ins og nær fram þvflíkum leik hjá
leikurunum tveimur að undrun sæt-
ir.
Verkið er samið að beiðni Stefáns
Sturlu og sýnir vel hvar hans styrk-
ur sem leikara liggur. Hér leikur
hann hógværlega á allan tilfínn-
ingaskalann, sýnir lipurð og leikni
í líkamsbeitingu og hrífur áhorfend-
ur með sér þegar hann bregður sér
í gervi Júlíusar Sveinssonar. Sigrún
Gytfadóttir blómstrar hér undir
styrkri stjórn og tekst að blása þvi
lífi í persónu Hafdísar Hafsteins-
dóttur sem möguleiki er á.
Annarsvegar segir verkið okkur
ekkert nýtt um áhrif fomsagnanna
á líf okkar í dag og því síður um
Njálssögu sjálfa. Hinsvegar er leik-
sýningin dægilegasta kvöld-
skemmtun og það er gaman að
fylgjast með sérstaklega vel unnum
leik í samspili við vandlega sam-
setta umgjörð, brellur og skilirí. Þó
að þarna sé list augnabliksins í fyr-
irrúmi er þetta framúrskarandi leik-
hús!
Sveinn Haraldsson
Norrænir
haust-
menning-
ardagar í
Helsingfors
Í NÓVEMBER verður efnt til nor-
rænna haustmenningardaga í
Helsingfors og verða þá á dagskrá
ýmsir menningarviðburðir og ólík-
ir. Mánudaginn 10. nóvember
verður helgaður „Orðinu i norðri.
Þá verður kveikt á kertum í bóka-
söfnum borgarinnar og í skini
kertaljósanna lesa rithöfundar og
leikarar upp, m.a. kafla úr Egils
sögu Skallagrímssonar.
Ljósmyndarinn Tuomas
Manninen hefur tekið ljósmyndir
af venjulegri fjölskyldu frá hverju
Norðurlandanna. Sýning hans er
sögð vera stærsta norræna sýning
sem um getur - ljósmyndir þekja
392 fermetra og verður þeim stillt
upp í sýningargluggum við
Mannerheimvágen í miðborginni.
Norræn leiklist, tónlist, kvik-
myndir, myndlist og dans verður
auk þess í boði þessa menningar-
daga.
Jólalög í hátíðarútgáfu
Geislaplata með jólalögum sem
sungin eru af bassasöngvaranum
Matti Salminen við undirleik
kammersveitarinnar Avanti verð-
ur opinber hátíðarplata, gefin út
í tilefni af 80 ára fullveldisafmæli
Finnlands, 6. desember. Það er
hátíðarnefndin Finnland 80 sem
veitt hefur geislaplötunni þennan
opinbera stimpil.
Framleiðandi er alþjóðlega
orgelvikan í Lahti en þar fór hljóð-
ritunin fram í nóvember í fyrra.
GULLÝ Hanna, Keld Andersen og Soren Christensen.
Vísnatónleikar
Gullýjar Hönnu í
Norræna húsinu
Sinfónían
og Sakari
Nýjar bækur
• AGGA Gagg: Með skollum á
Ströndum er eftir Pál Hersteinsson.
Bókin greinir frá dvöl hans norður
í Ófeigsfirði á
Ströndum árin
1978 og 1979,
þar sem hann
dvaldist að mestu
leyti einn við
rannsóknir á
vistfræði tófunn-
ar. Þótt rann-
sóknir Páls hafi
vakið athygli
meðal vísinda-
manna, er hér ekki um fræðibók að
ræða, heldur lýsir Páll á léttan og
gamansaman hátt samskiptum sín-
um við Strandamenn, villta og oft
óblíða náttúra og ekki síst tófuna
Jensínu sem var einhver víðförlasta
íslenska tófan fyrr og síðar.
Útgefandi er Ritverk. Bókin er
171 bls., prentuð í Odda. Verðkr.
2.980.
• VEGURINNtil Hólmavíkurer
eftir Óskar Áma Óskarsson.
„Sól í Hrútafirði, varðskip lónar
inni í þröngum
fírðinum og
vegurinn til
Hólmavíkur ang-
ar af ævintýrum
eins og ilmvatn á
fögram konu-
hálsi. En þangað
er ég víst ekki
að fara.“
Vegurinn til
Hólmavíkur er
dagbók ferðalangs. Óskar Ámi fer
um fásótta staði á íslandi og skissar
upp það sejn fyrir augu ber - land
og menn. Óskar Ámi er kunnur fyr-
ir ljóðabækur sínar og ljóðaþýðingar.
ÚtgefandierBjartur. Bókin er
prentuð í prentsmiðjunni Gutenberg.
Hún er 800 síður. Kápugerð annað-
ist Snæbjöm Amgrímsson. Verð:
1.980 kr.
GULLÝ Hanna Ragnarsdóttir
vísnasöngvari og lagahöfundur
heldur tvenna vísnatónleika í Nor-
ræna húsinu. Fyrri tónleikarnir era
á sunnudag kl. 16 og síðari á mánu-
dagskvöld 10. nóvember kl. 20.30.
Með Gullý Hönnu leika þeir Keld
Andersen á gítar og Soren Christen-
sen á hljómborð og harmóniku.
Á tónleikunum verða flutt lög
eftir Gullý Hönnu við ljóð eftir
m.a. Davíð Stefánsson, Hugrúnu
og fleiri íslenska höfunda, en einn-
ig flytur hún víðkunna norræna
vísnasöngva og má nefna höfund-
ana Benny Andersen, Thorstein
Bergman, Cornelis Vreeswijk o.fl.
Gullý Hanna hefur verið búsett
í Danmörku frá 1975, er hún flutti
þangað ásamt eiginmanni sínum,
Gísla Guðjónssyni skipstjóra, og
tveimur sonum. Hún hóf að syngja
með Vísnavinum í Svendborg
1981. 1989 gaf hún út fyrsta
hljómdiskinn, „Drommen", og síð-
an hafa komið út þrír aðrir hljóm-
diskar. Á þeim síðasta, „Sangen
til dig“/Nordiske viser, eru flest
lögin frumsamin en einnig eru lög
eftir þekkta norræna lagasmiði,
s.s. Peter Aagaarad, Birger Sjö-
berg, Bengt Ahlfors og Sigmund
Groven. Gullý Hanna hefur fengið
mikið lof í dönskum blöðum fyrir
ágætan söng og lagasmíð, segir í
fréttatilkynningu.
Aðgangur að tónleikunum er kr.
500.
TONLIST
Iláskólabíö
SINFÓNÍUTÓNLEIKAR
Flutt var sú níunda eftir Gustav
Mahler. Stjóraandi var Petri Sakari
Fimmtudagurinn 6. nóvember, 1997.
TÓNLEIKARNIR hófust á því
að hljóðfæraleikarar stóðu upp úr
sætum sinum og gengu í salinn til
áheyrenda og útdeildu blaði, stíluðu
til áheyrenda, með ósk um stuðning
þeirra í kjarabaráttu hljóðfæraleik-
ara. Þar er þess getið að bæði eiga
hljóðfæraleikarar að baki langt og
erfitt sérnám og liggja auk þess
flestir með þau hljóðfæri, sem leik-
ið er á og nema verðmæti þeirra
trúlega vel yfir hundrað milljónir.
Þegar áheyrendur höfðu meðtekið
kröfublað hljóðfæraleikara og þeir
snúið aftur til sæta sinna, svöruðu
áheyrendur bón þeirra með lófataki.
Á efnisskránni var eitt tónverk
„sú níunda", eftir Gustav Mahler,
sem er eitt af sérstæðustu tónverk-
um tónlistarsögunnar, eins konar
tilfínningalegt uppgjör manns, sem
margt hefur lifað og veit, að maður-
inn með ljáinn stendur í skugganum
og bíður færis. í verkinu má heyra
depurð, háðskan hlátur þess sem í
raun er hræddur, athugasemdir um
samferðamenn og að lokum kveðju,
sem fyrst er þrungin af sársauka
og trega, sem að lokum leitar sam-
lags við þögnina, er upphefur allar
tilfínningar í kyrrð óendanleikans.
Sú níunda er mikið skáldverk og
tókst Petri Sakari að draga fram
skálskap verksins og sérstaklega í
hinum áhrifamikla strengjaleik
lokakaflanas, sem í heild var vel
fluttur og náði Sakari að móta
áhrifamikið niðurlagið sérlega
glæsilega. Hljómsveitin átti marga
fráblega vel leikna kafla og gott
jafnvægi var á milli hljóðfærahóp-
anna en hljómsveitin var mun fjöl-
mennari en á venjulegum tónleik-
um. Fjöldi einstaklinga fékk að
leika smá einleiksstrófur enda er
ritháttur Mahlers á þann veginn,
að hjóðfæraleikararnir fá oft að
„tala“ einir og það einatt fallegustu
tónhendingarnar, eins t.d. örstutt
sellósóló, sem Bryndís Halla Gylfa-
dóttir lék mjög vel í niðurlagi loka-
kaflans. Hornistarnir með Josehp
Ognibene i fararbroddi, voru góðir
en homin voru í miklu uppáhaldi
hjá Mahler og Guðný Guðmunds-
dóttir, konsertmeistari og Helga
Þórarinsdóttir lágfiðluleikari léku
nokkrar einleiksstrófur og svona
mætti lengi telja upp, margt það
sem sérlega vel var gert.
Flutningur „níundu“ eftir Mahler
er mikill sigur fyrir Sinfóníuhljóm-
sveit íslands og Petri Sakari og
mun rétt að geta þess að fáar stofn-
anir íslenskar standa Sinfóníu-
hljómsveit íslands framar í því verki
að sanna þjóðum, að hér á landi
búi menningarþjóð og víst hefur
sveitin unnið vel, svo að ekki er
fráleitt að vitna til Biblíunnar að
„verður er verkamaðurinn launa
sinna“. Það er næsta víst, að menn-
ingin er dýr og vilji menn eiga sér
stundarvist í garði fagurra lista,
þarf að hlúa að þeim viðkvæma
gróðri, sem listir eru. Það tekur
langan tíma að rækta þann garð
en örstutta stund að troða hann
niður og hvar ætti þá hversdagurinn
sér skjól frá amstri daganna?
Jón Ásgeirsson
Óskar Árni
Óskarsson
i
I
I
I.
I
»
í
»
»
L
l
»
»
!
I
r