Morgunblaðið - 16.03.1999, Blaðsíða 51

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
ÞRIÐJUDAGUR 16. MARZ 1999 51
OLAFUR
BJÖRNSSON
+ Ólafur Björns-
son fæddist í
Hjarðarholti í Lax-
árdalshreppi í Dala-
sýslu 2. febrúar
1912. Hann lést í
Reykjavík 22. febr-
úar síðastliðinn og
fór útför lians fram
frá Dómkirkjunni
11. mars.
Andlátsfrétt Ölafs
Björnssonar barst
mér óvænt á suðlægar
slóðir, en þrátt fyrir
háan aldur hans hafði ég gert ráð
fyrir, að fundum okkar mætti enn
bera saman. Margir munu verða
til þess að minnast mannkosta
Ólafs og þess sögulega hlutverks í
hagrænni og stjórnmálalegri skoð-
anamyndun þjóðarinnar, sem hann
rækti með alkunnum ágætum.
Mér mun óhætt að fullyrða, að fáir
hafi sem ég átt honum svo mikið
upp að unna fyrir áhrif til umþótt-
unar og skoðanamyndunar á eigin
mótunarskeiði. Hugur minn hafði
á unga aldri verið galopinn fyrir
hugsjónalegum frelsunarboðskap
þess tíma, marxismanum, sem ég
var allvel lesinn í og flíkaði óspart í
umræðum og áróðri, jafnframt því
að áhugi minn var vakinn á þeim
hérlendum hagfræðingum, sem
helst höfðu getið sér nafn.
Kynni okkar Ólafs hófust haust-
ið 1947 við það, að ég hóf nám í við-
skiptafræðum við Háskóla íslands
og lagði hvað mesta rækt við þjóð-
hagfræði og haglýsingu, sem hann
kenndi. Þetta var auðvitað einhliða
samband veitandans og þiggjand-
ans og hafði fyrir mig það tvíþætta
gildi að gera mig
handgenginn fræðun-
um og veita mér nýja
pólitíska jörð að
standa á, án þess að
þar færi fram neinn
pólitískur áróður.
Undir __ handleiðslu
þeirra Ólafs og Gylfa
viku fyrri átrúnaðar-
goð furðu fljótt fyrir
traustari fræðikerfum
og jákvæðari lífs-
stefnu, enda var líka-
böng heimskommún-
ismans tekin að ymja í
austrinu þeim til varn-
aðar, er vakna vildu. Úrslitum
réði, að Ólafur reyndi aldrei að
bjóða okkur harðhnjóskulega
íhaldssama eða staðnaða hagfræði,
heldur var opinn fyrir hinum nýju
straumum og samsamaði við sinn
trausta, klassiska fræðagnjnn, svo
að nemendur eygðu nýja von og
færi við hvert fótmál. Milli Ólafs
og Gylfa ríkti heilbrigð og eggj-
andi vitsmunaleg spenna, sem
stúdentar höfðu jafnt gagn sem
gaman af. Minntu þau samskipti á
það, sem ritað hefur verið um Da-
vid Ricardo, að enginn gat merkt,
að honum mislíkaði, þótt reyndist
hafa lakari málstað í rökræðum.
Kennsla Ólafs var lifandi og
fjörmikil, reist á traustri rök-
semdafærslu út frá grundvallarat-
riðum, krydduð dæmum og leiftr-
andi kímni, svo að stundum gat
hann varla lokið við málsgi-ein, áð-
ur en allt brast út í hlátri. Hins
vegai' beitti hann stærðfræðileg-
um líkingum aðeins að lágmarki.
Þegar ég komst síðar í tæri við
tafskenndan flutning þess konar
efnis í framhaldsnámi við einn
heimsháskólann, fann ég tilefni til
að kvarta um, að ræðumennskan
þar stæðist vart samjöfnuð við
hliðstæður sínar hér heima. Stúd-
entar fundu glöggt, að Ólafur bjó
yfir heilsteyptri skaphöfn, var ein-
lægur og hreinskiptinn í allri tján-
ingu og var gæddur ríkri réttlætis-
kennd. Hann bar í þessu með sér
prestlegan uppruna sinn, enda var
honum tamt að taka dæmi af hinni
geistlegu stétt og andlegum gild-
um. Kímilegt dæmi þess var af
framfærsluskyldu danski'a presta
gagnvart næstu prestsekkju á
undan, er leiddi að sögn tO þess að
þeir ættu að jafnaði tvær konur yf-
ir ævina, aðra sameiginlega með
fyrirrennara sínum, hina með eft-
irmanninum. Leiðsögn sína bar
Ólafur fram af slíkri vægð og
práðmennsku, að fremur kom
fram sem önnur, valkvæð skoðun
en sem bein leiðrétting.
Leiðsögn Ólafs spannaði þó
margfalt víðara svið en kennsluna.
Á þessum árum voru höft og
skömmtun í algleymingi. Ríkti um
þau mál almenn nauðhyggja, þar
sem virtir og frjálslyndir menn sáu
ekki forsendur til þess að beita
tækjum verðkerfis og markaðar,
einkum með lækkun frá hinu
óraunhæfa stríðslokagengi, svo að
hvað leiddi af öðru og allt var
keyi't fast. Það útheimti gífurlegt
hugrekki við þessar aðstæður að
hefja upp raust sína og benda á
leiðir út úr sjálfheldunni. Þeim
kjarki var Ólafur gæddur, og það
varð sögulegt hlutverk hans að
hefja merki frjálslegri hagstjórnar
við loft og undirbúa jarðveginn
fyrir aðgerðir í þá veru, þegar al-
menningsálitið reyndist undir það
búið. Þannig lagði hann fyrst og
fremst grunninn að því vali megin-
hagkerfis, sem leit út á þeim tíma
sem örlagaríkt viðfangsefni, en lét
okkur hinum í meira mæli eftir að
leita nánari úrlausna til fram-
kvæmdar.
SIGURÐUR RUNAR
BERGDAL
INGVARSSON
tSigurður Rúnar
Bergdal Ingv-
arsson fæddist 6.
apríl 1972. Hann lést
25. febrúar síðastlið-
inn og fór kveðjuat-
höfn fram frá safn-
aðarheimilinu í
Sandgerði 6. inars.
Jarðsett var í Hvals-
neskirkjugarði.
Elsku Siggi diskó!
Við sitjum héma
nokkrir vinir og sam-
starfsfólk Hópsins á
Tálknafirði og riíjum upp mjög eft-
irminnilegt og skemmtilegt sumar.
Sumarið þegar þú varst hér með
annan fótinn. Þetta sumar réð
diskóið ríkjum á Tálknafirði og þú
hélst okkur þau bestu diskótek sem
völ er á. Það skipti ekki máli þótt
þú kæmir helgi eftir helgi, alltaf var
fullt. Fólk kom þá gjarnan frá ná-
grannabyggðum þótt þar væri
einnig eitthvað um að vera. Þú náð-
ir miklum vinsældum á stuttum
tíma og maður var farinn að taka
þér sem sjálfsögðum hlut héma.
Það var ekki eingöngu tónlistin
sem heillaði okkur, það var einnig
þú sjálfur. Þú hafðir mikinn per-
sónuleika. Það var alltaf stuð í
kringum þig og þú komst manni
alltaf í gott skap. Það var mjög gott
að tala við þig og við áttum margar
skemmtilegar samræður. Það var
mjög gott að vinna með þér og þótt
við vitum að þú sért kominn á fal-
legan og yndislegan stað núna þá
skildir þú eftir þig stórt skarð sem
ekki verður fyllt. Við munum alltaf
muna hvað þú gerðir mikið fyrir
fólkið. Þú spilaðir
bestu lögin, kjaftaðir
við alla um allt og ekk-
ert og síðast en ekki
síst, hrundir þú niður
stigann þó nokkru
sinnum. Án meiðsla þó.
En þú varst alltaf
rækilega minntur á
stigann og við báðum
þig vinsamlegast um
að vera ekki að koma
nálægt honum þegar
þú mættir á svæðið.
Og við hlógum síðan
öll. Þú manna mest.
Diskónafnið verð-
skuldaðir þú svo sannarlega. Þú
varst einfaldlega bestur. Þú gast
ekki hætt að spila og sama hversu
illt augnaráðið var orðið frá okkur,
starfsliðinu, sendir þú okkur bara
englabrosið og áfram hélstu, jafn-
vel með öll ljós kveikt, þangað til þú
varst dreginn burt frá græjunum.
Þá höfðum við stundum svona
starfsmannadiskó í smá stund sem
þú hafðir oftast upptökin á. Þannig
varstu ekki aðeins frábær diskótek-
ari og persónuleiki heldur einnig
góður dansari. Við skemmtum okk-
ur mjög vel með þér. Við eigum eft-
ir að sakna þín óendanlega mikið
því þú gafst okkur svo mikið. Það
er hræðilegt að hugsa til þess að þú
verðir ekki hjá okkur næsta sumar
og engin sumur þar á eftir, en sem
betur fer eigum við svo margar fal-
legar og skemmtilegar minningar
um þig sem munu lifa í hjarta okk-
ar. Við viljum því nota þessa hinstu
kveðju til að þakka þér fyrir að
hafa verið þú og vonum að hvar
sem þú ert líði þér vel. Hvíl þú í
friði.
Fjölskyldu Sigurðar sendum við
okkar dýpstu samúðarkveðjur.
Munið að þeir sem guðirnir elska
deyja ungir.
Starfsfólk Veitingastaðarins
Hópsins, Tálknafirði.
Það var rosalegt áfall þegar
móðir mín hringdi og tjáði mér að
Siggi væri dáinn. Tárin runnu og
minningarnar streymdu fram í
huga mér. Okkar stundir saman
voru flestar er við vorum börn. Þá
dvaldi Siggi oft í sveitinni heima í
Miðhúsum og margt var brallað
þar.
Þegar ég var unglingur dvaldi ég
stundum í Sandgerði hjá frænku
minni, móður Sigga, og alltaf
nennti Siggi að dröslast með mig
með sér er hann fór að hitta vini
sína. Hann var mikið í tónlistinni
og hafði mikla hæfileika á því sviði.
Eg man hvað ég var montin að fá
að fara með Sigga á hljómsveita-
ræfingu ásamt fleirum strákum í
samkomuhúsinu í Sandgerði. Þessi
stund er mér afar minnisstæð.
Siggi var mjög glaðlyndur, átti
auðvelt með að umgangast fólk og
náði góðu sambandi við unga sem
aldna.
Elsku Siggi, ég mun sakna þín,
en held í þá trá að þér hafi verið
ætlað gott hlutverk þar sem þú ert
núna og ég veit að þú munt standa
þig-
Elsku Bjamey, Oskar og Oskar
Ingi, ég bið þess að Guð gefi ykkur
styrk og ég votta ykkur mína
dýpstu samúð.
Engum er ljóst hvaðan lagt var af stað
né hver lestinni miklu ræður.
Við sláumst í fórina fyrir það
jafnt fúsir sem nauðugir bræður.
Hægt hún fer er hún færist um set
þessi fylgd yfir veginn auðan.
Kynslóð af kynslóð og fet fyrir fet
og ferðinni er heitið i dauðann.
(Tómas Guðmundsson.)
Rakel Guðfinnsdóttir.
Við Ólafur gátum tæpast talist
beinii' samstarfsmenn, þótt ég
stundaði kennslu um árabil í
skyldum fögum við deildina, enda
fór saman, að hann var mjög sjálf-
stæður í sinni ástundun og lítt
íhlutunarsamur um annan-a. Leið-
ir okkar lágu þó oft saman og taldi
ég hann til vina minna frá því að
ég brautskráðist fyrir nærfellt
hálfri öld, og ekki síður Guðrán
kona hans, sem nokkur fjölskyldu-
kunnugleiki var við. Mér þótti gott
að leita ráða hans og bera undir
hann ritverk og stóð heimili þeirra
mér opið, enda ekki síður gott að
eiga orðræður við frána um söng-
mál og tónlist, sem hún hafði lagt
sína góðu hæfileika til, eða þá mál-
aralist, sem ásamt fleiru prýða
heimilið. Ólafur setti sterkan svip
á þau málþing hagfræðinga, sem
hann sótti. Á þingi norrænna hag-
fræðinga hér heima flutti hann
snjalla ræðu, en öllum á óvart á
óaðfinnanlegri sænsku. Inntur eft-
ir ástæðu þessa, sagðist hann hafa
átt tveggja vikna dvöl á sjúkra-
húsi eftir umferðaróhapp í Stokk-
hólmi, og lærði þar sænsku af
hjúkrunarfólkinu á þeim ör-
skamma tíma, hefur væntanlega
skynjað sænska málkerfið í
snöggri svipan. Haustið 1963 sótt-
um við ásamt Guðlaugi Þorvalds-
syni ráðstefnu í Aþenu. Ólafur
flutti þar óundirbúið stutt mál í
umræðum á ensku. Eg spurði
sessunaut okkar, áætlanastjóra
Indlands, hvernig málflutningur
hans hefði komist til skila, og fékk
að bragði það svar, að hann dáðist
að karakter Ólafs. Svo sterkt og
ákveðið orkaði hann á menn þegar
við fyrstu kynni.
Ólafur tók því ekki síður vel, að
spjallað væri á léttu nótunum og
að hann væri eins konai' þjóð-
sagnapersóna fyrir að hrærast í
heimi hugsana sinna. Eitt sinn var
hann í gleðskap stúdenta, sem létu
allar sögur vaða af honum sem
fleirum, og kættist hann manna
mest, en reyndi þó eitthvað að
bæta um söguna af tóma barna-
vagninum. Á kvöldgöngum okkar
þriggja um Aþenu var sótt eftir að
tæla okkur inn á krár og kabar- ^
etta, sem við töldum nokkuð við-
sjárvert. Svo kurteis og velviljaður
sem Ólafur ætíð var, vildi hann
veita nokkra von, og varð þá á
munni sú setning, sem lengi mun í
minnum höfð: „No thank you, not
today, perhaps tomoirow", en á
morgun var að sjálfsögðu sama
viðbáran.
I alvöru jafnt sem gleðimálum
er margs að minnast af Ólafi og
mikils að sakna. Víst er, að ég
mæli fyrir munn fjölmargra nem-
enda Olafs fyrr og síðar, er ég ber
fram þakklæti fyrir leiðsögn hans
og samskipti og votta Guðrúnu,
sonum þeirra og fjölskyldum
dýpstu samúð.
Bjarni Bragi Jónsson.
Birting afmælis- og
minningargreina
MORGUNBLAÐIÐ tekur afmælis- og minningargreinar til birting-
ar endurgjaldslaust. Greinunum er veitt viðtaka á ritstjórn blaðsins í
Kringlunni 1, Reykjavík, og á skrifstofu blaðsins í Kaupvangsstræti
1, Akureyri. Þá er enn fremur.unnt að senda greinarnar í símbréfi
(569 1115) og í tölvupósti (minning@mbl.is) — vinsamlegast sendið
greinina inni í bréfinu, ekki sem viðhengi.
Um hvem látinn einstakling lúrtist ein uppistöðugrein af hæfilegri
lengd, en aðrar greinar um sama einstakling takmarkast við eina örk,
A-4, miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd, - eða 2.200 slög
(um 25 dálksentimetra í blaðinu). Tilvitnanir í sálma eða ljóð tak-
markast við eitt til þrjú erindi. Greinarhöfundar eru beðnir að hafa
skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
Við birtingu afmælisgreina gildir sú regla, að aðeins eru birtar
greinar um fólk sem er 70 ára og eldra. Hins vegar eru birtar afmæl-
isfréttir ásamt mynd í Dagbók um fólk sem er 50 ára eða eldra.
Mikil áhersla er lögð á, að handrit séu vel frá gengin, vélrituð eða
tölvusett. Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi út-
prentuninni. Það eykur öryggi í textameðferð og kemur í veg fyrir
tvíverknað. Auðveldust er móttaka svokallaðra ASCII-skráa sem í
daglegu tali eru nefndar DOS-textaskrár. Þá eru ritvinnslukei'fin
Word og Wordperfect einnig aúðveld í úrvinnslu.
+
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
HALLDÓRA JÓHANNA ELÍSDÓTTIR,
Smáragötu 14,
Reykjavík,
sem iést laugardaginn 6. þ.m., verður
jarðsungin frá Fossvogskirkju í dag, þriðju-
daginn 16. mars og hefst athöfnin kl. 13.30.
Skúli Pálsson, Kristrún Auður Ólafsdóttir,
Sigríður Bayer, Olav Bayer,
Eiríkur Pálsson,
Elín Pálsdóttir, Þorlákur Þorláksson,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Innilegar þakkir fyrir samúð, hlýhug og vináttu við andlát og útför
HARÐAR TRYGGVASONAR
húsasmíðameistara,
Lækjarbergi 28,
Hafnarfirði.
Sérstakar þakkir til lyflæknisdeildar St. Jósefsspítala, Hafnarfirði og
hjúkrunarþjónustu Karitas fyrir hlýhug og umönnun.
Ásrún Ingadóttir og aðrir aðstandendur.