Alþýðublaðið - 06.03.1934, Page 3

ÞRIÐJUDAGINN 0. MARZ 1934.
ALÞÝÐUBEAÐIÐ
3
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
DAGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
ÚTGFANDI:
ALÞÝÐUFLOKKJRINN
RITSTJORI:
F. R. VALDEivIARSSON
Ritstjórn og afgreiðsla:
Hverfisgötu 8 —10.
Siinar:
4P00: Afgreiðsla, auglýsingar.
4101: Ritstjórn (Innlendar fréttir).
4002: Ritstjóri.
4!'t)3; Vilhj. S Vilhjálmss. (heima)
4!)05: Prentsmiðjan
Ritstjórinn er til viðtals, kl 6 — 7.
Norðnianda pjóðiraar
09 fazismian.
„Engar þjóðir hafa nú
staðið eins vel af sér öfgar
í stjórnmálum og stétta-
baráttu eins og Norðurlanda
þjóðirnar Danmörk Noreg-
ur og Svíþjóð“.
Siguröur Nordal prófessor í
útvarpsrœðu á sunnudagskvöld
uxn samviinnu Norðurlandabúa,
I Danmörku og Svíþjóð ent
jafinaðarmannas tjó rnir, í Noregi
ér jaíinaðiarmannaflokkurinn lang-
samlega stærsti pingflokkurinn
og vaintar að eins 5 atkvæði upp
á hreinan meiri hluta. f öllum
pessum lcndum eru verkamanna-
samtökin öflug og voldug. ,Þau
hafa bætt lífsafkomu verklýðs-
stéttainna, aukið menningu peirra
með víðtæku fxæðslustarfi. I öll-
um pessum löndum, en pó sér-
(staklega í Danmörku og Svípjóð,
hefir verkalýðnum tekist með
löggjaíarstarfi siínu áð koma á
víötækum almannatryggingum,
mentaskólum fyrir unga verka-
menn og aúkinni atvininu.
jÞar, sem verklýðgsamtökin eru
öflugus’t, og pólitísk starfsemi
jafnaðarmanna víðtækust, er jafn-
vægi pjóðfélagsinis mest, aftur-
haidið minst, menning pjóðarinn-
ar glæsilegust.
Þar, sem jafnáðarmienn ráða,
eru öfgarnar minstar, friðurinn
raestur, vegna pess, að par er
stjórnað af viti og sanngimi og
sami réttur látinn gilda fyrir afla
jafnt.
Pétur Jócssob
óperusönigvari efnir til söng-
skemtunar í Gamlia Bíó i
kvöld með aðstoð Páls fsólfs-
sonar. Sungin verða l'ög eftir
Riehard Strauss, Franz Schubert,
J. Brahms og aríur eftdr Puccini
og Tschaikowsky.
Schuhert er nú svo hugumkær
hér sökum Meyjaskiemmunnar að
pað er einmitt hinn æskilegasti
eftirgiaöningur, að heyra einmiitt
Pétur Jónsson syngja Schuherts-
lög, enda ler hann ailra Islendiniga
kunnugastur meðíerð peirra, i
fööurlandi tónskáldsins. Söng
Pétucrs fylgir hinn hnessandi blær,
og tígul'leiki, sem allir sanniir ísr
iendingar kunna að meta.
Flelri sildarverksmið|ur!
Atvinna handa fieirnm!
Eftir Óskar Jónsson formann Sjómannafélagsins
í Hafnarfirði
Undanfarin sumur hefir Síldar- parf að byggja við verksmiðjui,
sem bygð ier á eyðistað eða pajr
verksmiðja ríkisins á Siglufirðis
orðið að takmarka. að miklum ,
•muin móttöku síldar i verksmiðj- j
una til vinslu. Aldrei voru meiri
bxögð að pví, ©n síðasta sumar,
œda pótt við hefði bæst síldari-
verksmiðja dr. Paul, sem ríkis-
sjóður keypti fyrir s. l'.
síldarvertíð og vann úr
röskum 1300 málum síldar á
sólarhrilng hverjum. S. 1. sumar
lötnduðu í pessar báðar verk-
smiðjur ca. 50 skip, línugufuskip
og mótorskip. Frá, um 20. júlí
til 20. ágúst biðu alt af fleiri og
færrii skip eftír löndun, og síðast
um 18. ágúst biðu, eftir sögn
verkstjóra verksmj. 28 skip eftir
löindun. Er pað flestra kunnugra
mál, að yfir áðurgreindan tíma
hafi skipin beðið all flest l>emg-
ur eftír' löndun, heJdur en pau
voru á veáðum.
' Með iengum tölum verður talið
pað gífurlega tjón, sem sjómenn
■0g útgerðarmann hafa beðið, við
að verða að liggja dögum saman
í bezta veðri með fulfl skip, að-
gerðalausir og vita af inægri
veiði fyrir utan landsteinana.
Scmulieiðiis ex pað líka mikið tjón
fyrir verksmiðjurnar að verða alt
af að v'nna úr gamalJi sí'id. Gjörir
pað vöruna óútgengilegri en ella
og veldur margs koinar erfiðleik-
um ölium peim, sem að pessu
vinina.
Til pess að ráða bót á ofain-
greiindum vandræðum, er engin
önnur Mð en aukning brœ'ðslu-
stöðiua, og um pað eru víst aiiir
sjómenn, j>eir, sem pessar veiðar
stuinda, sammálá, auk fjölda ann-
ara. Alpiingi, sfðasta, viðurkendi
í orðá nauðsyn málsins, en tók
vetlliingatökum á málinu og dró
iinn í pað hina gaimiaf kunnu
hreppapólátíik.
Að tilhlutun fulltrúa Alpýðu-
flokksins í sjávarútvegsniefnd
oeðri dieildar alpingiis, Finns Jóns-
sonar alpingismanns, flutti nefnd-
in pingsál.till. um byggingu nýrrar
síldarverfesmiðju og heimiid fyrir
ríkisstjór|nina, til að taka, 1 miijl|j..
Ikróina llátn í pví skyni. Var mál-
iinu yfirlteitt, að pví er virtist,
viinsamltega tekíð, en ágneiningur
nokkur um hvar verksmiðjan ætti
að byggjast. Mun sá ágreiningur
m. a. hafa valdið pví, áð í fyrsta
iagi má væinta, að verksmiðjan
tafei til starfa á áriinu 1935.
Ýms rök haía verið færð fyrir
pví, að verksmiðjan eigi að
standa við Húnaflóa. Eru pau
suon ærið veigamikil og skal eági*,
mælt á móti pví hér, að jjar
væri verksmiðja, sem bræddi 2000
— 3000 mál á sólarhrinig, bezt
kiomiln, en hvar sem slik verk-
smiðja yrði byggð að
mýju, myndi hún kosta
meira en 1 millljón króna. Ríkis-
veFksmiðjan mun hafa kostað
mikið á aðra milljóin kr. og
bræðir hún úr 2500 mál. á sólar-
hriing. Sé tíUit tekið tíl i’stofm-
feostniaðar peirrar verksmiðju, pá
er ógjörJegt að byggja verfe-
smiiðju ódýrara við Húnaflóa en
á Siglufirði. Ýmsar
sem lí'til bygð er. Þá pyrfti að
byggja ibúðaThús fyrir verkafólk,
meðal annaTS 0g ýmislegt fleira í
pví sambandi. Nei, tíl pess áð
að byggja verksmiðju við Húna-
flóa, sem á að bræða úr 2000-
3000 málum síldar á sólarhring,
hefði ábyrgðarbeimildin purft að
vera að mjnsta kosti 1% millj. kr.
Þetta er augljóst mál. Síldar-
verksm:ðja, sem kostar 1 millj. kr.
og hræðár ofanniefnt síldarmagn,
verður hvergi reist miema á Sigiu-
firði, sem viðbót við Síldarverk-
smiðju ríkisiins par.
f greán, sem ég reit í pietta blað
f ágúst 1933, sýndi ég ljóslega
fram á hvers vegna væri ódýrara
að byggja bræðslustöðina á Siglu-
firði. Skal ég endurtaka flest af
pví hér og eru pað óhnekjandi
staðreyndir, sem ég hefi ekki séð
mótmælt.
Kostir við að byggja verlmnicj-
um á Stglufirdi em pessir, helzí-
ir-'
Á Siglufirði má nota að niiestu
sömu bryggjur, sömu prær, sömu
stjórn, sama framkvæmdarsitjóra,
ýmiislegt par, sem gerir reksturinn
sameiginlega hagkvæmari og s.
frv. Á Siglufirði eru stærstar og
fliestar söltunaristöðvar og er pað
ómetanliagt hagræði, öllum smá-
um skipum að geta jöfnum hönd-
um á sama stað iandað í salí
og hræðslu.
Enn fremuF, ef vel hefði verið
haldið á málinu, er líklegt og
jafjnvel víst að hægt hefðJ verið
að ikoma pessari viðbót upp á
Siglufirði fyrir síldarvertíð 1934.
Eftír mjög góðum heimildum
vil ég geta pess að efini til piesis-
arar viðhótarbyggingar hefðj
mátt fá um sl. áramót fyrir 335
pús. íisl. kr. f. u. b. í Oslo. Þar
með er taliinn lýsisgeymur fyrir,
1200 smálestir af lýsi og
nægjlega stórt mjölhús uppsett á
Siglufirði. Verksmiðjuhúsið ier pá
meiint að væri klætt bárujárni
mieð sterkri máttargrind. Ég hefi í
hcnduMum skýrslu um verðJag á
vélum og efni til byggingarinnar
sem ég tel óparfi að birta hér
Er mér lítt skiljanlegt, hvers
vegna forráðamíenin pessa máls,
aukinilng sfidarbræðsJustöðva, hafa
vafið og tafið að ópörfu petta
mál í heilt ár eða meir. Muin
par um valda, eiins og ég gat
um í upphafi, hreppapólitíkin.,
sem smittað hefir háttvirt alpingi
seiiint og snemma, og mun gjöra
mieðan smákjördæmi kjósa sér-
staka fulltrúia á piing.
Trúað gæti ég að pessi viðbót á
Siiglufirðá, pyrftí ekki', ef ráðdeiHd
væri um byggingu hen*nar, að faia
fram úr 800 pús. kr., og væri pað
mikilil sparnaður, miða-ð við að
byggja verksmiðjuna á eyðistað,
eiins og jafnvel hafa komið fram
raddiir um.
Pes.si viabót, sem pdtmig yrði
sett á Siglufirði, er ekki nóg.
'Pctð. parf að byggja aðtiya, verk-
hatnsa s,kiftiU, togamr og hln séœrri
sklp,
Miskiveiðar hinina islensku tog-
ara eru taldar mjög vafasamar tid
áhata yfir júlí og ágústmlánuðr
ina. Veldur par um fisktregða
og iélegux markaður á Englandi
á pieim tíma árs. Er pað öllum
landsJýð hiinin mesti skaði, að ,dýr-
ustír og aflamestu skipin, sem
gefa ölilumi, sein að peim starfs
sæmilega atvinnu, miðað við út-
haldstíma, skulu purfa að liggja
aögjörðarlaus mikinin hluta árs-
ins. Eina ráðið, sem virðist nú
liggja hendi næst, er að byggja
stóra síldarbræðslustöð við Húina-
flóa, svo að togararnir geti haldið
út yfir júlí, ágíist og kanske Leng-
ur og fiskað sfld tii bræðslu. Er
pví alveg bráðnauðsynlegt, að um
Mð og viðbótin yrðii bygð á
Siglufirðá, sem óhjákvæmilegt er
að gera, vegna hinna fjölmörgu
smáu skipa, — purfi að gera at-
huganir hvar heppilegt sé að Jiafa
slí'ka verksmiðju við Húinaflóa.
Sjómianinafélögin hér syðra
hafa hsnt á pessa pörf, að byggja
siíldarbriæðslustöð við Húinaflóa,
aðra en pá er fjárveiting síðasta
alpiingis er miðuð við. Og hver
og eimin hugsandi maður, sein
nokkuð hefir fylgst með í at-
viininumálum pjóðarinniar og pá
eitnkum peim, er að sjávarútvegi
lúta, hiýtur að sjá pessa alveg
bráðinauðsynliegu pörf. Við purf-
um að haga framleiðslu okkar
pannig, að hún sé sem fjöl-
breyttust og um fram alt að at-
vilninutæ-kin purfi sem allra styzt-
an tíma að liggja aðgerðarjaus.
Þ,að er alillra hættuliagast og af-
leiðingar pess eru atvinnuleysi og
aninað, se;m í kjölfar pess siglir.
Þessi liedð, sem hér að ofan er
heint á, ier fær, og við pað skap-
áðiist atvinna handa fjölmörgu
verkafólki á sjó og landi, um
Mð og tekjur pess opinbera ,ykj-
ust ja'fnframt.
iÞetta eru inæstu sponiin, sem
stíga parf, oig pau miega lekld vera
Leirtgi ósttgini. Og pcii' óhefcllamenn,
sem liedtt hafa hreppaipólitíkina
j'.nn í petita mál í sölum alpingis,
pieiir hafa ekki gert pað af áhuga
tiJ málsins, og væri gott ef peir
vjldu halda sér fjarri pví.
Vitrir menn og framsýnir eru
lednir færix um að leiða pessi
'émirn
Aflatreoða á Suðnrnesjnm
ftaftlr ern miðg stiiðir
I verstöðvunum á Suðumesjum
hafa verið afar-stírðar gæftir í
vikunni sem leið, og afli fxemux
tregur pá sjaldán að gefið hefir
á sjó.
í Gtíindavík réri lenginn bátur
í nótt vegna bxims. Tólf bátar
réxu paðam, í fyrri nótt og var
afli pá í betra lagi. þar> áður
réxu bátar paðan á priðjudag,
en afii var triegur.
í Höfnum hafa alment veTið
rónir 1—2 róðrar á árinu, endra-
nær hafa óveður og brjm hamlað
sjósókn. ViðbúnaðuT var par mik-
ill fyrir vertíðina, prjú ný skip
voru smfðuð, lokið við bryggju,
sem er mikið mannvirki, og hús
ankinn og umbætt með tilliti til
aukinnar útgerðar.
í Sandgerði var alment róið
einn dag í vikunni sem Mð, og
var afli pá mjög misjafn og
kvartað undan ágangi togara á
peim miðum, er lóðir voru pá
lagðar á, en pau liggja alldjúpt.
í nótt réru par allir bátar nema
2. Afli vax misjafn. 1 Kéflavík
var aiment róið i nótt og afli var
sæmiliegur, ien mjög lítið var róið
paöan í viikunni sem Mð sökum
ógæfta.
Nokkrir trillubátar eru gerðir
út úr Garði, en ógæftir hafa einn-
ig hamlað par sjósókn. (FO.)
^mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm
I Viðskifti dagsins I
Dlvanac on nkdllar, nokk>
ar smábord, servantar,
konméðar, ýmsar steerOlr,
selst mjðg ódýrt. Alt nýtt.
Eusert Jónsson, Bauóarár*
stffl 5 A.
ÍOO islenzkir leiimunir sem
hafa gallast lit ð eitt í geimslu,
verða seldir mjög ódýrt næsta
daga i Listvinahúsinu.
Verkamannafðt.
Kanpara oamlan kopar.
Vald. Poulsen,
Klapparstíg 29. Slml 3024.
smfðja við Húmaflóa, og vcér,i pá
byggiingar * sérstaklega gert ráð fyrlr, <ið við
nauðisynjamál tii farsælla lykta.
óskar Jónsson,
Happdrætti Háskóla Islands.
Síðustu forvöð að tryggja sér
happdrættismiða áður en dreg-
ið er í 1. flokki.
Dregið verður 10, marz.
Síðasti söludagur er 9, marz.
FuIItrúaráðsfnndnr
verður í Kauppingssainum í kvöM, 6. márz, kl. 8V2 síðdegis.
DAGSKRÁ:
1. Kosnmg l.-mai*-nefndar.
2. Sampykt reikninga 0. fl.
3. Kosmiinjgaxnar í sumar.
STJORNIN.