Morgunblaðið - 10.06.1999, Blaðsíða 54

■■ 54 FIMMTUDAGUR 10. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
*

SIGURVALDISIG-
URÐUR BJÖRNSSON
+ Sigfurvaldi S.
Björnsson var
fæddur og uppalinn
á Gauksmýri í Lín-
akradal, Vestur-
Húnavatnssýslu, 12.
september 1904.
Hann lést á vist-
heimilinu Grund í
Reykjavík 30. maí
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Björn Jósafat
Jósafatsson, bóndi á
Gauksmýri, f. 15.
ágúst 1968 að
Enniskoti, Víðidal,
d. 8. júní 1957 á Blönduósi, og
kona hans, Ólöf Sigurðardóttir
Halldórssonar, f. 16. janúar 1865
á Þorkelshóli, Víðidal, d. 2. júlí
1925 á Gauksmýri. Ólöf og fyrri
maður hennar, Sigurvaldi Þor-
steinsson frá Litlu-Hlíð í Víðidal,
f. 1857, byijuðu búskap í Stóru-
Hlíð, eignuðust svo Valdarás,
þar sem þau bjuggu í tvö ár. Ár-
ið 1893 festu þau kaup á Gauks-
mýri en Sigurvaldi lést árið
1895. Systkini Sigurvalda Sig-
urðar voru þessi: Signrlaug, hún
lést í frumbernsku; Ólöf María,
f. 22. 8. 1891, d. 30.6. 1987, mað-
ur hennar var Björn Friðriks-
son, tollvörður í
Reykjavík; Sigurlaug
Jakobína f. 17.12.
1893, d. 28.12. 1968,
hennar maður var
Guðmundur Péturs-
son frá Stóru-Borg,
bóndi á Refsteinsstöð-
um í Víðidal, V-Hún.,
svo á Nefstöðum og
síðar Hraunum í
Fljótum, Skagafirði;
Sigurbjörg Sigríður,
f. 29.11. 1895, 23.12.
1987, maður hennar
Lárus Björnsson,
kaupmaður í Reykja-
vík. Tvö börn tóku þau Sigurvaldi
Þorsteinsson og Ólöf Sigurðar-
dóttir í fóstur, Kristvin og Ingi-
björgu. Næst barna Ólafar var
Guðríður Guðmundsdóttir, f. 8.5.
1897, d. 6.7. 1992, bústýra um
skeið hjá föðurbróður sínum Sig-
urbirni Sveinssyni rithöfundi í
Vestmannaeyjum, síðar dag-
mamma m.m. í Reykjavík, faðir
hennar var Guðmundur Sveinsson
sem réð búi fyrir ekkjuna Ólöfu
um skeið eftir fráfall frænda síns
Sigurvalda Þorsteinssonar. Þau
Ólöf og siðari maður hennar,
Björn Jósafat eignuðust sex börn
en misstu fyrsta barn sitt nýfætt,
Sigurvaldi Sigurður ólst upp í
stórum bamahópi á Gauksmýri.
Bömin lærðu ung að vinna á heim-
ili þar sem segja má að talað væri í
ljóðum og sögum. Ólöf móðir hans
var sjálf vel skáldmælt og kunni
reiðinnar ósköp sem hún fór með
fyrir bömin sín og glæddi þannig
áhuga þeirra á bókmenntum og
ljóðagerð, auk þess sem bömin
erfðu skáldgáfu móður sinnar og
áhuga á sögu og sagnalist, svo að
aldrei dvínaði. Bjöm Jósafat gat
einnig kastað fram laglegri stöku
þótt minna iðkaði hann það en Ólöf.
Eftir sum barna þeirra liggur tölu-
vert útgefið efni, annað hefur varð-
veist í handraðanum en eflaust
eitthvað ratað í glatkistuna. Mikið
glaðlyndi var ríkjandi á Gauksmýr-
arheimilinu og þar var mikið sung-
ið. hennar höfðu yndi af söng og
tónlist. Ólöf Sigurðardóttir kastaði
léttilega fram vísum til bama sinna
allra þar sem hún var við iðju sína
hverju sinni og er hér vísa hennar
til Sigurvalda sem hér er kvaddur:
Sigurvaldi Sigurður
séstáhestabaM,
örvabaldur örlátur
er sá haldinn raungóður.
(Ólöf Sigurðardóttir)
Úr vísum hennar til bamanna
má ávallt lesa nokkuð um lyndis-
einkunn þeirra og hugðarefni en
Sigurvaldi Sigurður hafði yndi af
hestum og afar gott lag á þeim,
ótömdum sem tömdum, og á
Gauksmýri var úrvalsgott hrossa-
kyn. Góður var hann dýrum og
mönnum og örlæti hans kom fram
strax á unga aldri eins og kemur
fram í vísu Ólafar móður hans.
Raungóður var hann í besta lagi og
einkenndu þessir lyndisþættir
hann alla tíð. Eins og nærri má
geta á stóru heimili þurftu bömin á
Gauksmýri ung að ganga til allra
verka og á unglingsaldri fóru þau
að leita eftir vinnu utan heimilis,
eftir því sem Gauksmýrarbúið
mátti missa af starfskröftum
þeirra. Meðal þess sem bauðst var
vegabótavinna, sláturvinna, vinna
við símann og stundum vantaði
vetrarmann á bæ. Alltaf var nóg að
gera við jarðabætur en á þeim tíma
þegar stórvirkari tæki þekktust
ekki vora þúfnakollarnir skomir af
og var það talsvert erfíðisverk.
Vinnuskipti milli bæja vora nokkuð
tíðkuð. Menn bundu oft fyrir Bjöm
Jósafat og fengu slægjur í staðinn,
enda miklar slægjur á Gauksmýri
og jörðin vel aflögufær. Björn
Jósafat keypti fyrstu sláttuvél í
sýslunni og mun Sigurvaldi sonur
hans hafa verið nærri fermingu
þegar þetta var en ekki vora ung-
lingarnir settir á vélina. Á Gauks-
mýri var gott kúabú á þeirra tíma
mælikvarða og má til marks um
það nefna að hægt var að selja það-
an smjör. Fráfærar tíðkuðust í þá
daga en á Gauksmýri var hálft ann-
að hundrað fjár þegar fjárflest var
ANNA
DANÍELSDÓTTIR
+ Anna Daníels-
dóttir fæddist á
Akranesi hinn 1.
ágúst 1931. Hún lést
á Sjúkrahúsi Akra-
ness hinn 3. júní síð-
astliðinn. Foreldrar
Önnu voru Daníel
Vigfússon, f. 16.
nóvember 1903, d.
11. maí 1964 og Sig-
rún Sigurðardóttir,
f. 2. nóvember 1907,
d. 23. maí 1942.
Systkini Önnu eru
sjö. Hinn 14. apríl
1952 giftist Anna
eftirlifandi manni sínum, Gunn-
ari Júlíussyni, vélvirkja frá
Vestri- Bakka, Akranesi, f. 30.
mars 1928. Böm þeirra em: 1)
Sigrún, f. 1950. Hún á tvo syni.
2) Ragnheiður, f. 1951, sambýl-
ismaður Björgvin
Eyþórsson. Þau
eiga fjögur böm. 3)
yiðar, f. 1952, maki
Ág. Hafdís Sigur-
þórsdóttir. Þau
eiga fjögur börn og
1 barnabarn. Viðar
átti fyrir einn son.
4) Daníel, f. 1955,
maki Hrefna Lilja
Valsdóttir. Þau
eiga fjögur börn 5)
ívar, f. 1956, maki
Bjarney Pálsdóttir.
Þau eiga þijú börn.
fvar á eina dóttur
af fyrra hjónabandi. 6) Dröfn, f.
1956. Hún á tvö börn og eitt
barnabarn.
Útför Önnu verður gerð frá
Akraneskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
dótturina Kristjönu. Önnur börn
þeirra vora Kristín Margrét Jós-
efína, f. 16.4. 1901, d. 9.10. 1997,
nthöfundur m.m. (skáldanafn:
Ömar ungi), fyrri maður hennar
var Kristjón Ág. Þorvarðsson er
starfaði við Rafmagnsveitu
Reykjavíkur en síðari maður
hennar var Einar Sveinsson,
smiður og bóndi, Þorbjörg Soff-
ía Sigurrós Lilja, f. 18.12. 1902,
d. 19.9. 1974, maður hennar var
Halldór Þorláksson, bifreiðar-
stjóri í Reykjavík, því næst Sig-
urvaldi Sigurður, sem heitinn
var eftir fyrri manni Ólafar, f.
12.9. 1904, d. 30.5. 1999, bóndi á
Gauksmýri og síðar verkamaður
í Reykjavík, kvæntur Þuríði
Guðjónsdóttur, þá Karl Harlow,
f. 20.5. 1907, bóndi á Stóm-
Borg, Víðidal, V-Hún., sem er
þeirra næstyngstur og sá eini
sem er á Iífi úr þessum stóra
systkinahópi, kvæntur Margréti
Tryggvadóttur, en yngstur
systkinanna var Hallgrímur
Thorberg, f. 16.9. 1908, d. 5.5.
1979, yfirkennari í Keflavfk, eft-
irlifandi kona hans er Lóa Þor-
kelsdóttir verslunarmaður. Árna
Hraundal, sem misst hafði móð-
ur sína, tóku þau hjón Ólöf og
Bjöm Jósafat í fóstur en Ólafar
naut því miður ekki lengi við eft-
ir það og eignaðist Arni aðra
fósturforeldra.
títför Sigurvalda fer fram frá
Grensáskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
þar á öðram tug aldarinnar. Afar
gestkvæmt var á Gauksmýri, eink-
um að vetrinum, sleðabraut var
rétt fyrir neðan túnið og lá hún frá
Hvammstanga yfir í Víðidal.
Eftir að Ólöf lést bjó Bjöm Jósa-
fat áfram á Gauksmýri en jörðin
komst svo í eigu sona hans þriggja,
Sigurvalda, Karls, bónda á Stóra-
Borg, og Hallgríms, yfirkennara í
Keflavík. Sigurvaldi kvæntist seint.
Fljótlega eftir að hann kvæntist fór
hann að hugsa til þess að eignast
Gauksmýri alla og festi kaup á
hlutum bræðra sinna, Hallgríms og
Karls. Meðan Sigurvaldi og Þuríð-
ur bjuggu nyrðra gerðu þau jörð-
inni ýmislegt til góða og byggðu
m.a. nýtt íbúðarhús. Eftir að þau
seldu Gauksmýri fluttust þau til
Reykjavíkur. Þuríður og Sigur-
valdi áttu ekki böm en létu systk-
inabörn sín og böm þeirra njóta
ástríkis síns og örlætis alla tíð sem
þeima eigin væru. Meðan þau
höfðu enn heilsu til nutu þau þess
að heimsækja frændfólkið og sjá
yngstu kynslóðina að verki með
uppábúnar dúkkur og blikkandi
bfla. Gott þótti líka vinum og
vandamönnum að sækja þau heið-
urshjón heim á Vesturvallagötunni.
Þegar Þuríður lést hafði hún ekki
um margra ára skeið getað borið
sig um öðra vísi en bundin hjóla-
stól. Sigurvaldi annaðist hana vel á
þessu erfiða tímabili og mikill
söknuður settist að honum eftir
fráfall hennar. Hilmar Björgvins-
Við bros og angan blómanna
hvert bamið huggast lætur.
Með hlýjum bylgjum hljómanna
frá heimi leyndardómanna
fá sjúkir sárabætur.
Hjartað á sinn helgilund
hugurinn blá og opin sund.
Fræin festa rætur.
Allir lifa óskastund,
sem elska bjartar nætur.
(Davíð Stef.)
Nú hefur elsku móðir okkar
fengið hvfldina eftir erfið veikindi.
Þakka þér fyrir allar samvera-
stundimar, elsku mamma. Við hitt-
umst síðar í öðrum heimkynnum.
Kveðja frá bömum.
son lögmaður, dóttursonur systur-
innar Ólafar Maríu, varð hans
hægri hönd og studdi hann í hví-
vetna til hinsta dags. Sigurvaldi
fluttist að Litlu- Grand við Brá-
vallagötu og bjó svo síðustu æviár-
in á vistheimilinu Grand og þakkar
fjölskylda hans öll starfsfólki þar
góða umönnun.
Gauksmýrarsystkinin vora eink-
ar fjölskyldurækið fólk og sú mikla
ástúð sem ávallt ríkti á milli þeirra
umvafði einnig alla þá sem vensluð-
ust þeim. Þau sameinuðust líka í
einstakri ást á Gauksmýri og vildu
halda jörðinni sem lengst í fjöl-
skyldunni. Því var það að systirin
Kristín Margrét Jósefma og síðari
maður hennar, Einar Sveinsson,
ákváðu að hefja búskap á Gauks-
mýri þegar þau Sigurvaldi og
Þuríður lögðu niður bú og fluttust
alfarin til Reykjavíkur. Einar var
smiður góður og hafði m.a. unnið
fyrir Sigurvalda að byggingu íbúð-
arhússins. Eftir að Kristín og Ein-
ar létu af búskap tók við jörðinni
systursonurinn Vilhjálmur Péturs-
son (sonur Sigurlaugar Jakobínu)
og kona hans Jónína Hallgríms-
dóttir en af þeim dóttir þeirra, Þór-
dís Vilhjálmsdóttir, og hennar
maður, Óm Björnsson. Þau seldu
hana árið 1992 samtökum fyrir
þroskahefta og hafði jörðin þá ver-
ið í eigu fjölskyldunnar í hartnær
eina öld. Var eftir það farið að tala
um Sambýlið á Gauksmýri og þótti
öllum vel hafa skipast að Gauks-
mýri þjónaði svo góðu málefni.
Ólöf móðir Sigurvalda var af
Bergmannsætt, komin út af Helgu,
systur Sigfúsar Bergmanns á Þor-
kelshóli. Um móðurætt Sigurvalda
S. Bjömssonar má fræðast betur í
bókinni Himneskt er að lifa eftir
frænda hans Sigurbjöm. sem
kenndur var við Vísi. Þau Ólöf Sig-
urðardóttir og Sigurbjöm Þorkels-
son voru bræðrabörn - böm
bræðranna Sigurðar og Þorkels
Halldórssona. Móðir Bjöms
Jósafats Jósafatssonar Jónssonar,
hreppstjóra á Búrfelli, og amma
Sigurvalda var Kristjana Ebenes-
ersdóttir Friðrikssonar prests á
Borg á Mýram, en foðursystur
hans, þær Kristín D. Johnson
skáldkona og Margrét J. Benedict-
son, ritstjóri tímaritsins Freyju,
urðu þekktar í Vesturheimi.
Frændgarður Sigui-valda er orðinn
býsna stór og var honum unnað af
öllum sem honum kynntust. Hon-
um fylgja hlýjar kveðjur og þakkir
frá frændum og vinum fyrir sam-
fylgdina hér og sérstakar saknað-
arkveðjur frá bróður hans Karli og
fjölskyldu hans.
Guðrún Karlsdóttir
frá Stóru-Borg.
í dag kveð ég elskulegan foður-
bróður minn, Sigurvalda Sigurð
Bjömsson eða Valda frænda eins
og við kölluðum hann, og langar
mig til að minnast hans með
nokkram orðum.
Valdi ólst upp í sveit með for-
eldram sínum í stórum systkina-
hópi. Lærði hann þar öll venjuleg
sveitastörf og lá hann þar ekki á
liði sínu. Móður sína missti hann
þegar hann stóð á tvítugu og sakn-
aði hennar sárt. Seinna hjálpaði
hann háöldraðum föður sínum við
heyskapinn í sumarfríum sínum.
Þessi reynsla kom sér vel fyrir
hann síðar á ævinni þegar hann hóf
búskap og uppbyggingu á æsku-
jörð sinni, Gauksmýri, með Þuríði
eiginkonu sinni. Þeim varð ekki
bama auðið, en þau vora stórfjöl-
skyldunni miklir vinir. Ekki vora
þær fáar jólagjafimar og aðrar
gjafir, sem þau sendu út um allt
með mikilli gleði. Valdi annaðist
konu sína heima löngu eftir að hún
var komin í hjólastól. Hann var þó í
fullri vinnu en skaust heim í matar-
og kaffihléum til að sinna henni,
setja hana í og taka hana úr hjóla-
stólnum og snúast sitthvað á heim-
ilinu og utan þess.
Valdi var mjög trúaður maður,
en móðir hans hafði verið dugleg
að kenna bömum sínum bænir og
falleg vers ásamt ógrynni af ljóð-
um, málsháttum og söngvum.
Hann var félagslyndur, hafði gam-
an af að ræða um þjóðmál og fór
oft á þingpallana til að hlusta á um-
ræður á Álþingi eftir að hann hætti
að vinna, líklega kominn um átt-
rætt.
Eftir lát Þura varð hann ósköp
dapur og saknaði hennar mjög.
Hann fór á Elliheimilið Grand
fljótlega eftir hennar dag. Síðustu
árin var hann sjálfur kominn í
hjólastól, en sáttur við allt og alla.
Eg heimsótti Valda annað slagið
upp á Grand, stundum með for-
eldram mínum og stundum með
dóttur minni og dótturdætram og
höfðum við öll gaman af því. Við
fundum hvað hann var æðralaus og
þakklátur fyrir allt það sem fyrir
hann var gert, sama hversu lítið
það var.
Að lokum langar mig, foreldra
mína, dóttur og dótturdætur að
þakka Valda fyrir alla vináttuna
og velviljann í okkar garð og biðj-
um honum Guðs blessunar á nýj-
um stigum. Við kveðjum hann
með einu af þeim mörgu versum
sem móðir hans kenndi börnum
sínum.
Ég fel í forsjá þína,
Guð faðir, sálu mína,
því nú er komin nótt.
Um ljósið lát mig dreyma
og ljúfa engla geyma
öll bömin þin, svo blundi rótt.
(M. Joch.)
Ólöf Hulda Karlsdóttir.
Eg man fyrst eftir honum Sigur-
valda Sigurði, móðurbróður mín-
um, norður á Gauksmýri. Ég fékk
að fara þangað nokkur sumur sem
léttastrákur til Bjöms móðurafa
míns, en þeir feðgarnir hjálpuðust
þar að við búskapinn. Þegar við
systrasynirnir Ólafur Ingiberg
voram þar samtímis hjá afa okkar
var Valdi frændi alltaf að láta okk-
ur glíma, þó aldrei inni í bænum
heldur úti á hlaði eða úti á túni.
Hann kenndi okkur glímutökin og
vfldi að við bæram okkur íþrótta-
mannslega að og ósköp hafði hann
gaman af og hélt mikið upp á þessa
litlu systrasyni sína. Álltaf hélt
hann með Óla því hann var yngri.
Þetta vora dýrðardagar í sveitinni
hjá okkur strákunum. Oft kom
hann Valdi frændi í foreldrahús
mín til okkar á Hverfisgötuna og
bjó stundum hjá okkur. Hann varð
þeirrar gæfu aðnjótandi að kynn-
ast mikilli ágætis konu, Þuríði Guð-
jónsdóttur, f. 3.7. 1898, d. 4.12.
1988, frá Nefsholti í Holtum í
Rangárvallasýslu og kvænast
henni. Þau bjuggu nokkur ár á
Gauksmýri og þar byggðu þau nýtt
hús í stað gamla torfbæjarins, en
lengst af bjuggu þau á Vesturvalla-
götunni. Þangað var gott að koma.
Við ungu hjónin með litlu dætumar
okkar tvær voram oft boðin til
þeirra í heitt kakó og kökur. Þau
vora höfðingjar heim að sækja.
Lengst af féllu aldrei úr jól eða af-
mæli svo ekki bærast gjafir frá
Valda og Þura og mikið og innilega
sinnti frændi Þura sinni eftir að
hún var lögð inn á spítalann og sárt
saknaði hann hennar þegar hún
kvaddi. Þannig maður var Valdi
frændi.
Blessuð sé minning þeirra.
Hákon Heimir Kristjónsson.
Skilafrestur minningargreina
EIGI minningargrein að birtast á útfarardegi (eða í sunnudagsblaði ef útför er á mánudegi), er skilafrestur sem
hér segir: í sunnudags- og þriðjudagsblað þarf grein að berast fyrir hádegi á föstudag. í miðvikudags-, fimmtu-
dags-, föstudags- og laugardagsblað þarf greinin að berast fyrir hádegi tveimur virkum dögum fyrir birtingardag.
Berist grein eftir að skilafrestur er útrunninn eða eftir að útför hefur farið fram, er ekki unnt að lofa ákveðnum
birtingardegi. Þar sem pláss er takmarkað getur þurft að fresta birtingu greina, enda þótt þær berist innan hins
tiltekna skilafrests.