Morgunblaðið - 21.11.1998, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 21. NÓVEMBER 1998 43
ðild að Evrópusambandinu
loka aðild
i framtíð
ia ræðu sinnar til að tala um Evrópumál.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Yamsóknarflokksins fylgjast með ræðu flokksformannsins.
skapa arð fyrir þjóðfélagið í heild og á
þeirri sömu hugsun eigum við enn að
byggja. Þau fyrirtæki sem eru í sjáv-
arútvegi verða hins vegar að hafa
starfsfrið og geta treyst á stöðugleika
og stefnufestu," sagði Halldór.
Vill verða í
næstu ríkisstjórnar
Halldór kom víða við í ræðu sinni
og benti m.a. á að lífeyrissjóðirnir,
sem hann kallaði hið kröftuga fjár-
málaafl almennings, væru að eflast
og það gæti skapað þeim svigrúm í
framtíðinni til að sinna meira þörf-
um öryrkja og fatlaðra. Þar með
skapaðist svigrúm fyrir almanna-
valdið til að sinna heilbrigðismálum
og menntamálum betur en nú væri
gert. Forráðamenn lífeyrissjóðanna
þyrftu að fara að huga alvarlega að
þessu verkefni.
Halldór sagði að semja þyrfti sér-
staka réttindaskrá þjóðfélagsþegn-
anna þar sem reynt yrði að skilgreina
hvað það væri sem þegnar landsins
ættu kröfu á af hálfu almannavaldsins
á sviði heilbrigðismála, menntamála,
samgöngumála og velferðarmála.
Taka þyrfti einnig tillit til réttinda
landsbyggðarfólks sem borgaði skatta
til jafns við aðra án þess að geta nýtt
sér alla þætti samfélagsþjónustunnar
til jafns við aðra.
Halldór lagði áherslu á að sætta
þyrfti sjónarmið náttúruverndar og
nýtingar á hálendinu. Sér-
staklega þyrfti að huga að
verndargildi einstakra
svæða.
Halldór lauk ræðu sinni á
að leggja áherslu á árangur
Framsóknarflokksins og sagði að
flokkurinn þyrfti að ná þeim styrk í
næstu kosningum til að geta veitt
nýrri ríkisstjórn forystu.
Mikið starf að vera
umhverfísráðherra
Guðmundi Bjarnasyni umhverfis-
og landbúnaðarráðherra voru þökkuð
störf í þágu flokksins, en hann hefur
ákveðið að hætta þingmennsku. Hann
sagði í ræðu á þinginu að reynsla sín
af störfum í umhverfisráðuneytinu
hefði kennt sér að það væri kominn
tími til að umhverfisráðherra sinnti
ekki öðrum ráðherrastörfum sam-
hliða.
Frámbjóðendur til varaformanns,
Finnur Ingólfsson og Siv Friðleifs-
dóttir, fluttu ræður á þinginu. Finnur
minnti á hvað uppbygging stóriðju og
virkjana ætti stóran þátt í þeirri efna-
hagsuppbyggingu sem átt hefði sér
stað á kjörtímabilinu, enda hefði það
verið fallið til vinsælda í stjórnmálum,
í upphafi kjörtímabilsins, að stuðla að
slíkri uppbyggingu. Þetta væri breytt
í dag, en Finnur sagði að þetta gæti
breyst aftur, ekki síst ef staðan í efna-
hagsmálum breyttist aftur til verri
vegar. Finnur sagði að við yi-ðum að
líta til framtíðar og ná sáttum milli
ólíkra sjónarmiða í umhverfismálum.
Hann minnti á að það væri eitt
stærsta byggðamálið að nýta auðlind-
ir þjóðarinnar. Hann lagði áherslu á
góðan árangur ríkisstjórnarinnar í
ríkisfjármálum. Við upphaf kjörtíma-
bilsins hefði hallinn á ríkissjóði verið
10 milljarðar. Nú væri ríkissjóður
rekinn með 10 milljarða afgangi á
greiðslugrunni.
Siv Friðleifsdóttir sagði að Fram-
sóknarflokkurinn þyrfti að gæta að
tekjuskiptingu í þjóðfélaginu. Hér
mætti ekki myndast stéttaskipting
eins og víða erlendis. Auknum
tekjumun fylgdu margvísleg félagsleg
vandamál. Hún vék sérstaklega að
byggðamálum og sagði að okkur bæri
að styrkja sveitarstjórnarstigið og
færa meiri pólitísk völd til byggðanna.
Hún lýsti sérstökum áhyggjum af erf-
iðri stöðu bænda. Staða þeirra væri
slík að ekki yrði við unað.
Gunnlaugur Sigmundsson alþingis-
maður lýsti andstöðu við kafla í sjáv-
arútvegsályktun flokksins. Hann
sagðist vera ósamþykkur því að leigja
ætti hluta af kvótaaukningu komandi
ára á kvótaþingi. Hann sagði sömu-
leiðis að þeir sem legðu til að skatt-
leggja ætti þá sérstaklega sem færu
út úr atvinnugreinmni hefðu ekkert
vit á skattamálum og þeim erfiðleik-
um sem fylgdu því að framfylgja slíkri
stefnu.
Ungt fólk liótar úrsögn
vegna skattamála
Guðný Rún Sigurðardóttir frá
Akranesi gagnrýndi á síðasta flokks-
þingi Framsóknarflokkinn harðlega
fyrir að stuðla ekki að því að lækka
jaðarskatta. Hún undirstrikaði aftur
þessa gagnrýni á flokksþinginu í gær
og sagði að allt of langt hefði verið
gengið í tekjutengingu í skattakerf-
inu. Hún benti á að bamabætur byrj-
uðu að skerðast þegar heildartekjur
hjóna með eitt barn næðu rúmum
95.000 krónum á mánuði. Atvinnu-
leysisbætur hjóna með eitt barn
næmu hins vegar rúmum 124.000
krónum. Hún gagnrýndi störf jaðar-
skattanefndar og sagðist vera alvar-
lega að íhuga að segja sig úr flokkn-
um ef ekki yrði tekið mark á þessari
gagnrýni.
Guðný sagðist vilja útiýma orðinu
tekjutengingu úr íslensku. Valgerður
Sverrisdóttir, þingflokksformaður
flokksins, mótmælti þessu og sagði að
tekjutengingin væri mikilvæg leið til
jöfnunar.
Arni Gunnarsson, formaður Sam-
bands ungra framsóknarmanna,
gagnrýndi einnig skattakerfið og
sagði að ungt fólk hefði yfirgefið raðir
flokksins vegna óánægju með að hann
skyldi ekki hafa lækkað háa jaðar-
skatta. Hann sagði að tekjuskatts-
kerfið í dag væri hvorki til tekjujöfn-
unar né tekjuöflunar.
Ólafur Magnússon, formaður Sólar
í Hvalfirði, sagði að vinna þyrfti nýt-
ingaráætlun fyrir hálendið. Fram-
sóknarflokkurinn ætti að sjá svo um
að Fljótsdalsvirkjun færi í
lögformlegt umhverfismat.
Hann sagði að ísland yrði
að skrifa undir Kyoto-bók-
unina. íslensk stjórnvöld
gætu ekki ætlast til þess að
umsókn þeirra um aðild að öryggis-
ráði Sameinuðu þjóðanna yrði tekin
alvarlega ef Island neitaði að taka
þátt í stærsta alþjóðlega samningi
sem gerður hefði verið á sviði um-
hverfismála.
Á flokksþinginu kom fram í ræðu
Unnar Stefánsdóttur, gjaldkera
Framsóknarflokksins, að flokkurinn
skuldar 31 milljón í dag. Hún sagði að
skuldir hans hefðu lækkað mikið á
síðustu árum, en fyrir fjórum árum
hefðu skuldirnar verið yfir 100 millj-
ónir.
„Tillaga um
réttindaskrá
þegnanna“
Lögregla hefur óskað eftir aðgangi
að skrám netþjónustufyrirtækja
Landssíminn íhug-
ar að afhenda
ekki gögn án
dómsúrskurðar
NETÞJONUSTUFYRIRTÆKI sem
veita tölvunotendum aðgang að Net-
inu, skrá yfirleitt ekki aðrar upplýs-
ingar um notkun viðskiptavina sinna
en svonefndan tengitima, þar sem
fram kemur hvenær viðkomandi eru
tengdir inn á netið, auk þess að
geyma tölvupóst notendanna. For-
svarsmenn netþjónustufyrirtækja,
sem rætt var við, segja hins vegar að
ekki séu haldnar skrái- yfir hvaða
heimasíður notendur fara inn á.
Hæstiréttur hefur nýlega með
dómi heimilað lögreglu aðgang að
upplýsingum um viðskiptavini net-
þjónustufyrirtækis. Ekki er þó Ijóst
hvort draga megi þá ályktun af dóm-
inum að afhenda megi þessar upplýs-
ingar án dómsúrskurðar í hverju til-
viki. Hefur dómurinn vakið upp þá
spurningu hvaða upplýsingar séu
skráðar hjá netþjónustuaðUum,
hversu lengi þær séu geymdar og um
aðgang lögreglu að þessum upplýs-
ingum vegna rannsókna sakamála.
„Teljum rétt að fara
að öllu með gát“
Að sögn Olafs Þ. Stephensen, upp-
lýsingafulltrúa Landssímans hf., er
eingöngu skráður tengitími notenda
hjá netþjónustu Landssímans, sem
er nauðsynlegt vegna reiknings-
halds, að hans sögn. „Upplýsingar
um það hvaða heimasíður notandinn
tengist eru ekki skráðar," segir
hann.
Að sögn Ólafs barst Landssíman-
um fyrh- nokki-um dögum beiðni frá
Ríkislögi-eglustjóra um að afhentar
yrðu ákveðnar upplýsingar varðandi
tengitíma tiltekins notanda.
„Mál af þessu tagi eru ný og við
viljum að það sé á hreinu að farið sé
að lögum. Þessar upplýsingar verða
þvi ekki látnar af hendi fyrr en við
höfum farið mjög nákvæmlega yfir
það með okkar lögfræðingi hvort
rétt sé að fara fram á dómsúrskurð.
Við teljum rétt að fara að öllu með
gát vegna þess að svona upplýsingar
eru í eðli sínu viðkvæmar,“ sagði
Ólafur.
Hann tók fram að fyrirtækið væri
boðið og búið að gera skyldu sína
svo upplýsa megi sakamál „en við
verðum líka að gæta fyllsta trúnað-
ar við viðskiptavini okkar,“ sagði
Ólafur.
Upplýsingarnar falla undir
lög um persónuvemd
„Lög um persónuvernd hljóta að
gilda um þessar upplýsingar,“ segir
Guðmundur Kr. Unnsteinsson, fram-
kvæmdastjóri netþjónustufyrirtæk-
isins Hringiðunnai'. „Við erum með
skráð nöfn, kennitölur, heimilisföng
og símanúmer notenda og varðveit-
um notendanöfn og lykilorð þeirra,
sem við gefum ekki upp. Við skráum
einnig greiðslufyrirkomulag og við
skráum reyndar líka hvers konar
tölvubúnað menn eru
með,“ segir hann.
Hann segir tvö tilvik
hafa komið upp fyrir
nokkru, þar sem lögregla
óskaði liðsinnis Hring-
iðunnar vegna rannsóknar
mála. í öðru tilfellinu hafi tiltekinn
aðili kært annan til rannsóknarlög-
reglunnai- fyrii’ að koma forriti fyi-ir í
tölvu sinni. Óskaði rannsóknarlög-
reglan eftir að Hringiðan upplýsti
hvenær umræddur einstaklingur var
tengdur inn á netið. Guðmundur
sagði að ákveðið hefði verið að gefa
lögreglunni þessar upplýsingar eftir
að hafa fengið staðfest að um lög-
reglurannsókn var að ræða og í ljós
kom að viðkomandi hafði heimilað
lögreglunni að afla þessara upplýs-
inga.
„Ekki skráð
hvaða heima
síður menn
fara inn á“
„Það er ekki haldið utan um hvað*
menn eru að gera á Netinu og ég hef
ekki hugleitt hvort það sé tæknilega
mögulegt. Hver notandi hefur ákveð-
ið svæði á okkar tölvum, þar sem
hann getur geymt gögn sín og póst-
hólf hans er geymt,“ segir Gestur
Gunnarsson hjá Margmiðlun hf.
Hann segir að einnig séu skráðar
upplýsingar um hvenær notendur
tengjast Netinu og hvaðan þeir
tengjast því. „Hins vegar má segja
að þessi dómur Hæstaréttar hafi lítil
áhrif hvað þetta varðar vegna þess
að við höfum verið með ákvæði í okk-
ar áskriftarskilmálum þar sem tekið
er fram að við vinnum með lögregl-
unni þegar lögbrot hafa átt sér stað
og menn skrifa undir það,“ segii-
hann.
Aðspurður segir hann að þó ekki
væru skráðar allar upplýsingai’ um
feril notenda á Netinu hjá netþjón-
ustufyrirtækjum geti þau engu að
síður varðveitt gagnlegar upplýsing-
ar þegar um tölvubrot er að ræða.
„Ef aðili stundai’ innbrot í tölvukerfi
er hann kannski með búnað til þess á
sínu heimasvæði og jafnframt sýnir
log-skráin hvenær menn tengjast
netinu. Þessar upplýsingar geta ver-
ið hluti af stærra púsluspili, en það
er í þessu sem öllum öðrum lögreglu-
rannsóknum, að svörin fást ekki öll
þarna,“ segir hann.
Óaðgengilegt íyrir
alla nema notandann
„Inni á okkar kerfum liggja gögn
eins og tölvupóstur, sem er óað-
gengilegur fyrir alla nema notand-
ann sjálfan. Svo liggja fyrii’ ákveðnar
log-ski’ár, sem sýna hvenær menn
fara inn á Netið og úr hvaða síma er
hringt. Þetta eru stórar og nákvæm-
ai’ skrár, sem eru vistaðar í ákveðinn
tíma,“ segir Guðbrandur Örn Arnar-
son, framkvæmdastjóri hjá Skímu hf.
Hann segir fyrirtækið hafa verið í
góðu samstarfi við rannsóknarlög-
regluna varðandi aðstoð, en þó með v.
ákveðnum fyrirvörum. „Við höfum
alltaf óskað eftir formlegum beiðnum
vegna rannsóknar mála. Einhver til-
vik hafa komið upp en engin alvar-
leg,“ segh- hann.
Skíma kynnir öllum viðskiptavin-
um sínum notendaskilmála sem
samdii’ voru í samráði við lögfræðing
og visa einnig í skilmála ISNETS. „I
ljósi allra þein-a breytinga sem orðið
hafa að undanförnu á Netinu höfum
við látið gera lögfræðilega úttekt á
þessum málum, sem eru í góðu lagi
hjá okkur,“ segir hann. „Við höfum
líka unnið með Tölvunefnd í þessu
máli og sent nefndinni skilmála okk-
ar og leitað eftir ráðleggingum henn-
ar,“ segir hann.
I notkunai’skilmálum Skímu segir”
m.a.: „Notendur sem vanvirða,
brjóta eða gera tilraun til að brjóta
öryggis- og umgengnisreglur Skímu
geta gerst brotlegir við
refsilög, almenn lög og/eða
skapað sér skaðabótaá-
byrgð. Skíma mun kveða
tfi og aðstoða lögregluyfii’-
_________ völd eða valdbæra rann-
sóknaraðila við að upplýsa
afbrot eða grun um afbrot.“
Guðbrandur segir að áhersla sé
lögð á að varðveita friðhelgi og
einkalíf notenda þjónustunnar, því
mjög mikilvægt sé fyrir notendur að
geta treyst því að ekki sé farið út
með upplýsingar um þá.
„Það vantar hér sterka löggjöf á
borð við þá sem í gildi er í Bandaríkj-
unum og einnig skortir túlkun á gild-
andi reglum. Löggjöfin hér á landi er
meingölluð, en það er af hinu góða að
réttaróvissu sé eytt með dómi^
Hæstaréttar," segir hann.