Morgunblaðið - 21.11.1998, Blaðsíða 36

36 LAUGARDAGUR 21. NÓVEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
NEYTENDUR
„Heilsutvenna“ komin á markað
Lýsi og
vítamín í ein-
um pakka
NYLEGA kom á markaðinn ný
vara frá Lýsi hf. er nefnist
Heilsutvenna og inniheldur hver
pakki tvenns konar hylki. I öðm
hylkinu er lýsi með háu hlutfalli
Omega-3 fitusýra en í hinu eru
vítamín og steinefni. Heilsu-
tvenna er ætluð þeim sem orðnir
eru 11 ára eða eldri og er ráð-
lagður dagskammtur eitt hylki af
hvora á dag. Bætt er E-vítamíni
út í lýsið.
Heilsutvennan inniheldur sem
fyrr segir mikið af fjölómettuðum
Ómega-3 fitusýram. Þekktastar í
þeim flokki era EPA og DHA
fitusýrar. Þar sem mannslíkam-
inn getur ekki framleitt nema að
hluta til þessar mikilvægu fitu-
sýrar er nauðsynlegt að fá þær úr
fæðubótarefnum.
Þá inniheldur Heilsutvennan
flest þau vitamín sem fólk þarf á
að halda og má nefna ýmsa flokka
B-vítamína, A-vítamín, C og D.
Jafnframt er reiknað með að fólk
fái hluta af dagsþörf á vítamínum
úr fæðunni sjálfri.
Níu tegundir steinefna
Alls er síðan að finna níu teg-
undir steinefna í Heilsutvennu.
Þau gegna mikilvægu hlutverki
fyrir líkamann og er venjulega
skipt í tvennt eftir magnþörf-
inni. Annars vegar er um að
ræða efni eins og kalíum, natrí-
um, kalk og magníum sem lík-
aminn þarf mikið af. Hins vegar
eru það snefílefni eins og járn,
kopar og mangan.
Rannsóknir hafa verið gerðar á
áhrifum Omega-3 á heilsuna og
beindist athyglin upphaflega að
fyrirbyggjandi áhrifum EPA á
hjarta- og kransæðasjúkdóma.
Síðar rannsökuðu vísindamenn
einnig DHA og hefur komið í ljós
að fitusýran er í miklu magni í
heila og augum manna. Verið er
að kanna áhrif Omega-3 fitusýra
á ýmsa sjúkdóma og kvilla eins
og liðagigt.
Hollur og góður matur er það
sem næringarfræðingar ráð-
leggja okkur yfirleitt að nærast á
en þurfum við líka að taka inn
bætiefni? Borghildur Sigurbergs-
dóttir næringarráðgjafi í Domus
Medica, var spurð álits.
„Ekki vítamín en það er yfír-
leitt ráðlagt að við tökum lýsi
vegna D-vítamínsins í því. Skort-
ur á vítamíninu kemur fyrst og
fremst niður á beinheilsunni.
Bein verða mjúk og meyr, D-
vítamín hjálpar til við kalknýting-
una.
Þetta er vítamín sem er tiltölu-
lega lítið af í venjulegri fæðu en
það verður til fyrir áhrif sólar-
ljóssins í húðinni og flestar þjóðir
hafa þess vegna ekki miklar
áhyggjur af D-vítamíni. Öðra
máli gegnir hjá okkur, hér er
minna sólskin og dagurinn stutt-
ur á veturna. Við erum líka sjald-
an léttklædd úti við.
Lýsi getum við tekið á ýmsan
hátt, í hylkjum eða á fljótandi
formi.“
Sum vítamín eru vatnsleysan-
leg, önnur fituleysanleg eins og
D. Þetta merkir að eigi efnið að
nýtast þarf fita að vera til staðar í
meltingarveginum. D-vítamín
getur líka verið í þurrum hylkjum
með fleiri vítamínum en þá er
hætt við að efnið nýtist verr en
ella.
Þarf fitu með
sumuni vítaminum
Að sögn Borghildar er morg-
unkornið sem börn era yfirleitt
hrifnust af, Cheerios, svo mikið
í HEILSUTVENNUNNI eru tvö hylki, annað með lýsi
en hitt vítamínum.
endurbætt með vítamínum að
þótt börnin lifi að mestu á því er
varla hætta á hörgulsjúkdómum
og þeir era mjög fátíðir hér á
landi. A hinn bóginn vantar trefj-
ar í slíkt fæði og borði þau t.d.
Cheerios með undanrennu er
einnig of lítið af fitu í undanrenn-
unni til að D-vítamínið í korninu
nýtist. Það gengur þá að mestu
niður af fólki.
Borghildur segist telja að
Heilsutvennan geti verið heppileg
fyrir aldraða sem oft taka lýsi og
heilsubótarefni, þá gjaman
fjölvítamínshylki. Þeir geti þá
slegið tvær flugur í einu höggi
með Tvennunni.
„Þetta virðist vera eins konar
fullkomnari útgáfa af gömlu
fjölvítamínunum. Að sjálfsögðu er
nokkur fita í lýsishyikinu sem er
hluti af Heilsutvennunni en ég
veit ekki hvort hún nægir til að
fituleysanlegu vítamínin komi að
gagni. Geri hún það ekki getur
verið nauðsynlegt að taka tvenn-
una með mat sem inniheldur ein-
hverja fitu.
Mér finnst lýsispillan eiga full-
an rétt á sér en ég held að venju-
lega þurfi heilbrigt fólk ekkert á
vítamínpillunni að halda. Við ís-
lendingar fáum flest nauðsynleg
vítamín í matnum nema fólk sé í
megrun og gæti sín ekki.“
Getum við tekið of mikið af
þessu efnum? „Vatnsleysanleg
efni eins og B og C-vítamín ganga
niður af okkur í gegnum nýrun en
það er hægt að borða of mikið af
fituleysanlegum efnum, þau geta
safnast upp í lifrinni. Þá getur
orðið eitran, D- og A-vitamín
eitrun, ef fólk gleypir of mikið af
þessum efnum. Of mikið lýsi get-
ur verið hættulegt í mjög miklu
magni, það er ekki mælt með því.
Sumir hafa mælt með því að við
tækjum mikið af C-vítamíni til að
losna við að fá kvef en þessi kenn-
ing hefur ekki hlotið vísindalega
viðurkenningu."
Hún segir að vitamínskortur sé
ekki helsta vandamálið í matar-
æði Islendinga heldur skortur á
fjölbreytni, skortur trefjum í
matnum. Trefjar fást einkum úr
grænmeti, ávöxtum og grófum
kornmat sem einnig er auðugur
af kolvetnum og járni. En einnig
valda ofeldi og hreyfingarleysi oft
meltingartruflunum, segir Borg-
hildur.
Guðmundur Guðmundsson, yf-
irmaður rannsóknarstofu Lýsis
hf., sagði að lýsið í Tvennunni
hefði verið unnið mikið og endur-
bætt til að auka gæði þess. Um
væri að ræða búklýsi úr fiski en
hvort það væri úr þorski eða
annarri fisktegund væri erfitt að
svara.
Hann sagðist ekki geta fullyrt
neitt um nýtinguna á vítamínun-
um í Heilsutvennunni og hvort
fitan í lýsinu dygði. Ekki er sér-
staklega ráðlagt í. kynningar-
bæklingi að taka Tvennuna með
mat.
Lampahús
endur-
greidd
HAFIN var sala á lampahúsum í
Hagkaupi fyrir skömmu og sést eitt
þeirra hér á myndinni. I fréttatil-
kynningu frá fyrirtækinu segir að
komið hafi í Ijós að þau fullnægi
ekki gæðakröfum Hagkaups, svo-
nefnda CE-merkingu vantar. Húsin
hafa nú verið tekin úr sölu og eru
þeir sem hafa keypt þau vinsamleg-
ast beðnir um að skila þeim í versl-
unina og fá þá endurgreitt.
Kaffískóli í Reykjavík
STOFNAÐUR hefur verið
Lavazza kaffiskóli í Reykjavík
og er hann til húsa í Skútuvogi 5
í Reykjavík, hjá
eignarhaldsfélaginu Karl K.
Karlsson, segir í
fréttatilkynningu frá
fyrirtækinu.
Italski framleiðandinn
Lavazza hefur um árabil
starfrækt slíkan skóla í Torino
en hann er nú einnig rekinn í
Qórum öðrum Evrópulöndum
auk Bandarílijanna, Ástralíu og
Japans. Islenski skólinn er sá
níúndi í heiminum og sá fyrsti á
Norðurlöndunum.
Upphaflega var Lavazza
kaffískólinn stofnaður til að
veita fagfólki þjálfun í meðferð
véla og hráefnis í von um að það
yrði hæfara til að skila
gæðahráefni í bolla
kaffíunnenda. Nú er skólinn
talinn ein helsta miðstöð
upplýsinga um kaffí á Italíu og
víðar.
Fagmenn í kaffílögun, nemar,
fjölmiðlar og áhugamenn sækja
þangað þekkingu sína á
meðhöndlun kaffís, tilreiðslu og
áhrif drykkjarins á heilsuna.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
FRÁ opnun kaffiskóla Lavazza í Reykjavík.
Einn af sérfræðingum
Lavazza-skólans, André Fucci,
kom til Islands í tilefni opnunar
skólans á fimmtudag og
annaðist námskeið fyrir
nemendur í Hótel- og
matvælaskólanum og námskeið
fyrir veitingamenn.
Verkjastill-
ing án lyfja
FYRIRTÆKIÐ Celsus hefur um-
boð fyrir verkjastillandi „penna",
Pain Gone, er fæst nú í apótekum,
segir í fréttatilkynningu.
I tækinu eru kristallar sem setja
í gang leiðni á pennaendanum þeg-
ar þiýst er snöggt og ítrekað á
hnapp á efri endanum. Neðri end-
anum er beint að verkjasvæði, við-
komandi finnur dálítinn rafsting í
húðinni og myndast þá örvun á
taugaenda sem sendir boð til heil-
ans. Heilinn setur af stað fram-
leiðslu á endorfini sem er verkja-
stillandi efni er verður til í innkirtl-
um líkamans og berst efnið á stað-
inn þar sem verkur er. Má því kalla
áhrifin staðbundna deyfingu og
aukaverkanir eru engar.
Ekki eru rafhlöður í tækinu og
getur það enst árum saman við
venjulega notkun. Penninn er
hannaður í Danmörku og hefur
TNS-tæknin sem hann byggist á
verið notuð áratugum saman á
sjúkrastofnunum, m. a. hér á
landi, til að draga úr krónískum
verkjum.
Líkt eftir
trjánum
NY verslun í Reykjavík, Soldis í
Kirkjuhvoli, selur eftirlíkingar af
ýmsum trjám, þ. á m. bambusviði,
fíkusi, japönskum hlyn og pálmum.
Trén eru framleidd í Þýskalandi.
Trén eru unnin úr silkilaufum og
trjástofni og auðveld í umhirðu,
segir í fréttatilkynningu, sum era
allstór með mikla laufkrónu. Soldis
er einnig með úrval af steinkerum
fyrir blóm og tré ásamt annarri
gjafavöru og veitt er ráðgjöf um
skreytingu í fyrirtækjum.
Föt úr
lífrænni
bómull
VERSLUNIN Yggdrasill hefur
fyrir skömmu hafið innflutning á
nærfatnaði frá Sviss og er hann
eingöngu úr lífrænt ræktuðu hrá-
efni, segir í fréttatilkynningu frá
fyrirtækinu.
Nærfatnaðurinn er bæði á börn
og fullorðna og úr bómull sem er
lífrænt ræktuð og handtýnd. Hún
hefur ekki verið meðhöndluð með
bleikiefnum eða kemískum efnum
og er því í sínum náttúrulega lit.
Einnig er um að ræða ullarnær-
föt úr þunnri ull. Hún flokkast sem
lífræn af því að féð sem ullin er af
hefur eingöngu lifað á lífrænt
ræktuðu fóðri. Hún hefur heldur
ekki verið meðhöndluð með
kemískum efnum.