Morgunblaðið - 06.05.1999, Blaðsíða 66

MORGUNBLAÐIÐ
> 66 FIMMTUDAGUR 6. MAÍ 1999
UMRÆÐAN
Breyttar lífsvenjur aldraðra
í MÍNUM huga er góð öldrunar-
þjónusta vitnisburður um þjóðfélag
sem ber umhyggju og virðingu fyrir
öllum þegnum sínum.
Við vitum að öldruðum íslending-
um fjölgar á komandi árum og þá
sérstaklega háöldruðum. Þessi vit-
neskja kallar á önnur sjónarmið en
við höfum stjórnast af hingað til. Það
má svo spyrja sig hvort þörf sé á að
tengja skilgreininguna „það að verða
aldraður" svo sterkt við hin „lög-
giltu“ 67 ár og hvort ekki sé nauð-
synlegt að hafa eftirlaunaaldur
sveigjanlegri.
Sérstaða íslensks
samfélags
Sérstaða íslensks samfélags er
óvenju sterk fjölskyldubönd og mikil
samskipti innan fjölskyldna. Al-
gengt er í dag, að fjölskyldur sam-
anstandi af fjórum kynslóðum en
sjaldgæft er að stórfjölskyldur búi í
dag undir sama þaki, sem var hins-
vegar algengt hér áður fyrr. Staða
hins aldraða innan fjölskyldunnar
hefur því breyst mikið á síðustu ára-
tugum.
Eitt hefur þó ekki tekið neinum
sérstökum breytingum en það er til-
fínningalífið eða persónuleiki aldr-
aðs og heilsuhrausts fólks. Það mun
áfram láta sig varða velferð bama
sinna, barnabarna og annarra í fjöl-
skyldunni og að sjálfsögðu bera aðr-
ir í fjölskyldunni hag og framtíð
þess aldraða fyrir brjósti. Það er því
eðlilegt, að mál tengd öldruðum og
fjölskyldumál séu ekki aðskilin.
Sú hugmynd kviknar hvort
einmitt þessi sterku bönd geti ekki
nýst okkur enn betur,
til að mæta eða styðja
við þjónustu sem veitt
er inni á hjúkrunar-
heimilunum.
A síðustu árum hafa
eldri borgarar bundist
samtökum sem hafa
verið að vinna að hags-
munum aldraðra. Þrátt
fyrir að umfjöllun um
fjármálalega afkomu
hafi borið hæst er Ijóst
að samtakamáttur
þeirra hefur líka skilað
miklum árangri í fé-
lagsstarfi aldraðra.
Aldraðir ættu því ekki
að vanmeta krafta sína
til þess að fjölga úrræð-
um fyrir sjúkt gamalt fólk.
Breytt viðhorf
aldraðra
Flestir aldraðir munu að öllum lík-
indum búa í mörg ár við þokkalega
heilsu á eigin heimili og nýta sér þá
valkosti sem í boði eru innan öldrun-
arþjónustunnar. Hér er um að ræða
fólk með töluvert önnur lífsviðhorf í
dag en fyrir 20 árum, enda tækifær-
in önnur, það er almennt betur upp-
lýst, hefur aflað sér meiri menntunar
og hefur margt hvert siglt um
heimsins höfi
Meginviðfangsefni hjúkrunar-
heimila er sólarhringshjúkrun og
umönnun einstaklings sem þarfnast
tiltekinnar þjónustu á lokaskeiði lífs
síns. Kjai-ni hjúkrunai-innar er um-
hyggja fyrir heimilismanninum og
einn þýðingarmesti þátturinn í starfi
hjúkrunarfólks að hafa
samskipti við aðstand-
endur.
Hjúkrun aldraðra
byggist á fagþekkingu,
víðsýni og sveigjanleika
starfsfólks. Þegar ein-
staklingur flyst á hjúkr-
unarheimili tekim
starfsfólk heimilisins yf-
ir hluta af þeirri umönn-
un sem áður var í hönd-
um aðstandenda.
A síðustu árum hefur
markvisst verið stefnt
að því að einstaklingar
komi seinna inn á
hjúkrunarheimilin, þeir
eru því veikari meðan á
dvöl þeirra stendur inni
á heimilinu en áður var. Stuttur
legutími á bráðasjúkrahúsum kallar
á gott aðgengi að öldrunardeildum
en ekki síður að hjúkrunarheimilum
sem sinna flóknum og fjölbreyttum
sjúkdómum nútímans.
Að fara á
hjúkrunarheimili
Hverjir eru það, sem búa inni á
hjúkrunarheimilum og hvers vegna?
Þar eru samankomnir aldraðir ein-
staklingar sem þarfnast sólarhrings-
hjúkrunar, þeir eru of lasburða til að
geta búið á heimilum sínum, þrátt
fyrir hjálp frá félagsþjónustu eða
heimahjúkrun og eru það sjúkir að
þeir geta ekki búið í þjónustuhús-
næði. Þegar hinn aldraði flyst inn á
hjúkrunarheimilið er honum tryggð
búseta þar til æviloka, kjósi hann
það.
Umönnun
Hjúkrun aldraðra
byggist á fagþekkingu,
segir Birna Kr.
Svavarsdóttir, og víð-
sýni og sveigjanleika
starfsfólks.
Hvernig svörum við þessum
spurningum?
- Hvemig er staðið að heimilisskipt-
unum þegar aldraður einstakling-
ur flytur á hjúkrunarheimili?
-Er hann hafður með í ráðum frá
upphafi ef hann er fær um það?
- Er honum gefinn kostur á að
hafna, velja'eða skoða framtíðar-
heimili sitt?
-Getur hann valið herbergisstærð,
t.d. fengið einbýlisherbergi, ákveð-
ið hvemig gluggatjöld hann vill
eða fengið lykil að herbergi sínu?
- Er fai'ið yfir fjármál, svo sem dval-
arkostnað vegna búsetu hans á
heimilinu?
- Ef væntanlegui’ heimilismaður er
ófær um að taka þátt í undirbún-
ingi að flutningi vegna sjúkleika,
er þá farið yfir áðurnefnda þætti
með aðstandendum hans?
- Hvernig er tekið á móti heimilis-
manninum þegar hann flyst inn á
heimilið?
-Fær hann tíma og aðstoð, til að
undirbúa og koma sér fyrir á nýja
Birna Kr.
Svavarsdóttir
heimilinu?
- Er farið með hann um heimilið og
hann kynntur fyrir starfsfólki og
öðmm íbúum?
- Er útskýrð og kynnt fyrir honum
starfsemin og sú þjónusta sem
honum býðst?
- Fara hjúkrunarfræðingar og lækn-
ir yfir sjúkdómsástand og horfur
með heimilismanninum og að-
standendum þar sem meðferð og
hjúkmn er kynnt og ákveðin fram
í tímann?
- Er grafist fyrir um óskir hans um
væntanlega þjónustu og vera á
heimilinu?
- Er honum boðinn sá möguleiki að
aðstandendur hans komi að um-
önnun inni á heimilinu ef- þau og
hann óskar?
- Getur hann haldið fyrri lífsstíl um
vöku eða svefntíma, t.d. horft á
kvikmyndir fram eftir nóttu eða
þarf hann að gangast undir heima-
vistarreglm-?
- Hefur hann tök á að taka þátt í að
útbúa matseðil vikunnar, t.d. hvort
hann vilji heitu máltíðina um há-
degið eða á kvöldin?
Hlustum á gamla fólkið
Heimilisfólk á hjúkranarheimilum
er nægjusamur og þögull hópur þar
sem fæstir gera miklar kröfur um
þjónustuna. Nauðsynlegt er að
breyting verði hér á þannig að sjón-
armið þeirra séu ljós og tekið sé
meira mið af þeim við skipulagningu
og framkvæmd á þeirri þjónustu
sem veitt er inni á heimilunum. En
það hefur verið hlutverk okkar
stjórnenda og starfsmanna að móta
starfsemi hjúkranarheimila og vera
talsmenn þeirra sem þar dvelja.
Höfundur er hjúkrunarforstjóri á
Eir og skipar 6. sæti á lista Fram-
sóknarflokksins í Reykjavík.
Mcó einu
handtaki býróu
tii boró í
mióaftursaninu.
Einnig fáanlegt
meó kæliboxi.
„i lugsætisboró“
fyrir yngi i
farþega
i aftursæti.
Mikió
farangursrými sem
hægt er aó stækka
enn meira.
Á.
Auðvelt er aó taka
aftursætin úr, eitt,
tvÖ eóa öll þrjú.
Þau eru
ótrúlega létt.
Fjarstýró
hljómtæki meó
geisíaspilara,
stjórnaó úr stýri.
Renault Mégane var valinn öruggasti bíll ársins í sínum flokki í Evrópu 1998.
Grjótháls 1
Sími 575 1200
Sðludeild 575 1220
AÍItpettafénuhtí M&me Scénic
4 loftpúóar:
bílstjóri, farþegi
í framsæti
og hlióarpúóar.
Tvö hólf í gólfi fyrir
framan aftursæti.
Aukabúnaður á mynd: Álfclgui