Alþýðublaðið - 03.05.1934, Page 1

FIMTUDAGINN 3. maí 1934.
XV. ÁRGANGUR. 16a TÖLUBU.
feaemr M eSa ttó. )—4 fð&Aagtg. AMu4K»s3bN fcr. 2jSffl 6 asáwatíK — ta. 5,0e íyrtr ,» mcr.-.iðt, eí gretsí er lyrsrtiaia. f Istttuuðln fcCFStar bUSMS 19 «mro. VíKUBLAjSíO
íamar fct & fevesfwn miðvffcuðegl. fes6 tMiu Bðstai kr. S.ðð « Ctt. t pvl Mriam allar botstu greinar. er birtast l dngbiaöinu. írélttr ctg vtknyfirtit. RITS7ÍÚRN OQ AFQH2IÖSLA Aifeýýn.
tMfett or vift Hverðrgfttu ar. ■— 19 StMAH: «§80- atgrtíiöíla 03 ngl)ilBgiir. <6iH: rittrrjó'.Ti (ltmiend&r Irittlr), 4002: rttatjóri, 4BKJ: Vlthjáimnr S. VUbJAlmtsen, fetntentaðnr (hoitoai,
Hfcpit* Assoinrooa. btaftaœaftni. fcwmrigi tS. 49M- W R MduBuwn. rtmfefcrt. duintol. 3S3T: SHgurönr Jóbannesson. írtí*reift*lö~ eg nttglýsingasttftrt ðroterot, Mð: prgaamlðiaa.
BlttTJdBI:
& B. ¥ALDBHA8SSON
DAGBLAÐ OG VIEUBLAÐ
ÚTGÉFANDI:
ALJ»ÝBUFLOKKURINN
Deila nm kjðr verkamanna
í opinberri vinnn
,SkaftfelIÍDgnr4 var stöOvaðnr'í gær
af verkamönnum
Landsfundur Alþýðusambands-
ins um vierklýðsmál, sem hófst
17. maT2 s. L, ákvað að leita
samininga við rikisstjórnina um
bætt kjör verkamanna; í opinberri
vinnu.
Alpýðusambandið ákvað jafn-
framt að fylgja málinu fast fram.
Miðstjóm pess skrifaði öllum
sýsTunefndum á landiinu um mál-
ið og rakti pær kröfur, sem gerð-
ar eru um hækkun kaups, jöfn-
un pess og bætta aðbúð verka-
manna á vinnustöðvunum.
Jafnframt átti nefnd frá lands-
fundinum viðtal við atvinnumála-
• ráðberra og lagði fyrir hann
kröfur verkamanna.
Atvinmnnálaráðherra gaf loðin
svör og sagði m. a., að hann(yrði
áður en hann gæti tokið nokkj'J’
ákvörðun að fá álit sýslunefnda
um málið. Alpýðusambandið hélt
pví hins Vegar fram, að ríkis-
stjómin gæti samið um kjör í
ríkissjóðsvinnu án pess að bíða
eftir umsögn sýslunefnda um pað.
Nú hefir ekkert enn gerst í
málinu af hendi ríkisstjórnarinn-
ar, en hins vegar hefir lítíls hátt-
Dnflir ehtir ibald iins
á alpingi 1930 pegar full-
trúar Alpýðuflokksins báru
fram tillögur um leiðrétt-
ingu á kjördæmaskipuninni.
Tillagan hljóðaði svo: Al-
pk&gi felur ríkisstjórninm að.
imdirbúa fyrir næsta ping
bwytingar á kjördœmasklpm-
imii, er. tryggi kjósendmn jafn-
1cgz rétt til áhrlfa á sktpun al-
Pingis hvm sem peir búa á
Imdmu.
Jön Þorlákssm: „Að pví er
snertir tillöguna á þingskj.
468, pá er hún ákaflega ein-
striengingslega orðuð. Pað er
allhörð krafa petta, að kjör-
diæmaskipuniin skuli tryggja
kjósenidum jafnan rétt, hvar
sem þeir búa.“
. . mun • . ■ ekki geta
falliist á að grieiða peirri táil-
lögu atkv., sem hér liggur fyr-
ir. Hún -er svo einstrengingsr
Ieg . .
.... skrípaleikur ... Ég
verö að líta svo á, að flutn-
ingsmenn meini ekkiert með
pessu annað en pað, að veifa
pessu framan í kjósendur . .“
SVONA MIKILL VAR Á-
HUGINN Á RÉTTLÆTIS-
MÁLUNUM 1930.
ar hækkun á kaupi vegavinnu-
manna orðið í Skagafirði.
Alþýðusambandið hafði tilkynt
ríMsstjóminni, að óhjákvæmi’jega
hlyti að draga til deiiu, ef rrkis-
stjómin vildi ekki semja við
verkamenn um hækkun kaups-
ins og hættan aðbúnað, og í igæir
tilkynti forseti Alþýðusambands-
ins atvinmmxálaráðherra, að ekki
væri. hægt að bíða lengur eftir á-
kvörðun hans, og að Alpýðusam-
bandið yrði pví að grípa til sinna
ráða.
Var „Skaftfellingur“ síðan
stöðvaður, en hann átti í gær að
fara með 10 smálestir af brúar-
efni til brúarbyggingar á Keriing-
ardalsá eystra.
Á atvinnumálaráðherra um að
velja í pessu máli, hvort hann
vill efna til harðrar deilu til að
halda niðrí rétti og lífskjörum
peirra verkamanna, sem vinna í
þjóniustu ríkisins og hafa tví-
mælalaust haft við verst kjör að
búa undanfarið allra verka-
manna, eða að sýna vit sitt og
stjómarhæfileika með pvi, að
binda enda á deiluna pegar í upp-
hafi hennar nxeð pvi að ganga að
kröfum verkamanna.
Kjör verkamanna við opinbera
vinnu verður að bæta, pó að
það þurfi að kosta harða deilu,
sem er komið af stað af skamm-
sýnum istjórnarvöldum.
Vimmdeila
á Sauðárkróki
Vinnudeila hófst í gær við upp-
skipunarfélagið og afgreiðslu-
mánn Eimskip par. Hefir verka-
mannafélagið snúið sér til Al-
pýðusambandsins og óskað eftir
aðstoð piess. Gullfoss kom pang-
að kl. um 12 í dag og.mun liann
ekki verða afgreiddur.
Fræg songkona,
Mme Irene de Noiret,
kom hinpð í morgnn
Meðal farþega á „Dnonming
Alexandrine“ i morgun var hin
fræga ungverska óperusöngkona,
frú Irénie die Noiret, og átti Al-
pýðublaðið viðtal við hana á Hó-
tel Borg í dag.
Hún hefir farið víða um heim
og siunigið sérstaklega þjóðlög á
10—12 tungumálum.
Nú síðast var hún á Norður-
löndum, í Noregi og Svipjóð, og
söng par við mikla aðsókn. Hélt
hún par alls 106 söngskemtanij
Meðal annars söng hún oft í
Þjóðleikhúsinu í Osló.
Hér ætlar hún að halda s.öng-
skemtaniir næstu daga, en héðan
fer hún til Danmerkur og syngur
i Betty-Nansen-lieikhúsinu par.
Söngkonain hefir mikinn áhuga
á íslenzkum pjóðlögum, og ætlar
hún að kynna sér pau meðan
hún dvelur hér.
Fulltrúi Þjóðabandalagsins
iýsir djðfuiæði fasismans
ÞEIR, SEM FASISTARNIR OFSÆKJA ERU „SAKLAUS
FÓRNARDÝR HÖRMULEGRA ÁSTÆÐNA“
LONDON í gærkveldi.
James D. Mc. Donald, fulltrúi
Þjóðabandaiagsins í nefnd þeirri,
er fjaliar um málefni pýzkra
flóttamanna, er hrakist hafa úr
landi af stjómmálaástæðum, hélt
ræöu i London í gærdag, par
sem hann lýsti hörmumgum peim,
er pýzkir flóttamenn ættu við
að búa, og hvatti mjög til hjálp-
ar peim, og lýsti peim á pá leið,
aró peir vœrn saklaus fórruirdýr,
hörjrwhegm ásiœdm.
Hann sagði, að það, að sitja
aðgerðalaus hjá, án þiess að veáta
nokkra aðstoð, væri sama sem
að beygja sig undir myrkuröfl
afÁurhaldsifís.
Hvatti hamn pví næst menn til
gjafa og framlaga, hversu smá
sem pau væru, til pess að hjálpa
þessu fólki að byggja aftur upp
líf sitt, sem lagt hefði verið í
rústir.
Hvað er að gerast i Þýzkalandi?
Við kosningar í verksmiðjuráðin um alt landið féllu allir framhjóð-
endur nazista.
Við kosningar í rekstursráð í
verksmiðjum um alt Þýzkaland,
sem fóiiu fram fyrir hálfum mán-
uði, var ekki eiun einati naziiji
kosinn, heldur eingöngu „óháðir'*
menn, sem allir eru pektir jafnað-
armenn, og nokkrir kommúnistar.
Samikvæmt lögurn, sem vora
til áður en nazistar brutust til
valda, eiga verkamenn i verk-
smiðjunum að kjósa fulhrúa úr
sínum hópi, sem eiga að hafa
eftirlit rnieð rekstri verksmiðj-
anina, öryggi við vimnuna o. fl.
Ríkisstjórnin og nazistaflokkur-
inn höfðu fastlega búíst við þvf,
að aðeins fulltrúar nazista yrðu
kosnir, og komu því úrslitin yfir
hana eins og pruma úr heiðskýru
lofti, enda komust öll öfl á hreyf-
inigu, er úrslitin urðu kunn.
Einn af sterknstn iðnnnm helmsins
staddnr í Reykjavík.
Með „Alexandrínu drotningu**
kom hi:ngað í morgun einin af
sterkustu mönnum heiimsins,
Adolf Holzmann.
Hamn er frægur maður, sern
gengur undiir nafninu „Atlas".
Hainn hefir sýnt kraftaverk sín
f fjölda liedkhúsa víða' um heim,
og ætlar hann nú að gera pað
hér.
Alþýðublaðið átti tal við hann
á Hótel Bórgj í rnorgun og kvaðst
hann ætla að byrjia með pvi að
sýna Reykvíkingum listir sínar á
Lækjartorgi um hádegi á laug-
aridaginn kemur.
Hann sýndi fréttamanni Al-
pýðublaðsins nokkrar listir sínar.
M. a. tók hann ferstrenda jám-
stöng, 11/2 cm. í pvermál, og
beygði hann hana milli handanna
mjög léttilega.
Aukin andstaða gegn nazistum
Nýjar ofsóknir.
LONDON í gærkvéidi.
Þýzka stjórnin hefir gefið út
tilskipxm um það, að settur skuli
á stofn dómstóll og ákveðnar
pun|gar refsingar í pví skyni að
yfirvinina „kommúnistahættuna".
Er dómstóli piessi gæddur vaJdi
tíl pess að kveða upp dauðadóma
og fangelsisvist með prælkunar-
vinnu fyrir föðurlandssvik, og
her samkvæmt tilsldpunxnni að
stólja orðið föðurlandssvik sam-
kvæmt áður útgefinni tilskipun
um pað, að pað skuli teljast föð-
urlandssvik, að aðhyllast marx-
istiska stjómmálastefnu eða lífs-
skoðun og útbreiða slíkt.
Þessi dómstóll verður rétthærri
hæstarétti ríkisins í Leipzig, og
verður dómsúrskurðum hans eldd
áfrýjað tál neins annars dómstóls.
FC.
Jósef Göbbels hélt mikia ræðu,
þar sem hann lofaði verkalýðnum
pvi, að innan skamms skyldu kjör
hans bætt að miklum mun. Ligg-
ur í pví loforði ákveðin viður-
keuning á pví, að kjör verka-
manna hafi versmað stórkostlega
siðan nazistar komust til valda,
en pað ber ekki vel heim við
hina opinberu skýrslu nazista.
Görirtg tók úrslitunum öðru-
vísi. Hann sagði undir eins, að
þau sýndu, að enn yrði að herða
að , jafnaðarmönnum, og kvaðst
hann mundu sjá svo um, að að-
búnaður fanga í fangabúðum
skyldi versna að stórum mun.
Engel, háttsettur embættis-
maður í innanríkisráðuneytinu,
sagði í riæðu, er hann hélt yfir
nazistum, að með úrsjtunum væri
rikisstjórninnl gerð svívirðing,
sem verkamenn skyldu fá að
gjalda.
En allir foringjar nazista sögðu
að xirslitin sýndu, að verkamenn
væru „undir áhrifum** manna, er
berðust gegn nazismanum og
rfkisstjórninni.
Orslit pessara kosninga hafa ;
valdð geysi-athygli um allan j
heim, pví að pau sýna, að ólgan
meðal pýzku þjóðarinnar vex j
xnikið með hverri viku sem líður.
Holzmann heitir hverjum pieitm
500 kr. verðlaunum, sem leikur
pað eftiir honum.
Nýtt met i hraðflagi
miili Engiandsleg istralia
EINKASKEYTI TIL
ALÞÝÐUBLAÐSINS
KAUPMANNAHÖFN í morgun.
Enski fiiugmaðurirxn Rubin Wai-
ler hefir sett nýtt rrtet í hraðflugí
milli Englands og Ástralfu.
Waller var 8 daga og 19 klst. á
leiðinni.
Mollison átti gamla metið, en
það var 8 dagar og 22 klst.
Vihar.
Kaþölskir biskopar
eínvaldar í ánstnrríki
EINKASKEYTI TIL
ALÞYÐUBLAÐSINS
KAUPMANNAHÖFN í morgujx.
Miklas foriseti i Austurríki hefir
undirskrifað samning milli Aust-
' urríkis oig páfastólsins.
| Samkvæmt samningnum er
j vald kirlkjunnar aukið mjög mik-
ið, og má segja, að biskupamár
^ verði samkvæmt honum ein-
j valdir.
j Uppeldi æskulýðsins og skóla-
j málin eiu afhent ldrkjunini að
; fullu og öllu.
j Samkvæmt sammngnúm verða
, hjónask-ilnaðir bannaðir.
; Vtkar.
Matthías Ásgelrsson
igarðyrkjumaður auglýsti trjá-
plöntur og rabarbarahnúða í
blaðitnu nýlega. Hann hefir sýn-
íngarpláss í Suðurgötu 6.