Morgunblaðið - 28.12.1997, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 28. DESEMBER 1997 45
I
)
>
)
>
I
I
I
i
í
»
I
»
I
I
I
:Í
I
i
■J
I
I
I
-i
MINNINGAR
EYJÓLFUR ELLERT
JÚLÍUSSON
að lifa af í harðbýlu landi. Hann
var eilífðin sjálf, maðurinn sem tók
á hverjum vanda með æðruleysi,
hló gjarnan við. Og þó að hann
hafi verið gæfumaður í lífinu, far-
sæll skipstjóri, heimilisfaðir og at-
vinnurekandi, átti hann við ýmsan
vanda að rjá á sinni löngu ævi.
„Þetta var voðalegt basl á manni,“
sagði Helga amma við mig einu
sinni. Þannig lentu þau eitt sinn í
því að geta ekki borgað húsaleiguna
á réttum degi og var þá umsvifa-
laust sagt upp húsnæðinu, stóðu
með tvö lítil böm á götunni. Þau
fá húsaskjól í næsta firði, og því
fæðist faðir minn þar, en Jón B.
rær áfram frá ísafirði, gengur
stundum á milli og kemur þá jafn-
vel af fjöllum eins og huldumaður.
Og svo sökk trillan hans einu sinni
við Bæjarbryggjuna; mikið hvað lít-
ill gutti var miður sín þá. En afi
stóð þar á bryggjunni, horfði niður
í bátinn sinn á botninum og hló við.
Jón B. varð vart aðskilinn hafinu
og einatt minnti hann mig á bók
Hemingways um gamla manninn
og hafið. Hann hóf ungur sjóróðra,
fyrst á skektu frá Súðavík, en fór
síðan á togara, var lengi á Haf-
steini sem gerður var út frá ísafirði.
Karlinn í brúnni varð hann fljótlega
eftir að hann náði sér í skipstjórnar-
réttindi 1933 og stóð þar sína plikt
áratugum saman.
Árið 1955 er ládeyða í útgerð á
Isafirði og horfír illa fyrir byggð-
inni. Þá stofna þeir útgerðarfélagið
Gunnvöru, afi og bræðumir Þórður
og Jóhann Júlíussynir ásamt eigin-
konum sínum. Þeir láta fljótlega
smíða fýrir sig bát sem afí verður
skipstjóri á, bæði farsæll og feng-
sæll skipstjóri. Gunnvör IS var
ævinlega með aflahæstu bátum á
Isafirði og varð umtalsverð búbót
fyrir bæinn. Enda fór það svo að
fyrirtækið óx og dafnaði, skipin
voru endurnýjuð reglulega, urðu
stærri og fullkomnari og að ýmsu
leyti voru þeir félagar fmmkvöðlar
í útgerð, í senn framsýnir og gætn-
ir. Það skipti líka sköpum fyrir
byggðina að þeir skyldu, í samvinnu
við Hrannarmenn, kaupa íshúsfélag
Isfirðinga og byggja það upp af
jafn miklum myndarskap og raun
ber vitni. Gunnvör er nú aðaleig-
andi íshúsfélagsins og rekur þijá
skuttogara, þar á meðal frystiskipið
Júlíus Geirmundsson. Ennfremur
er Gunnvör stærsti eigandi Hrað-
frystihússins hf. og á stóran hlut í
nokkrum öðrum fyrirtækjum. Það
má því segja að afi hafi ávaxtað
sitt pund vel, mörgum til hagsbóta
öðmm en sjálfum sér, því ekki bár-
ust afi og amma á, áttu t.d. aldrei
bíl.
Eftir að afi lét föður mínum eft-
ir skipstjórn á bátum Gunnvarar á
sjöunda áratugnum var hann á
ýmsum bátum, en gerðist síðan
trillukarl. Heilög er mér trillan
hans, Heppinn, en á henni fór ég í
mína fyrstu raunverulegu sjóferð.
Ég man enn smellina í henni þar
sem hún gældi við hafflötinn, ég
man enn stundimar sem ég var að
sniglast í kringum afa og trilluna
þá. Síðar kaupir afi stærri bát,
stundar skak og rækjuveiðar á hon-
um, þangað til hann kemur í land
og hefur störf hjá íshúsfélaginu,
dreifir þ'ar mildi sinni fram undir
áttrætt.
Afi virtist gera allt með hægð-
inni. Eins og þegar hann slökkti í
logandi servíettu heima með því að
kremja hana í lófa sér. Það var eins
og harkan og mýktin væru sam-
rýmd hjón í huga hans. Jökull heit-
inn Jakobsson, sem um tíma var í
skipsrúmi hjá honum, sagði einu
sinni að það væri gott að þegja
með Jóni B. Í návist hans þurfti
ekki að setja upp sjónleiki, hann
hefði hvort sem er séð í gegnum þá.
En líf hans snerist ekki bara um
sjóinn, þrátt fyrir allt. í bókaskápn-
um voru fagurbókmenntir, innlend-
ar sem erlendar. Ég man enn þegar
afi var að segja mér frá uppátækj-
um Þórbergs í Ofvitanum. Kvik-
myndir kunni hann líka að meta
og oft brá hann sér í bíó áður en
hann fór á sjó. Allir sem þekktu
hann vissu líka hve vænt honum
þótti um sköpunarverkið, hann var
náttúrufræðingur í sér. Og þótt
hann sé nú hættur að vera í gagn-
virku sambandi við náttúruna halda
verk hans og gen áfram að tala.
Rúnar Helgi Vignisson.
Það er Þorláksmessudagur 1997.
ísaijarðarhöfn er að fyllast af skip-
um, ljósum prýddum, sem munu
liggja bundin við bryggju yfir hátíð-
ina. Eitt þessara skipa er Júlíus
Geirmundsson, flaggskip Gunnvar-
ar hf. Ég stend við gluggann á
íjórðu hæð Ishússfélags Isfirðinga
hf., sem er í eigu Gunnvarar, og
virði fyrir mér flotann í höfninni.
Pollurinn er spegilsléttur og veðrið
dásamlegt. Hugurinn hvarflar til
baka, til þess tíma þegar skipin
voru minni og lífsbaráttan harðari.
Það er ástæða fyrir hugrenningum
mínum, því hinn 20. desember sl.
andaðist Jón B. Jónsson, fyrrver-
andi skipstjóri og aldursforseti
þeirra Gunnvararmanna.
Það var árið 1955, nánar tiltekið
7. október, sem þrenn hjón hittust
í Hafnarstræti 5 og ákváðu að
stofna útgerðar- og fiskvinnslufyr-
irtæki. Hjónin voru Jón B. Jónsson
skipstjóri og kona hans, Helga Eng-
ilbertsdóttir, Jóhann Júlíusson og
kona hans, Margrét Leós, og Þórð-
ur Júlíusson og kona hans, Bára
Hjaltadóttir.
Strax eftir stofnun félagsins var
ákveðið að láta smíða bát hjá Mars-
elíusi Bernharðssyni á ísafirði. Bát-
urinn var fullbúinn í maí 1956 og
var Jón B. fyrsti skipstjórinn. Hann
var afar traustur maður, farsæll
og naut mikillar virðingar. Með
árunum óx hagur Gunnvarar, skipin
voru endurnýjuð og umsvifin jukust
til muna. Gunnvör tók þátt í margs-
konar rekstri auk útgerðarinnar og
nú, rúmum fjörutíu árum frá stofn-
un félagsins, er það burðarás í at-
vinnulífi á Vestfjörðum.
Um langa tíð voru þeir saman í
stjórninni, Jón B., Jóhann og Þórð-
ur, og var samheldni þeirra mikil.
Takmarkið var að vera í farar-
broddi með fyrirtæki sem stæði
ávallt við skuldbindingar sínar og
gæti veitt starfsfólki sínu gott lífs-
viðurværi og öryggi. Þetta held ég
að hafi tekist með samstilltu átaki,
hógværð en festu, þar sem þess
þurfti með. Jón B. var hógvær
maður en fastur fyrir og réttsýnn
var hann. Hans hlutur í uppbygg-
ingu Gunnvarar hf. var því stór og
mikilvægur.
Um nokkurra ára skeið hefur Jón
B. verið sjúkur og ekki getað tekið
þátt í stjórn og uppbyggingu Gunn-
varar hf. Sonur hans, Vignir, hefur
haldið uppi merkinu fyrir föður sinn
og móður.
Við andlát Jóns B. Jónssonar er
mér efst í huga það framtak
þrennra hjóna, fyrir rúmlega fjöru-
tíu árum, að stofna til atvinnu-
rekstrar sem vaxið hefur og dafnað
öll þessi ár og er nú ómetanlegur
fyrir ísafjörð og Vestfirði. Fyrir
hönd Gunnvarar hf. votta ég eigin-
konu Jóns B. Jónssonar, Helgu
Engilbertsdóttur, bömum þeirra og
ættingjum öllum samúð. Ég minnist
Jóns B. með virðingu og þakklæti.
Magnús Reynir Guðmundsson,
stjómarformaður Gunnvarar hf.
Eyjólfur Ellert
Júliusson var
fæddur að Hóli í
Bolungarvík 26.
október 1908. Hann
lést 19. desember
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru:
Júlíus Hjaltason,
sjómaður þar og
bóndi í Skálavík, og
kona hans Guðrún
Guðmundsdóttir.
Systkini hans voru:
Sigurey, hálfsystir,
f. 1901, Steinunn,
f. 1905, Hallgrímur,
f. 1906, Guðmundur Magnús, f.
1910, Kristján Karl, f. 1913,
Guðríður, f. 1915, og Stefanía
Ósk, f. 1917.
Hinn 9. nóvember 1940 gekk
Eyjólfur að eiga Guðlaugu
Kristbjörgu Kristinsdóttur, f.
17.9. 1906, d. 20.12. 1980, frá
Brekkubæ, Nesjum í A-Skafta-
fellssýslu. Guðlaug var áður gift
Aðalsteini Bjarnasyni sem lést
1938. Sonur Guðlaugar og Ey-
jólfs er Guðmundur Hálfdán, f.
19.3. 1941, verksljóri hjá Eim-
skip. Hann er kvæntur Sig-
urrósu F. Eliasdóttur, f. 8.4.
Hann afi er farinn frá okkur,
missir okkar er mikill því hann var
svo yndslegur og góður maður sem
vildi allt fyrir alla gera. Hann var
perla. Ég man þegar ég var lítil
stelpa hvað það var gaman að vera
hjá ömmu og afa fyrir vestan. Þau
áttu heima í stóru, hvítu húsi við
fjöruna með stóru túni. Þar fékk
maður að hlaupa um og leika sér,
borða rabarbara sem var stærri en
maður sjálfur, fara í fjöruna og gera
stíflur og kastala eins og maður vildi,
svo fékk maður ekta vestfirskan
harðfisk sem afi verkaði í hjallinum
sínum. Alltaf var gott að koma þar
inn, allt fullt af dóti og harðfisklykt-
in var svo góð. Þetta voru yndisleg-
ir tímar. Afí var mikill sundmaður
og fór alltaf á hveijum morgni {laug-
ina, nokkru sinnum fór maður með,
oftar þegar hann flutti til Hafnar-
fjarðar eftir að amma dó. Og spila-
maður var hann mikill. Við sátum
oft tímunum saman og spiluðum
rakka og fleiri spil. Þá var hlegið
dátt. Á Hrafnistu þar sem hann
1943. Þau eiga tvö
börn, Þór, f. 10.1.
1967, d. 30.6. 1991,
og Bryndísi Fanney,
f. 30.7. 1972, skrif-
stofumaður í
Reykjavík. Sambýl-
ismaður hennar er
Helgi Hinriksson.
Stjúpsonur Eyjólfs,
sonur Guðlaugar af
fyrra hjónabandi, er
Bjarni Aðalsteins-
son, skólastjóri í
skólabúðum að
Reykjum, f. 1.2.
1935. Hann er
kvæntur Guðrúnu Kristjánsdótt-
ur, f. 26.11. 1942, og eiga þau
fjórar dætur, Guðlaugu, kenn-
ara, f. 27.7. 1965, gift Hermanni
Björgvinssyni og eiga þau tvö
börn, Öldu, íþróttakennara, f.
6.4. 1967, sambýlismaður henn-
ar er Einar Sigtryggsson og
eiga þau þrjú börn, Steinunn
Kristín, f. 27.9. 1973, sambýlis-
maður hennar er Aðalsteinn Þ.
Sigurðsson, og Eyrún Jenný, f.
16.5. 1980, nemi.
Útför Eyjólfs fór fram frá
Hóiskirkju í Bolungarvík 27.
desember.
dvaldist síðustu árin, tók hann virk-
an þátt í öllu félagslífinu þar, einnig
var hann mikill útivistarmaður,
göngugarpur mikill, og hann var
ekki lengi að uppgötva púttvöllinn
fyrir framan Hrafnistu, og hann fór
á fullt í púttið, keppti á nokkrum
mótum og vann þar til fjölda verð-
launa. Hann afi var duglegur mað-
ur. Ég dáðist oft að sterkum vilja
hans, að láta ekki undan, þótt hjart-
að væri orðið veikt og fæturnir fam-
ir að gefa sig. Það var ekki á dag-
skránni hjá honum að gefast upp,
hann hélt áfram, alltaf jafn hress.
Nú ert þú komin til ömmu og
Þórs bróður míns og gæti ég trúað
að það verði miklir fagnaðarfundir
þegar þið hittist.
Ég kveð þig, afi minn, með mikl-
um söknuði. Minninguna um þig
geymi ég í hjarta mínu og mun hún
varðveitast þar jafnframt sem hún
mun ylja mér og veita mér styrk á
erfiðum stundum.
Þín
Bryndís Fanney.
GRJÓTHÁLS 5, REYKJAVÍK - TIL SÖLU EÐA LEIGU
Efsta hæöin (3ja) 943 fm og „penthouse“ (180 fm) meö svölum til afhendingar í janúar n.k.
Hæðirnar afhendast fullfrágengnar eða í núverandi ástandi.
★ Glæsileg bygging.
★ Húsið er einangrað og klætt að utan.
★ Lyfta.
★ Álgluggar, sólstoppgler í suðurhlið.
★ Stór lóð og fjöldi bílastæða.
★ Frábært útsýni.
★ Eignin er auðfundinn.
★ Frábært auglýsingargildi.
★ Hægt er að skipta 3ju hæðinni í
tvennt.
EYKT EHF.,
Byggingarvcrktakar
Ármúla 21, Reykjavík
Pétur. Sími 892 5606
Theodór. Sími 892 5605
★ í húsinu eru starfrækt traust og þekkt
fyrirtæki s.s. Stoðtækjafyrirtækið
Ossur hf.
★ Langtímaleiga eða sala.
ALLAR UPPLYSINGAR VEITIR
DAN V.S. WIIUM sími 896 4013
Ármúla 21 - Reykjavík