Morgunblaðið - 04.09.1998, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 4. SEPTEMBER 1998 23
ERLENT
Heimsókn Bandaríkjaforseta til Norður-írlands
Framlag Clintons í þágu
friðar sagt „ómetanlegt“
Belfast, London. Reuters.
Reuters
BILL Clinton, Bandaríkjaforseti, á tröppum Stormont-kastala í útjaðri
Belfast í gær ásamt þeim David Trimble, forsætisráðherra N-frlands,
Seamus Mallon, aðstoðarforsætisráðherra, og Tony Blair, forsætisráð-
herra Bretlands.
Zhírinovskí lýsir
yfír stuðningi við
Tsj ernómy rdín
Moskvu. Reuters.
HEIMSOKN Bills piintons,
Bandaríkjaforseta, til N-írlands í
gær er talin hafa tekist öllu betur
en tíðindalaus leiðtogafundur hans
með Borís Jeltsín, Rússlandsfor-
seta, fyrr í vikunni. Tony Blair, for-
sætisráðherra Bretlands, þakkaði
Clinton fyrir ómetanlegt framlag í
þágu friðar á N-írlandi í ræðu sem
hann hélt í Waterfront-höllinni í
Belfast og tók salurinn undir, en
þar voru allir helstu stjórnmálaleið-
togar í héraðinu. Ekki síður er talið
að heimsóknin hafí aukið hróður
Clintons heimafyrir, og mátti hann
vel við því, að mati fréttaskýrenda,
eftir erfiða tíma undanfarið.
í fyrrinótt samþykkti breska
þingið hert viðurlög gegn hryðju-
verkum, sem beint er gegn klofn-
ingshópnum „hinu sanna IRA“, en
þingmenn kvörtuðu sáran yfir
þeim skamma tíma sem þeir fengu
til að ræða málið, og aukinheldur
var hart deilt um réttmæti aðgerð-
anna. Kevin McNamara, fyrrver-
andi talsmaður Verkamanna-
flokksins í málefnum N-írlands,
kvað t.d. lögin „afar hættuleg" því
þau brytu í bága við alþjóðlega
mannréttindasáttmála og færðu
lögregluyfirvöldum of mikil völd í
samskiptum við grunaða hryðju-
verkamenn.
Hafa mannréttindasamtökin Am-
nesty International einnig lýst
áhyggjum vegna mögulegra brota á
rétti manna til að vera taldir sak-
lausir uns sekt þeirra sé sönnuð.
Nokkur bjartsýni ríkh- nú meðal
fréttaskýrenda The Irish Times á
framtíð friðarumleitananna á N-ír-
landi, þrátt fyrir ótrúleg skakkafóll
í sumar. Talið er að bresk og írsk
stjómvöld séu afar ánægð með yfir-
lýsingar Sinn Féin, stjórnmálaarms
Irska lýðveldishersins (IRA), fyrr í
vikunni en þær eru m.a. tilkomnar
vegna heimsóknar Clintons. Talið
er einnig að David Trimble, leiðtogi
sambandssinna á N-írlandi og for-
sætisráðherra, hafi kunnað vel að
meta frumkvæði lýðveldissinna
þótt hann hafi í gær ítrekað enn á
ný að IRA yrði að hefja afvopnun
til að Sinn Féin verði leyft að taka
þátt í störfum ríkisstjórnar, sem
flokkurinn á þó rétt á samkvæmt
skilmálum samkomulagsins sem
náðist á fóstudaginn langa.
Er nú æ líklegra að Trimble hitti
Gerry Adams, leiðtoga Sinn Féin,
augliti til auglitis eftir helgi og
draga menn ekki fjöður yfir tákn-
rænt mikilvægi slíks fundar þótt
The Belfast Telegraph greini frá
því í gær að ólíklegt sé að mennirn-
ir takist í hendur eða láti sjá sig
saman opinberlega.
VLADIMIR Zhírinovskí lýsti í gær
yfir stuðningi Frjálslynda lýðræðis-
flokksins, flokks öfgasinnaðra þjóð-
ernissinna, við skipan Viktors
Tsjernómyrdíns í forsætisráðherra-
embætti Rússlands. Sagðist hann
með þessu vilja gefa stjórnvöldum
og Dúmunni tækifæri til að ná sam-
komulagi og varaði hann Dúmuna
jafnframt við því að gefa Borís
Jeltsín, forseta Rússlands, tækifæri
til að leysa Dúmuna upp. Hann
sagðist þó jafn lítið hrifinn af
Tsjernómyrdín og áður.
Flokkur Zhírinovskís greiddi at-
kvæði gegn skipan Tsjernómyrdíns í
fyrstu atkvæðagreiðslunni um skip-
un forsætisráðherrans á mánudag,
ásamt kommúnistum og frjálslynd-
um þingmönnum. Zhírinovskí sagð-
ist einnig mundu reyna að fá annarri
atkvæðagreiðslunni, sem fram á að
fara í dag, frestað til mánudags.
Tsjemómyrdín mun leggja fram
„róttækar tillögur" um aðgerðir í
efnhagsmálum á fundi efri deildar
rússneska þingsins í dag, að því er
Interfax fréttastofan hafði eftir hátt-
settum embættismann í Kreml í gær.
Jeltsín til móts við Dúmuna
Gennadí Seleznyov, forseti
Dúmunnar, greindi frá því í gær að
Jeltsín væri tilbúinn til þess að koma
til móts við kröfur Dúmunnar um að
afsala sér einhverjum völdum til
þingsins, að því er næst verður kom-
ist í gær í tilraun til þess að koma í
veg fyrir höfnun Tsjemómyrdíns í
dag.
Hafni Dúman Tsjernómyrdín
þrisvar sinnum þarf Borís Jeltsín að
rjúfa þing og boða til kosninga.
Kommúnistar á þingi hafa hins veg-
ar varað við því að nýjar kosningar
geti hrundið af stað borgarastríði í
Rússlandi.
Selezyov, forseti Dúmunnar, sagði
á blaðamannafundi í gær sérstaka
nefnd þingmanna hafa hafið undir-
búning þess að sækja Jeltsín til saka
fyrir embættisafglöp. Umræða um
ákæru á hendur forsetanum gæti
hafist í næstu viku. Verði forseti
Rússlands ákærður fyrir embættis-
afglöp má hann ekki rjúfa þing í
a.m.k. þrjá mánuði.
Þorri Rússa vill Jeltsín frá
„Jeltsín og Tsjernómyrdín eru
holdgei-vingar alls þess sem afvega
hefur farið í Rússlandi," sagði
Sjúganóv leiðtogi kommúnista í við-
tali við ABC sjónvarpsstöðina
bandarísku nýverið. Niðurstöður
nýrrar könnunar sem Interfax
fréttastofan birti í gær sýna að flest-
ir Rússar em honum sammála.
Tveir þriðju hlutar þeirra vilja að
Borís Jeltsín fari frá fyrir lok kjör-
tímabilsins, sem lýkur árið 2000, en
einungis 26% telja hann eiga að sitja
áfram. 67% þjóðarinnar teija Jeltsín
bera ábyrgð á ástandi mála í Rúss-
landi og 34% telja Tsjernómyrdín
bera sök á efnahagsöngþveitinu.
Rússneska rúblan hefur fallið um
50% í verði á síðastliðnum tveimur
vikum. I gær var hið opinbera gengi
hennar gagnvart dollaranum 13,46.
Övissuástand
ríkir í Malasíu
Kuala Lumpur. Reuters.
ÓVISSUÁSTAND ríkir nú í
stjórnmálum og efnahagslífí
Malasíu í kjölfar þess að Mahathir
Mohamad, forsætisráðherra lands-
ins, vék fjármálaráðherranum
Anwar Ibrahim úr ríkisstjórninni á
miðvikudag. Daginn áður hafði Ma-
hathir gert róttækar breytingar á
efnahagsstefnu landsins, í bága við
ráðleggingar frá Alþjóðagjaldeyr-
issjóðnum. Skrúfað var að hluta
fyrir erlenda fjármagnsflutninga
og gengi malasíska gjaldmiðilsins
var fest gagnvart Bandaríkjadoll-
ar.
Stjórnmálaskýrendur telja að
Mahathir hyggist treysta völd sín
með brottvikningu Anwars, og að
með efnahagsaðgerðunum sé hann
að gefa Vesturlöndum langt nef og
sýna að hann ætli að fara sínar eig-
in leiðir við að leysa kreppuna í
landinu.
Anwar, sem á nú yfir höfði sér
ákæru fyrir ýmsa glæpi, hafði
gegnt embætti fjármálaráðherra í
sjö ár og var talinn líklegur eftir-
maður Mahathirs. Hann hefur ver-
ið vel liðinn á Vesturlöndum, þar
sem hann þykir hlynntur frjálsum
viðskiptum, lýðræðislegum stjóm-
arháttum og mannréttindum. Þeg-
ar Suharto var þvingaður til að láta
af forsetaembætti í Indónesíu í maí
síðastliðnum töldu margir að þiýst-
ingur ykist á Mahathir að segja af
sér vegna efnahagskreppunnar, en
hann hefur setið lengur á valdastóli
en nokkur annar leiðtogi í Suðaust-
ur-Asíu. Búist var við að hinn
frjálslyndi Anwar tæki þá við af
honum.
Líklegt þykir að Mahathir hafi
þótt Anwar vera farinn að velgja
sér undir uggum, en margir telja að
hann hafi ætlað sér að steypa for-
sætisráðherranum af stóli á næsta
þingi stjórnarflokksins. Ljóst er að
þeir hafa háð harða valdabaráttu,
og Mahathir greip meðal annars til
þess ráðs í júní síðastliðnum að tak-
marka völd Anwars með því að
skipa sérstakan yfirmann efna-
hagsmála, er hefði úrslitavald um
efnahagsstefnuna.
Sérfræðingar em ekki á einu
máli um ágæti efnahagsráðstafana
Mahathirs, sem fela meðal annars í
sér fast gengi malasíska gjaldmið-
ilsins og hömlur við erlendum fjár-
magnsflutningum. Ymsir óttast að
viðskiptafrelsi hafi nú verið varpað
algjörlega fyrir róða í Malasíu, sér-
staklega í ljósi þess að Anwar var
helsti stuðningsmaður þess innan
ríkisstjórnarinnar og aðaltengiliður
landsins við Bandaríkjastjórn og
Alþjóðagjaldeyrissjóðinn, sem lagt
hafa landinu línur í baráttunni við
efnahagskreppuna.
Anwar neitar ásökunum
Anwar neitaði í gær ásökunum
um að hann hefði gerst sekur um
hjúskaparbrot, morð og landráð, en
lögreglan hefur mál hans til rann-
sóknar. Dylgjur þessar höfðu fyrst
borist með nafnlausum níðbréfum,
en var fylgt eftir í bók sem ber titil-
inn „Fimmtíu ástæður fyrir því að
Anwar geti ekki orðið forsætisráð-
herra“. Hann hefur kært höfund
bókarinnar fyrir meiðyrði, og dóm-
stóll hefur lagt bann við dreifingu
hennar.
Anwar sagði fréttamönnum í gær
að sökum hefði verið logið upp á sig
í pólitískum tilgangi. Hann vísaði
því meðal annars á bug að hann
hefði átt barn utan hjónabands og
sagði að DNA-sýni styddi framburð
sinn.
(ffU sk^l|ölpurr«]j'j
sm komricir
QDNIHM
Söluaðilar skólaúlpu:
Verslanir 66'N-MAX Faxafeni & Skúlagötu Reykjavík. Akrasport Akranesi. Ábœr Sauðarkróki
Einarsbúð Hafnarfirði . H.Sigurmundsson Vestmannaeyjum . Hamrar Grundarfirði
Höldur Akureyri. ísienskur Markaður. Olíufélag Otvegsm. Ísófirði. Skeijungsbúðin Kefkwík
Skipaþjónusta Esso Ölafsvík. Tókn Húsavík . Otitif Reykjavík . Véismiðja Homafjarðar