Morgunblaðið - 27.08.1998, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913
192. TBL. 86. ÁRG.
FIMMTUDAGUR 27. ÁGÚST 1998 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Rúanda hótar afskiptum af átökunum í Lýðveldinu Kongó
Bonnie yfír austurströnd Bandaríkjanna
Flóttafólk frá Kongó
komið til Tansaníu
Dar es Salaam, Kigali, Matadi, Jóhannesarborg. Reuters.
FÓLK á flótta undan hernaðarátök-
unum 1 Lýðveldinu Kongó (áður
Zaire) er farið að skjóta upp kollin-
um í Tansaníu, samkvæmt upplýs-
ingum Flóttamannahjálpar Samein-
uðu þjóðanna í gær. Hafa alls um
1.100 manns komið yfir Tanganjíka-
vatn síðan í byrjun ágúst, en átökin
í Kongó brutust út 2. ágúst.
„Við teljum þetta vera neyðar-
ástand,“ sagði fréttafulltrúi Flótta-
mannahjálparinnar í Dar es
Salaam. Meirihluti flóttafólksins er
konur og börn og kemur til Kigoma
í vesturhluta Tansaníu. Að sögn
hjálparstarfsmanna er fólkið sæmi-
lega á sig komið en ákaflega þreytt.
Stjórnvöld í Rúanda hótuðu í gær
afskiptum af átökunum í Kongó, og
sögðu stjórn Kabilas standa að
morðum á fólki af tútsí-ættbálkn-
um. Rúanda hefur það sem af er
veitt uppreisnarmönnum stuðning
með óopinberum hætti.
Barist í Kinshasha
Hersveitir uppreisnarmanna voru
í gær komnar að austurhluta höfuð-
borgarinnar, Kinshasha, og bárust
fregnir af sprengingum og skot-
hvellum í borginni, er stjórnarher-
inn svaraði árás uppreisnarmann-
anna. Læknar á sjúkrahúsi í borg-
inni sögðu hundruð hermanna hafa
fallið eða særst.
Suður-afrískir fréttaskýrendur og
heimildamenn innan leyniþjónustu
landsins sögðu í gær að uppreisnar-
menn í Kongó héldu enn miðstöð
sinni í vesturhluta landsins, bænum
Matadi, en sættu hörðum árásum á
austurvígstöðvunum við Kisangani
sem þeir hafa á sínu valdi.
Útvarpið í nágrannaríkinu
Angóla sagði að þarlendar hersveit-
ir, sem sendar hafa verið til að
styðja menn Kabilas, hefðu náð
Matadi, en suður-afrískir leyniþjón-
ustumenn sögðu það rangt.
Uppreisnarmenn fullyrtu í gær
að þeir hefðu í bardögum um Kins-
hasha fellt allt að 30 liðsmenn her-
sveita nági’annaríkisins Zimbabwes,
sem sendi Kabila liðsauka.
Hálf milljón
manna yfirgef-
ur heimili sín
Wilmington, Canaveral-höfða. Reuters.
FELLIBYLURINN Bonnie náði
ströndum Norður- og Suður-Karó-
línu í Bandaríkjunum síðdegis, að
íslenskum tíma, í gær. Auga
stormsins var 90 km undan Cape
Fear á strönd Norður-Karólínu
klukkan sex síðdegis en þá náði
vindhraði i borginni Wilmington, við
ósa Cape Fear árinnar, 160 km á
klukkustund. Veðurfræðingar vör-
uðu við því að Bonnie hefði hægt á
sér og gæti verið einn og hálfan sól-
arhring á leið sinni yfir ströndina,
en umfang bylsins er gífurlegt eða
um 700 km. Um hálf milljón manna
í Norður-Karólínu hefur þurft að yf-
irgefa heimili sín vegna fellibylsins.
Geimvísindastofnun Bandaríkj-
anna (NASA) lýsti því yfir í gær að
fellibylurinn Bonnie væri „þungað-
ur“, þ.e.a.s. að stormurinn hefði tvö
augu. Flugmaður frá NASA, sem
varð þessa vísari í eftirlitsflugi, lýsti
því sem svo að minna fellibylsský
hefði myndast eins og hvelfing ofan
á Bonnie. Að sögn vísindamanna hjá
NASA er þetta í fyrsta sinn sem
menn verða vitni að slíkri „þungun"
en þeir töldu litlar líkur til þess að
minni bylurinn sliti sig frá Bonnie.
Búist við/22
Mæður
mótmæla
í Alsír
ALSÍRSKAR konur gripu til
mótmælaaðgerða nærri mann-
réttindaskrifstofu í Algeirsborg
í gær. Mæður héldu á lofti
myndum af börnum sínum og
skyldmennum, sem saknað er
og ekki er vitað hvort eru lífs
eða liðin, og kröfðu stjórnvöld
skýringa. Hundruða er saknað
og tugþúsundir hafa látið lífið í
vargöldinni í Alsír síðastliðin
sex ár.
Líbýu-
stjórn
,jákvæð“
Túnis, London. Reuters.
STJÓRNVÖLD í Líbýu tilkynntu í
gær að þau myndu bregðast á ,já-
kvæðan hátt“ við áætlun Breta og
Bandaríkjamanna um að kalla Líb-
ýumennina tvo, sem gi-unaðir eru
um að hafa staðið að Lockerbie-til-
ræðinu, fyrir dómstóla í Hollandi.
í yfirlýsingu frá líbýska utanrík-
isráðuneytinu, sem lesin var í líb-
ýska sjónvarpinu, var ekki tekið
fram hvort Líbýustjórn hefði sam-
þykkt áætlunina. I yfirlýsingunni
sagði að nauðsynlegt væri að binda
enda á þær efnahagsþvinganir sem
Líbýa hefði verið beitt. 270 manns
fórust er Pan American-þota
sprakk á flugi yfir Lockerbie í
Skotlandi í desember 1988.
Cook fagnar
yfirlýsingunni
Robin Cook, utanríkisráðherra
Bretlands, fagnaði yfirlýsingunni,
en hafði þó fyrirvara á, og sagði
nauðsynlegt að ganga úr skugga
um að Líbýumenn settu engin skil-
yrði fyrir endanlegu samþykki.
Verðfall á
heims-
mörkuðum
HLUTABRÉF á mörkuðum i
Asíu, Bandaríkjunum og Evr-
ópu héldu áfram að falla í
verði í gær. Þróun efnahags-
mála í Japan og Rússlandi
létti ekki brún fjárfesta. Dow
Jones vísitalan féll um 79
punkta og var 8.523 við lokun
í Bandaríkjunum. I Tókýó
seig Nikkei-vísitalan um
1,4%. í Þýskalandi lækkaði
DAX-vísitalan um 2,6%.
Norskir bankar héldu í gær
áfram að hækka vexti. Den
Norske Bank tilkynnti 2,5%
prósentustiga hækkun á vöxt-
um húsnæðislána bankans og
nema þeir nú 9%.
Seðlabanki Rússlands stendur ráðþrota gagnvart lækkun rúblunnar
Háværar kröfur gerðar
um afsögn Jeltsíns forseta
Moskvu, Washington, París, Köln. Reuters.
KREPPAN í Rússlandi ágerðist í
gær þegar gengi rúblunnar gagn-
vart erlendum gjaldmiðlum lækkaði
verulega. Lokaði rússneski seðla-
bankinn tímabundið fyrir skipti á
rúblum og Bandaríkjadollurum.
Standa stjórnendur bankans gjör-
samlega ráðþrota og sögðust ekki
lengur geta stutt við bak rúblunnar,
en gengi hennar gagnvart þýska
markinu féll um fjörutíu prósent í
gær. Stjórnmálaástand er einnig
mjög ótryggt og gerast kröfur um
afsögn Boris Jeltsíns, forseta Rúss-
lands, háværar.
Orðrómur var á kreiki um að
Tsjernomyrdín, starfandi forsætis-
ráðherra, hefði stuðning rússneska
hersins til að velta Jeltsín úr sessi.
Fréttafulltrúi forsetans sagði hann
hins vegar enn við stjórn og allar
vangaveltur um annað „heimskuleg-
ar“.
Fulltrúar í Dúmunni, neðri deild
rússneska þingsins, hétu því í gær
að sækja Jeltsín ekki til saka fyrir
embættisafglöp eftir að hann hættir
í embætti, hvort sem það verður eft-
ir kosningar árið 2000 eða fyrr, ef
hann samþykkir að auka völd
Dúmunnar á kostnað valda forseta-
embættisins.
Jeltsín mætti ekki starfa í
Kremlín í gær og lék lengi vel vafi á
hvar hann væri niðurkominn. Kom
síðar í ljós að Jeltsín hafði ákveðið
að vera um kyrrt á heimili sínu í út-
hverfi Moskvu. Sagði Gromov að
Jeltsín hefði rætt við Tsjernomyrd-
ín og að hann hefði einfaldlega
ákveðið að sinna störfum sínum
heima.
Germadí Sjúganov, leiðtogi
kommúnista, kvað í gær afsögn
Jeltsíns og nýjar forsetakosningar
forsendu þess að hægt yrði að
bregðast við efnahagskreppunni.
Gífurlegt verðhrun niblunnar
Gengi rússnesku rúblunnar gagn-
vart þýska markinu hrundi niður úr
öllu valdi í gær eftir að rússneski
seðlabankinn hafði fyrr um daginn
ógilt skipti á rúblum og dollurum.
Hafði rúblan þá þegar fallið um
fimm prósent, í 8,26 gagnvart dollar-
anum, frá deginum áður.
Itar-Tass-fréttastofan hafði eftir
Viktor Tsjernomyrdín að hann værí
afar óánægður með störf seðla-
bankans undanfarna tvo daga. Var
talið að hann hygðist ræða við
Sergej Dúbínin, forstjóra bankans,
en ekki var ljóst hvort breytinga
væri að vænta í yfirstjórn seðla-
bankans.
Miehel Camdessus, framkvæmda-
stjóri Alþjóðagjaldeyrissjóðsins
(IMF), átti óvænt fund með
Tsjernomyrdín og Leoníd Kútsma,
forseta Úkraínu, á Krímskaga í gær
en IMF stendur á bak við rúmlega
22 mOljarða dollara fjárhagsaðstoð
sem Rússar tryggðu sér í síðasta
mánuði. Aðstæður hafa hins vegar
breyst mjög til hins verra og virtist
sem bæði leiðtogar Evrópuríkja og
Bandaríkjanna hefðu í gær ákveðið
að þvo hendur sínar af vandræðum
Rússlands.