Morgunblaðið - 23.06.1999, Blaðsíða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 23. JÚNÍ 1999
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Reyni að lyfta and-
anum og gleðja fólk
KORGAFL Langholts-
kirkju hefur tekið stakka-
skiptum fyrir tilstilli
steindra glerglugga sem
glerlistakonan Sigríður
Asgeirsdóttir á heiðurinn
af. Þetta er fyrsti áfangi af
þremur en einnig stendur
til að skreyta hliðarglugga
kirkjuskips og vesturgafl
kirkjunnar.
Sigríður Asgeirsdóttir
hannaði alla glugga kirkj-
unnar sem mynda eina
heild. Hún segir vinnu við
glergluggana hafa staðið
yfír í tvö ár. „Eg hef ekk-
ert annað gert síðastliðin
tvö ár. Vinnan byrjar alltaf
á hönnuninni. Þú byrjar á
að kanna aðstæður," segir
Sigríður og bætir við að
nauðsynlegt sé að gera sér
grein íyrir við hvaða að-
stæður glugginn þarf að
búa og hvaða tilgangi hann
þjónar.
Að sögn Sigríðar ein-
kennist arkitektúr Lang-
holtskirkju af mikilli stein-
steypu sem hún segir frekar kalt
efni og því reyni hún að auka hlý-
leika kirkjunnar. „Eg reyni að gefa
henni svolítinn anda og lyfta upp
huganum,“ bætir hún við. „Kirkjan
er stór, það er hátt til lofts og
gluggamir geysistórir. Hingað til
hefur birtan í kirkjunni verið svo-
h'tið villt, svo mjög svo, að söfnuð-
urinn hefur átt í erfíðleikum með
að sjá prestinn og altarið í morgun-
sólinni. Mín ósk er sú að jafnframt
því að beisla birtuna gefi glerið
kirkjunni hlýlegra og trúarlegra
andrúmsloft." Sigríður segir það
mikilvægt fyrir glerlistamenn að
þekkja vel eiginleika ljóss og birtu.
„Við þurfum að vita ansi mikið um
ljósið og birtuna," segir hún, „því
það er uppistaðan í steindu gleri.“
Endurvarpar hljóðinu
Glugginn gegnir þremur hlut-
verkum að sögn Sigríðar. „Hann er
Morgunblaðið/Jim Smart
LISTAKONAN framan við gluggann í kórgaflinum.
trúarlegs eðlis til að hjálpa okkur
að lyfta upp sálinni og nálgast
trúnna Svo er hann líka hljóð-
skermur, því hann gengur í bylgj-
um og endurkastar þar af leiðandi
tónlistinni," segir Sigríður og bætir
við að þetta sé sérstakt fyrir Lang-
holtskirkju sem sé mikil tónhstar-
kirkja. Þriðja hlutverk gluggans er
síðan að skýla kirkjugestum fyrir
morgunsólinni.
„Það er mikil ábyrgð og traust
sem er sýnt með því að afhenda
manni birtuna í kirkjunni," segir
Sigríður. „Verkið þarf í vissum
skilningi að vera óbundið tíma,
þannig að það haldi ferskleika sín-
um um ókomin ár. Þar sem ég er
bundin tíma reyni ég að vinna með
tilfinningar sem eru manninum
eðhslægar og breytast ekki þótt
veruleiki mannsins breytist."
Á miðöldum var í steindu gleri
ákveðin hefð fyrir að myndimar
segi sögur, þar sem þær
voru í raun bibha fólksins.
„Forsendur eru aðrar í
dag,“ segir Sigríður. „Þá
var kirkjutexti allur á lat-
ínu og læsi ekki eins al-
mennt og nú.“ Mér finnst
að nú liggi hlutverk okkar
meira í því að lyfta andan-
um, hafa áhrif á sáhna og
gleðja fólk.“
„Eg er beinlínis að
vinna með tilfinningar,“
segir Sigríður og verður
hver og einn að finna sína
eigin meiningu í gluggan-
um. „Það er náttúrlega
fullt af fólki sem vill sjá
einhver merki og ef vel er
að gáð má sjá tvo krossa
yst í honum. Inni í miðj-
unni rís glugginn síðan
upp og það má túlka sem
upprisuna,“ bætir hún við.
„Eg hef lagt mig fram um
að gera gluggann þannig
úr garði að hann höfði til
fólks orðalaust, án útskýr-
inga, á svipaðan hátt og
tónlist. Hver sér verkið
sínum augum. Verkið þarf að hlúa
að þér hvort sem þú kemur til
kirkjunnar til að gleðjast eða
syrgja.“
Verkinu ekki lokið fyrr en
gluggarnir eru allir komnir
„Glerið er svohtið eins og kvik-
mynd það vinnur beint með hjart-
anu og sálinni ,“ segir Sigríður.
„Birtan hefur áhrif á okkur án þess
að þurfa milliliði eða mikilla út-
skýringa við.“ Þess vegna læt ég
verkin tala,“ bætir hún við og
hlær.
Sigríður notaði Langholtskirkju
sem skólaverkefni á námsárum
sínum í Edinborg. Þær hugmyndir
notaði listakonan þó ekki við
gluggana en hún kveðst þó óneit-
anlega hafa búið að þeirri for-
vinnu. „Það var svo sem ágætt
verk fyrir sinn tíma,“ segir hún.
„En ég var ekki einu sinni skriðin
UNDANFARIÐ hefur verið unnið að fsetningu gluggans sem
er hér í fullum gangi.
út úr skóla og maður lærir á
hverju verki. Það er þó örugglega
einhver hluti af því þarna í,“ segir
hún og bætir við að þetta byggi jú
allt hvað á öðru.
Sigríður er ánægð með glugg-
ann kominn í kórgaflinn, en segir
verkinu ekki lokið lyrr en glugg-
arnir séu allir komnir. Hún kveðst
þó engu síður hlakka til að sjá kór-
gaflsgluggann þegar búið verður
að koma orgeli kirkjunnar fyrir á
sínum stað, sem er framan við
gluggann. „Þá veit ég hvort að mér
hefur tekist ætlunarverk mitt. En
það er ekki bara að búa til góðan
glugga, heldur líka að að búa til
glugga sem vinnur með orgelinu,
altarinu og kirkjunni allri.“
Langholtskirkja er opin fyrir
gesti og gangandi í kvöld og verður
haldin helgistund klukkan 23 þar
sem kór Langholtskirkju syngur.
Umdeild
endurgerð á
víðfrægu
listaverki
MEISTARAVERK ítalska lista-
mannsins Leonardos da Vincis,
„Síðasta kvöldmáltíðin", var ný-
lega afhjúpað að nýju en um-
fangsmiklar lagfæringar hafa
verið gerðar á verkinu, sem lá
við skemmdum þegar ákveðið
var árið 1977 að efna til við-
gerða.
Víðfrægir listfræðingar störf-
uðu að endurgerð málverksins
um rúmlega tuttugu ára skeið og .
tóku snemma þá ákvörðun að
taka það rækilega í gegn.
Skemmst er hins vegar frá því að
segja að viðbrögð hafa verið
blendin og telja margir listsagn-
fræðinga að alltof langt hafi ver-
ið gengið, og að málverkið sé
nánast óþekkjanlegt frá því sem
áður var. Litir verksins séu aðrir
en þeir voru áður og nokkrir
hlutar þess séu hreinlega „horfn-
ir“.
Auðvitað eru ekki allir þessu
sammála hins vegar, telja mikil-
vægt endurreisnarstarf hafa ver-
ið unnið - en markmið þessarar
endurgerðar var að komast eins
nærri upprunalegu verki da
Vincis og hægt var - og við af-
hjúpun verksins nýlega var af-
rakstrinum fagnað með lófataki.
Nýtt útlit „Siðustu kvöldmáltíðarinnar"
Það gat varla talist auðvelt verk að endurgera eitt frægasta málverk allra tíma. Leonardo da Vinci hafði vart
lokið við að mála meistaraverk sitt þegar skemmdir tóku að gera vart við sig á málverkinu. í gegnum aldirnar
hefur margoft verið reynt að lappa upp á útlit þess.
FYRRI ENDURGERÐIR
1500
•Wfii
1600
1700
1800
1494-98
Leonardo da Vinci málar „Síðustu kvöld-
máltíöina" í matsal klausturs sem
kennt er við heilaga Maríu.
iTmm
1726
Michelangel
Bellotti
1770
Pietro
Mazza
I I
1821,1853
Stefano
Barezzi
1900
V
1901-8
Luigi
Cavenaghi
V
I
1924
Oreste
Silvestri
AV
LL
2000
1947-8,
1951-54
Mauro
Pelliccioli
NYKLARUÐ ENDURGERÐ
1977-1999
Yfirumsjón með verkinu
Guiseppe Basiie
Við endurgerðina reyndu
listfræðingarnir að fjar-
lægja að fullu þau efni sem
aðrir þeir, sem í gegnum
aldimar hafa reynt að
endurgera verkið, hafa sett
á hið upphaflega listaverk
da Vincis. Þessi ákvörðun
hefur hins vegar verið
gagnrýnd þvi sumir sagn-
fræðingar halda því fram
að viöbætumar sjálfar hafi
haft sagnfræðilegt gildi.
Stærð málverksins
4,5 metrar á hæð
9 metrar á lengd
AÐFERDIN SEM NOTUÐ VAR
o Hlutir sem ollu vandræðum
Múrhúð
Blýgreipt hlífðar-
lag (ekki venju-
lega notað á
veggmálverk)
Gufa sem hefur
þést, falin undir
málningarlitum
Málverkið sjálft
Tímans tönn hefur
sums staðar leikið
verkið grátt
Yfirborð málverksins
Lakkhúð, ryk, mengandi efni og
eldri endurgerðir hafa í raun
breytt upphaflegu málverki.
Sum þeirra efna, sem notuð voru
við fyrri endurgerðir, safna að
sér ryki.
I Rannsókn vandans
I Ijos komu vandamál sem raki
í loftinu hefur valdið og sú
staðreynd að Leonardo notaði
egg og línolíu í liti sína, en þessi
frumlega blanda olli því hins
vegar að litir tóku mjög
snemmaaðflagnaaf
málverkinu.
Hreinsun
Utanaðkomandi
efni fjarlægö með
aðstoð smásjár.
Endurgerð
Grannar lóðréttar línur
málaðar á verkið með
málningu sem auðvelt
er að fjarlægja á ný,
þannig að áhorfandi
getið horft á verkið
sem eina heild.
AP
Málverka-
sýning- í
Reykholti
Rcykholt. Morgunblaðið.
Á HÓTEL Reykholti stendur
nú yfir sýning á málverkum
eftir Vilhjálm Einarsson. Vil-
hjálmur var skólastjóri við
Héraðsskólann í Reykholti
og einnig við Menntaskólann
á Egilsstöðum um margra
ára skeið og þó svo hann sé
kannski helst þekktur fyrir
afrek sín á íþróttavellinum og
störf sín við skólastjórn, þá
hefur myndlistin einnig átt
hug hans.
Eins og segir í sýningar-
skrá fékk hann sína fyrstu
raunverulegu kennslu í mál-
aralist er hann stundaði nám
í listasögu og byggingarlist í
Bandaríkjunum.
Myndirnar eru unnar í ol-
íu, akrýl, pastel og vatnsliti
og er myndefnið að mestu
sótt til landsins okkar og
þeirra staða sem Vilhjálmur
hefur tengst, Borgarfjarðar
og austur á Hérað. Sýningin
stendur út júní.
Steingrímur
sýnir á Pat-
reksfírði
STEINGRÍMUR St. Th. Sig-
urðsson er fluttur vestur á
Firði og mun af því tilefni
opna 40 mynda málverkasýn-
ingu kl. 18 í dag, miðvikudag,
í Félagsheimilinu á Patreks-
firði.
Sýningin er á vegum Jóns
Magnússonar, sem er
Bogesen í plássinu, eins og
segir í fréttatilkynningu. All-
ar myndirnar eru nýjar.
Steingrímur mun lesa upp
úr væntanlegri bók sinni sem
er enn í handriti og heitir
Lífsmynd.
Málarinn tileinkar þessa
nítugustu og fimmtu sýningu
sína Davíð Oddssyni sem „er
mesti sigurvegari í íslenskri
pólitík fyrr og síðar“ segir
ennfremur.
Sýningin stendur til 4. júlí.