Morgunblaðið - 08.06.1999, Síða 54

> 54 ÞRIÐJUDAGUR 8. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
menntun er?
ÞAÐ fer ekki á
milli mála að aukin at-
hygli og umræðá á sér
stað um mikilvægi
menntunar í dag og
þar með talið sí-
menntunar. Hér næg-
ir að líta á greinar og
ráðstefnuauglýsingar
í dagblöðum, fylgjast
með kjaraviðræðum,
og hlusta á erindi á
þingum og ráðstefn-
um aðila vinnumark-
aðarins. Hins vegar
eru mismunandi skoð-
anir í þjóðfélaginu um
það hvað telst til
menntunar og hverjir
teljast bjóða upp á menntunar-
tækifæri. í þrengsta skiiningnum
er hægt að líta einungis til hins
formlega skólakerfis. I víðasta
skilningnum er hægt að líta til
allra þeirra sem gefa fólki tæki-
færi á að ná sér í nýja þekkingu
eða hæfni með skipulögðum hætti
og þeirra sem bjóða upp á skipu-
lagt tómstundanám svo sem
skáta.
Mörkin á mismunandi áhersl-
->■ um þeirra sem standa fyrir form-
legu skólanámi og þeirra sem
standa fyrir skipulögðu tómstunda-
námi voru lengi vel mjög ljós.
Mörkin byggðust að einhverju leyti
á mismunandi kennsluaðferðum,
en aðallega á því að markmið hins
formlega skólanáms snerist um
fagþekkingu en skipulagða tóm-
stundanámsins um þróun almennr-
ar félagslegrar og persónulegrar
hæfni. Það er, annað námið bjó ein-
staklinginn undir þá fæmi sem
þurfti fyrir ákveðið starf, en hitt
undir þátttöku ein-
staklingsins í þjóðfé-
laginu.
Hröð tækniþróun
og aukin áhersla á sí-
menntun hefur hins
vegar gert það að
verkum að mörk
formlegs skólanáms
og skipulegs tóm-
stundanáms eru að
verða óskýrari. Á síð-
astliðnu ári hélt Evr-
ópuráðið ráðstefnu
þar sem fulltrúar há-
skólastigs 20 landa í
Hrönn Evrópu hittust. Var
Pétursdóttir þar komist að þeirri
niðurstöðu að til að
standa undir væntingum og þörf-
um einstaklingsins til að geta lifað
og unnið í núverandi þjóðfélagi
þyrfti að leggja minni áherslu á að
„gefa“ honum samansetta þekk-
ingu en í staðinn að „aðstoða“
hann við að „ná eða útbúa“ hráa
þekkingu. Jafnframt þyrfti að
leggja meiri áherslu á að undirbúa
einstaklinginn undir að nota þessa
hráu þekkingu við mismunandi að-
stæður og verksvið.
Vegna þessara breyttu
áherslna áleit þessi ráðstefha að
formlega skólakerfið yrði að leita
eftir auknu samstarfí við aðila í
efnahags- og félagsgeiranum, því
þar hefur slík vinna farið fram og
af henni væri hægt að læra. Hið
formlega skólakerfi sem hefur unn-
ið á grundvelli rannsókna, ríkis-
styrkja og stjómunar samkvæmt
framboði yrði að starfa í auknum
mæli á þann hátt sem hið skipu-
lagða tómstundakerfi gerir, á
gmndvelli þjálfunar, einkareksturs
FLAIR FLOW EUROPE:
„RETUER" ráðstefna um öryggi og gæði kaldra og
frystra matvæla, „Managing the Cold Chain for
Quality and Safety."
Hótel Loftleiðum 11. júní 1999 kl. 13.00-16.30.
Dagskrá/Programme:
Kvnnina/lntroduction
Dr. Hjörleifur Einarsson, forstjóri Rf.
Oualitv and Safety in Chilled Foods
Dr. Ronan Gormley
The National Food Centre, Ireland
Freezinq and Packaaina for Qptimum Ouality
Dr. Chris Kennedy
Proaer Department of Food Science
University of Leeds, United Kingdom
Kaffihlé/Coffee
Temoerature Abuse and the Shelf Life of
Frozen Food
Dr. Leif Bogh-Sorensen
Veteriner- og Fodevaredirektoratet,
Ministeriet for fodevarer, Iandbrug og fiskeri, Danmark
16.00—16.30 Umræður oa fundarslit/Discussion
Aðgangur er ókeypis og öllum opinn á meðan húsrúm leyfir. Þátttöku
skal skrá fyrirfram í sima 562 0240 eða netfang bjorn@rfisk.is
13.00-13.10
13.10-14.00
14.00-14.50
14.50-15.05
15.05-16.00
Rannsó
fiskið
Skátastarf
Er það hins vegar
almennt viðurkennt,
spyr Hrönn Péturs-
dóttir, að félagasamtök
á borð við skátana sinni
menntahlutverki?
og stjómunar samkvæmt eftir-
spum.
Evrópusambandið leggur, eins
og Evrópuráðið, mikið upp úr
skipulögðu tómstundanámi sem
hluta af menntunarferli einstak-
lingsins. I öllum rökstuðningi verk-
efna og áætlana sem tengjast
menntun, æskulýðsstarfi og sí-
menntun er áhersla lögð á nauðsyn
þess að einstaklingurinn leiti sér
menntunar og við öll tækifæri.
Þetta geri hann til þess að geta
aukið möguleika sína á atvinnu og
aukið aðlögunar- og nýsköpunar-
hæfni sína. Hjá Evrópusamband-
inu er lögð rík áhersla á menntun
sem byggist á bæði formlegu
skólanámi og skipulögðu tóm-
stundanámi. Þannig er í nýjum
áætlunum um formlega menntun,
starfsmenntun og æskulýðsstarf
lögð áhersla á óumflýjanlegt sam-
starf allra þáttanna.
Tómstundanám
skiptir máli
Að sumu leyti má segja að
með aukinni athygli á hinu form-
lega menntakerfi og nauðsynlegri
þróun þess sé einnig vakin meiri
athygli á störfum og mikilvægi
hins skipulagða tómstundanáms.
Á þennan hátt er nú verið að und-
irbúa þingsályktun fyrir Evrópu-
ráðsþingið sem byggist á fundará-
lyktun undirritaðri af 18 þing-
mönnum 13 landa. í þeirri ályktun
er menntun skilgrein sem ferli
sem stuðlar að stöðugum persónu-
þroska og hæfni til að taka þátt í
störfum samfélagsins. I ályktun-
inni er hvatt til almennrar viður-
kenningar á því skipulagða tóm-
stundanámi sem ungt fólk stendur
fyrir og þá sérstaklega innan al-
þjóðlegra æskulýðssamtaka. Enn-
fremur eru í ályktuninni þeir aðil-
ar sem vinna að stefnumörkun á
sviði menntamála hvattir til að
viðurkenna að skipulagt tóm-
stundanám er nauðsynlegur hluti
menntaferilsins. Sú viðurkenning
byggist á auknum viðræðum við
samtök sem standa fyrir skipu-
lögðu tómstundanámi með því að
styðja og nota hæfni, lausnir og
reynslu slíkra samtaka. Einnig
með því að auka samvinnu milli
þeirra sem standa að formlegu
skólanámi og skipulögðu tóm-
stundanámi til að þróa stefnu sem
mætir menntakröfum alls ungs
fólks.
Og svarið er?
Svarið við titli þessarar grein-
ar „Og menntun er?“ er ekki svo
ljóst í núverandi íslensku þjóðfé-
lagi. Augljóst er að fræðslumið-
stöðvar og aðrir sem bjóða upp á
fagnám utan við hið formlega
skólakerfi hafa sinn viðurkennda
sess. Er það hins vegar almennt
viðurkennt að félagasamtök á borð
við skátana sinni menntahlut-
verki? Er það metið að skátastarf-
ið er markvisst byggt upp til að
þroska með fólki leiðtogahæfileika,
hæfileika til að skipuleggja, vinna í
hópum, til að þróa sjálfstæða
hugsun og vinnubrögð? Ef þetta er
ekki menntun, hvað er þá mennt-
un?
Höfundur er fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri European Youth For-
um, og á sæti í stjóm Bandalags ís-
lenskra skáta. Hún er framkvæmda-
stjóri MENNTAR - samstarfsvett-
vangs atvinnulífs og skóla.
Frá Jerúsalem
til Liechtenstein!
„VIÐ erum stolt og
ánægð þegar okkar
fólk er að gera það
gott úti í heirni", sagði
Markús Örn Antons-
son, útvarpsstjóri í við-
tali í ríkissjónvarpinu
eftir að Selma hafði
slegið í gegn í Jerúsal-
emborg. Mörgum kann
að finnast skrítið
hvernig þessi pistill fer
af stað með vísan í orð
Markúsar sem voru á
borð borin fyrir lands-
menn í téðu viðtali.
Ríkissjónvarpið hefur
jú það hlutskipti að
greina frá viðburðum
líðandi stundar, hvort sem það er
heima eða erlendis. Á smáþjóða-
leikum Evrópu í Liechtenstein í lok
maí fór stærsta sendisveit ís-
lenskra íþróttamanna í langan tíma
eða 113 fulltrúar þjóðarinnar til
þess að etja kappi við aðra, ásamt
því að koma á félags-, menningar-
og íþróttatengslum við þær þjóðir
sem við höfum verið í samstarfi
með um leikana.
Skemmst er frá því að segja að
ríkissjónvarpið sá enga ástæðu til
þess að senda sjónvarpstökumenn
til þess að fylgjast með afrekum og
þátttöku okkar íþróttafólks heldur
greindi frá leikunum takmarkað í
gegnum útvarp. Ástæða þess að út-
varpið datt inn var jú að landsleik-
ur var háður í handbolta við Sviss-
lendinga eins og menn muna. Þetta
yfirklór var það besta sem hægt
var að gera og er þá ekki hægt að
sakast við fréttamanninn sem ein-
ungis sinnir þeim verkefnum sem
honum eru falin. Kannski að þeir
sem marka stefnuna hjá stærsta
menningartæki þjóðarinnar haldi
að fólk búi enn í torfkofunum og
út.
Guðmundur Helgi
Þorsteinsson
það rati ekki
Kannski að sú sé
einmitt raunin í völ-
undarhúsinu við Ef-
staleiti. Það er lýðnum
ljóst að myndir segja
meira heldur en mörg
orð. I Morgunblaðinu
og Dagblaðinu hefur
þegar komið fram að
íþróttamenn okkar
hafi staðið sig með
sóma innan vallar sem
utan og þeir hafi unnið
afrek í þágu þjóðar og
verið stolt okkar og
sómi. Islenskir
íþróttamenn hafa frá
upphafi unnið til
flestra verðlauna á leikunum og því
eðlilegt að ætla að sjónvarpsstöðv-
arnar hefðu haft nennu til að fylgj-
Smáþjóðaleikar
Þeir fjölmiðlar sem
sendu blaðamenn til að
fylgjast með mótinu og
gengi íslensku keppend-
anna, segir Guðmundur
Helgi Þorsteinsson,
eiga þakkir skildar fyrir
sitt framlag.
ast með þeim sem þar voru.
Á leikunum mátti sjá sjónvarps-
tökumenn frá nokkrum þjóðanna
sem tóku þátt í leikunum og greini-
legt að þar vildu menn fá myndir af
íþróttamönnunum við keppni. Rík-
issjónvarpið hefði með litlum til-
kostnaði geta náð í gott efni, jafnt
frá íþróttahliðinni sem menningar-
hliðinni. Það má leiða að því líkur
að verulegur hluti íslenskra
íþróttamanna og þau sérsambönd
sem hafa undirbúið íþróttamenn
sína til þátttöku séu að einhverju
leyti á villigötum þar sem ríkis-
sjónvarpið hefur þegar dæmt leik-
ana og þátttöku okkar þar að
nokkru leyti ómerk með afskipta-
leysi sínu. Þetta hlýtur einnig að
vera forystumönnum íþróttahreyf-
ingarinnar áhyggjuefni og skiptir
þá ekki máli hvar menn standa í
flokki. Kostunarmenn ríkissjón-
varpsins, þar á meðal íþróttamenn
og áhugamenn um íþróttir áttu
meira skilið frá Liechtenstein en
raun bar vitni.
Björn Bjarnason menntamála-
ráðherra sá ástæðu til að heiðra ís-
lenskt íþróttafólk með nærveru
sinni og horfði hann meðal annars
á íslenska kvennalandsliðið í blaki
etja kappi við stallsystur sínar frá
San Marínó. Svo einkennilega vill
til að Bjöm er einmitt yfirmaður
stofnunarinnar sem í hlut á. Björn
hafði gaman af leiknum og heilsaði
upp á íþróttamennina að leik lokn-
um og fyrir það á hann þakkir
skildar enda skiptir það íþrótta-
mennina máli að með þeim sé
fylgst.
Vonandi verður það ekki hlut-
skipti Bjöms að fara utan sem eini
fulltrúi stofnunarinnar í framtíð-
inni, en ekki verður honum kennt
um þar sem hann markar ekki dag-
skrárstefnuna. Þeir fjölmiðlar sem
sendu blaðamenn til að fylgjast
með mótinu og gengi íslensku
keppendanna eiga þakkir skildar
íyrir sitt framlag. Það er von mín
og margra annarra að aðrir geri
betur næst.
Höfundur er varaformaður BLÍ.
tr
Kístur • Kabissur • Sófasett
Flugnabani • Borðstofuhúsgögn
Málverk • Fataskápar • Speglar
Kertastjakar • Klukkur • Borðdúkar
Glös • Barnastólar • Barnavagnar
Kommóður • Bekkir • Borð
Kveikjarar • Lampar • Veggljós
Sölu-
sýning