Morgunblaðið - 30.12.1998, Blaðsíða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 30. DESEMBER 1998
MORGUNBLADIÐ
ERLENT
Reuters
ÆTTINGJAR liðsmanns Frelsishers Kosovo, sem féll í átökum við
serbneskar öryggissveitir í vikunni sem leið, fylgja honum til grafar í
bænum Obranca í Kosovo.
NATO varar við átökum í Kosovo
Itrekar hótun um
hernaðaríhlutun
átök blossuðu upp að nýju í hérað-
inu.
Solana sagði í stuttri yfirlýsingu
að bandalagið fylgdist grannt með
ástandinu í Kosovo og hvatti
serbnesku öryggissveitirnar og að-
skilnaðarsinnana til að virða vopna-
hlé, sem eftirlitsmenn Öryggis- og
samvinnustofnunar Evrópu (ÖSE)
höfðu milligöngu um eftir að hörð
átök blossuðu upp í héraðinu á jóla-
dag. Átökin stóðu í fjóra daga og
kostuðu að minnsta kosti 18 manns
iífíð.
Talsmaður eftirhtsmanna ÖSE
sagði að ekki hefði komið til átaka í
gær. „Við getum engu spáð um
framtíðina hér, en ég vona svo sann-
arlega að vopnahléið haldist.“
Rússnesk stjórnvöld, sem hafa
stutt Serba í Kosovo-deilunni, sök-
uðu skæruliða í Frelsisher Kosovo
(KLA) um að hafa átt upptökin að
átökunum. Talsmaður KLA vísaði
því á bug í gær og sagði að aðskiln-
aðarsinnarnir hefðu aðeins svarað
árásum serbnesku öryggissveitanna
til að verja sig.
JAVIER Solana, framkvæmdastjóri
Atlantshafsbandalagsins, varaði
serbnesk stjómvöld og albanska að-
skilnaðarsinna í Kosovo við því í
gær að bandalagið væri enn reiðu-
búið að grípa til hemaðaraðgerða ef
Sex fórust í
Sydney-Hobart
Sydney. Rcuters.
SKIPULEGGJENDUR Sydney-
Hobart siglingakeppninnar í Ástral-
íu tilkynntu í gær að hafín yrði ítar-
leg rannsókn á öryggisráðstöfunum
í keppninni í kjölfar þess að sex
þátttakendur em látnir eða saknað
eftir að illviðri skall á keppendum á
sunnudag.
Reyndir siglingamenn sögðu þó í
gær að þrátt fyrir allt yrði áfram að
efna til þessarar þekktustu siglinga-
keppni Ástrala. Sögðu siglinga-
mennirnir að skipstjóram bæri
sjálfum að ákveða hvort þeir teldu
óhætt að láta úr höfn.
Hitnar í kolunum
í Likud-flokknum
Mordechai
gagnrýnir
framgöngu
Netanyahus
Jerúsalem. Reuters.
TVEIR helstu ráðherrarnir í ríkis-
stjóm Benjamins Netanyahus, for-
sætisráðherra Israels, gáfu í skyn í
gær að þeir kynnu að snúa baki við
honum í kosningunum sem boðaðar
hafa verið 17. maí nk.
Yitzhak Mordechai, varnarmála-
ráðherra og vinsælasti ráðherrann
í stjóminni samkvæmt skoðana-
könnunum, gagnrýndi framgöngu
Netanyahus í friðarumleitununum
við Palestínumenn og kvaðst vera
farinn að efast um framtíð sína í
Likud-flokknum.
Ariel Shai-on utanríkisráðhen-a
sagði að til greina kæmi að hann
yrði leiðtogi Israels „undir sérstök-
um kringumstæðum". Fyrir þrem
dögum sagði Sharon að hann hefði
engan áhuga á forsætisráðherra-
embættinu og hvatti til einingar
innan stjómarflokksins, Likud-
bandalagsins.
Kosið 17. maí
Stjórnlaganefnd ísraelska þings-
ins samþykkti í gær tillögu tveggja
stærstu flokkanna, Likud og
Verkamannafiokksins, um að þing-
og forsætisráðherrakosningar fari
fram í landinu 17. maí nk., en að
öllu óbreyttu hefðu þær átt að fara
fram síðla árs 2000. Benjamin Net-
anyahu forsætisráðherra hafði fall-
ist á að kosningar yrðu haldnar
fyrr gegn því að ekki yrði sam-
þykkt vantraust á ríkisstjóm hans
nú þegar.
Mordechai atyrti Netanyahu
fyrir að fresta framkvæmd Wye-
samkomulagsins við Palestínu-
menn um afhendingu lands á Vest-
urbakkanum og sagði brýnt að
Ueuters
NETANYAHU baðst fyrir við Grátmúrinn í Jerúsalem í gær og vildi
ekki ræða við fréttamenn um stjórnmálaástandið meðan hann væri á
helgum stað.
deiluaðilar ræddust við nú þegar
óvissa ríkti um niðurstöður vænt-
anlegra kosninga.
Kvaðst Mordechai telja að hægt
hefði verið, með öðrum ráðum, að
tryggja að Palestínumenn stæðu
við sinn hluta samningsins, en Net-
anyahu skírskotaði til vanefnda
þeirra er hann frestaði fram-
kvæmd samningsins.
Þýzkaland tekur við formennsku í ráðherraráði Evrópusambandsins um áramót
Barátta gegn atvinnuleysi og
fyrir uppstokkun Qármála
Þjóðverjar vilja „peningana sína aftur“
Bonn. Reuters.
ÞYZKALAND tekur við for-
mennskunni í ráðherraráði Evrópu-
sambandsins (ESB) nú um áramót-
in með það göfuga markmið að yfír-
lýstu leiðarljósi að draga fyrir al-
vöra úr atvinnuleysinu í álfunni, en
hinni nýju ríkisstjóm jafnaðar-
manna og græningja er einnig ann-
að markmið mikilvægt - að lækka
greiðslur Þjóðverja í sameiginlega
sjóði sambandsins.
Gerhard Schröder kanzlari hefur
á þeim tveimur mánuðum sem liðnir
era frá því hann tók við embætti
með afgerandi hætti gert hinum
ESB-ríkjunum fjórtán ljóst, að það
gangi ekki lengur að Þjóðverjar
standi straum af 60% fjárlaga sam-
bandsins og að þeir 22 milljarðar
marka (900 milljarðar króna) sem
Þjóðverjar greiða til ESB umfram
það sem þeir fá til baka úr sjóðum
þess, sé óviðunandi há upphæð.
Þjóðverjar vilja endurheimta
peningana sína.
„Yfir helmingurinn af öllu því fé
sem er sólundað í Evrópu greiða
Þjóðverjar. (...) Þessu verður að
linna,“ sagði Schröder nýlega, og
minnti með þessum ummælum
sterklega á Margaret Thateher,
fyrrverandi forsætisráðherra Breta,
sem árið 1984 tókst með herópi sínu
„Eg vil fá peningana mína aftur“ að
semja um sérstakt endurgreiðslu-
kerfl fyrir Breta sem lækkaði
nettógreiðslur þeirra til sambands-
ins um milljarða ár hvert.
Með þessum óduldu kröfum
Schröders um minnkaða greiðslu-
byrði Þjóðverja í Evrópusam-
starfinu kveður við heldur betur
annan tón en þann sem ríkti í
kanzlaratíð Helmuts Kohls. Sumir
hafa gengið svo langt að segja að
þeir sjái lítið votta fyrir hinni
„óbreyttu stefnu“ í utanríkismál-
um, sem Schröder hefði ítrekað
heitið fyrir kosningar.
„Schröder er að einbeita sér að
því sem hans heimafólk vill heyra
og mótar utanríkispólitisk
stefnumið sín með tilliti til þess
hvað fellur bezt í kramið heima fyr-
ir,“ sagði Johannes Christian
Koecke, stjómmálaskýrandi hjá
Konrad Adenauer-stofnuninni í
Bonn, sem stendur Kristilega
demókrataflokknum, flokki Helm-
uts Kohls, nærri.
Schröder varði baráttu sína fyrir
endurgreiðslum úr sjóðum ESB í
viðtali í þýzka dagblaðinu West-
deutsche Allgemeine Zeitung á
þriðjudag. „Það er mitt hlutverk að
líta til með hagsmunum Þýzka-
lands,“ sagði hann. „Það er ná-
kvæmlega það sem ríkisstjórnar-
leiðtogar annarra ríkja gera og
finnst það sjálfsagt," sagði
Schröder, en bætti við: „Það verður
yfírmáta mikilvægt að fínna ásætt-
anlegar málamiðlanir".
Oskar Lafontaine, fjármálaráð-
herra Þýzkalands, reyndi í viðtali í
dagblaðinu Welt am Sonntag á
sunnudag, að beita vægi þýzku
greiðslanna til ESB til að þrýsta á
um að hin ESB-ríkin gefí eftir í deil-
unni um skattasamræmingu innan
sambandsins. Hann sagði: „Það
gengur ekki að menn ætlist til
hárra nettógreiðslna frá Þjóðverj-
um til ESB, en geri aftur á móti
ekkert í því að stöðva ósanngjarna
skattasamkeppni. Þetta getur ekki
samræmzt samstöðuhugmyndinni.“
Að mati brezka blaðsins The
Daily Telegraph votta þessi um-
mæli Lafontaines og fleiri sem hann
og aðrir þýzkir ráðamenn hafa látið
frá sér fara um mikinn einhug með-
al þeirra sem móta utanríkisstefnu
Þýzkalands að skjóta verði frekari
stoðum undir myntbandalagið með
því að taka enn ákveðnari skref í átt
að pólitískum samrana álfunnar.
Harðast tekizt á um endur-
skoðun fjármálanna
Stjórnmálaskýrendur telja að það
verði allt annað en auðvelt að knýja
í gegn fyrirhuguð áform um upp-
stokkun landbúnaðar- og byggða-
sjóðakerfís ESB, sem og endur-
skoðun á fyrirkomulagi heildarfjár-
laga sambandsins. Þessi uppstokk-
un er nauðsynleg áður en hægt er
að hleypa inn nýjum aðildarríkjum í
Mið- og Austur-Evrópu, sem bíða
óþreyjufull eftir að fá inngöngu.
Sérfræðingarnir benda á, að það
verður líka erfítt íyrir Þjóðverja að
beita sér af þunga fyrir því að skera
niður eigin greiðslur til ESB svo
lengi sem þeir gegna formennsku-
hlutverkinu, sem felst ekki sízt í því
að miðla málum.
En stjórn Schröders vill einnig
nýta formennskumisseri sitt til að
reyna að fækka atvinnuleysingjum í
ESB-löndunum, en þeir eru á að
gizka sautján milljónir um þessar
mundir. Olíkt Kohl-stjórninni, sem
hélt því fram að hverju aðildarríki
fyrir sig bæri að finna eigin lausnir
á sínum atvinnuleysisvanda, er
Schröder-stjórnin sammála meiri-
hluta hinna ríkisstjórna sambands-
ins (jafnaðarmenn standa nú áð ell-
efu af stjórnunum fímmtán) um að
sambandinu beri að gera samræmt
átak til að skapa störf.
Schröder-stjórnin vill einnig gera
átak í því að berjast gegn svokall-
aðri „ósanngjarnri skattasam-
keppni" með því að samræma
skatta í aðildarlöndunum, a.m.k. af
fyrirtækjum og fjármagnstekjum.
Hún vill ennfremur vinna eftir
megni gegn alþjóðlegri glæpastarf-
semi og efla sameiginlega utanríkis-
og öi’yggismálastefnu sambandsins.
Margt fleira er á verkefnadag-
skránni á þessu formennskumisseri
Þjóðverja, en um áramótin verða
þau sögulegu tímamót að gjaldmiðl-
ar ellefu ESB-landa renna saman í
hina nýju sameiginlegu Evrópu-
mynt, evrana. Og í júní, skömmu
áður en Þjóðverjar rétta keflið
áfram til Finna, fara fram kosning-
ar til Evrópuþingsins.
En það verður að mati sérfræð-
inga tvímælalaust harðast tekizt á
um endurskoðun fjármálanna; hún
verði mál málanna á þýzka for-
mennskumisserinu, sem lýkur á
leiðtogafundi í Köln í júní.