Morgunblaðið - 28.10.1998, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 28. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Ævisögur og1 barnabækur
í öndvegi hjá Skjaldborg
Bandaríkjamanninn á árum áður.
íslendingur, sem starfar fyrir
bandarísku alríkislögregluna, bland-
ast inn í málið en hann hefur lengi
verið á hælum Bandaríkjamannsins.
Hann verður ástfanginn af stúlkunni
en það er hægara sagt en gert að
vernda hana fyrir hinum útsmogna
og samviskulausa glæpamanni.
Christie, Clark og
Scott Fitzgerald
í flokki þýddra skáldverka eru
Feigðarfór eftir Agöthu Christie í
þýðingu Ragnars Jónassonar og
Láttu sem ekkert sé eftir Mary
Higgins Clark í þýðingu Jóns Daní-
elssonar. Nóttin blíð er svo skáld-
saga eftir F. Scott Fitzgerald í þýð-
ingu Atla Magnússonar. Fitzgerald
var ein níu ár að ljúka þessu verki
sem er öðrum þræði sjálfsævisögu-
legt. Sagan veitir innsýn í lífsharm-
leik eins mesta rithöfundar Banda-
ríkjanna á 20. öld.
Andvökur
Nýtt úrval úr Andvökum Steph-
ans G. Stephanssonar annast Finn-
bogi Guðmundsson fyrrverandi
landsbókavörður. Finnbogi fylgir
safninu úr hlaði með samantekt úr
ljóðum og bréfum Stephans, þar
sem varpað er ljósi á hugarheim
skáldsins og viðhorf til skáldskapar
og umhverfis.
Af handbókum og bókum almenns
efnis koma út Islensk knattspyrna
1998 eftir Víði Sigurðsson og Heims-
ins besta amma og Heimsins besti
pabbi sem Helen Exley ritstýrði.
Pýðingar gerði Jón Daníelsson og
Guðbrandur Siglaugsson.
ÆVISÖGUR, endur-
minningar og bama- og
unglingabækur skipa
öndvegi í útgáfu Skjald-
borgar.
A kröppum öldufaldi
eru viðtöl við fjóra
landskunna sjósóknara
sem Jón Kr. Gunnars-
son skráir. Hér er rætt
við fjóra kunna sjó-
menn, þá Gísla Jóhann-
esson frá Gauksstöðum
í Garði, Jón Magnússon
á Patreksfirði, Guð-
mund Árnason á Sauð-
árkróki og Gunnar
Magnússon í Reykja-
vík.
Gengið á brattann
heitir ævisaga Eyjólfs
R. Eyjólfssonar „alka-
krækis“ eftir Eyrúnu
Ingadóttur. Eyjólfur R.
Eyjólfsson fór með
fulla skjalatösku af
frumsömdum Jjóðum í
áfengismeðferð á Sil-
ungapoll árið 1979 og
hélt að þar gæfist góð-
ur tími til að yfirfara
þau. Taskan var aldrei
opnuð en síðan þá hafa
AA-samtökin og SAA
skipað stóran sess í lífi
hans. Eyjólfur hefur
aðstoðað fjölda sam-
ferðamanna sinna í
glímunni við Bakkus og
var m.a. heiðraður fyrir
störf sín í SÁÁ á 25 ára afmæli sam-
takanna. Hann fékk viðurnefnið
„alkakrækir" hjá gárungunum í
heimabæ sínum, Hvammstanga, sem
hefur fylgt honum síðan.
Glymja jám við jörðu heitir átaka-
saga hrossaræktarmannsins Sveins
Guðmundssonar eftir Áma Gunnars-
son. Verslunarstjórinn og hestamað-
urinn Sveinn Guðmundsson er leidd-
ur fram fyrir lesendur í þessari bók
af Árna Gunnarssyni frá Reykjum,
sem frá barnæsku hefur fylgst með
Sveini og ræktunarstarfi hans.
Rist í mold og mar heita æviminn-
ingar Ragnars Þorsteinssonar skip-
stjóra, bónda og rithöfundar. Bókin
greinir frá harðri lífsbaráttu og
óvenjulegum kjarki óvenjulegs
manns.
Barna- og unglingabækur
í flokki íslenskra barna- og ung-
lingabóka koma út nokkrar bækur.
Adda í kaupavinnu, 3. útg., eftir
Jennu og Hreiðar Stefánsson. Bert-
hold - kjötfarsi er unglingabók eftir
Smára Frey Jóhannsson og Tómas
Gunnar Viðarsson. Leyndardómur
Norðureyrar er Sjálfstætt framhald
bókarinnar Leynifélagið eftir Krist-
ján Jónsson. Pétur og Krummi er
eftir Áma Árnason og Halldór Bald-
ursson. Salómon svarti og Bjartur, 4.
útg., er eftir Hjört Gíslason.
Þýddar bama- og unglingabækur
eru og fjölmargar. Áhyggjur Berts
eftir Sören Olsson og Anders Jac-
obsson í þýðingu Jóns Daníelssonar.
Þetta er áttunda bókin um Bert. Ást,
peningar og allt í rugli er unglinga-
saga eftir Carsten Fol-
ke Möller í þýðingu
Jóns Daníelssonar. Bíó-
stjarnan Húgó er
barnabók eftir Flemm-
ing Quist Möller í þýð-
ingu Jóns Daníelssonar.
Fagri Blakkur er eftir
Önnu Sewell með
myndum eftir Dinah
Dryhurst í þýðingu Jó-
hönnu G. Erlingson.
Flott, Fríða fram-
hleypna, heitir níunda
bókin um Fríðu fram-
hleypnu eftir Lykke Ni-
elsen í þýðingu Jóns
Daníelssonar. Frank og
Jói - meðan klukkan
tifar, er eftir Franklin
W. Dixon í þýðingu
Jóns Birgis Pétursson-
ar. í draumi lífsins er
önnur bók Hákan
Lindquist, sem vakti at-
hygli með þeirri fyrstu,
Bróðir minn og bróðir
hans, sem kom út í
fyrra. Þýðingu gerði
Ingibjörg Hjartardóttir.
Kim í stórræðum heitir
fjórða bókin um Kim og
félaga hans eftir Jens
K. Holm í þýðingu
Knúts Kristinssonar.
Ljóti andarunginn og
fjögur önnur ævintýri
eftir H.C. Andersen
með teikningum eftir
Svend Otto S. Þýðing er
eftir Atla Magnússon.
Fræðsla fyrir böm og unglinga
Mannkynssaga barna og unglinga
II: Heimurinn stækkar: Miðaldir og
heimsveldin miklu er eftir Nils
Hartmann og Charlotte Clante í
þýðingu Ömólfs Thorlaciusar.
Einnig kemur út eftir sömu höfunda
Mannkynssaga barna og unglinga
III: Heimurinn breytist: Frá siða-
skiptum til tæknialdar. Merkileg
dýr er eftir Bent Jörgensen með
teikningum Birde Poulsen. Þýðingu
gerði Gissur Ó. Erlingsson. Nancy
og gamla albúmið er eftir Carolyn
Keene í þýðingu Gunnars Sigurjóns-
sonar. Regnskógar hafsins - bók um
kóralla og kóralrif er eftir Lars
Thomas með myndum Johannes
Bojesen. Þýðingu gerði Gissur Ó.
Erlingsson. Smali sonur Pílu er eftir
Kim Lewis í þýðingu Atla Magnús-
sonar. Svanur og jólin er eftir Sören
Olsson og Anders Jacobsson í þýð-
ingu Jóns Daníelssonar. Þegar dýrin
lifðu frjáls er eftir Stefan Casta og
Staffan Ullström í þýðingu Atla
Magnússonar.
Glæpur og ást
Eitt íslenskt skáldverk kemur og
út að þessu sinni, Renus í hjarta,
eftir Birgittu H. Halldórsdóttur.
Bókin segir frá því að Bandaríkja-
maður kemur til íslands undir því
yfirskini að selja heilsuvörur. Mað-
urinn er þó í rauninni einn af æðstu
mönnum alþjóðlegs eiturlyfjahrings
og erindi hans er að myrða 22 ára ís-
lenska stúlku, en faðir hennar sveik
Stephan G.
Stephanson
Birgitta H.
Halldórsdóttir
Helgi Tómasson og San Francisco ballettinn
Slá í gegn í New York
HELGI Tómasson og San Francisco
ballettinn voru hlaðnir lofi í stórblað-
inu New York Times í kjölfar sýning-
ar flokksins í City Center hinn 20.
þessa mánaðar. f umfjöllun blaðsins
er hátíðarsýningu ballettflokksins
lýst sem því áhugaverðasta sem í
boði er í danslist heimsborgarinnar
og því haldið fram fullum fetum að
undir stjórn Helga Tómassonar sé
San Francisco ballettinn kominn í
hóp fárra klassískra ballettflokka á
heimsmælikvarða.
í viðtali við NYT segir Helgi að
efnisskráin sé valin með í huga að
sýna breiddina innan ballettflokksins
með verkum eftir valda balletthöf-
unda 20. aldar, George Balanchine,
Jerome Robbins, William Forsythe,
Harald Lander, Flemming Flindt og
Helga Tómasson. í grein sem ballett-
gagnrýnandinn Jennifer Dunning
skrifar segir hún Helga kominn í hóp
athyglisverðustu danshöfunda sem
nú eru starfandi í ballettheiminum.
Hún segir Helga til þessa hafa verið
best þekktan í dansheiminum fyrir
„skipulagða og hefðbundna nálgun
sina að tónlist og dansi, klassískur og
agaður í hugsun, en tvö síðustu verk
hans bendi til þess að hann sé að
söðla um, brjótast undan hefðinni og
losna undan eiginn jámaga.“
Titill annars
verksins bendir í
sömu átt,
Crisscross (skör-
un), er saminn
við tónlist sem
grípur yfir tvær
aldir, fyrri hlut-
inn er saminn við
sembalkonsert
„ , eftir Scarlatti í
Helgl Tomasson útsetningu lg
aldar tónskáldsins Charles Avison og
síðari hlutinn er saminn við konsert
fyrir strengjakvartett og hljómsveit
eftir Shönberg sem aftur er innblás-
inn af tónlist Hándels. Tónlistin og
dansinn eru að sögn gagnrýnandans
á hreyfingu milli klassíkur, ný-
klassíkur, barokks og aftur til baka.
Silver Ladders (silfurstigar) er tit-
ill síðara verksins eftir Helga sem
sýnt var í City Center og er saminn
við tónlist nútímatónskáldsins Joan
Tower. Hér segir Helgi alfarið skilið
við hefðina að sögn gagnrýnandans
og „fikrar sig fram til frásagnarlistar
í dansinum og skapar eins konar trú-
arlegt samhengi þar sem vitnað er til
fomrar menningar og Helgi túlkar í
dansinum hugmyndir sínar um hvað
gæti legið að baki hinum óútskýrðu
fomminjum í Stonehenge."
Anna Kisselgoff, annar gagnrýn-
andi NYT, tekur í sama streng í um-
fjöllun um sýninguna og segir ein-
faldlega að ef einhver hafí tahð nauð-
synlegt að fá frekari staðfestingu á
yfirburðum San Francisco ballettsins
og listrænnar stjórnar Helga Tómas-
sonar þá hafi hún ótvírætt fengist
með sýningu flokksins í City Center í
New York á dögunum. Yfirskrift um-
fjöllunarinnar er „Klassískur ballet
með nútíma krafti“ og dansararnir í
flokknum em sagðir ráða jafnvel við
klassískan ballett sem og óhefð-
bundnustu nútímaverk. „Stjómandi
flokksins, Helgi Tómasson, veit
greinilega nákvæmlega hvað hann er
að gera með þessari krefjandi og fjöl-
breyttu efnisskrá. Hann hefur sett
saman sýningu sem er greinilega til-
einkuð yfirburðadönsumm."
Ausfurstræti
S. 551 911
bváur leikhúsíjestum tvíréttaóci kvölmáltíó fyrir svnintjar
ti aócins 13í0 kr. <h/ RLA Jnkk cftir sfnincjar á 600 kr.
J TJARNARBlÚ
S'lMl 561-0280
m§mm
11ucjfclaij Islands b\dur Scikhústjjucjcj —jlug, hótel ocj leikhúsmióa á jráhœru verói — sími 370 3600
Sjöunda
hrekkjavakan
KVIKMYIVDIR
Regnboginn,
B í 6 h ö 11 i n
HALLOWEEN H2(HHt
Leikstjóri Steve Miner. Handrit
Robert Zarpia. Tónlist Marco
Beltrani. Kvikmyndatökustjóri
Daryn Okada. Aðalleikendur Ja-
mie Lee Curtis, Adrian Arkin,
Josh Hartnett, Michelle Willi-
ams, Janet Leigh, LL Cool J. 85
mín. Bandarísk. Dimension
Films. 1998.
B-HROLLVEKJUR em með
ömggari gróðaleiðum í kvik-
myndaiðnaðinum, hinn hræódýri
forveri þessarar myndar, Hall-
oween, sem John Carpenter gerði
fyrir tveimur áratugumm, er t.d.
ein ábatasamasta mynd kvik-
myndasögunnar. Þetta er sjötta
framhaldsmyndin, og aðalskraut-
fjöðrin í tómatsósunni er leikkon-
an Jamie Lee Curtis, sem staðist
hefur freistinguna og ekki fengist
fyrr en nú til að endurtaka hlut-
verk Laurie Strode, hvers bróðir,
Michael Myers, ætlaði að kreista
úr líftórana 1978.
Nú er Laurie orðin virðulegur
skólastjóri í Kalifomíu og býr þar
undir fólsku nafni ásamt syni sín-
um John (Josh Hartnett).
Martraðirnar ásækja hana enn og
hún leitar huggunar í flöskunni.
Hrekkjavaka 1998 rennur upp og í
sama mund fréttist af ókunnum
gesti í skólahverfinu og líkin fara
að hrannast upp.
Kvikmyndagerðarmennirnir
hafa engu við að bæta. Hér er að-
eins að finna sömu, gömlu brell-
umar og meðölin. Fórnarlömbin
taka vitlausar stefnur, velja vit-
lausa felustaði, taka rangar
ákvarðanir. Eina nýjungin sú að í
hita leiksins kemur Laurie syni
sínum undan, gengur síðan ein og
óbuguð til fundar við brjálæðing-
inn brósa sinn. Með axarkjagg að
vopni hyggst hún uppræta tvítug-
ar martraðimar í eitt skipti fyrir
öll...
Sjöunda hrekkjavakan hugnast
ungum kvikmyndahúsgestum,
sem hafa ekki enn séð hliðstæða
söguþræði þúsund sinnum. Öðr-
um er hún ekki leiðinlegt (ef menn
forsmá ekki hrollvekjuformið), en
ósköp meinlaust stundargaman.
Leikstjórinn, Steve Miner, kann
vinnubrögðin úr hinnni afleitu
kvikmyndaseríu sem kennd var
við fóstudaginn þrettánda. Auk
þessa hefur hann gert ósköp
venjulegar og lítt eftirminnilegar
meðalmyndir. H20 dregur dám af
nýjustu myndum þessarar gerðar,
einsog Scream, og Ég veit hvað
þú gerðir í fyrrasumar, enda er
höfundur þeirra, Kevin William-
son, einn af framleiðendum þess-
arar og lagði víst hönd á plóginn
við fínpússningu handritsins. H20
má segja það til hróss að hún tek-
ur sig mátulega alvarlega, er
stöku sinnum fyndin og vísar,
einkum fyrir tiistiUi Janet Leigh
(móðir Jamie Lee) til formóður
þessara mynda allra - Psycho
(‘60).
Sæbjörn Valdimarsson