Alþýðublaðið - 23.02.1934, Side 3
FÖSTUDAGINN 23. FEBR. 1934.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Kosningalðgin nýjn
ECftir Lárns Blðndal stud. mag,
Hiin. mýjiu kosningalög eru bein
a'fliei'öiug af stjómaTOkrárbreyting-
uinum, sem hlutu endantegt sam-
pykki alþiingis á aukáþinginu 1
vietur, en eins og kunnugt ter
verður stjómarskránni ekki breytt
ööruvfei ©n svto, að breytingin
hafi öólast samþykki tveggja
jþimiga í sröð', mieð þingrofi og nýj-
um kiosiningum á milli.
Höfuðibneytijngiín, sem gerð var
á stjónnarskrámm, var breyting
iþ á skipuin alþingis, son nú
verður skipað 38 kjördæmiskosu-
um þilngmönnum og alt að 11
uppbótarþingmönnum „til jöfnun-
ár milili þiingflokka, svo að hver
þieima fái þingsæt'i í sem fyllstu
samræmi við atkvæðatölu sina
við almiewnar kosnlngar", eins og
þetta eiinmitt er orðað í hinnii
inýju stjómarskrá. Svo sem kunn-
ugt er, hefir alþilngi til (þessa
verlð skipáð 42 þiingmönuum, 6
líandskjömum þingmönnum, kosn-
um með hlutbundnum kosninigum
um land alt til 8 ára, og 36 kjöri-
dæmisfeosnum þiingmönuum,
kosínium tii 4 ára. Skipun alþingtis
hefir svo stórkostiega pólitíiska
og þjóðfélagsiega þýðiingu, að
ætla má, að almetmingi þyki máli
skifta að kuuua nokkur skil á
þeim hlutum, og af þeim ástæð-
um er greiin þessi rituð. Hin inýju
ákvæði kosiningalagannn, öll hin
\ e: ulegustu, stauda leinmitlt í siam-
bandi við þesisa breytingu á skip-
uu alþiugis.
Samkvæmt nýju kosningalögun-
um eiga 38 kjördiæmiskosnirþiing-
menji sæti á alþingi, eins og áður
vár sagt, í stað 36 kjördæmís-
kosiinna þingmanna, sem verið
hafa hilngað til. Fjölgunin stafai
af því, að þiingmönnum Reykja
víkur hefir verið fjölgað um tvo,
úr fjórum í sex. Kjördæmaskip-
unih sjálf helzt óhreytt eihs og
hún hefir verið. Af þessum 38
kjördæmiskosnu þingmönnum eru
20 kois(n|i)r í einmenningskjördæm-
úm, 12 í tvímenningskjördæmum
og 6 kosniir hlUtbundnum kosn-
lingum h.ér í Reykjavík. Eimnenn-
ihgskjördæmin eru þessi: Borg-
airfjarðairsýslaL, Mýrasiýsla, Sca
felsnes- og Hnappadals-sýtslia,
Dalasýsila, Barðastraindarsýsla,
Vestur-lsafjarðarsýsla, Isafjiarðar-
kaupstaður, Norður-isafjarðar-
sýslá, Strandaisýsila, Vestur-Húna-
vatnssýsla, Austur-Húniavatnis-
sýsiá, Akureyrárkaupstaður, Suð-
ur-Þilngeyjánsýs.!a, Norður-Þing-
eyjarsýs’a, Seyðisfjarðarkaupstað-
ur, Austur-Skaftafeil ssýs ta, Vest-
ur-Skafta'fiellssýsla, Vestmainna-
eyjakaupistaður, Hafnarfjarðar-
kaupstaður og Gulibiliingu- og
Kjósar-sýslá. — Tvímenining'Skjör'
dæmih eru þeasi: Skagafjarðar-
sýsla, Eyjafjlarðársýs’la ásíamt
Sigllufjarðarkaupstað, Norður-
Múlasýsila, Suður-Múlasýsla á-
samdt Neskaupstað, Ramgárvalila-
sýsla og Árniessýsila. Hvert kjör-
diæm.i skiftisít í kjördieildir, og er
hver hreppur eða kaupstaður eiin
kjördeiid út af fyrir sig.' Þó er
hæjarstjórin og hreppsniefnd beim-
iílt með samþykki yfirkjörstjórn-
ax að skiifta, kaupstað eða hreppi
i kjördieiildir, en hreppum má þó
©kki skifta i flieiri kjördeiidír en
ffjórar,. I hverl|u kjördæmi er yfir-
kjöretjóiin, skipuð þremur mönn-
um, og eru tveir þeirra kosnir af
sýslumiefndum eða bæjarstjömuin,
þar sem kaupstáður er sérstakt
kjördæmi, en oddviti yfirkjör-
stjómarinnar er sjálfskipaður, ef
sýslumaður eða bæjarfógeti (lög-
maður) er heimilisfastur í kjör-
dæmi, el'la skipar ráðherra yfir-
kj'örstjöminni oddamann, er sé
kj'ósandi i kjördæminu. Undir-
kjörstjömir skulu vera í hverri
kjördieild hrepps eða kaupstaðar,
og skal undirkjöristjóm einnig
skipuð þremur möinnum, er
hneppsmiefnid eða bæjarstjöm, sem
í hlút á, kýs úr, hópi kjósemda
hrieppsilns eða kaupstaðarins.
Hneppstjóri skal þó jafinán vera
fo maður kjörstjómar þess Irepps
eða kjördieildar, sem hánn er bú-
settur í. Kosning yfir- og undir-
kjörstjómar gildir tii eins árs í
semim. Þá skal og vera sénstök
laindskjörstjórln, og verður aðal-
verkefni hennar að úthlúta' upp-
bótarþiingsætunum. Landskjör-
stjórn skal skipúð fimm mönn-
um, er Sameimað Alþiingi kýs
hluthuindnum kosningum eftir
hverjar almennar kosningar.
Fyrirkomulag kjöndæmakosnr
ilniganna verður í aðalatriöum ó-
biieytt eftir hinum nýju kosnin'ga-
lögum eilns og það hefir verjð,
að öðru leyti en því, að þeir
flokkshunidnir kjósendur, sem
haflna vilja framhjóðanda flokks
'siús í kjördiæmi, eiga mú kost á
að weyta atkvæðisréttar síns með
öðrum hæíti, því að auk fram-
bjóðandanna, sem flokkarnir hafa
í kjöri, hefir hver flökkur, sem
fullnægir vissum skilyrðum, jafn-
framt leyfi til að beria fram svo-
mefmdan landslista við kosning-
arnar, og geta kjósendurmr vaiið
á miili þiess að kjósa hinia ein-
stöku frambjóðendur eða lands-
iistainn. 1 tvímenningskjördæmun-
um eru kjósendur ekki lénigur
bundni'r við aÖ kjósa báða framí-
hjóðendurna, þeim er nóg að
kjósa annan frambjóðandann, og
telst atkvæði þeirra þó gilt. í
! Framboð í e:|nm©nnings- og tvi-
memwimgsrkjördæmunum eru
hundjn því skilýrði, að frambjóö-
aindiiínn láti fylgja framboði sínu
skri’flega yfirlýsingu eigi færri en
12 og eigi fleiri en- 24 kjósenda
í því kjördæmi, þar sem hann
býður sig fram, um að þeir styðji
kosningu hans, svo ög um það,
fyrir hverin stjómmálaflokk fram-
bjóðandinn sé boðinn fram, en
vainiti þessa síðari yfirlýsimgu,
telst framhjóðanidinn utan flokka.
I Reykjavík, þar siem nú á að
kjósa 6 þiingmienn hluthundnum
kosniingum, í stað 4 áður, mæla
lögin svo fyrir, að meðmælendur
með framboðslista skuli vera ieigi
færri enilOO og eigi fteiri en 200
kjósiendur. Á framboðsliista í
Reykjavík skulu að jafmaði vera
tvöfalt fleiri m'öfm í rambjóð. nda
en þar á að kjósa þingmeun i
hvert skifti, eða 12 nöfn. eftir
gildandi lögum. Er þetta gert í
þeim tilgangi, að listimn haíi
varamenn, ef áðialmennimir for-
fallast a|f eiinhverjum ástæðum.
Mælá lögiin svo fyrir, að vaira-
menn skuii taka sæti eftir þeirri
röð, siem þeir eru kosnir, þegar
þiingmienn þiess lista, sem þeir eru
kosinir á, falia frá eða forfaliast,
og án tillits til þess, hver þing-
maður listans það er. Y'aramaður,
siem tekur sæti í forföllum, skal
aldniei sitja skemur en 2 vikur,!
nema Alþjngi hafi verið rofið eða
þvi siitið eða frestað áður.
Um landS'listana eru settar þær
reglur, að hlutaðeigandi flokks-
stjórn viðurkemmi listann, og
mægir slik ein viðurkienning
flokksistjómar, ef um stjórnmála-
flokk er að ræða, sem átt hefir
fulltrúa á sfðast háðu Alþingi eða
náð hefir 1000 atkv. við sfðustu
alþiingiskosmimgar, þar a:f a. m.
k. 20°/o greiddra atkv., eða 500
atkvæði í einu og sama kjör-
dæmi Ef stjómmálaflokkur upp-
fyllir ekki þessi skilyrðá, verður
haun að láta fylgja lista sínum
skriflega yfiflýsiingu frá eigifæm)
en 500 kjósendum, þar af eígi
fæxri en 20°/o kjósenda á kjör-
skrá, eöa 250 kjósenda í einu
og samn kjördæmi, um að þeir
fylli flokkinn, enda séu þeir ekki
í öðrurn stjómmálaflokki, er þátt
tekur í þeim a 1 þimgiskosniin'gum,
er í hönd fara. Flokkamir ráða
að því einu leyti vaii frambjöð-
lendanna á landslistunum, að á
landsilistunum verða af sjálfu sér
alilir frambjóðendur flokkanina í
kjördæmunum, þó eigi fleiii fram-
bjóÖþndur úr neinu kjördæmi en
þar á að kjósa þimgmemn og vara-
þingmemn, og ef fleiri eru fram-
bjóðiendur af hálfu flokks í kjör-
diærni ©n þar á að kjósa þing-
mienn, sker hlutaðeigandi flokks-
stjórn úr því, hver eða hverjir
þieárra skuli teknir á landslista.
Frambjóðanda í kjördæmi er þó
heimilt að afsala sér rétti til
landslistasætis. — Á landsiista
skulú nöfn framhjóðiendanna sett
eftÍT stafrófsröð. Flokksstjórnim-
ar hafa' hiins vegar heimiM ti.l að
láta fylgja landslista sfnum skrá
yfir frambjóðeindur flokksins í
kjördæmunum i þeirri röð, sem
flokkurinn óskar að þeir hljóti
uppbótarþiingsæti, en landskjör-
stjóm ákveður hina emianlegu
röð landslistans að kosningu lok-
inni, eftir reglum, sem síðar verð-
ur skýrt frá. Frh.
I
Vilskifti dagsins.
I
Qívanar og skúltar, nokk*
ur smðborðt servantar,
Srommóður, ýmsar stærðlr,
selst m|ðg ddýrt. Alt nýtt.
Eggert Jðnssoa, Rauðarár-
stfg 5 A.
KJÖTFARS og FISKFARS
heimatilbúið fæst dagtega á Frí-
kirkjuvegi 3, sími 3227. Sent Jieim.
Allar afmennar hjúlminarvörur,
svo sem: Sjúkradúkur, skolkönn-
ur, hitapokar, hneinsuð bómulil,
gúmmíhanzkar, gúmmfbuxur
handa bömum, bamapelar og
túttur fást ávalt í verzluininni
„PaTís“, Hafnarstræti 14.»
Tr úlof unar hr ing ar
alt af fyriiliggjandi
Haraldnr Hagan.
Sími 3890. — Austurstræti 3.
Kartöflur
að eins á 7,25 pokinn,
Hveiti 1 f) 12,75 pok-
inn.
MUNIÐ
Verzl. Brekka,
Bergstaðastræti 33. Simi 2148.
Nýrejrkt
bjúgn.
Verzl.
Kjöt & Fiskur.
Ms. Drooning
Alexandríne
fer héðan i kvöld kl. 8 til
ísafjarðar, Siglufjaiðar, Ak-
rneyrar og sömu leið til
baka.
Faiþegar sæki faiscðla
fyrir kl 3 í dag. Tilkynn-
ingat um vörur komi fyiir
klukkan 2.
Skipaafgreiðsla
Jes Zimsen,
Tiyggvagötu. - Sími 3025.
Pappfrsvörur
op ritföng.
rmttt
Verkamannafðt.
Kaapom samlan kopar.
Vald. Poulsen,
Klapparstíg 29. Síml 3024
Híappdrætti Háskófa Islands.
Með þvi að fá hæsta vinning á sama númer i
hveijum flokki er hægt að vinna á einu ári
185000 krónur
Fjórðungsmiði kostar 1. kr. 50 au. i hve/jum
flokki.
Á fjórðungsmiða er hægt að vinna á einu ári
46250 krónur.
Vinningarnii eru skatt- og útsvarsfrjálsir.
Sáp uuerksmiðjan SJÖFN,
Akureyri
framleiðir alls konar hreinlætisvörur:
Handsðpnv:
MöndJúisápa,
Pálmasápa,
Rósarsápa,
Baðsápa.
Skósverta.
Qvottasðpnr:
Sólarsápa,
Blálnasápa,
Kristall&sápa.
Eldhússápa,
Gljávax (bón)
Reynið Sjafnarvörur og þá munið þér nota þær ávalt síðan, og sannfærast um ágæti is-
lenzkrar framleiðslu. Sjafnarvörur fást hjá öllum kaupfélögum og kaupmönnum landsins.
í heildsölu hjá oss og beint frá verksmiðjunni á Akureyri,
Samband fsl. samvinnnCélaga.