Morgunblaðið - 28.03.1999, Page 20

Morgunblaðið - 28.03.1999, Page 20
20 SUNNUDAGUR 28. MARZ 1999 MORGUNBLAÐIÐ ÖRN Arnar hjartaskurðlækn- ir og Margrét Kristjánsdóttir á heimiii sínu í Minneapolis. Ljósm. Elín Pálmadóttir. ARNARHÓLL stendur á skilti yfir dyrunum á fal- legu einbýlishúsi hjónanna Arnar Araar og Margrét- ar Kjristjánsdóttur og er sá Arnar- hóll á Nordic Circle, úthverfi vestur úr Minneapolis. íslenska skjaldar- merkið með landvættunum vakir líka við innganginn. Húsið höfðu þau teiknað sjálf með íverueldhúsi og opnu í stofur og garð fyrir stóra fjölskyldu að vera saman, enda komu þau um 1972 aftur út eftir tveggja ára dvöl á Islandi með fjög- ur börn og tíu íslensk málverk, auk tveggja eftir elstu börnin, en ekk- ert annað. Islensku myndimar prýða alla veggi en börnin eru flog- in úr hreiðrinu. Þó eru þau sýnilega ekki fjarri, því fyrir dyrum stóð skírn yngsta barnabarnsins, Eriks Kristjáns, sem þau voru að undir- búa. M.a. átti að syngja Ó Jesú bróðir besti, en höfundur sálmsins er sr. Páll Jónsson í Viðvík, forfaðir drengsins í sjöunda lið. Margrét, eða Maddý eins og hún er oftast kölluð, ætlaði að spila undir og hafði látið prenta textann, svo gest- irnir gætu tekið undir, og íylgdi lausleg þýðing á ensku, svo allir mættu skilja. Islenskt yfirbragð er semsagt enn sterkt á heimilinu þótt fjörutíu ár séu síðan þau komu fyrst til Minneapolis. „Ég kom hingað sumarið 1959 beint frá kandídatsprófinu í læknis- fræði og ætlaði aðeins að vera eitt ár á Northwestern-sjúkrahúsinu, en ákvað þá að verða skurðlæknir og ílentist í ellefu ár,“ segir Örn. Hann varð svo í framhaldi af því hjartaskurðlæknir á Háskóla- sjúkrahúsinu. I ágúst 1960 skrapp Örn heim og gat talið Margréti á að koma með sér vestur. Pau voru skólasystkin úr Verslunarskólanum. Margrét er frá Isafirði, dóttir Kristjáns Hann- esar Jónssonar, forstjóra og hafn- sögumanns, og Katrínar Önnu Sig- fúsdóttur, en Örn Reykvíkingur, sonur Bernharðs Arnar kaupmanns og Rannveigar Þórarinsdóttur. Það var ekki sjálfgefið að Margrét fylgdi honum vestur um haf. Hún hafði farið til Danmerkur, sérhæft sig í gluggaútstillingum og komin í góða vinnu í Reykjavík, en engar horfur á að hún gæti fengið vinnu við það í Ameríku. Ur því rættist þó, því Valdimar Björnsson var Græddu í fyrstu lungun „Þetta reyndist mjög spenn- andi,“ segir Örn, „því ég var á þeim tíma sem svo mikið fé var veitt til rannsóknastarfsemi. Við fengum alla þá peninga sem við þurftum. Ég var mest í að gera undirstöðu- rannsóknir til að flytja lungu, sem var alveg á byrjunarstigi. Við gerð- um tilraunirnar á öpum, bavíön- um.“ Þetta endaði með því að þetta teymi varð meðal þeirra íýrstu til að græða í ný lungu, sem vakti mikla athygli. Loks þróaðist þetta sem þeir voru að gera upp í að hægt reyndist að framkvæma bæði hjarta- og lungnaflutninga samtím- is. Það hafði verið í algerri stöðnun fyi-ir þessar tilraunir þeirra á öpun- um. A hundum reyndist þetta ekki mögulegt, en þarna tókst það á öp- unum og verkaði þá líka hjá mann- fólkinu. Nú yfir tuttugu árum síðar er þetta auðvitað orðið algengt. Til- raunaárin 1961-67 voru því óskap- \ega spennandi tími.“ Arangurinn vakti mikla athygli. Örn var eini fyrirlesarinn um lungnaflutninga á einni fyrstu ráð- stefnunni um líffæraflutninga í Santa Barbara í Kaliforníu 1967, sem þótti afrek af svo ungum manni. Hann var þá ekki nema 34 hjarta- og lungnaflutning mögulegan. 7 Hann er nú ræðismaður Islendinga í Minn- eapolis með aðsetur á heimili þeirra hjóna, þar sem Elín Pálmadóttir sótti þau heim. ARNARHÓLL stendur yfir dyrunum við Nordic Circle í Minneapofis og þar vaka landvættir við dyr, enda heimili ræðismannsins Arnar Arnar og Margrétar konu hans. í lungna- flutningum I Minneapolis hafa 1 áratugi búið og starf- að dr. Orn Arnar hjarta-skurðlæknir og Margrét Kristjánsdóttir, kona hans. Nafn Arnar er þekkt, því hann og félagar hans urðu á sínum tíma fyrstir til að gera bæði fjármálaráðherra í Minnesota og áhrifamaður og kona hans, Guðrún, frá Isafirði. Hann kom Margréti, eins og svo mörgum öðrum Islend- ingum, til aðstoðar og gat með áhrifum sínum komið því svo fyrir að hún yrði fulltrúi í sinni grein fyr- ir Skandinavíu í fullu starfí hjá hinu stóra verslunarhúsi Dayton’s. ára. Maddý fór með honum og segir að þetta hafi verið mikið ævintýri. I hverjum mánuði voru þeir líka með fyrirlestra einhvers staðar út um heim um þetta efni. I handbókum um lungnaflutninga og kennslubók um skurðlækningar er Arnar getið sem eins af frumkvöðlunum við lungnatilflutning. Þótt þessi tilraunaár væru spennandi og nú dásamlegt að sjá að þetta heldur áfram, aðrir taka við og stöðugar framfarir verða sem betur fer, eins og Örn orðar það, var það gífurleg vinna á sínum tíma. Margrét segir að Örn hafi varla sést heima hjá sér öll þessi ár. Þeir hafi næstum búið á spítalan- um. Þau voru þá komin með þrjú böm og seinast fjögur og hún hafði meira en næg verkefni við heimilis- reksturinn. Eins og kafarar í skurðstofu A árunum 1964 og 1965 var Örn líka í tvö ár með í tilraunum með háþrýstilækningar, sem byggjast á því að undir háþiýstingi megi auka súrefnismagnið og lækna ýmislegt sem ekki væri hægt að öðmm kosti. „Við fómm inn í klefa, þrýstingur- inn var aukinn, og við unnum eins og kafarar. Ég fékk meira að segja kafaraveiki tvisvar eða þrisvar. Þetta hækkaði súrefnismagnið og reyndist til dæmis sérstaklega gott í sambandi við sár sem hafði komið eitran í. Með þetta gerðum við fjöl- breyttar tilraunir, enda hafði Borg- arspítalinn fengið mikla peninga til þessarar tilraunastarfsemi okkar,“ segir hann. Eftir þetta mikla álag við til- raunastörfin ákvað Örn að snúa sér að hjartaskurðlækningum, sem hann lærði við Háskólasjúkrahúsið í Minnesota. Hann hefur síðan verið í hjarta- skurðlækningum á MPLS Heart Institute í mörg ár. Telur að hann hafi gert um 2.500 hjartaaðgerðir. Nú gerir hann nær eingöngu hálsæðaaðgerðir til að hindra slag. Hann er hættur að ganga vaktir, heldur sumum dögum lausum, en safnar oft saman nokkrum upp- skurðum aðra daga. Þau hjónin segja að þetta sé mjög gott eftir alla þessa gríðanniklu vinnu. Nú, 27 áram eftir að hann var í þessari rannsóknavinnu við hjarta- og

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.