Morgunblaðið - 28.12.1997, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 28. DESEMBER 1997 43
Ábyrgð á
skólastarfi
þetta þróast, en það er líka hættu-
legt að eiga við ónæmiskerfið, því
það gæti þá hugsanlega snúist gegn
heilbrigðum líkamshlutum."
Sjúklingurinn á ekki að vera
varnarlaust tilraunadýr
Hin siðferðilega hlið genalækn-
inga hefur víða vakið upp heitar
umræður, en Stefán segist ekki geta
séð nein siðræn vandamál varðandi
genameðferð, sem ekki eigi við um
aðrar læknisaðferðir.
„Spurningin hlýtur alltaf að snú-
ast um að vernda hagsmuni sjúkl-
ingsins, því hann má aldrei verða
varnarlaust tilraunadýr. Bæði í
Bandaríkjunum og í Evrópu eru til
stofnanir, sem vernda sjúklinginn og
hafa augun á riýjum lyfjum og lækn-
isaðferðum. Ég ber fullt traust til
þessara stofnana og þeirra sem þar
vinna, þó sem vísindamanni geti mér
stundum fundist að þar sé unnið
helst til hægt og af full mikilli íhalds-
semi, en þær hafa staðið sig vel við
að vernda hagsmuni sjúklinga. Það
er heldur ekki rétt að halda því fram
að það fari hvergi fram umræða um
nýjar aðferðir og lyf, því kerfið er til.
Ég sé enga ástæða til að vera
hræddari við genameðferð en við
aðra meðferð og hræðslan sem
stundum gætir gagnvart henni stafar
líklega fremur af að þar er eitthvað
nýtt á ferðinni og nýjungar vekja oft
áhyggjur, samanber þegar bændur
hræddust símann.
Það er þá hlutverk vísindamanna
að skýra út fyrir stjórnmálamönnum
og öðrum hvað þar sé á ferðinni og
hinir verða þá líka að leggja sig
fram við að skilja. Það er eðlilegt
að hafa eftirlit með því sem vísinda-
menn gera, því þeir eiga ekki að
vera dómarar í eigin sök frekar en
aðrir. Umræðan um genameðferð
er komin lengra í Bandaríkjunum
en víða annars staðar, meðal annars
af því að þar er gott fyrirkomulag
á að sérfræðinganefndir vinna fyrir
þingið og skrifi álitsgerðir fyrir
þingmenn."
Það er stundum nefnt að hægt sé
að gera genapróf á fólki til að segja
fyrir um hvort það sé líklegt til að
fá ákveðna sjúkdóma og eins hafa
tryggingafélög, sem selja líftrygg-
ingar, hugsanlega áhuga á slíkum
upplýsingum. Stefán segir hugsan-
legt að genapróf geti átt rétt á sér
í ákveðnum afmörkuðum tilfellum,
til dæmis þegar vitað sé um erfða-
sjúkdóma í ákveðnum fjölskyldum
eða þjóðfélagshópum, því þá geti það
borgað sig fyrir þjóðfélagið að öðlast
slíka vitneskju.
„Ég efast hins vegar um að alls-
heijar próf á öllum genum sé árenni-
legur kostur, því það er bæði mjög
flókið og dýrt. En það er eðlilegt að
vera á verði gagnvart tryggingafé-
lögum, sem beita oft öllum ráðum
til að þurfa ekki að borga bætur í
löndum eins og Bandaríkjunum, þar
sem ríkissjúkratryggingar eru ekki
til. Allar heilbrigðisupplýsingar eru
persónuupplýsingar, sem á að vernda
engu síður en upplýsingar um banka-
reikninga."
Of fáir íslenskir
stjórnmálamenn hafa
skilning á gildi vísinda
Þegar talið berst að rannsóknar-
málum á íslandi er Stefán ómyrkur
í máli og segir það vekja áhyggjur
hve íslenskir stjómmálamenn sýni
lítið framtak í að bggja upp framtíð-
aratvinnuvegi.
„Það er reyndar forvitnilegt að
taka eftir að þær þjóðir, sem eiga
sér stutta sjálfstæðissögu búa sjald-
an að öflugri vísindastarfsemi. ís-
lenskir stjórnmálamenn eru margir
hveijir lögfræðingar eða koma úr
hópum, sem virðast hafa lítinn skiln-
ing á gildi vísinda og vísindaþróun.
Úr því væri þó einfalt að bæta, því
margir íslendingar hafa skiining á
þessum málum og gætu mótað nýja
vísindastefnu fyrir landið. Það er
erfítt að reka rannsóknarstarfsemi
heima, svo mér finnst aðdáunarvert
hvað það eru margir, sem stunda
rannsóknir heima og ná góðum ár-
angri. Opinberir sjóðir sem styrkja
vísindarannsóknir eru alltof veikir
og aðrir sjóðir of litlir, svo það eru
einfaldlega ekki nægir peningar til
rannsókna. íslendingar ættu að taka
Svía og Bandaríkjamenn sér til fyrir-
myndar og nota hlutfallslega jafn-
mikið til vísinda og þessar þjóðir.
Það er fjárfesting, sem skilar sér
margfaldlega."
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi athugasemd frá
menntamálaráðuneytinu: „I tilefni
af grein Ögmundar Jónassonar
alþingismanns í Morgunblaðinu
16. desember sl. vill menntamála-
ráðuneytið koma eftirfarandi skýr-
ingum á framfæri.
Öll skólaskyld börn njóta lögboð-
innar kennslu ýmist í almennum
grunnskólum, í sérskólum, á
sjúkrahúsum eða öðrum stofnun-
um eða með heimakennslu eftir
því hvað er talið henta hveijum
nemanda best.
Með lögum um grunnskóla,
reglugerðum og reglum sem settar
hafa verið á grundvelli þeirra á
að vera tryggt að öll börn á grunn-
skólaaldri fái lögboðna fræðslu.
í 1. gr. laga nr. 66/1995 um
grunnskóla er kveðið á um að sveit-
arfélögum sé skylt að halda skóla
fyrir öll börn og unglinga á aldrin-
um 6-16 ára. í 12. gr. laganna
er skýrt sagt til um það að í hverju
skólahverfi skuli vera skólanefnd
og skal hún sjá til þess að öll skóla-
skyld börn í skólahverfinu njóti
lögboðinnar fræðslu.
Nokkur álitamál vegna tíma-
bundins flutnings nemenda milli
sveitarfélaga hafa komið til kasta
ráðuneytisins eftir að grunnskólinn
fluttist til sveitarfélaganna. Niður-
staða ráðuneytisins hefur ávallt
verið sú, í samræmi við grunn-
skólalög, að lögheimilissveitarfélag
og skólanefnd þess sé ábyrg fyrir
skólavist nemenda sinna. Flytjist
nemendur á milli sveitarfélaga
skuli fyrirfram semja um skólavist
og greiðslur í því sambandi. Eftir
það beri viðtökusveitarfélagið sam-
bærilega ábyrgð og lögheimilis-
sveitarfélagið á meðan samningur
gildir. Samband íslenskra sveitar-
félaga hefur gefið út viðmiðunar-
reglur um greiðslur og vinnubrögð
í þessu sambandi.
Menntamálaráðuneytinu er
kunnugt um eitt tilvik þar sem
komið hafa upp erfiðleikar við að
tryggja skólavist fyrir nemanda
sem Félagsmálastofnun Reykja-
víkur hefur komið til dvalar hjá
fósturforeldrum utan Reykjavíkur.
Menntamálaráðuneytið hefur
ekki afskipti af vistunarmálum
barna sem eru í umsjá barnavernd-
arnefnda eða félagsmálastofnana.
Slík mál heyra undir félagsmála-
ráðuneytið og barnaverndamefnd-
ir sem starfa á vegum sveitarfé-
laga. Þar sem öll ábyrgð á grunn-
skólahaldi er einnig á vegum sveit-
arfélaga, er augljóst að náin sam-
vinna verður að vera á milli bama-
verndaryfirvalda og skólayfirvalda
um vistun barna bæði innan og
utan lögheimilissveitarfélags.
Þau vandamál sem komið hafa
upp vegna flutnings nemenda milli
skóla hafa viðkomandi sveitarfélög
yfirleitt leyst farsællega án af-
skipta menntamálaráðuneytisins
enda hefur það ekki lagaheimildir
til beinnar íhlutunar. Óski allir
aðilar eftir að ráðuneytið komi að
slíkum ágreiningsmálum, mun ekki
standa á menntamálaráðuneytinu
að leggja sitt af mörkum í sam-
ræmi við ábyrgð þess og skyldur
lögum samkvæmt.“
+
Elskuleg eiginkona mín, móðir okkar og
tengdamóðir,
RAGNHEIÐUR BJÖRNSDÓTTIR,
Gerðavegi 25,
Garði,
lést á Borgarspítalanum að kvöldi aðfanga-
dags.
Hildir Guðmundsson,
Hólmfríður Birna Hildisdóttir, Gunnar Gunnlaugsson,
Guðmundur Ingi Hildisson,
Dagný Hildisdóttir, Arnór Ragnarsson.
t
Maðurinn minn, faðir okkar, stjúpfaðir og afi,
JÓHANNES R. JÓHANNESSON,
Hrafnistu í Reykjavík,
lést þann 24. desember síðastliðinn.
Þórdís Gunnlaugsdóttir,
böm og barnabörn.
t
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir og afi,
SIGURÐUR BERGMANN MAGNÚSSON,
sem andaðist að heimili sínu Sævarstíg 6, Sauðárkróki, 16. desember
síðastliðinn, verður jarðsunginn frá Sauðárkrókskirkju mánudaginn 29.
desember kl. 14.00.
Ólína R. Ólafsdóttir,
Ólafur Bergmann Sigurðsson,
Gunnar M. Sigurðsson, Kristín Þorkelsdóttir,
Ragnar L. Sigurðsson,
Ólína R. Gunnarsdóttir,
Sigríður Bergmann Gunnarsdóttir,
Arnbjörg Bergmann Gunnarsdóttir,
Sigurður Bergmann Gunnarsson
og barnabarnabörn.
t
Ástkær faðir okkar,
JÓN KRISTINSSON,
fyrrum skólastjóri,
Krummahólum 10,
Reykjavík,
lést á heimili sínu á aðfangadag.
Hansína Kolbrún Jónsdóttir,
Kristinn Jónsson,
Guðrún Halla Jónsdóttir,
Sigríður Ósk Jónsdóttir.
t
Elskulegur eiginmaður minn, faðir, tengdafaðir og afi,
MAGNÚS MARTEINSSON,
lést á Sjúkrahúsi Keflavíkur þriðjudaginn 23. desember.
Útförin fer fram frá Hvalsneskirkju þriðjudaginn 30. desember kl. 14.00.
Sólveig Óskarsdóttir,
Jóhanna Magnúsdóttir,
Marteinn Magnússon, Guðlaug Brynleifsdóttir,
Óskar S. Magnússon, Una Jóhannesdóttir,
Helga M. Green, Michael Green
og barnabörn.
t
Ástkær móðir okkar og tengdamóðir,
JÓNA RAGNHEIÐUR VILHJÁLMSDÓTTIR,
Akurgerði 2,
Akranesi,
lést á Sjúkrahúsi Akraness miðvikudaginn 24. desember.
Fyrir hönd fjölskyldunnar,
Hreggviður Hendriksson, Sigrún Sigurjónsdóttir,
Vilhjálmur Hendriksson, Aðalheiður Oddsdóttir.
t Eiginkona mín, móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma, VIGDfS MAGNÚSDÓTTIR, Skarðsbraut 15, Akranesi, er andaðist á Sjúkrahúsi Akraness þriðjudaginn 23. desember, verður jarðsungin frá Akraneskirkju mánudaginn 29. desember kl. 14.00. Sigurður Sigfússon, börn, tengdabörn, barnabörn og langömmubörn. *-

t Bróðir okkar, HÉÐINN HANNESSON, Böðvarsdal, Vopnafírði, lést á gjörgæsludeild Landspítalans fimmtudaginn 25. desember. Fyrir hönd vandamanna. Jónína Hannesdóttir, Runólfur Hannesson, Sveinn Hannesson, Erna Hannesdóttir.

t Ástkær faðir minn, tengdafaðir, afi og langafi, GUÐJÓN SIGFÚSSON, síðast til heimilis að Sólvöllum, Eyrarbakka, andaðist að morgni jóladags á Sjúkrahúsinu á Selfossi. Jarðarförin auglýst síðar. Fyrir hönd aðstandenda, Guðbjörg Guðjónsdóttir.

t Móðir okkar, JÓHANNA STEFÁNSDÓTTIR, áður Bárugötu 15, lést á Hrafnistu í Reykjavík þriðjudaginn 23. desember. Þórunn R. Jónsdóttir, Árni S. Jónsson, Guðbjörg R. Jónsdóttir.