Morgunblaðið - 25.02.1998, Page 33

rtlfíA rnT/tiníTOM
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
MIÐVIKTJDÁGUR 25. FEBRÚÁIU998
Blöndal tefur -
Ingibjörg bjargar
Á SÍÐUSTU fjórum
árum hafa íbúar í Graf-
arvogi og borgarstjóm-
in í Reykjavík unnið
saman að hraðri og
góðri uppbyggingu á
öllum sviðum í hinum
ört vaxandi hverfum við
voginn fagra. Hins veg-
ar hefur ríkisvaldið
ekki treyst sér til að
fylgja efth’ þessari
hröðu uppbyggingu á
þeim sviðum sem að
ríkisvaldinu snúa, eins
og við uppbyggingu
samgöngumannvirkja.
Því hafa samgöngumál
Grafarvogsbúa verið
okkur borgarbúum áhyggjuefni á
undanförnum misserum. Við viljum
og ætlum að leysa þennan vanda.
Meirihluti borgarstjómar undir for-
ystu Ingibjargar Sólrúnar hefur
lagt fram tillögur til úrlausnar.
Reykjavíkurborg hefur þurft að
heyja stríð við ríkisvaldið vegna
fjármögnunar samgöngumann-
virkja og Sjálfstæðisflokkurinn í
ríkisstjórn hefur staðið öndverður
gegn margvíslegum úmæðum borg-
arinnar í málinu. En á þeim góða
flokki era fleiri hausar en sá sem
bítur í skjaldarrendurnar við varnir
ríkisskassans. Og það er illt að hafa
tungur tvær og tala sitt með hvorri.
Skattlagning á
Grafarvogsbúa?
Sjálfstæðismenn í framboði til
borgarstjórnar í Reykjavík hafa
komið fram með athyglisverða hug-
mynd um fjáiTnögnun svokallaðrar
Sundabrautar. Þeir vilja að einka-
aðilar verði látnir standa fyrir fram-
kvæmd þessa mikla fyrirtækis,
væntanlega með erlendum lántök-
um, en kostnaðurinn síðan greiddur
með notendagjaldi sem þeir svo
kalla. Tala þeir ýmist um að vegfar-
endur eða ríkið borgi þetta gjald.
Ekki er ljóst hvort heldur þeir
leggja til en vísa til fordæmis Hval-
fjarðarganga þar sem vegfarendur
eða notendur munu þurfa að borga
til að komast um göng-
in.
Á Italíu hafa vega-
framkvæmdir lengi
verið með þessum
hætti. Hvarvetna á
ítölskum hraðbrautum
og þjóðvegum eru toll-
hlið sem ökumenn
þurfa að aka í gegnum
og borga sinn skatt.
Hins vegar hafa Italir
mér vitanlega ekki
gengið svo langt að
setja upp slík hlið inn-
an marka borga og
bæja. Líklega þykh-
fulllangt gengið að
borgarbúar geti ekki
ekið sína daglegu leið til vinnu eða í
öðrum erindagjörðum án þess að
borga. Tillaga sjálfstæðismanna um
Yfirboð og loftfímleikar
eru ekki til þess fallin
að greiða fyrir sam-
göngubótum í Grafar-
vogi, segir Hrannar
Björn Arnarsson, held-
ur þvert á móti.
vegaskatta innan borgarmarka
Reykjavíkur er því fmmleg en verð-
ur tæplega til að greiða fyrir um-
ferð á álagstímum. Alkunnar em
stíflur og biðraðir við vegatollhlið,
t.d. í Bandaríkjunum og á Italíu.
Vegatollar á Sundabraut mundu
h'ka fyrst og fremst bitna á Grafar-
vogsbúum, Mosfellingum og Kjal-
nesingum sem sækja daglega vinnu
inn í bæinn. Kostnaður einstakra
fjölskyldna mundi að öllum líkind-
um nema tugþúsundum króna á ári
meðan til dæmis Kópavogsbúar og
Hafnfirðingar ækju ókeypis til
vinnu sinnar í Reykjavík. Tillaga
sjálfstæðismanna er því í raun óvið-
unandi. Svo ósanngjörn er hún. Þar
að auki er Sundabraut þjóðvegur í
þéttbýli og heyi’ir því gerð hennar
undir ríkið á svipaðan hátt og brýr
og vegir á Skeiðarársandi eða göng
á Vestfjörðum þar sem kostnaðin-
um er dreift á alla landsmenn hvort
sem þeir aka þar um eða ekki. Það
væri því skrýtið að taka einn slíkan
þjóðveg út úr og velta meginhluta
kostnaðar á Grafarvogsbúa.
Hinn kosturinn sem sjálfstæðis-
menn benda á er að ríkið borgi not-
endagjald af Sundabraut. Það þýðir
einfaldlega á mannamáli að ríkið
kosti framkvæmdina. Það er sáralít-
ill munur á því að einkaaðilar taki
að sér slíka framkvæmd með lán-
töku sem ríkið annast síðan greiðslu
af eða ríkið bjóði út verkið eins og
venjulegt er. Það er því ekkert nýtt
við þessa aðferð.
Eftir stendur tillagan um vega-
tollinn. Framtíðarsýn sjálfstæðis-
manna er kannski sú að maður þurfi
að aka í gegnum hlið og borga til að
komast leiðar sinnar niður Lauga-
veginn?
Aðgerðir í stað yfirboða
Kæm vinir. Sjálfstæðismenn í
framboði til borgarstjórnar eru
drengh- góðir og því ættu þeir að
hugleiða hvort ekki væri sæmra að
styðja við bakið á forystukonu okk-
ar Reykvíkinga, Ingibjörgu Sólrúnu
Gísladóttur borgarstjóra, sem er að
koma samgöngumálum Grafarvogs-
búa í höfn. Þrátt fyrir þvermóðsku
ráðherra Sjálfstæðisflokksins munu
framkvæmdir verða settar í gang
við Gulhnbrúvu og áætlað er að
framkvæmdum ijúki innan árs.
Vissulega reynir á þolrifin að bíða
en yfirboð og loftfimleikar af þeim
toga sem áður er rakin em ekki til
þess fallin að greiða fyrir málinu
heldur þvert á móti. Reykvíkingar,
vinnum saman að því að bæta sam-
göngur Grafarvogsbúa, það er okk-
ar allra hagur. Sameinuð munum
við sigra ráðhema Sjálfstæðis-
flokksins í þessu máli.
Höfundur er frambjóðandi
Reykjavíkurlistans.
Hrannar Björn
Arnarsson
Nýburinn og
brjóstagjöfín
Á MEÐGÖNGU
hafa flestir verðandi
foreldrar hugann við
fæðinguna en ekki við
það sem á eftir kemur.
Mörgum finnst það
kannski óþarfi að fræð-
ast um brjóstagjöf því
hún komi bara af sjálfu
sér. Oft er það þannig
en ekki alltaf. I gegn
um tíðina hefur það
sýnt sig að fræðsla er
besti undirbúningurinn
fyrir brjóstagjöf. Eftir
því sem konan er fróð-
ari um brjóstagjöf, því
betur gengm- brjósta-
gjöfin.
Þegar barnið er fætt skiptir
miklu máli að konan fái þá aðstoð
sem hún þarfnast við brjóstagjöf-
ina. Mikilvægt er að barnið sé lagt
sem fyrst á brjóst að lokinni fæð-
ingu. Gæta verður að strax í upp-
hafi að barnið sé lagt rétt á brjóst.
Fyrst eftir fæðinguna er sogþörf
barnsins mest auk þess að í faðmi
móður sinnar finnur barnið fyrir ör-
yggi. Það heyrir aftur hjartslátt
móður sinnar sem það hefur hlustað
á síðastliðna mánuði. Um leið og
barnið drekkur myndast hormón
sem dregur saman legið og dregur
þannig úr blóðmissi móðurinnar eft-
ir fæðinguna.
Best er, ef aðstæður leyfa, að
bamið fái að vera í sem
mestum návistum við
móður sína. Þá getur
móðirin gefið barni
sínu brjóst eins oft og
bamið kallar eftir auk
þess að móðir og bam
ná að kynnast betur.
Þegar barnið er lagt
á brjóst myndast
hormón sem koma
mjólkurmyndun og
mjólkurrennsli af stað.
Mjólkin myndast að
mestu um leið og barn-
ið sýgur, aðeins lítill
hluti safnast fyrir í
brjóstinu (2-4 msk.).
Mikilvægt er að móðir-
in leyfi barninu að ákveða sjálft
hversu oft og lengi það vill sjúga,
vegna þess að því oftar sem barnið
sýgur því meiri mjólk framleiða
mjólkurkirtlarnir.
Nýburar þurfa að drekka oft á
sólarhring og með mislöngu millibili.
Ef bamið er ekki hjá móðurinni yfir
nóttina er mikilvægt að hún sé vakin
ef bamið þarf að drekka yfir nóttina.
Ef barninu er gefinn peli minnkar
örvunin við brjóstið auk þess sem
bamið gæti orðið afhuga brjóstinu
þar sem að drekka úr pela er mjög
ólíkt því að sjúga brjóst. Best er að
barnið fái að ljúka sér af á „fyrra“
brjóstinu áður en það er lagt á
seinna brjóstið því samsetning
Anna Hulda
Hjaltadóttir
brjóstamjólkurinnar breytist eftir
því sem hður á gjöfina. í upphafi
gjafar er mjólkin þunn og vatnsmikil
en í lokin er hún líkari rjóma, fyrst
kyngir bamið eftir hvert sog en í
lokin þarf það að sjúga oftar til að fá
munnfylli. Ef of fljótt er skipt á milli
brjósta fær bamið ekki næga fitu,
verður fljótt svangt aftur og hægðir
verða vatnsmiklar.
Hér hefur verið fjallað um helstu
grundvallaratriði sem mæður þurfa
að vita um brjóstagjöf. Við vitum að
Þegar barnið er lagt á
brjóst myndast horm-
ón, segir Anna Hulda
Hjaitadóttir, sem koma
mjólkurmyndun og
mjólkurrennsli af stað.
brjóstamjólk stuðlar að þroska
heila- og taugakerfis og er besta
næringin _sem kostur er á fyrir
barnið. Á síðustu árum hefur
fræðsla um brjóstgjöf aukist, allir
vita um mikilvægi hennar en stuðn-
ing hefur oft vantað fyrir mæður.
Barnamál er félag áhugamanna um
brjóstagjöf, vöxt og þroska bama.
Það starfrækir Opið hús í Hjalla-
kirkju 1. og 3. þriðjudag hvers mán-
aðar frá 14-16. Þar geta mæður
komið með börn sín, rætt um
reynslu sína og hlustað á stutt
fræðsluerindi. Á staðnum eru alltaf
tvær hjálparmæður en það em kon-
ur sem veita ráðgjöf frá móður til
móður.
Höfundur er Iijálparmóðir og
í ritnefnd Mjólkurpóstsins.
„Hrafnaþing“
í Kópavogi "
HVER er tilgangur-
inn með félags- og tóm-
stundastarfi eldri borg-
ara? Hvað er verið að
gera í þessum félags-
miðstöðvum sem risið
hafa í flestum hverfum
höfuðborgarinnar og í
mörgum sveitarfélög-
um? Það er eðlilegt að
slíkar spurningar vakni
hjá þeim sem ekki
þekkja starfsemina.
í Kópavogi fer fram
fjölbreytt félags- og
tómstundastarf eldri
borgara sem byggist á
traustum grunni sem
lagður var fyrir hart-
nær þrjátíu árum, enda stjómendur
bæjarins í gegnum tíðina þekktir
fyrir að láta sig varða velferð allra
sinna íbúa.
Þrátt fyrir það má segja að með
opnun félagsheimihs eldri borgara,
Gjábakka, á vordögum 1993 hafi ver-
ið brotið blað í starfseminni. Bæði
var það að sérstakt húsnæði gaf
tældfæri til áherslubreytinga og ekki
síður vegna þeirrar skoðunar ráða-
manna bæjarins að eldri borgarar
ættu að sinna sínum áhugamálum
sem mest sjálfir og ættu því að hafa
áhrif á hvaða starfsemi væri í boði
hverju sinni innan veggja félags-
heimilisins.
Líkamsrækt og námskeiðahald
hafði verið stór þáttur í starfseminni
en varð nú enn stærri með tilkomu
bættrar aðstöðu. Megináherslan var
á frumkvæði eldri borgara sjálfra.
Þeir hafa verið hvattir til að koma
hugmyndum sínum og óskum á
framfæri og til að koma þeim sjálfir í
framkvæmd, gjarnan með aðstoð
starfsmanna í Gjábakka. í stuttu
máh má segja að eldri borgarar hafi
kunnað vel að meta þetta sjálfdæmi
og nýtt sér það til fullnustu.
Starfsmenn Gjábakka hafa alla tíð
verið hvattir til að vinna með eldri
borgurum en ekki fyrir þá. Þeir era
til aðstoðar ef með þarf en eldri
borgarar era meðvitaðir um að þeir
era gerendur, - að þátttaka þeirra er
starfsemin. Því er starfsemin í Gjá-
bakka svo fjölbreytt sem raun ber
vitni. Þar hefur tekist að skapa
óþvingað, heimilislegt andrúmsloft
þar sem allir era virkir.
í dag er húsnæðið í Gjábakka orð-
ið of lítið vegna mikillar þátttöku og
því var félagsheimilið GuUsmári, sem
opnað var hinn 5. desember sl., kær-
komin viðbót við húsnæði félags- og
tómstundastarfs eldri borgara í
Kópavogi.
Áhugamannastarf
og bókmenntaklúbbs,
heimsóknir í margar
menningarstofnanir,
ferðir í leikhús, spjall-
kvöld þar sem ýmsir
þekktir fræðingar -
lærðir og ólærðir -
miðla af viskubranni
sínum o.fl. o.fl. Þessi
áhugamannasamtök
hafa með sér samstarf *>■
auk þess sem samvinna
þeima við Gjábakka er
mikil.
Það er trú hlutaðeig-
andi að samstarf þess-
ara aðila verði ekki
minna í Gullsmára en
verið hefur í Gjábakka.
„Hrafnaþing"
Eins og sést af framansögðu hafa
félags- og tómstundastarfi eldri
borgara í Kópavogi verið búin góð
skilyrði. Þar geta eldri borgarar
stundað fjölbreytt félags- og tóm-
stundastarf og haft áhrif á mál er
Það er trú okkar að *-
eldri borgarar viðhaldi
lengur andlegu og lík-
amlegu heilbrigði, segir
Brynhildur Barða-
dóttir, taki þeir virkan
þátt í félags- og tóm-
stundastarfi.
--------------------------------
varða velferð þeirra. Sannfæring
okkar, sem vinnum með eldri borg-
uram í Kópavogi, er að með þátt-
töku í þessu starfi viðhaldi eldri
borgarar andlegu og líkamlegu heil-
brigði sínu lengur og geti því m.a.
dvalið lengur í heimahúsum en ella.
Þátttaka í starfinu hefur því mikið
forvarnargildi. Það þarf ekki flókna
útreikninga til að sjá að þeim fjár-
munum sem fara til félags- og tóm-
stundastarfs eldri borgara í Kópa-
vogi er vel varið.
Ráðstefna um öldrunarmál,
„Hrafnaþing“, verður haldin í fé-
lagsheimilinu Gullsmára, Gullsmára
13, hinn 7. mars nk. Ráðstefnunni
er ætlað að vekja umræðu um öldr-
unarmál og undirstrika mikilvægi
framkvæðis og ábyrgðar eldri borg-
ara sjálfra fram yfir forsjárhyggju
„kerfisins“. Til ráðstefnunnar, sem
hefst kl. 14:00 og er öllum opin,
boða Kópavogsbær, Félag eldri
borgara í Kópavogi og Frístunda-
hópurinn Hana nú.
Brynhildur
Barðadóttir
Með tilkomu Gjábakka skapaðist
tækifæri fyrir þau félagasamtök,
sem láta sig varða velferð eldri borg-
ara í Kópavogi, að vera með starf-
semi sína undir sama þaki og hafa
samvinnu á ýmsum sviðum. Hér er
átt við Félag eldri borgara í Kópa-
vogi og Frístundahópinn Hana nú.
Meginstarfsemi Félags eldri borg-
ara er að standa fyrir spilakvöldum
og dansleikjum, auk þess sem það
hefur verið með lengri og styttri
ferðalög yfir sumartímann.
Fristundahópurinn Hana nú, sem
er hópur fólks eldri en 50 ára, hefur
tekið sér fyrir hendur margbreytileg
verkefni. Hér má nefna starf göngu-
Brandtex fatnaður
Stretchbuxur kr. 2.900
Konubuxur frá kr. 1.690
Dragtir, kjólar,
blússur og pils.
Ódýr náttfatnaður
Nybýlavegi 12. sími 554 4433
Höfundur er yfirmaður öklrunar-
deildar Félagsmálastofnunar
Kópavogsbæjar.
► Minni fyrir blóðflokk
1 Minni fyrir kreditkortanúmer
► Stoppúr - mineral sler
► Ljós - 200 m vatnsvarið
► Verð kr. 14.990
GULL-ÚRIÐ
Axel Eiríksson, úrsmiður
~— Álfabakka 16, Mjóddmni, slmi 587 0706
Aðalstræti 22, isafírði, sími 456 32023