Morgunblaðið - 30.08.1998, Blaðsíða 18

18 SUNNUDAGUR 30. ÁGÚST 1998
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunbaðið/Porkell
HÖFUNDARNIR _ Sveinbjörn I. Baldvinsson, hugmyndasmiðurinn og handritshöfundur, og Hilmar Oddsson, leikstjóri, stinga saman nefjum.
Hvert er upphafíð að því að Spor-
laust verður til?
Sveinbjörn: Handritið varð þannig
til að Norræni sjóðurinn tók uppá
því að fá fimm handritshöfunda á
Norðurlöndunum til þess skrifa
handrit að bíómyndum sem ekld
máttu kosta meira en átta milljónir
norskra króna og áttu að höfða sér-
staklega til ungs fólks. Markhópur-
inn var fólk á aldrinum kannski 15 til
25 ára. Úr þessum handritum verða
líklega til tvær bíómyndir, Sporlaust,
sem við gerum, og svo er dönsk
mynd á leiðinni, sem er afrakstur
þessa átaks Norræna sjóðsins.
Fékkstu einhverjar leiðbeiningar
um hvernig myndin ætti að vera?
Sveinbjörn: Eg fékk enga uppskrift
til að fara eftir. Ég átti að koma með
tvær hugmyndir og átti eina í poka-
horninu en þurfti að búa til aðra og
ég varð spenntari fyrir henni; það
var Sporlaust. Ég gerði mér strax
grein fyrir því að það mátti á engan
hátt vanmeta þennan aldurshóp því
hann er kröfuharður og hefur séð
svo ótrúlega mikið af myndum og er
sjóaður í bíómálum. Ég fór að hugsa
um unga fólkið og grufla í mínum
eigin minningum frá því ég var tví-
tugur og rifja upp sögur af því tíma-
skeiði og það varð til þessi frumhug-
mynd um einhverja sem fara í partý
og af því hlýst hörmung sem enginn
síðan man eftir.
Hiimar: Ég held að það sé eitthvað
sem við höfum öll upplifað.
Hvernig mundir þú lýsa myndinni,
Hilmar?
Hilmar: Þetta er spennumynd, það
er engin spurning. Ég fékk í hend-
umar handrit að spennumynd. En
það sem gerir hana heillandi fyrir
mig er að hún hefur mjög sterkan
dramatískan þráð og persónusköp-
unin er sterk. Þetta er fyrst og
fremst mynd um fólk. Og húmorinn
er mjög mikilvægur í sögunni því
það er mjög stutt á milli þess sem
getur verið hræðilegt og þess sem
getur verið fyndið og ég er svolítið
að leika mér með það bil. Sagan býð-
ur uppá það. Það er mjög erfitt að
gera trúverðuga spennumynd á Is-
landi. Við erum að keppa við alþjóð-
lega flóru spennusagna og mynda og
í okkar litla, fallega landi gerist ekld
allur þessi hryllingur sem gerist
annarstaðar. Samt gerast hrikalegir
hlutii- hérna líka. Glæpir segja svo
leyfílegt
íslenska kvikmyndin Sporlaust var frum-
sýnd fyrir helgina og af því tilefni hitti
Arnaldur Indriðason þá Hilmar Oddsson
leikstjóra og Sveinbjörn I. Baldvinsson
handritshöfund að máli og spurði út í
gerð myndarinnar, samstarfíð þeirra
á milli, íslenska spennumyndagerð og
Kardimommubæinn!
UNGU leikararnir Þrúöur Vilhjálmsdóttir, Dofri Hermannsson og Guð-
mundur Ingi Þorvaldsson í hlutverkum Ellu, Begga og Gulla í Sporlaust.
mikið um mannlegt eðli. Góðar
glæpasögur fjalla um mannlegan
breyskleika.
Hafðirðu einhverjar fyrirmyndir í
huga þegar þú stýrðir myndinni?
Hilmar: Það er engin fyrirmynd að
þessu. Hún er svolítill kokteill og ég
er absolút á þeirri skoðun að hún sé
ekki klisjukennd. Ég man ekki eftir
mynd sem er í nákvæmlega sama
flokki og hún. Auðvitað tekur maður
mið af skoska þríeykinu sem gerði
„Trainspotting" og maður tekur mið
af Tarantino, í það minnsta veit mað-
ur af þeim. Tarantino hefur hjálpað
þeim sem fást við spennumyndir
með því til dæmis að sýna fram á fá-
ránleika aðstæðna; hvað mörkin eru
óglögg milli gamans og alvöru.
Svelnbjörn: Það hefur líka gerst í
kvikmyndagerð á undanfórnum ár-
um að losnað hefur um mörkin á
milli tegunda bíómynda. Það er erfitt
orðið að flokka myndir í spennu-
mynd, dramatíska mynd eða gaman-
mynd.
Hílmar: Allt er leyfilegt.
Sveinbjörn, finnst þér umhverfíð
hér á landi hafa breyst spennumynd-
um í hag frá því þú skrifaðir handrit-
ið að Foxtrott?
Sveinbjörn: Ég held það. Reyndar
er sú mynd mjög ólík Sporlaust þótt
þær byggi bóðar á spennumynda-
grunni. Handritið að Foxtrott og
endanlega myndin voru heldur ekki
sami hluturinn, myndin var miklu
mehi tryllir en handritið. Munurinn
á þessum tveimur myndum er sá að í
Sporlaust er sjálft krimmaplottið
alltaf í bakgrunni sögunnar. Spor-
laust fjallar ekki um glæp heldur af-
leiðinguna af því að glæpur er fram-
inn. Þetta eru bara venjulegir krakk-
ar.
Hilmar: Samanburðurinn á þessum
tveimur myndum þarf að skoðast í
spegli tímans. Það hefur svo ótal-
margt gerst frá því Foxtrott var
gerð.
Samstarf ykkar hófst með Tári úr
steini?
Hilmar: Þetta er í annað skiptið sem
við vinnum saman. Sveinbjörn kom
inn í Tár úr steini til þess að redda
tveimur amatörum. Sporlaust er
hins vegar hans barn, ég á ekkert í
þeirri hugmynd. En það er vegna
okkar fyira samstarfs sem þau bjóða
mér, Sveinbjörn og Jóna Finnsdótt-
ir, framleiðandi, að leikstýra mynd-
inni. Fyrir mig var það áskorun, líka
vegna þess að ég tel mig ekki geta
skrifað svona sögu. Þess vegna er
þetta heillandi fyrir mig.
Hvemig var samstarfí ykkar við
Sporlaust háttað?
Hilmar: Við ræddum saman, yfir-
leitt var Jóna með okkur, og hættum
ekki fyrr en við vorum orðin sam-
mála. Svo lásu aðrir yfir handritið
sem voru til þess valdir. Það er
þannig með kvikmyndahandrit að
þau er lengi hægt að bæta.
Varst þú mikið á tökustað, Svein-
björn?.
Sveinbjöm: Nei, ekki á tökustað.
Ég hef aldrei kunnað vel við mig á
tökustað. Þar hef ég ekkert hlut-
verk. Ég var hins vegar úti í Kaup-
mannahöfn þegar Hilmar vann við
klippingu myndarinnar. Við gátum
leyft okkur að vanda til eftirvinnsl-
unnar. Við reyndum að skoða hvað
við vorum með í höndunum og hvort
við gætum bætt myndina með því að
taka nýjar senur eða sleppa senum
sem þegar voru í myndinni. Við
gerðum hvort tveggja.
Hilmar: Það er ekki í fyrsta sldpti
sem við bætum inn atriðum í eftir-
vinnslu. Við gerðum það í Tári úr
steini þegar við breyttum upphafi og
endi myndarinnar löngu eftir að tök-
um lauk. Við erum ekkert feimnir við
það en þetta voru smávægileg atriði í
Sporlaust. Það segir okkur líka
kannski að handritsvinnunni lýkur
aldrei.
Sveinbjörn: Sköpunarferlið var
ákaflega langt og það auðveldaði ör-
ugglega samstarfið að við höfðum
unnið saman áður.
Hilmar: Ég tek mér auðvitað ákveð-
ið frelsi sem leikstjóri. Það eru
óskráð lög á milli okkar en það er
alltaf spurning í hverju ffelsið ligg-
ur. Ef hann leikstýrði myndinni
sjálfur yrði útkoman allt öðruvísi.
Eg kann að leggja áherslu á annað
en hann. Listrænt samstarf þrífst
best á því að menn séu mátulega
ósammála. Menn mega ekki hafa ná-
kvæmlega sömu sýnina, þá nægði að
annar gerði myndina. En ég held að
við höfum gert það að styrk okkar,
það sem er ólíkt við okkur. Líka það
að manni leyfist að hringja á hvaða
tíma sólarhringsins sem er í Svein-
bjöm. íslensk kvikmyndagerð er