Morgunblaðið - 08.07.1998, Page 6

6 MIÐVIKUDAGUR 8. JÚLÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
I

LUNDINN horfir yfirvegaður yfir ríki sitt.
LANGVÍAN í Árhöfn hristir sig og sperrir.
SELURINN er makindalegur í Arfakletti.
Ríki fugla
og sela
Papey er í hugum flestra einfaldlega eyjan sem
talið er að írskir munkar hafí numið land á áður en
norrænir menn settust að á Islandi, enda dregur
hún nafn sitt af þeim. Það má því segja að fólk
hugsi fyrst og fremst um Papey í fortíð því fáir
hafa komið út í hana til að kynnast af eigin raun.
Hildur Gróa Gunnarsdóttir blaðamaður og
Ragnar Axelsson ljósmyndari kynntust í heimsókn
sinni til Papeyjar fjölskrúðugu fuglalífí, sögulegum
minjum, fögru landslagi og sjaldgæfri ró.
Morgunblaðið/RAX
FARARSTJÓRINN Már Karlsson kemur með Jóhönnu Magnúsdóttur og Huldu Steins-
dóttur frá heimiliskirkjunni í Papey.
PAPEY liggur í austur frá
Hamarsfirði og var lengst
af eina byggða eyjan við
austurströnd íslands. Þar
hefur enginn fasta búsetu lengur.
Papey er um tveir ferkílómetrar að
stærð og kringum hana eru nokkr-
ar smærri eyjar. Síðustu fjögur
sumur hefur Már Karlsson siglt út
í eyna með ferðalanga og veitt
þeim leiðsögn. Már segir um 2.500
manns hafa siglt með sér á þessum
tíma. Hann segir það koma mörg-
um á óvart að komast að því að bú-
ið var á Papey allt fram til 1948.
En margir hafi búið þar nokkuð
stóru búi með kýr, kindur og fleira
búfé.
Frá Djúpavogi er um 40 mínútna
sigling til Papeyjar, þegar þangað
er komið siglir Már meðfram eynni
og sýnir fólki fuglalífið í klettunum,
þar má m.a. sjá lunda, langviu og
ritu.
Daginn sem Morgunblaðsmenn
slógust í fór með Má og skipstjór-
anum Stefáni Ingólfssyni var nokk-
ur þoka og þótt hún kæmi niður á
útsýninu varð tilfinningin fyrir því
að Papey er heill heimur út af fyrir
sig enn sterkari þar sem ekkert
sást nema dúnmjúk þokan allt í
kring.
Forfeðra vitjað
Svo skemmtilega vildi til að far-
þegar Papeyjarferjunnar, Gísla í
Papey, voru þennan dag afkom-
endur Sigríðar Bjamadóttm- frá
Viðfirði og Eiríks Jónssonar frá
Vík í Lóni en þau bjuggu úti í Pa-
pey um nokkurra ára skeið undir
síðustu aldamót og eru bæði jarð-
sett í eynni. Afkomendumir vom
allir að fara í fyrsta sinn út í Papey.
Þau sögðust lítið vita um líf for-
feðra sinna í eynni en þeim hafí
verið sagt frá því að Eiríki hafi ver-
ið ráðlagt af lækni að flytjast út í
Papey þegar heilsa hans var farin
að bila. Eiríkur hafi ekki fengið bót
meina sinna og látist í Papey eftir
stutta búsetu, Sigríður hafi þá selt
jörðina og flutt í land en sé jarðsett
hjá bónda sínum í Papey.
Með okkur var líka Snorri Gísla-
son en hann ólst upp í Papey. Fjöl-
skylda hans fluttist þangað alda-
mótaárið og föst búseta lagðist af
eftir að faðir hans, Gísli í Papey,
lést 1948.
Lífíð í eyjunum
Efnaðir ábúendur
Papey er vogskorin og girt lág-
um björgum. Fyrsti viðkomustaður
í eynni er Attahringsvogur sem er
höfn norðaustan til á eynni. Þar er
hringsólað örlitla stund og fuglinn
skoðaður. Síðan er haldið í átt að
Selavogi sem er önnur höfn en báð-
ar em þær úrvals hafnir frá nátt-
úmnnar hendi. A leiðinni má sjá
lífið í eyjunum í ki-ing, Höfða, Flat-
ey, Arnarey, Sauðey, Hvanney og
Arfakletti. Fuglinn er allsráðandi
nema á Arfakletti en þar liggja
nokkrir selir makindalega. Þá er
staldrað við í Arhöfn, þar hafa
löngum verið helstu fuglabjörgin,
Góðabjörg og Skálm en Snorri og
Már segja fuglinn meiri með
hverju árinu og hann sé farinn að
halda sig mun víðar en hann gerði
áður. Fuglinn í Arhöfn leikur listir
sínar fyrir ferðalanga, syndir undir
bátinn, sperrir sig og hristir.
í Selavogi er lagt að landi og far-
ið í gönguferð. Már leiðir hópinn.
Fyrst er gengið undir Hellisbjarg,
og síðan upp á það. Már segir frá
þvi að undir Hellisbjarginu ætlaði
Gísli, faðir Snorra, eitt sinn að
grafa vatnsleiðslu frá uppsprettu
og þá hafi hann fundið þar brot úr
litlum trékrossum. „Kristján Eld-
jám kom eftir þetta nokkmm sinn-
HORFT niður í Árhöfn hjá Jörundarskom.
MÁR Karlsson tilbúinn að segja sögur frá Papey.
um út í Papey til að kanna forn- (
minjar, 1972 gróf hann upp bæ sem
talinn er geta verið frá 10. öld, heit-
ir það Goðatættir en þar sem
krossamir fundust er kallað Rúst-
ir, Papatættur em svo austarlega á
eynni og em taldar merki um bú-
setu Papa hér.“
Már segir frá ábúendum Papeyj-
ar og því sem fyrir augun ber.
Hann segir ábúendur hafa átt það
sameiginlegt að vera vel efnaðir, I
sem dæmi um það nefnir hann Jón j
Jónsson. „Hann átti Papey á fym
hluta 18. aldar, hann átt líka hálft
Kirkjubæjarklaustur og hálft
Þykkvabæjarklaustur, enda var
hann kallaður hinn auðugi."
Minnsta og elsta
trékirkja landsins
Að endingu er gengið að kirkj- i
unni og gamla íbúðarhúsinu. Már ,
segir ldrkjuna í Papey, sem er ein-
ungis 16 fermetrar, minnstu og
elstu timburkirkju landsins, en hún
er talin vera frá árinu 1807. Ýmsar
sagnir em til af kirkjunni og meðal
annars sú að undir altari hennar sé
falið gull Mensaldurs Raben hins
ríka sem var ábúandi á Papey á 18.
öld, sonur Jóns hins auðuga. Sagt
er að aldrei megi hrófla við undir-
stöðum kirkjunnar. „Því hefur ver- 1
ið hlýtt fram á þennan dag, kirkjan ,
var nýlega gerð upp og þá höfðum
við þetta í heiðri og þegar hún var
endurbyggð í byrjun aldarinnar
fylgdist Gísli faðir Snorra með því
að ekki væri hróflað við undirstöð-
unum.“ Þannig lifa gamlar sagnir
úr Papey enn meðal manna.
Á heimleiðinni þéttist þokan en
Stefán var ömggur við stýrið og
lagt var að höfn í Djúpavogi eftir
ferð sem verður strax draumkennd
í minningunni, grösugar eyjar í
mjólkurhvítri þoku þar sem fuglar
og selir ráða ríkjum.