Alþýðublaðið - 29.12.1920, Síða 1

öefið út af Alþýðiaúoklmam,
1920
MiðvikudagÍBn 29 desember.
300 tölubi.
Hlæg’ileg’, óréttmæt, óheimil
og- gersamlega ólögleg
ráðstöfun!
Með hvaða rétti er það, sem
landsstjórnin nú grípur inn i líf
einstaklingsins, og skipar honum
íyrir um það, hvað miklu hann
íjnegi eyða af sykri?
Það má vel vera að margir
*eyði meiru af sykri en þeir þurfa,
en hvað kemur það landsstjórninni
við? Það er hvers eins að ákveða
það sjálfur, þar sem hér er ekki
um það að ræða, að ekki sé hægt
að fá nógan sykur frá útlöndum.
Væri um slíkt að tala, væri skömt-
■nn sjáifsögð til þess að fátækir
gætu fengið sinn skamt af þessari
nauðsynjavöru eins og ríkir.
En hér er alls ekki um neitt
slíkt að ræða. Þessi fyrirskipun
stjórnarinnar um skömtun á sykri
í)g hveiti er ein|öngu gerð í þeim
tilgangi að spara. Almenningur
íjen ekki þeir efnuðu, því þeir eru
búnir að birgja sig upp) á að
spara við sig þessar tvær vöru-
tegundir, til þess að minna eyðist
af gjaldeyri landsins erlendis. Tii
þess að bæta úr fjárhagsvandræð-
um þeim er gróðafíkn einstakra
auðmanna og trámunalega ill stjórn
íslandsbanka hefir sett landið í, á
alþýðan að spara við sig molann
með kaffínu.
Þessi ráðstöfan stjórnarinnar
©r hlægileg af þvf, að þó hún
geti valdið almenningi mikilla ó-
þæginda, þá getur hún aldrei haft
nema sáralitla þýðingu til þess að
auka (eða spara) gjaldeyri landsins
erlendis, og það þó sérstaklega
eftir það að sykur nú er fallinn
eins mikið í verði og mönnum er
kunnugt.
Báðstöfanin er óréttmæt af
því það er óréttmætt að láta al-
snenning, með þvf að leggja á
liann sérstakar kvaðir, líða fyrir
fjármálabrask einsfakra manna, og
afglöp íslandsbanka, þau hin vel-
þektu, að lána þriðjung veltufés
síns til fískbrasks.
Báðstöfnnin er óheimil af því
það verður að skoðast algerlega
óheimilt, að stjórnin fari að hlut-
ast til um það, hversu mikils al-
menniisgur neytir af nauðsynja-
vöru, sem nóg er til af. Þó það
sé fyllilega heimilt að þingið tak-
marki eða banni alveg skaðlega
vöru, eins og til dæmis vín, sem
meðsn það var ieyft hér drap
marga menn árlega, þá er alt öðru
máli að gegna um nauðsynjavöru.
En hvar eru þeir nú, sem altaf
jagast á persónulega frelsinu, og
segjast vilja ráða hvað þeir láti
ofan í sig. Eru þeir allir búnir að
birgja sig af sykri, eða var per-
sónulega frelsið fyrirsláttur?
Itáðstöfanin er ólögleg, ger-
samlega ólögleg. Hún er gerð
eftir reglugerð er landsstjórnin
hefir gefið út 25 okt, og birt er
í Lögbirtirigablaði 28. okt. En sú
reglugerð er sett samkvæmt lög-
um nr. 5, 1. febr. 1917 um heim-
ild fyrir landsstjórnina til ýmsra
ráðstafana út af Norðurálfuófriðn-
um og viðauka við þau (lög nr.
7 30. júlí 1918).
í lögunum er engin heimild fyr-
ir Iandsstjórnina til þess að gera
ráðstafanir sem ekki standa í beinu
sambandi við Norðurálfuófriðinn,
og í viðaukanum er ekki annað
en að þangað til öðruvísi sé á-
kveðið, heimilist landsstjórninni
að gera ráðstafanir þær til þess
að tryggja landið gegn afleiðing
um af Norðurálfuófriðnum (og
heimild til þess að banna innflutn-
ing á einstökum vörutegundum).
En enginn maður lætur sér detta
í hug að það sé til þess að vinna
á móti afleiðingum af Norðurálfu-
ófriðnum, að stjórnin nú ræðst á
molasykur almeanings. Stjórnin
gerir það í þeirri von að það geti
bætt eitthvað úr peningakreppunni,
en peningakreppan er elcki afleið-
ing Noróurálfaófriðarins. Peninga-
kreppur koma á öllum tímum, og
eins þó enginn ófriður sé, og sú
peningakreppa sem nú er hér staf-
ar af þvi að nokkrir íslenzkir
auðmenn (í fyrra síldarspekúlant-
arnir, í ár fiskbraskararnir) vilda
grœða meira en góðu hófi gegndi,
og seldu ekki í tima, og af því
að íslandsbanki fór jafn óviturlega
að ráði sfnu, eins og þjóð er kunn*
ugt.
Stjórnin hefir því eftir giidandi
lögum jafn litla heimild tii þess að
skipa mönnum að spara sykur og
hveiti, eins og hún hefði til þess
að selja útlendingum Þingvöll, til
þess að íá gjaldeyri erlendis, til
þess að bæta úr fjárkreppunni.
UnðrabarniB enn.
Hér í blaðinu hefir oftar en
einu sinai verið getið undradrengs-
ins Samueh Rze'chewski og hinna
miklu skákhæfileika hans. Hann
hefir farið víðsvegar um Evrópu
síðan í fyrravetur og unnið hvern
sigurinn öðrum meiri, og nú s(ð-
ast vann hann 19 skákir af 20