Morgunblaðið - 30.12.1998, Blaðsíða 27

MORGUNB LAÐIÐ
LISTIR
MIÐVIKUDAGUR 30. DESEMBER 1998 27
HÖFUNDAR greina í
bókinni Hugmyndir -
Greinasafn til minningar
um Eyjólf Konráð Jóns-
son eiga það allir sammerkt að
vera fæddir á sjöunda eða áttunda
áratugnum, eða um það leyti sem
bók ritstjórans og alþingismanns-
ins Eyjólfs Konráðs, Alþýða og at-
hafnalíf, kom út. Alls eru greina-
höfundar 22 talsins og voru fjórir
þeirra fengnir til að segja stuttlega
frá umfjöllunarefnum sínum.
„Starfsmannastefna fyrirtækja á
nýrri öld“ er heiti greinar eftir
Auði Björk Guðmundsdóttui’j
kynningarfulltrúa Eimskips. „I
greininni leitast ég við að varpa
ljósi á nokkur viðfangsefni sem
ættu að vera ofarlega á baugi í
starfsmannastjómun fyrirtækja.
Eg fjalla m.a. um þætti eins og sí-
menntun, mikilvægi þess að fyrir-
tæki bjóði upp á fjölskylduvænt
starfsumhverfí og jafnari stöðu
kynjanna. Einnig fjalla ég um nýj-
an þátt í stefnumótun og rekstri ís-
lenskra fyrirtækja, en það er eign-
arhald starfsmanna í íyrirtækjum
sem þeir starfa hjá. Þessir þættir
hafa verið í brennidepli síðastliðna
mánuði hér á Islandi en hafa
tíðkast hjá erlendum stórfyrir-
tækjum um nokkurt skeið,“ segir
Auður.
Eignarhlutdeild starfsmanna
í fyrirtækjum
Hún minnir á að eitt af hugðar-
efnum Eyjólfs Konráðs hafi verið
það sem hann nefndi „arðskipta-
og hlutdeildarfyrirkomulag".
„Hann mælti með því að starfs-
menn ættu að fá möguleika á því að
eignast hlut í fyrirtækjunum sem
þeir ynnu fyrir. A árinu sem nú er
að renna sitt skeið hefur þetta ver-
ið að gerast víða. I þessu sambandi
má nefna fyrirtæki eins og Is-
lenska erfðagreiningu, Landsbank-
ann, FBA, Skýrr, TM, Búnaðar-
bankann og nú síðast Islenska að-
alverktaka og Hans Petersen. St-
arfsmenn hjá þessum fyrirtækjum
hafa annaðhvort fengið að kaupa
hlut í fyrirtækjúnum, í sumum til-
vikum undir markaðsgengi, eða
öðlast rétt til hlutafjárkaupa á fyr-
irfram ákveðnu gengi. Hjá sumum
þessara fyrirtækja fær starfsfólk
hlutdeild í hagnaði ef vel gengur.
Að verðlauna eða gefa starfsfólki
kost á að eignast hlut í fyrirtækinu
tel ég mjög jákvæða þróun og ég
hef trú á því að eignarhlutdeild
starfsmanna muni skila sér til baka
til fyrirtækjanna,“ segir hún.
Breytt hlutverk
fj ár málastofnana
Agúst Freyr Ingason, sérfræð-
ingur hjá Búnaðarbankanum Verð-
bréfum, rekur í grein sinni, „Al-
þjóðafjármál og Island“, hvernig
hlutverk fjármálastofnana hefur
breyst. Þá greinir hann uppsprettu
þeirra breytinga sem nú eiga sér
stað á fjármálamörkuðum í heimin-
um og hvernig þær kunni að leiða
til breyttrar uppbyggingar þeirra.
Agúst bendir á að sú grundvallar-
breyting hafi átt sér stað á fjár-
málamarkaði að nú sé áhrifamesta
aflið á markaðnum milljónir
smárra fjárfesta - og þannig hafi
mbl.is
—At-LTAÍ= G/TTHVAÐ NÝTT
Ungt fólk skrifar greinasafn til minningar um Eyjólf Konráð
A undan sinni samtíð
Auður Björk Ágúst Freyr
Guðmundsdóttir Ingason
Benedikt Ragnheiður Eh'n
Árnason Árnadóttir
„fjárstjóm fjöldans“, eins og
Eyjólfur Konráð nefndi það,
því orðið að raunveruleika.
„Orsökina má aðallega
rekja til breytinga á aldurs-
samsetningu þjóðfélagsins og
áhrifa frá tækni- og upplýs-
ingabyltingunni. Breytingar
á aldurssamsetningu þjóðfé-
laga hafa fært lífeyriskerfi
heimsins meira í átt að sér-
eignarfyrirkomulaginu og í
kjölfarið hafa verðbréfasjóðir
vaxið og munu vaxa gífurlega
á næstu áratugum. Þeir
verða aðalvaxtarbroddur
fjármálageirans með einstak-
linga sem helstu fjárfesta.
Tæknibyltingin hefur síðan
gert einstaklingum auðveld-
ara að nálgast upplýsingar
um fjárfestingarmöguleika
og þrýst á fjármálastofnanir
um að bjóða þjónustu á ver-
aldarvefnum. Þetta hefur
gert einstaklingum kleift að
stunda fjármálaviðskipti og
fylgjast með þróun fjármála-
markaðar, sem áður var ein-
ungis á færi stærri fjárfesta.
Búist er við miklum vexti í
fjármálaviðskiptum á verald-
arvefnum og mun það fyrir-
tæki sem nær að fylgja þeirri
þróun eftir verða leiðandi í
fjármálaheiminum í framtíð-
inni,“ segir Agúst.
Sala orkufyrirtækja og
samkeppni í orkuvinnslu
I grein sinni, ,,Arður og orka“,
fjallar Benedikt Arnason, deildar-
stjóri í iðnaðar- og viðskiptaráðu-
neyti, um markaðsvæðingu raf-
orkufyrirtækja og möguleika á því
að koma á fót samkeppni í vinnslu
og sölu raforku hér á landi.
„Raforkufyrirtæki eru stór
og mikilvægur hluti af ís-
lensku atvinnulífi og í náinni
snertingu við heimili og fyr-
irtæki í landinu. Þau hafa
hins vegar verið rekin af
hinu opinbera án samkeppni.
Með hliðsjón af velheppnuð-
um skipulagsbreytingum á
mörgum sviðum íslensks
efnahagslífs á síðustu árum
er eðlilegt að markaðsöflin
verði einnig virkjuð í raf-
orkugeiranum," segir Bene-
dikt, sem hvetur til þess að
samkeppni í orkubúskap
landsmanna verði aukin og
orkufyrirtæki seld til al-
mennings.
„Eyjólfi Konráð voru
orku- og iðnaðarmál hug-
leikin. Hann taldi á sínum
tíma einsýnt að þjóðin
myndi hagnýta orkulindirn-
ar í ríkum mæli og ráðast í
meiriháttar iðnrekstur sem
fólkið þyrfti að eignast. Nú
hefur Islenska járnblendifé-
lagið verið sett á markað og
íslensk stóriðja þar með í
fyrsta sinn gerð að almenn-
ingshlutafélagi. En almenn-
ingur ætti ekki eingöngu að
eiga þess kost að kaupa hlut
í fyrirtækjum er framleiða
raforkufrekar vörur úr hrá-
efni sem knúið er áfram
með hreinni íslenskri orku. Ekk-
ert ætti að vera því til fyrirstöðu á
nýrri öld að íslenskur almenning-
ur geti keypt sér hlut í vinnslu
raforkunnar,“ segir hann enn-
fremur.
Viðhorfsbreyting gagnvart
erlendri fjárfestingu
„Fjárfesting erlendra aðila i ís-
lenskum atvinnurekstri" er yfir-
skrift greinar Ragnheiðar Elínai-
Arnadóttur, aðstoðarmanns fjár-
málaráðherra. „Auk þess sem ég
legg áherslu á mikilvægi erlendrar
fjárfestingai- og ávinning fyi-ir ís-
lenskt þjóðarbú fjalla ég aðeins um
þá viðhorfsbreytingu sem orðið hef-
ur hérlendis á undanfórnum árum
til erlendrar fjárfestingar. Erlend
fjárfesting er nú almennt litin mjög
jákvæðum augum og í henni felast
fjölmörg ný sóknarfæri, ekki ein-
göngu með fjármagninu, heldur
ekki síst með þeirri þekkingu og
tækni sem flyst landa á milli, betri
aðgangi að mörkuðum, aukinni ný-
sköpun og svo mætti lengi telja.
Viðhorfsbreyting þessi er áberandi
hjá íslenskum stjómvöldum og sést
vel í breyttri stefnu og rýmri lag-
aramma, en líka hjá íslenskum fyr-
irtækjum og birtist í auknu erlendu
samstarfi þeiiTa. Heimurinn hefur
smækkað og aukið frelsi í alþjóða-
viðskiptum er eðlileg afleiðing
þess,“ segir Ragnheiður, sem bend-
ir á nauðsyn þess fyiir íslensk fyrir-
tæki að hugsa stórt og vera víðsýn.
„Þær hugmyndir sem ég ræði í
greininni eru vel í anda Eykons og
þess sem hann stóð fyrir. í Alþýðu
og athafnalífi, sem kom út á sjö-
unda áratugnum, eða um svipað
leyti og við sem skrifum í þessa
bók erum að fæðast, fjallar Eykon
m.a. um það að hann telji æskilegt
að íslenskir og erlendir aðilar hafi
með sér samstarf um viðskipti.
Þær hugmyndir voru ekki mjög
áberandi á þeim árum, og lýsir það
kannski vel hversu snjall Eykon
var og að mörgu leyti á undan sinni
samtíð," segir Ragnheiður.
FJÁRFESTINGARBANKI
ATVINNULÍFSINS H F
Otsending hlutabréfa
Hlutabréf i FBA verða send hluthöfum í ábyrgðarpósti
fyrir 20. janúar nk.
Miðað verður við hluthafaskrá 31. desember 1998.
FBA þakkar hluthöfum þátttöku í hlutafjárútboði
bankans og fagnar þeim góðu viðtökum sem
fyrirtækið hefur fengið hjá fjárfestum.
Sterkur hópur áhugasamra hluthafa er mikilvægur
grunnur fyrir öfluga starfsemi bankans og góða
ávöxtun hlutafjár á komandi árum.