Morgunblaðið - 20.03.1998, Blaðsíða 8

8 B FÖSTUDAGUR 20. MARZ1998
DAGLEGT LIF
MORGUNBLAÐIÐ
Með því að nota TREND naglanæringuna færðu
þínar eigin neglur sterkar og heilbrigðar
svo þær hvorki klofna né brotna.
- j i—------ treno handáburðurinn
| WBL með Duo-liposomes. f
7§L, Ný tækni i framleiðslu
húðsnyrtivara, fallegri, "
- • - •*“ teygjanlegri, þéttari húð.
Sérstaklega græðandi.
EINSTÖK GÆÐAVARA
Fást I apótekum og MHB
snyrtivoruverslunum um land allt. |gpr
naglalökk frá Trend fást í tveimur stærðum
/
tenging við Island
ISLANDSKYNNING rithöf-
undarins Pierres Lotis er
sennilega í aldanna rás orðin
drýgri en flestra annarra. f 113
ár hefur bók hans „Pecheurs d’Is-
lande“ verið gefín út um allan heim
og er enn talin sígilt verk sem til-
heyrir heimsbókmenntunum og
a.m.k. tvær klassískar gamlar kvik-
myndir upp úr sögunni eru sýndar í
kvikmyndaklúbbum. í upphafi kall-
aði Loti bókina um frönsku fiski-
mennina við ísland „Au large“, en
það var okkar happ að hann skipti
um skoðun rétt fyrir útkomu hennar
og tengdi titilinn íslandi. Þessi
furðufugl, frægur rithöfundur bóka
frá ýmsum löndum,
meðlimur frönsku
akademíunnar og að
starfi liðsforingi í
franska flptanum, kom
aldrei til íslands. Hann
aflaði sér þekkingar á
lífí fiskimannanna hjá
þeim sem héldu á ís-
jandsmið frá Paimpol á
Bretagneskaga. Svo vel
að þegar efnt var til
þriggja daga ráðstefnu
um bókina og sannleiks-
gildi lýsinga hans 1986
vegna 100 ára útgáfuaf-
mælis sögunnar komu fyrir-
lesarar sér saman um að
nánast allt vséri þar rétt með
farið.
Þegar í ljós kom að
Madame Michelle N’Kaoua,
sem hér var komin með pí-
anistanum manni sínum til tón-
leikahalds í Digraneskirkju,
hefðj verið svo spennt fyrir að
sjá ísland, því hún væri fyrst af
afkomendum Lotis til að heim-
sækja landið, var hún innt eftir
skyldleikanum. Og þegar hún
sagði að hún væri afkomandi „á
ská“, var því slegið föstu að hún
væri komin af Loti og baska-
stúlkunni, sem þessi skrýtni
kvennamaður valdi sér með samn-
ingi við hana og fjölskyldu hennar
til að eignast með syni. Með strang-
trúaðri konu sinni átti hann aðeins
einn son og bjó í Rochefort með
henni og hópi ættingja sem settust
upp hjá þeim. En baskastúlkuna
Cruitu Gainza hafði hann opinber-
lega í húsi í útjaðri bæjarins, þar
sem hún eignaðist og ól honum þrjá
syni. Hann kom og fór í ferðalög til
fjarlægra landa og Parisar og leit
inn þegar hann var í bænum, en sá
um að þau skorti ekkert fremur en
eiginkonuna og alla ættingjana.
Hálfsystirin á kirkjutröppunum
Þessari kenningu hafnaði
Michelle N’Kaouna snarlega þar
Hjartnæm fjöskyldusaga tengir Madame
------------------------7----------------
Michelle N’Kaoua við Island gegn um
rithöfundinn Pierre Loti að því er henni
fínnst, fyrstri úr fjölskyldu hans til
að sækja landið heim.Elín Pálmadóttir
fékk að heyra alla þessa sérkennilegu
ættarsögu.
-GiUet
MJ
PIERRE Loti með sonum sínum þremur, hjónabandsbarninu Samú-
el í einkennisbúningi og sonunum með baskakonunni,
Raymond og Edmond.
Morgv"
lbteðið/Ásdfe

sem við sátum í Hótel Óðins-
véum og maður hennar farinn í
Digraneskirkju til að æfa verk Ra-
vels fyrir tónleikana. „Það er allt
önnur saga og ekkert síður róman-
tísk. Langamma mín var systir Pi-
erres Lotis. Þarna kom við sögu fað-
ir hans, Theodor Viaud borgar-
starfsmaður í Rochefort, en Pierre
Loti var höfundarnafn rithöfundar-
ins, sem hét Julien Viaud. Það var
samt hann sem leitaði upp
langömmu mína. Hlustaðu nú á.
Einn góðan veðurdag fann gamall
prestur í París á kirkjutröppunum
hjá sér þriggja vikna gamalt stúlku-
barn í körfu. Fínt lín var á sængur-
fótunum, skartgripir og peningar í
körfunni og fylgdi bréf skrifað á
vandaðan pappír. Presturinn var að
komast á eftirlaunaaldur og vissi
ekki hvað hann átti að gera við þetta
barn. Hann leitaði til biskupsins,
sem spurði hvort hann treysti sér til
að ala það upp ef hann færi strax á
eftirlaun. Hann samþykkti það ef
ráðskona hans tæki það í mál. Gamli
presturinn settist svo að í litlu þoi-pi,
Creteau í Nievre, þar sem telpan
ólst upp hjá honum til 12 ára aldurs.
Þá var dag einn barið að dyrum hjá
honum og úti fyrir stóð hinn frægi
rithöfundur Pierre Loti, sem hafði
rakið slóð þessa stúlkubarns. Faðir
hans Theodore hafði á banabeði sagt
honum frá því að hin unga móðir
telpunnar hefði skrifað sér og sagt
honum hvar hún mundi skilja barnið
eftir og með hvaða skartgripi og út-
búnað. Loti kvaðst því vera hálf-
bróðir telpunnar og gerði það laga-
lega opinbert hver hún væri. Eftir
það skrifaði hann henni bréf, sendi
gjafir og greiddi menntun hennar.
En ekki var farið fram á að hann sæi
íyrir henni. Þetta varð stolt kona,
sem hélt reisn sinni og lifði til hárr-
ar elli. Skartgripina hafði hún aldrei
látið og afhenti þá áður en hún dó á
sjötta áratugnum yngsta sonarsyni
sínum, sem varð að lofa að enginn
opnaði skrínið með þeim, bréfunum
frá Loti og guð má vita hverju, fyrr
en að honum látnum. Og hann er
enn á lífi, svo enginn hefur séð í
skrínið hennar langömmu," segir
Michelle N’Kaour og hlær við.
Pierre Loti var mesti furðu-
fugl og ólíkindatól, sem kunn-
ugt er og blasir við í safninu í
gamla húsinu hans í
Rochefort, en hann hafði
skyldutilfinningu. „Hann
hefði svo sannarlega getað
látið vera að leita barnið
uppi. Amma mundi vel eftir
honum, en hún bað hann
aldrei um neitt. Af þessu
finnst mér ég tengd öllu
því sem hann stóð fyrir -
og er að reyna að sjá eins
mikið af Islandi á 5 dög-
um og mögulegt er vegna
veðurs,“ segir hún.
„Við erum auðvitað
forvitin. Við erum þarna
fimm ættliðir. Það var
marskálkurinn hann afi
minn sem sagði mér
alla söguna þó móðir
hans vildi það ekki.
Henni þótti vænst um
hann af sínum fimm
börnum og bjó hjá honum.
Eg spurði hana sjálfa, en þó hún
elskaði mig mikið vildi hún sem fýrr
lítið um þetta tala, sagði bara „þegar
ég er dáin.“ Ekki að hún fyriryrði
sig fyrir upprunann heldur lagði hún
upp úr að halda reisn sinni og bar
ekki sitt á torg. Hún kenndi okkur
t.d. að ef einhver spyrði hvernig
okkur liði, ættum við að segja vel
með bros á vör. Ef til vill hefði
spyrjandinn það enn verra og þó svo
væri ekki þá ættum við að halda þvi
fyrir okkur. Hún var mjög sérstök
og falleg kona og átti stóra fjöl-
skyldu. Giftist manni sem líka var
lausaleiksbarn, eignaðist 5 börn og
16 barnabörn.
Móðir hennar hafði verið ung
stúlka frá Boulogne af efnuðum for-
eldrum. Hún var á leið á eina af
þessum hressingarstofnunum, sem á
sínum tíma voru kölluð Spa og voru í
tísku þá, er hún hitti á leið sinni í
París Theodór Viaud. Tókust með
þeim ástir. Þegar hún kom á heilsu-
hælið var hún ófrísk og sneri við til
Parísar. Hún skrifaði honum, en
hann var harðkvæntur inn í strang-
trúaða ætt húgenotta og sagði að
hún yrði að sjá um þetta sjálf. Auð-
vitað kom ekki til greina á þeim tíma
að fara heim til Boulogne ófrísk eða
með lausaleiksbarn. Og eftir að hafa
skrifað barnsföðurnum hvar barnið
væri að finna og skilið það eftir á
kirkjutröppunum hélt hún heim og
var úr sögunni.
Rekur tónlistarskóla
Sjálf vann Michelle fædd Gillet
upphaflega við samgöngufyrirtæki
og stjórnaði upplýsingadeild þess.
Hún var gift og ól upp tvö böm. En
hætti þar þegar hún var fertug.
Seinni maður hennar er hinn þekkti
franski píanisti Desiré N’Kaoua,
sem kennir, auk þess að leika á tón-
leikum víða um heim. Þegar 10 ár
vora liðin frá því þau kynntust, lagði
hún höfuðið í bleyti um hvað hún
best gæti gefið honum. Hann hafði
ekki verið ánægður með hvernig
staðið er að kennslu einleikara,
fannst þeir ekki hafa nóg svigrúm
og talaði oft um hugmyndir sínar.
Niðurstaðan varð sú að hún stofnaði
tónlistarskóla, „Academie Inter-
national de Music de Pay de Loire“,
og gaf honum það í afmælisgjöf.
Hún stýrir þeim skóla, þar sem era
23 nemendur og 29 kennarar. Mað-
urinn hennar er einn af þeim þegar
hann er heima.
Sjálf fer hún stundum í tónleika-
ferðir með honum, ef svo stendur á
og hún hefur sérstakan áhuga á
landinu, eins og nú á íslandi. Pierre
Loti hefur dregið hana víðar, til
dæmis til Thaiti, sem var mikið æv-
intýri. Þar er heil deild í safninu
helguð Pierre Loti og Pomaré
drottningu IV af Papeete, sem var
yfir sig hrifin af honum er hann
dvaldi þar. Hún arfleiddi hann að
miklu landi sem hún réði yfir. Þegar
Loti frétti það sagði hann: „Hvað á
ég að gera við það“ og afhenti það
frönskum stjórnvöldum. Þannig
eignuðust Frakkar ítök þarna, sem
enginn hefur dregið í efa. Hún segir
að gaman sé að koma til Papeete,
því allir kannist við Pierre Loti og
sagnir af honum í heiðri hafðar, því
hann skrifaði ævintýralegar bækur
um fleiri lönd en Island þar sem
hann hafði komið á heimssiglingum
sínum. Og víða átti hann vinkonur
sem dáðu hann. Til dæmis var leik-
konan fræga Sara Bernhard mikil
vinkona hans og kom til að kveðja
hann þegar hann lá banaleguna. En
þar sem hjólastóllinn hennar komst
ekki inn um þröngar útidyrnar á
þessu skýtna húsi hans, var hann
borinn niður í anddyrið og þau
kvöddust gegn um opnar dyrnar.
Tónlistarhátíð, skóli
og samkeppni
Michelle N’Kaoua lifir meira í nú-
tímanum þótt hún hafði gaman af
þessum skrýtna forföður sínum „á
ská“. Auk tónlistarskólans hafa þau
hjónin síðan staðið fyrir árlegri
listahátíð 17.-31. ágúst og síðan 1991
stflað inn á „Concour Internationale
de Music Francaise", sem beinist
eingöngu að kammermúsik. Hún
hefur því nóg á sinni könnu og er
fullbókuð næsta sumar.
En hún hefur heitið sér því að
rýma áður en langt um líður til í
dagskrá þeirra hjóna til að koma til
íslands að sumri til. Þá mundu þau
að venju taka sér bílaleigubfl og aka
um landið.
Rómantísk