Morgunblaðið - 26.01.1999, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 26. JANÚAR 1999 11
FRÉTTIR
Fjölmenni á ráðstefnu Landverndar um hálendi fslands
Þörf á auk-
inni þekk-
ingu um
hálendið
FJÖLMENNT var á ráðstefnu Landverndar um þekkingu, vernd og nýtingu hálendis Islands um helgina.
Meðal gesta voru Friðrik Sophusson, forstjóri Landsvirkjunar, og Jóhann Már Maríusson aðstoðarforsljóri.
LANDVERND hélt ráðstefnu um
þekkingu, vernd og nýtingu hálend-
is íslands sl. laugardag í Ráðhúsi
Reykjavíkur. Tilgangur hennar var
að miðla faglegri þekkingu um há-
lendið og mismunandi viðhorfum til
verndar og nýtingar þess, sem og
að skapa grundvöll fyrir frekari fag-
lega rökstudda umræðu til að sam-
eina sjónarmið og ná víðtækri sátt
um vernd og nýtingu þess. Ráð-
stefnan var fjölsótt og mátti þar sjá
fjölmarga alþingismenn, leiðsögu-
menn, bændur, menn úr orkugeir-
anum og aðra áhugamenn um mál-
efni hálendisins.
Ekki fleiri mistök
vegna vanþekkingar
Það kom skýrt fram í erindum
framsögumanna, ávarpi forsætis-
ráðherra og spurningum ráð-
stefnugesta að mönnum er annt um
framtíð hálendisins. Menn hafa
mismunandi hagsmuna að gæta og
hafa þar af leiðandi ólíkar óskir um
nýtingu þess. Þótt farið hafi verið
um víðan völl á ráðstefnunni má
segja að ein helsta ályktunin sem
draga megi af henni sé sú að nán-
SVERRIR Hermannsson, formað-
ur Frjálslynda flokksins, segir að
miðstjórn flokksins muni fljótlega
hefjast handa við að stofna kjör-
dæmisfélög flokksins og í framhaldi
af því verði raðað á framboðslista
fyrir alþingiskosningarnar, en ljóst
sé að margir öflugir frambjóðendur
verði á listum flokksins um land allt.
Svemr segist vera mjög ánægður
með þing ílokksins sem haldið var
um síðustu helgi og mætingin á það
hafí verið glæsileg.
I stjórnmálayfirlýsingu Frjáls-
lynda flokksins sem samþykkt var á
flokksþinginu segir m.a. að það sé
eindregin stefna flokksins að ger-
bylta núverandi fiskveiðistjórnar-
kerfi. Telur flokkurinn það brýn-
asta verkefni fslenskra stjórnmála
og aðal kosningaefni komandi al-
þingiskosninga. í yfirlýsingunni
segir m.a. að markmið flokksins séu
jafn frumburðarréttur allra þegna
til fiskveiða og hámörkun afrakst-
urs af auðlindunum í hafinu í þágu
allrar þjóðarinnar.
I niðurstöðum málstofu lands-
þingsins um sjávarútvegsmál kem-
ur fram að alger einhugur hafi verið
á fundinum um að núgildandi fisk-
veiðistjórnunarkerfi óbreytt sé slík
óhæfa að bjarga verði þjóðinni und-
an því og þegar í stað verði allt
framsal veiðiheimilda til leigu eða
sölu afnumið. Þá hafi þorri fundar-
manna verið þeirrar skoðunar að
eina Ieiðin til að eyða ágöllum gild-
andi fiskveiðistjómunar sé að bjóða
veiðiheimildir reglulega út til leigu
ari upplýsinga um hálendið sé þörf,
svo um,t verði að gera sér betur
grein fyrir náttúru þess, mikilvægi
og möguleikum.
Frummælendur voru fjórir og
töluðu í forsvari fyrir starfshópa
sem tekið höfðu til umfjöllunar af-
mörkuð svið er lúta að málefnum
hálendisins. Framsögumenn voru
vel undirbúnir og lögðu fram niður-
stöður umræðu starfshópanna, en
undirbúningur ráðstefnunnar hafði
staðið frá því sl. haust.
Jón Helgason, formaður Land-
verndar, varaði við skammsýni og
stundarhagsmunum í setningar-
ræðu sinni: „Það er margt sem gert
var á árum áður vegna skammsýni
og vanþekkingar, og viljum við allra
síst að slíkt gerist aftur,“ sagði Jón
Helgason, formaður Landverndar, í
upphafi ráðstefnunnar.
Freysteinn Sigurðsson, varafor-
maður Landverndar, benti á mis-
munandi óskir um nýtingu hálendis-
ins. Sagði hann að það yrði öllum til
framdráttar og það hlyti að vera
markmið allra að lágmarka skaða
og spjöll, en hámarka vernd. A með-
an ekki væri ljóst hvað við værum
á vegum rfldsins í frjálsri sam-
keppni allra þeirra sem ætla sér að
veiða eða verka fisk.
Óbyggðirnar
sameign þjóðarinnar
I heilbrigðis- og tryggingamálum
leggur flokkurinn m.a. áherslu á að
gerð verði alhliða heilbrigðisáætlun
til minnst 5 ára, að bætur almanna-
trygginga fylgi þróun launa og að
allur lífeyrir verði án tengingar við
tekjur maka. I félagsmálum vill
flokkurinn m.a. beita sér fyrir
stærri, öflugri og sjálfstæðai'i sveit-
arfélögum og að verkefnatrygging-
ar komi í stað atvinnuleysistrygg-
inga. Þá eggjar flokkurinn hið opin-
bera lögeggjan að neyta allra ráða
og bragða í baráttu við eiturlyf.
í stjórnmálayfirlýsingunni segir
að óbyggðir íslands, þar með talið
miðhálendið, séu sameign íslensku
þjóðarinnar og virðing fyrir þeirri
eign sé grundvöllur umhverfis-
stefnu flokksins. Framkvæmdum á
hálendinu eigi að halda í lágmarki
og þjóðin sjálf skuli hafa forræði
þeirrar auðlindar sem ósnortin
náttúra landsins er.
Frjálslyndi flokkurinn vill beita
ströngu aðhaldi í ríkisfjármálum og
að bann við afgreiðslu íjárlaga með
halla verði leitt í lög. Leggur flokk-
urinn áherslu á að dregið verði úr
skattheimtu, en markmiðið eigi að
vera að grundvalla skattheimtu á
neyslu í stað tekna og eigna. I fram-
haldi af því beri að afnema tekju-
skatt á einstaklinga og eignaskatta.
með í höndunum væri nauðsynlegt
að við öfluðum okkur nægi’ar þekk-
ingar og þróuðum samhliða því
ákjósanlega aðferð við að nýta það
sem hægt væri.
Davíð Oddsson forsætisráðherra
benti hins vegar á í ávarpi sínu, að
náttúruvernd þyrfti ekki einungis
að ganga út á að „hrófla hvergi við
náttúrunni". Tók hann Danmörku
sem dæmi og benti á að Danir hefðu
nýtt nánast allt sitt land, en stæðu
samt sem áður mjög framarlega í
umhverflsmálum. Sagði hann jafn-
framt að hálendið myndi ekki valda
þjóðfélagsdeilum í framtíðinni, hinn
stjórnsýslulegi rammi væri of skýr
til þess að það gæti gerst. Sagði
hann að með stjórnsýslulegum
Flokkurinn telur að finna verði
strax ráð til að búa kennarastéttinni
viðunandi kjör þannig að starfið
verði eftirsóknarvert fyrir hæfi-
leikafólk. Þá vill flokkurinn að létt
verði lamandi miðstýringar- og
haftakerfi af landbúnaði. Leggur
flokkurinn til að landið verði gert að
einu kjördæmi og þingmönnum
fækkað í 51.
ákvörðunum væri búið að skapa
málefnum hálendisins fai-veg en
sanngjarnar lausnir á þeim yrði að
finna.
Grunnuppiýsingar um
náttúru hálendisins ekki til
Dr. Þóra Ellen Þórhallsdóttir,
prófessor fjallaði um umhverfis- og
náttúruvernd í forsvari fyrir sam-
nefndan starfshóp. Sagði hún niður-
stöðu umræðna hópsins meðal ann-
ars þá að grunnupplýsingar um
ýmsa þætti vantaði og heildaryfírlit
um náttúru hálendisins væri ekki
til. Þar af leiðandi vantaði forsendur
til að taka ákvarðanir um stórar og
óafturkallanlegar framkvæmdir á
hálendi Islands. Brýndi hún nauð-
syn þess að kortleggja og flokka ís-
lensk víðerni og forgangsraða þeim
varðandi friðun.
Sveinbjörn Bjömsson lagði til
fyrir hönd starfshóps um orkufram-
leiðslu og hagnýtingu orkunnar að
íslensk stjórnvöld færu að fordæmi
Norðmanna og undirbyggju flokkun
á vatnsfalli sem mögulegt væri að
virkja í framtíðinni, sem hugsanlega
mætti athuga með að virkja í fram-
tíðinni og sem aldrei kæmi til með
að vera virkjað af náttúruverndará-
stæðum. Sagði hann nauðsynlegt að
láta náttúruna njóta efans á meðan
að ekki lægju fyrir nægilegar upp-
lýsingar um hana.
Ónógar upplýsingar
um hegðun ferðamanna
Fyrir hönd starfshóps um ferða-
þjónustu og útivist talaði Haukur
Jóhannesson, jarðfræðingur og
formaður Ferðafélags Islands.
Sagði hann niðurstöður starfshóps-
ins einkum vera þá að upplýsingar
um dreifingu og ferðavenjur ferða-
manna á nálendinu væru ekki
nægilegar. T.a.m. lægju ekki fyrir
upplýsingar um það hve margir
færu inn á hálendið á ári hverju,
þar sem gistinætur teldu einungis
þá sem greiddu fyrir þjónustu á
hálendinu.
Sagði hann að gera þyrfti heild-
arkönnun á þörfum og óskum inn-
lendra sem erlendra ferðamanna
og meta í framhaldinu hvernig
hátta skyldi framtíðarmarkaðs-
setningu ferðaþjónustunnar.
Kanna þyrfti einnig hvaða þjón-
ustu ferðamenn vildu hafa á há-
lendinu og hvaða þjónustu æskilegt
væri að veita þar.
Haukur benti á að umferð um
sum svæði hálendisins væri í mikl-
um ólestri. Til dæmis hefði enginn
opinbera umsjón með ýmsum
gönguleiðum og tók sem dæmi
Laugaveginn, sem um 3.000 manns
ganga árlega, en hins vegar kæmu
fimm eða sex sveitarfélög að við-
haldi gönguleiðarinnar. Sagði hann
að mikil umferð valdi sliti, og nauð-
synlegt væri að huga að viðhaldi
leiðarinnar áður en hún yrði fyrir
óbætanlegum skaða.
Olafur R. Dýrmundsson, fonnað-
ur starfshóps um beitar- og hlunn-
indaafnot á hálendi íslands, fjallaði
um hálendisbeit sauðfjár, hrossa og
hreindýra og hugsanlega árekstra
hennar við ferðaþjónustu, virkjana-
framkvæmdir og gróðurvernd.
Voru sumir ráðstefnugestir þeirrar
skoðunar að friða bæri hálendið fyr-
ir sauðfjárbeit, auk þess sem velt
var vöngum yfir því hvernig hægt
væri að framkvæma slíka friðun án
þess að það skaðaði menningu sauð-
fjárbænda.
Fjölritaðu
I
og vertu snöggur að buí!
Duplo
fjölritunanélar
hægt að tengja beint við tölvu
(PC/Mac) eða skanna inn beint
af frumriti. Hagkvæmar í rekstri
Mikið úrval af
pappírstæturum,
plöstunarvélum,
innbindivélum o.fl.
Mjög fullkomnar og
fljótvirkar vélar sem
raða og hefta í horn
en jafnframt einfaldar
í notkun.
Otto B. Arnar ehf.
Ármúla 29 - Rvk. Sími 588 4699
Sverrir Hermannsson, formaður Frjálslynda
flokksins, ánægður með flokksþingið
••
Oflugir frambjóðendur
verða um allt land