Morgunblaðið - 26.01.1999, Blaðsíða 26
26 ÞRIÐJUDAGUR 26. JANÚAR 1999
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
List til lækninga
MYMILIST
Lanilspftal in n
MÁLVERK, MYNDIR
OG LJÓÐ
eftir 24 skáld og myndlistarmenn. Til
8. febrúar á Landspítalanum. Opið
á opnunartima sjúkrahússins.
Sýningarskrá ókeypis.
EITT af eftirtektarverðustu af-
rekum Hannesar Sigurðssonar og
stefnu art.is, listfyrirtækis hans, er
sátt sú sem hann hefur skapað - að
minnsta kosti á yfírborðinu - milli
ólíkra kynslóða listamanna. Um
leið og þetta er sagt leiðir það hug-
ann hjákátlega sérstaða íslenskrar
listar; kynslóðabilið. Það er til
marks um óþroskaðan skilning
okkar á framvindu og margbreyti-
ieik mannlífsins að við skulum
endalaust þurfa að hólfa niður
listasöguna okkar í svo skýrt af-
markaða bása - eftir aldri; eftir
tækni; eftir kyni - að enginn
treystir sér til að líta út fyrir eigin
klefa af ótta við að glata bókstafar-
trúnni.
Svo raunalega sem það kann að
hljóma er afstaða okkar til lista
merkilega blandin trúarofsa, líkt
og einn einasta sannleik væri að
fínna í öllu því margbrotna litrófí
listrænnar framleiðslu sem yfir
okkur hvolfíst. En þegar litið er
um öxl má sjá að það er langur
vegur frá listasögunni til Biblíunn-
ar. Það er enginn Messías til í sögu
listarinnar; einungis endalausar
raðir af ólíkum, takmörkuðum spá-
mönnum. Auðvitað töldu þeir sér
margir trú um að þeir héldu á hin-
um eina flekklausa sannleik og
stæðu að minnsta kosti í sporum
Jóhannesar skírara, ef ekki þuml-
ungi hærra. En svo komu eftir-
komendurnir og smám saman
sýndi það sig að enginn er
ómissandi; ekki einu sinni fránleit-
ustu spámenn.
En ef listamenn og listunnendur
mega ekki halla sér að trúnni,
hvert getur þá verið óbilandi leið-
arljós þeirra? Sýningin „Lífæðar"
reynir að svara því með því að
benda á það sem ef til vill kemst
næst því að vera sannleikanum
samkvæmt: Listin er heilun í víð-
tækustu merkingu. Það er ekki
einasta listunnendur sem njóta
lækningamáttar listarinnar heldur
einnig listamennirnir, höfundar
verkanna. Listin er eins konar spít-
alalíf, og skýrir það nokkuð fíknina
sem hún kveikir hjá þeim sem ekki
telja sig geta án hennar verið.
Þannig er hugmyndin, að kynna
list fyrir sjúklingum á spítölum
landsins, bráðsnjöll og þegar það er
stafsett er það raunar furðulegt að
spítalar skuli ekki vera miklu nær-
tækari vettvangur fyrir listamenn.
Þakklátari áhorfendur, áheyrendur
og lesendur er varla hægt að finna
en langlegusjúklinga. Olíkt öllum
öðrum samlöndum sínum hafa þeir
nægan tíma, nokkuð sem er óhjá-
kvæmilegt ætli menn sér að njóta
listar að einhverju gagni.
„Lífæðar“ er farandssýning 12
myndlistarmanna og 12 skálda, og
verða þeir ekki taldir upp hér því
hvarvetna á Landspítalanum og
hinum tíu sjúkrahúsunum, sem
taka munu við sýningunni á leið
hennar kringum landið liggur
frammi vegleg sýningarskrá -
ókeypis - með ríkulegum upplýs-
ingum um sýnendurna tuttugu og
fjóra, og tímabilið sem hvert
"-ssaa—■ssiTHir— ni rinrr11 iTinn m a
SÓLHVÖRF, eftir Ósk Vilhjálms-
dóttur, frá 1998. Bleksprautu-
prentuð ljósmynd, 150 x 100 cm.
sjúkrahús fær notið framtaksins.
Hver listamaður fær birta eina
mynd eftir sig, og hvert skáld eitt
ljóð, en það þarf vart að taka það
fram að öll eru þessi prentuðu verk
hluti af sýningunni. Ljóð skáldanna
eni innrömmuð eins og myndverk
og fylgja myndum listamannanna.
Þannig er einum myndlistarmanni
og einu skáldi fundinn staður á
gangi eða í biðsal, en í K-byggingu
Landspítalans - eins konar hátíð-
arsal hússins - hanga fleiri verk,
ljóð og málverk, saman.
En hverjir skyldu vera, fljótt á
litið, helstu annmarkar framtaks-
ins? Við fyrstu sýn er vandinn sá
að gangar og biðsalir Landspítal-
ans gefa sig misvel sem sýningar-
staðir. Stundum þurfa verkin að
slást við óreiðuna í umhverfinu, og
Síðustu
sýningar
Þjóðleikhúsið
Tvær sýningar eru eftir á leikriti
Ragnars Arnalds, Solveig, sem
frumsýnt var á Stóra sviði Þjóðleik-
hússins á liðnu hausti. Fyrri sýning-
in verður miðvikudaginn 27. janúar
og hin síðari sunnudaginn 7. febrú-
ar.
Vigdís Gunnarsdóttir leikur Sol-
veigu. Aðrir leikendur eru Þröstur
Leó Gunnarsson í hlutverki séra
Odds, Pálmi Gestsson, Hjalti Rögn-
valdsson, Ólafía Hrönn Jónsdóttir,
Baldur Trausti Hreinsson, Lilja
Guðrún Þorvaldsdóttir og Sigurður
Skúlason.
Lýsingu hannar Björn B. Guð-
mundsson. Höfundur leikmyndar
og búninga er Gretar Reynisson.
Leikstjóri er Þórhallur Sigurðsson.
BICMIiGA
Fólínsýra
FÓLÍN
■S
'i
I
Takist fyrir þungun
og á meðgöngu.
Fæst í næsta apóteki.
jafnvel aðra myndlist, oftast þetta
þriðja flokks neðanmálsnudd sem
ratar svo undarlega auðveldlega
inn á stofnanir og fyrirtæki að
maður spyr sig hvort eina blinda
starfsmanninum hafí verið falin
umsjá innkaupanna.
Þá er mér ekki örgrannt um að
rýmið undir sýninguna sé helsti
tætt og dreift. Hefði ekki verið
betra að þétta sýninguna á afmark-
aðri bletti? Finni gestir sig knúna
til að skoða öll verkin þurfa þeir að
leggja á sig töluvert Þeseifshopp
um þetta mikla völundarhús. Fyrir
fullfríska er það ef til vill í lagi, en
það hljóta að vakna upp spurning-
ar um möguleika sjúklinga til að
njóta herlegheitanna.
Sýningarskráin er mikið ágæti og
að flestu leyti vel heppnuð. Það er
rausnarlegt að dreifa henni um spít-
alann endurgjaldslaust. En mikið
óskaplega er erfitt að fá íslenska
hönnuði ofan af pjattstiginu. Að
menn skuli eyðileggja forsíðu skrár-
innar með titlinum „Lífæðar“ og
smekklausu auglýsingaskrumi
„GlaxoAVellcome" sýnir hve billega
menn temja sér að ganga til verka.
um
MYMILIST
Gerðuberg
MÁLVERK
Verk eftir Alan Jaines. Opið alla
daga. Sýningin stendur til 31. janúar.
ALAN James er Englendingur
sem hefur búið hér á landi frá árinu
1993 og útskrifaðist frá Myndlistar-
skólanum á Akureyri árið 1997.
Hann hefur áður sýnt í Eyjafjarðar-
sveit og í Hveragerði, en þetta mun
vera í fyrsta sinn sem Reykvíkingar
fá að sjá sýningu eftir hann. í
Gerðubergi sýnir Alan sextán ólíu-
málverk og eru fímmtán þeirra unn-
in árið 1997 en eitt á síðasta ári.
Verkin bera þess merki að vera
unnin á stuttum tíma og samhengið
í sýningunni er gott, sama mynd-
hugsun í öllum myndunum og úr-
vinnslan samfelld.
Stíllinn í þessum myndum er
nokkuð „villtur" og minnir dálítið á
þá hugsun sem einkenndi mikið af
níunda áratugnum í málverki, en í
verkunum má sjá að Alan hefur
leitað víðar og er meðvitaður um
listasöguna án þess að fylgja endi-
lega einhverri tísku. Myndbygging-
in er „út um allt“ eða „all over“ eins
Andrew Pollock kallaði það þegar
hann var að þróa þessa aðferð sjálf-
ur á fimmta áratugnum. Málverkin
sýna kaótískan heim þar sem litir
Þá er ofnotkun hönnuðarins á ljós-
bláni undirstrikun og blaðsíðuskipt-
ingu vægast sagt ársskýrsluleg. Það
er ekkert hallærislegi-a en sýningar-
skrá sem h'tur út eins og skýi-sla. ís-
lenskir hönnuðir og arkitektai- verða
að læra þá lexíu að minna er meira -
„less is more“. Besta umbrotið er þá
lesandinn nýtur innihaldsins án þess
að taka eftir umgjörðinni. Öll óþarfa
auglýsingamennska í hönnun er
sveitó og gamaldags.
Að svo mæltu er vert að lofa
framtakið, þótt ef til vill hefði mátt
hugsa sér eina eða tvær högg-
myndir til að brjóta upp alla tví-
víddina. Það kemur bara næst þeg-
ar þessari sýningu verður fylgt úr
hlaði með þeirri næstu. Að leiða
saman skáld og myndlistarmenn er
ágæt hugmynd og þörf. I allri
hólfuninni og einangraninni sem
viðgengst á íslenska menningar-
vængnum er aftur kominn tími til
að prófa gegndreypið - symbíos-
una hennar Júllu Kristevu - áður
en listamennimir okkar daga uppi
sem fullkomin fagidjót.
Halldór Björn Runólfsson
allt
og form veltast hvað innan um ann-
að út um allan myndflötinn og það
virðist aðeins vera fyrir tilviljun að
greina má fígúrur hér og þar inni í
litaflæðinu. Þegar rýnt er í mynd-
irnar birtist andlit hér, fiskur þar,
og sé grannt skoðað má sjá að þess-
ar hálfföldu fígúrur, ásamt litaþem-
anu og flæðinu í myndfletinum,
gefa hverju verki sinn sérstaka
karakter eða viðfangsefni. Með
einni undantekningu hefur hver
mynd sinn afmarkaða litaskala þar
sem teflt er saman skyldum litum á
markvissan hátt. Þegar slíkt er
gert er alltaf hætta á að málverk
verði flöt eða einsleit, en Alan fer
vel með þessa aðferð og í myndum
hans er töluverð dýpt. Það mætti
jafvel segja að það sé einmitt þessi
dýpt sem sannfærir mann um að
hér sé á ferðinni málari sem nokk-
urs megi vænta af.
Sýningin í Gerðubergi nýtur þess
að listamaðurinn kann sér hóf, en
óhóf af ýmsu tagi er oft lýti á sýn-
ingum þeirra sem nýlokið hafa
námi. Alan heldur sig við eitt þema
og eina aðferð, einbeitir sér að því
að vinna vandlega úr þemanu og
tekst það ágætlega. Sýningin er
hvorki beinlínis framúrstefnuleg
eða frumleg, en á henni má greini-
lega sjá að Alan hefur kunnáttu til
að takast á við erfiðari verkefni á
næstunni.
20. janúar-2. febrúar
míhm? iímmiiv i mm f
ffigskm
ABCD
sgi’Cr^
IKuikmyndir
í allri sinni mynd!
Myndir út
Jón Proppé