Alþýðublaðið - 12.06.1934, Blaðsíða 1

ÞRIÐJUDAGINN 12. júní 1934.
XV. ÁRGANGUR. 192. TÖLUBL.
bw él aSa <t&*m áa@a ta J—« $m3s@Sa. ÁakitSss&iM kt. Ttm 6 máæisSS - £*. 5,æ íytir 3 máBuSl. ei greítt er fjrtrtram í taosaxðln ttosíar bteWB » sarau VTKUBL#J»tD
tesjaa- *S 6 öTasísjsa raiCvSSitiáesL Það Leesar aSotea fet. SÆa 6 «ri. 1 frrt Mrtsai «Har bátsíu gr«4naf, er bíruait l dagblaölnu. íréítir og víkayflrtií. EUYSTJÓSlfl OO AFGKKIÐSLA
í^sCiíiss «r viA HverfisgStu ar. S— sð. SítSAS: &S&: atgntSslæ «g Mgttðtgai, <SS1: ritat|6rn <!nnietidar Mttlr), 49S2: ritstjöri, 4933': VUUjálasrur 3. VRtgtUaKSSK, fetaðamaðar tlnlnmL
tHDtB&tiZ ÍtSdmðá, bUaate. ftsœtwvisj 58, ®t: V. tL Mbonsin. ritcíS&i, ðtoSttsl, '£S®7: Sigurönr Sóhusnessen. ifsnitee. cg asstýstatgesijAri örimty 09$ • ercafctnriöle.a.
S. ?^S>8H4f|»ON
DAOELAÐ 00 VI&UBLAB
ÚTGEFANDI:
ALI»ÝBUFLOKKURINN
12 dagar
eru i dag til kosninga.
Þeir, sem vilja vinna á
einhvern hátt fyrir sigri
ALÞÝÐUFLOKKSINS
eru beðnir að koma til
viðtals i Kosningaskrif-
stofuna i Mjólkurfélags-
húsinu.
Munið X A
Vegavlnnndellan.
Eftir Héðin Valdimarsson.
Norska íhaldið
óttast stjérnarsklftlH
Japanir vopna Rúmeníu
gegn Rússum
Vegiavimiiudeilunná er nú að
mestu ltokiiiðí í biili eg vinn,a hafin
alftur. Þau endismi bafa gerst í
sambandi viið vegavin nu k a upið,
að þeirra verður lengi minst.
Nokkur hluti Framsóknarflokks-
ims myndar nýjan flokk s. 1. haust
á Jneim griundvelli, að rildsstjórnfiin
skuli ha'lda vegavinnukaupinu
eem lægstu til pess ,eins og peir
hugsia, að hafa áhrif til lækk-
lunar á anmað kaupgjald í landimu
og að rikisstjórnin skuli á engan
hátt siemjjia við alpýðusiamtökin
um kaupgjaldið í vegavinnu,
heldiur valdbjóða pað sem lægst,
til pess að veikja alpýðusamtökin
j landintu og rieyna að svifta al-
pýöuna til sveita allri von um að
samtök geti bjargað benni. Hiinn
svonefndi Bændaflokkurr rís upp
á piessum grundvelli undir for-
ustu Tryggva Þórhallssonar, siem
sjálfur átti í samningum við
Alpý'ðuflokkinn um vegavinnu-
kaiup 1929, og Þorsteins Briem,
ráðherra piessa flokkis í áhyrgðar-
lausri einræ&is-samsteypustjórin,
á ■ að framkvæma pessa herferð
gegn alpýðunni í landinu á á-
byrjgð konungsvaldsins, maður,
sem Framsókn dró út úr poka-
horniiniu, ókunnur ölluim htndsmál-
um og sem nýtur svo lítils álits
í landsmálum, að hann kolféll í
vissu Framsóknarkjördæmi gegin
lítt merkum íhaldsmanni, og fell-
ur pó enn ver nú í annað sfian.
Það hefir að vísu ekki verið um
vinsemi að ræða af hálfu hins
hluta Framsóknar né íhaldsins til
alpýðuninar um pessi mál, en eng-
inln flokkur tíefir fyr .oprnberlega
lýst sig fjandsamílegri alpýðuininii
og samtökum hennar heldur en
Bændaflokkurmin. Mun ástæðan
ekki sizt vera sú, að þessir kjós-
•endalausu og fýlgislausu at-
kvæðla-vieiðimenn „Bændaflokks-
ins“ viita vel, að einir geta þieár
ekki náð áhrifum á laindsmál, en
vilja koma sér vel við íhaldið
með leinræðis- og lofbeldis-bröilti
gegn alpýðunni, sem þeir geti
svo raotað áfrarn, ef íhaldið mieð
þeirra hjálp gæti náð völdunum.
En hvernig hefir svo pessi her-
ferð Þorstedns Briem heppniast?
Miarkmiðið, að halda kaupgjald-
iuu se:m lægstu, hefir algerlega
falliö um sjálft siig, eingöinigu
vegna sóknar alpýðusamtakanna.
Landsfundur Alpýðusambandsins
í vetur lagði grund.vöillinn undir
kröfur vegavinnumanna. Ríkis-
stjórnin ætlaði að virða pær al-
gerlega að vettugi. Þá hóf Al-
pý&usambandið undirbúning með-
al allna vegavininumanna, sem
.náðist til, að gera kröfar í héraði
og við flokksstjóra vegamála-
stjóra og leggja við vininiustöiðv-
un. Þietta. varð til þiess, að pegar
farið var að vinna í vegunum
neyddist Þorsteiinn Briem til að
hækka kaupið víðs vegar um
landiö fm 5- -15 aururn um
klukkustund. Vegavininumönnum
pótti petta ekki nægilegt, og á-
kveðáð var að gera enn tilraun til
hækkuinar í byrjun júnímánaðar.
Þorsteiinn Briem svaraði pví einu
að kaupáð yrði ekki hækka'ð, pað
væri þegar fullhátt, og vega-
vinnumenn væru harðánægðÍT,
piað væri einiungis stjórn. Al-
þýðusatabandsins, siem værfi óá-
nægð, og við hana yrði ekki sam-
i'ð. Þrátt fyrir hina miklu örðug-
leika á samtökum um pessi mál
mdlli fiíokka vegavinnumanna,
dreifðra víðs vegar um landið,
og pratt fyrir pað, að vegamála-
stjóri hafði sniðgengið vanavega-
viinnumenn, siem voru í verklýðs-
félögunum, og tekið sem miest af
ófélagsbundnum mönnum úr
•sveit, náðust saimtok vegavinniu-
mainna um land alt um kaup-
hækkun aö viðlagðri vinnustöðv-
un. Það sýndi sig að alþýðu-
meniniirnir úr sveitunum, sem
koimu í vegavinnuna fylgdu yfir-
leitt stéttiarbræðrum sínum úr
bæjunum, bóindinn, vinnumaður-
iinin og verkáimaðurrinn fylgdust
að undir forystu Alþýðusam-
handsins. Vimna var lögð niður
víðast tívar um landið, hjá ríkis-
sjóði og verklýðsfélögin stöðvuðu
flutniing efniis og tækja til vega-
gerða og brúagerða. Upp undir
400 menn lögðu niður vinnu og
fleári befðu komið til (t. d. í
Þingeyjarsýslu), ief kauphækkun
hefði ekki fengist trygð. Jafini-
vel meðal peirra, sem ekki lögðu
niður vinhuna, var megn óánægja
,út í aiðferðir Þorsteins Briem og
ríkisstjórna'rinnar, þó að kjark
vantaði par til að leggja vinin-
uma niður.
Þrátt fyrir stuttan undirbúning
og lerfiðleika og allar tilraunir
rikisstjórnariminar til að bæla nið-
ur pessi samtök, befir. Alpýðu-
sambandið sýnt, að það getur
saifnað alpýðu til sveita og sjiáv-
air í samtök um kaupgjald við
opiinbera viinnu.
Þetta fyrsta sveitaverkfal]
sýndi ríkisstjórn að leið Bæinda-
flokksins í málimu var ófær. Hinn
7. p. m. voru samtöl milli ful'l-
trúa Alpýðusambandsins og Þor-
steins Briem og Magnúsar Guð-
OSLO í gærkveldi. (FB.)
Mowinckel forsætisráðheirra hef-
ir lýst yfir pví í Stórpinginu, að
hanm óski pess, að fyrirspurn
Hundseid verði tekin fyrir liið
allra fyrsta.
Hægriblöðin leggja í dag fast
að Bændaflokknum að verða
ekld piess valdandi, að til stjórn-
arskifta komi, því að afleiðingin
verði óhjákvæmilega sú, að Verk-
lýðsflokkurinn myndi stjórn.
Morgenbiadet segir í dag, að
enm sé geriiegt að. korna í veg
fyrix stjórnarskiftí með samvininu
milli bongia.railokk.anma, en pað
sé grejniliegt, að fyrirspurn Hund-
seid og orðalag hennar koani til
rnieð að valda ierfiðlieikúm við að
ná samkomulagi.
miundssoniar og daginn eftir 8.
p. m. einnig við Ásgeir Ásgeirs-
son og Þorstein Briem. Þá gafst
ríjkisstjórniin upp í aðalatriðun-
um, ákveðið var enin að liækka
kaupgjaldið frá 1. júlín.k. frá65—
75 aur. upp í 80—85 aura, þar
á meðal í Árnessýsllu 85 aura,
og lækka pað ekki aftur í ihaust.
Verkfallsmetjn skyldu aftur teknir
í viinnuná, enda neyttu alþýðu-
isámtökiin i bæjuinum ekki áhrifa
sinina, sérstaklega gegn peim er
ekki stöðvuðu vinnu síðiar í bæj-
unum. Við kaupstaði'na, par sem
kaupiö var hærra, skyldd það
verða óbreytt. Atvinnumálaráð-
herra skyldi láta flokksstjórana
tilkynna viinniuflokkum petta peg-
'ar í stað og tij 1. júlí reyna með
„alkkorð* lum“ að hækka kaupið, en
pó skyidi ávalt trygt tímakaup
Enginn Siamninglur skyldi und-
irskrifaðUr um petta, til þiess að
Þorsteiinn Brfiiem gæti látið pað
líta út sem einhliða valdboð ríkis-
stjórnar, ien raunverulega var
petta munnliegur samningur milii
AlþýðU'sambandsiins og rikis-
stjórnarinnar, en pó því skilyrði
bundinn, að eiinstakir vinnuflokk-
ar eða félög gætu neitað pessu
og Alþýðusambandið pá styrkt
pá áfram. Enda er svo komið,
að að minsta kosti báðir ráðherr-
i arnir, sem sæti eiga í s'tjórmiinni
mieð Þorsteánd Briem álíia, að ó-
: hjákvæmiilegt verði framvegis að
1 semja við Alpýðusamband.ið um
kaup við opinbera vininu.
Þionsteiinn Briiem hefir látið
frétta’stofuna gefa út tilkynningu
frá sér til að reyna að afsanina
ósigur sinn og íhaldsims í pessu
! máli. Vili hann par láta svo, sem
> tilkynninjgarnar u.m kauphækkun-
AVERESCU
iefnræðilsherra í Rúmieniu.
BÚKAREST í morgun.
Samkvæmt áreiðanlegum fregn-
urn hafa Japanar boðist til pess
að búa rúmenzka herinn gögnunr
að öllu leyti á ný, par i innifalin
öll vopn og skotfæri endurskipu-
leggja og byggj upp vopnaverk-
smiðjur landsins o. s. frv. Bjóðast
Japanar til þess að gera petta fyr-
ir 25 °/o minna en aðrir, Einnig
bjóðast þeir til pess að taka rúm-
enzka olíu og tinrbur upp i þessi
viðskifti að nokkru leyti. (U.P.).
,Sœk)ast sér mliklrk
Hitler eg Massolini ætla að
Mttast.
ElNKASKEYTl TIL
ALÞÝÐUBLAÐSINS
KAUPMANNAHÖFN í morgun.
Hitler og Mussolliini hafa á-
kveðið að eiga fund saman á
föstudaginin á búgarði, sem Mus-
solini á skamt frá Venedig.
Fundurinn mun standa yfir i
tvo daga.
Utanrikbismálaráðherra Þýzka-
lainds, von Neurath, verður
með Hitier á þessnri ráðstefnu,
og miun par einkum verða rætt
um afvopnunarráðstefnuna og
íifstöðuna til Gyðinga.
Þeir Hitler og Mussolini' hafa
ekki hitzt áður, en hinia vegar
hefir Göring áður heimsótt Mus-
'soláni í Róm. STAMPEN.
Nasistar vlsa erlendum blaðamðnnum dr landl
vegna bersögli peirra
EINKASKEYTI TIL
ALÞÝÐUBLAÐSINS
KAUPMANNAHÖFN í miorgun.
Fréttaritari enska blaðsiins „Dai-
ly T'elegraph“, Noel Panter, hefir
i;na hafi farið fram áZ'itr en talab
var við Alpýðusamhandsfulltrú-
ana. En hvers vegna hefði hann
'svo sem átt að tilkynna kaup-
hækkun þá, pegar hann hafði i
boðið vegavinniumönnunum og
A1 p ýðjusaírnbandinu áður byrg-
inin fremur en að lofa hækkun
og tekið mieð pvi á sig ábyrigð á
vinnustöðvun um 400 mauna? Þar
að auki hafði þegar verið talað
við tvo ráðherrana 7. />, m. Þeiir
viissu um stórfeld samúðarverk-
föll verklýðsfélaga í bæjunum,
©em voíUi í vændum. Loks heyrðu
vegavmniumienn .ekkert um piessar |
kauphækkanir fyr en 8. p. m., 1
---------- í
er Alpýðusambandið átti eftir j
lokunartíma símiastöðva tal við |
fulltrúa rnargra peirra í siamræmfi i
við viiðtal við Þorstein Briem.
Átvinnumálanáðherra vitnar í að
Vegamálastjóri hafi nefnt 80
aiura kaup í símtali til Víkur 7.
þ. m., en allir vita, aöjí Mýrdaln-
um hafði krafa verkamamma ein-
mitt verið 80 aura kaup, og verk-
fall hefði ekki orðið par, ef að
Frh. á 4. siðu.
nú verið gerður útlægur úr
Þýzkalandi.
1 vetur var hann settur þar i
j fangelsi um tíma fyrir bersögli
sína um nazistastjórndna.
Fyrir skömmu var enski blaða-
maðurinn Pembroke Stepbens
gerður útrækur úr Þýzkalandi
fyrir frásagnir sínar um ástandáð
piar.
Yfirmaður litskoðunariinnar i
Þýzkalandi hefir lýst yfir pví,
að hann líti á pá báða, Noel
Panter og Pembroke Stephens,
sem njósmara, sem ek'ki sé hægt
að leyfa landvist.
STAMPEN.
om alt Aostonibi
VJNARBORG í gærkveldi. (FB.)
Sprengikúlum var varpað á
tuttugu stöðum í Austurríki í
da;g. Sérstakur dómstóll hefir
verlið settur á stofn til þess að
dæima í málum þeirra, sem sak-
áðdr eru um hermidarverk eða
tilraunir til slíkra verka. Réttur-
iinn getur dæmt menn til lífláts-
begninigar fyrir slík brot. — Eiinn
maður úr floklri nazista, sem á
samnaðist að hafa varpað sprengi-
kúlu, var í dag dæmdur í 66
mánaða fangelsi. (United Press.)